les 1 - Inleiding

Question 1

Psychopathologie K&A

Answer 1

= theoretische en empirische kennis van psychische stoornissen bij kinderen en adolescenten en processen die tot stoornissen leiden

Question 2

verschillen tussen psychopathologie bij kinderen en adolescenten vs bij volwassenen

Answer 2

• K&A zoeken meestal niet zelf hulp voor hun problemen
• K&A zijn afhankelijk van hun gezin en hun functioneren houdt vaak direct verband met de gezinssituatie
• Ontwikkeling speelt een cruciale rol
• Bij diagnostisch onderzoek bij K&A meestal andere informanten dan bij volwassenen
• Interventietechnieken en organisaties van zorg voor K&A zijn anders dan bij volwassenen

Question 3

Wanneer spreken we van psychische stoornis?

Answer 3

• ‘Abnormaal’ verschijnsel: afwijkend van een sociale norm

-Veroorzaakt ongemak, lijden of bezorgdheid bij de betrokkene en/of bij de omgeving

-Gedrag past binnen een psychopathologisch begrippenkader

Question 4

criteria van Rutter

Answer 4

Leeftijdsadequaat
Duur van het probleem
Omstandigheden (begrijpelijk gezien de omstandigheden?)
Socioculturele setting
Hoeveelheid en frequentie
Type problemen en mate van voorkomen in de populatie
Intensiteit
Verandering van het gedrag (was de verandering te verwachten?)
Situatiegebondenheid (één of meer situaties?)
Belemmerend

Question 5

classificerende diagnostiek

Answer 5

Probleemanalyse: Wat is er aan de hand? Probleem vs stoornis
- Clustering van symptomen – samenvatten in fenomenen/syndromen.
- Diagnose is geen vaststaand feit en gebaseerd op kwaliteitsvolle diagnostiek

Question 6

belang van classificerende diagnostiek

Answer 6

• Communicatie – gemeenschappelijke taal
• ‘Etiket’ – verklaring van wat er aan de hand is met K/A
• Indicatiestelling en verwijzing
• Ruwe handvatten voor interventie
• Algemeen zicht op prognose
• Zicht op prevalentie

Question 7

kritiek op categorisch denken

Answer 7

• sociaal-culturele bepaaldheid van psychiatrische stoornissen
• co-morbiditeit, symptoomshifting
• vage omschrijvingen, wat is grens pathologie/normaliteit
• label-maatschappij (“cfr. ADHD’ers”)
• onderliggende transdiagnostische mechanismen

Question 8

Elke classificerende diagnose stelling MOET gebaseerd zijn op:

Answer 8

• Breedband screeninginstrumenten
• Interview, observatiegegevens (en ev. ongestructureerde methoden)
• Semi-gestructureerd interview (bv K-sads, of meer specifiek ADIS/ADOS/DIVA)
• Smalle band instrumenten

Question 9

smalle band instrumenten

Answer 9

= gestandaardiseerde onderzoeken/vragenlijsten waarbij de score bij een bepaalde kind wordt vergeleken met een normgroep: de gemiddelde score van kinderen van eenzelfde leeftijd, eenzelfde sekse en uit eenzelfde cultuur.

= maat van ernst van psychiatrische stoornis

Question 10

verschillende informanten;

Answer 10

• Kind zelf:
• Ouders:
• Leerkrachten
• Artsen:

Question 11

Tweedeling in probleemgedrag

Answer 11

• internaliserend
• externaliserend

Question 12

internaliserend

Answer 12

Letterlijk: naar binnen gericht. Vooral de persoon zelf heeft er last van. Voorbeelden: angst en depressie. Meer bij meisjes.

Question 13

externaliserend

Answer 13

Letterlijk: naar buiten gericht. Vooral de omgeving heeft er last van. Voorbeelden: gedragsstoornis, ADHD. Meer bij jongens.

Question 14

differentiaaldiagnose

Answer 14

welke andere stoornissen lijken op het klachtenprofiel die op de primaire diagnose lijken, zijn er andere stoornissen die dit klachtenprofiel kunnen verklaren buiten de primaire diagnose, hoe zeker ben ik van mijn primaire diagnose

Question 15

comorbiditeit

Answer 15

andere problemen of stoornissen die vaak gepaard gaan met de primaire diagnose

Question 16

verschillende theoretische kaders

Answer 16

1. Bi-directioneel model (dyade)
2. Bio-ecologisch systeemmodel
3. Transactioneel model

Question 17

Bi-directioneel model

Answer 17

• Dyade tussen ouder en kind
• Eenzijdig redeneren in oorzaak en gevolg wordt afgewezen.
  Het gaat om wederzijdse interactie:

Question 18

Het bio-ecologische systeemmodel

Answer 18

Ontwikkeld door Uri Bronfenbrenner.
Verwant met het biopsychosociaal model.

soort uienmodel
- Biosysteem
- Microsysteem
- Mesosysteem
- Exosysteem
- Macrosysteem
- Chronosysteem

Question 19

biosysteem

Answer 19

De intrapersoonlijke factoren.

