Malarstwo francuskie Flashcards
(12 cards)
Eugène Delacroix
Śmierć Sardanapala
Obraz namalowany w 1827 roku
farbami olejnymi na płótnie
o wymiarach 4,96 x 3,92 m
znajduje się w Luwrze w Paryżu.
Autor inspirował się jednym
z poematów angielskiego poety
George’a Gordona Byrona.
Sardanapal – fikcyjny ostatni król
Asyrii – leżąc na okazałym łożu
zdobionym rzeźbami głów słoni,
przygląda się rzezi rozgrywającej
się w komnacie. Świadomy tego,
że jego wrogowie zdobywają
Niniwę i czas jego władzy się
kończy, zdecydował, by zabić
żony, nałożnice i ukochane
zwierzęta, a następnie popełnić
samobójstwo. Zapowiada to
namalowana w lewym górnym
rogu służąca niosąca truciznę.
Dzieło wpisuje się w ikonografię
romantyzmu nie tylko z powodu
modnego w tym okresie
orientalnego motywu i sposobu
przedstawienia śmierci,
lecz także przez wyrażanie
gwałtownych emocji. Obraz
cechują typowe dla romantyzmu
bogate efekty luministyczne,
intensywne barwy, a także
dynamika kompozycji
zbudowanej na dwóch
przecinających się diagonalach
Théodore Géricault
Na twórczość Géricaulta istotny wpływ miało francuskie
malarstwo batalistyczne. Malarz interesował się także dorobkiem Petera Paula Rubensa.
W Luwrze wykonywał on kopie obrazów barokowego malarza. Duże wrażenie wywarły na
nim także dzieła Michała Anioła i Caravaggia, które poznał podczas podróży do Włoch.
Artysta malował sceny batalistyczne, najczęściej eksponując jednego z bohaterów. Pasjonując się końmi, w wielu obrazach pokazywał zaprzęgi i sceny z wyścigów, jak np. Derby w Epson. W ostatnim okresie życia Géricault wykonał serię obrazów, które przedstawiały ludzi upośledzonych umysłowo lub nieprzystosowanych społecznie. Z dziesięciu przedstawień zachowały
się jedynie trzy: Monomania hazardu, Monoman porywacz dzieci oraz Monoman kradzieży. Théodore Géricault wykształcił indywidualny styl charakteryzujący się dynamizmem
kompozycyjnym. Jego twórczość, która ukształtowała się na pograniczu klasycyzmu
i romantyzmu, wywarła wpływ na wielu malarzy romantycznych.
Théodore Géricault
Tratwa Meduzy
Ten duży obraz, malowany
w latach 1818–1819 farbami
olejnymi na płótnie
o wymiarach 7,16 x 4,91 m,
znajduje się w Luwrze
w Paryżu. Artysta ukazał
zawieszenie rozbitków między
rozpaczą a nadzieją, w chwili,
kiedy na horyzoncie pojawił
się okręt niosący wybawienie.
Kompozycja ma charakter
dynamiczny, uzyskany przez
spiętrzenie postaci. Szczyt
piramidy tworzy ciemnoskóry
mężczyzna machający
w kierunku okrętu. Malarz
ukazał skrajne emocje:
od euforii związanej z nadzieją
ocalenia