Question 20

microsysteem

Answer 20

Er zijn altijd meerdere microsystemen.

De relaties van het kind met mensen uit zijn directe omgeving.
- Face-to-face-relaties.
- Noemt Bronfenbrenner ‘de motor van de ontwikkeling’: hier vindt de beïnvloeding plaats.

Question 21

mesosysteem

Answer 21

• Relaties tussen verschillende microsystemen.
• Opvoeders beïnvloeden het kind direct via ‘eigen microsysteem’ en indirect via andere microsystemen.

Question 22

exosysteem

Answer 22

• Maatschappelijke systemen die via de microsystemen het kind (indirect) beïnvloeden.
• Het kind zelf is geen onderdeel van dit systeem.

Question 23

Macrosysteem

Answer 23

• Waarden, normen, wetten en regels.
• Een systeemlaag zonder mensen.

Question 24

Chronosysteem

Answer 24

Slaat zowel op het kind zelf: hij wordt ouder …
… als op de veranderingen in een maatschappij tijdens een bepaalde tijdsperiode

Question 25

transactioneel model

Answer 25

Vanuit een ecologisch transactioneel model (gebaseerd op Sameroff, 1989) worden eigenschappen van het kind op elk moment in de tijd gezien als een product van complexe interacties tussen het fenotype (datgene wat zichtbaar is), de omgeving en het genotype (erfelijke eigenschappen)

Question 26

ontwikkelingstrajecten - twee belangrijke aspecten

Answer 26

1. Equifinaliteit: eenzelfde resultaat kan voortkomen uit verschillende beginpunten (bv: angst) 2. Multifinaliteit: Multifinaliteit betekent dat uit één risicofactor een heleboel problemen voort kunnen komen (bv: trauma)

Question 27

Interacties AANLEG EN OMGEVING

Answer 27

- evocatieve wisselwerking - actieve wisselwerking - passieve wisselwerking

Question 28

risicofactoren

Answer 28

Een risicofactor is een kenmerk van een groep personen met een verhoogde kans op het ontstaan van een stoornis

Question 29

protectieve factoren

Answer 29

Een protectieve factor is een factor die samengaat met een verminderde kans op het vertonen van een stoornis, in aanwezigheid van een risicofactor

Question 30

De ernst van probleemgedrag of van de psychische stoornis is afhankelijk van:

Answer 30

1. Aantal risicofactoren = Hoe meer, des te ernstiger. 2. Verhouding tussen risicofactoren en beschermende factoren 3. Dosis-responsrelatie

Question 31

Invloed van risicofactor (en ook beschermende factor) is afhankelijk van:

Answer 31

- De leeftijd van het kind - De omvang en tijdsduur van de factor - Eventueel de sensitieve periode waarin een kind verkeert

Question 32

prevalentie - infant

Answer 32

Tussen 1.5-4 jaar: 8-24% (~LO/ADO) Afhankelijk van def & leeftijdsafbakening Afhankelijk van ernstcriterium Hoge stabiliteit na 2 à 7 jaar follow up Eerste kenmerken of risicofactor Vanaf 2/3j sterke gelijkenissen

Question 33

hechting

Answer 33

1. Hechtingsbehoefte is aangeboren behoefte aan tot het zoeken van nabijheid en veiligheid onder stressvolle omstandigheden (Bowlby, 1969) 2. Van wezenlijk belang voor alle mensen van alle leeftijden 3. Interacties die kind in de primaire hechtingsrelatie ervaart vormen innerlijk werkmodel van relaties

Question 34

hechtingsgedrag vanaf 7 à 9 maanden

Answer 34

Separatie angst Begroetingsreactie Vreemdenangst (selectiviteit)

Question 35

fases van hechting

Answer 35

1. pre-attachment 2. attachment in the making 3. clear- cut attachment 4. goal-corrected partnership

Question 36

Gehechtheidskwaliteit

Answer 36

-Verwachtingen over eigen waardevolheid en effectiviteit (“zelfvertrouwen”) - Verwachtingen over beschikbaarheid van anderen (“vertrouwen”)

Question 37

hechtingsstijlen

Answer 37

- Veilige hechting (50-70%) - Onveilige hechting: 1. Angstig/ambivalente of gepreoccupeerde hechting 2. Angstig/vermijdende of gereserveerde hechting 3. Gedesorganiseerde hechting

Question 38

oorzaken van onveilige gehechtheid - tekort aan sensitiviteit

Answer 38

- nood aan troost en bescherming negeren of afwijzen => kind heeft geen ‘veilige thuishaven’ - nood aan exploratie ontkennen of tegenwerken => kind heeft geen ‘veilige basis’ van waaruit het de wereld kan verkennen - inconsistent sensitief => onzekerheid en onvoorspelbaarheid

Question 39

Andere oorzaken van verstoorde gehechtheidsontwikkeling:

Answer 39

- fysieke ontoegankelijkheid van opvoeder - instabiele opvoedingsarrangementen - angstaanjagende en schuldinducerende controletechnieken - omkering van de gehechtheidsrelatie

Question 40

typen hechtingsstoornissen

Answer 40

- emotioneel teruggetrokken/geremde type - aselectieve/ontremde type

Question 41

reactieve hechtingsstoornis - criteria

Answer 41

A. Consistent patroon van geremd, emotioneel teruggetrokken gedrag jegens volwassen verzorgers, wat tot uiting komt in beide volgende kenmerken: B. Een persisterende sociale en emotionele stoornis die gekenmerkt wordt door minstens twee van de volgende kenmerken: C. Het kind heeft een patroon van extreme vormen van ontoereikende verzorging meegemaakt, zoals blijkt uit minstens één van de volgende kenmerken: D. Er zijn redenen om te veronderstellen dat de verzorging genoemd in criterium C verantwoordelijk is voor het gestoorde gedrag uit criterium A (de gedragsproblemen in criterium A zijn bv begonnen na het gebrek aan adequate verzorging. E. Er wordt niet voldaan aan ASS D. De stoornis is voor het 5e levensjaar duidelijk aanwezig F. Het kind heeft een ontwikkelingsniveau van minstens 9 maanden

Question 42

reactieve hechtingsstoornis - A. Consistent patroon van geremd, emotioneel teruggetrokken gedrag jegens volwassen verzorgers, wat tot uiting komt in beide volgende kenmerken:

Answer 42

1. Het kind zoekt zelden of nauwelijks vertroosting als het van streek is 2. Het kind reageert zelden of nauwelijks op troosten als het van streek is

Question 43

reactieve hechtingsstoornis - B. Een persisterende sociale en emotionele stoornis die gekenmerkt wordt door minstens twee van de volgende kenmerken:

Answer 43

1. minimale sociale en emotionele responsiviteit op anderen 2. beperkt positief affect 3. episoden van onverklaarde prikkelbaarheid, verdrietigheid of angstigheid die zelfs gedurende niet-bedreigende interacties met volwassen verzorgers evident zijn

Question 44

reactieve hechtingsstoornis - C. Het kind heeft een patroon van extreme vormen van ontoereikende verzorging meegemaakt, zoals blijkt uit minstens één van de volgende kenmerken:

Answer 44

C. Het kind heeft een patroon van extreme vormen van ontoereikende verzorging meegemaakt, zoals blijkt uit minstens één van de volgende kenmerken: 1. Sociale verwaarlozing of deprivatie waarbij emotionele basisbehoeften aan vertroosting, aanmoediging en affectie persisterend door volwassen verzorgers wordt veronachtzaamd. 2. Herhaaldelijke wisselen van primaire verzorgers wat het vormen van stabiele relaties beperkt (zoals frequente veranderingen in pleegzorg) 3. Opgroeien in ongebruikelijke omgevingen wat het vormen van selectieve hechtingsrelaties ernstig beperkt (zoals instellingen met veel kinderen per verzorger).

Question 45

Ontremd sociaal contactstoornis

Answer 45

A. Gedragspatroon waarin het kind actief onbekende volwassenen benadert B. Gedragspatroon is niet het gevolg van impulsiviteit C. Kind heeft onvoldoende adequate zorg ontvangen (minstens 1): D. Het tekort aan zorg uit vorige criterium is verantwoordelijk voor het gedrag (1ste criterium) E+F Het gedrag is duidelijk aanwezig voor de leeftijd van 5 jaar en het kind heef minstens ontwikkelingsniveau van 9 maanden

Question 46

Behandeling eetstoornissen

Answer 46

Medische opvolging gericht op calorie inname +Bouwstenen van opvoedingsondersteuning: Duidelijkheid (ritueel) Consistentie tussen opvoeders Graduele opbouw Beloning voor goed gedrag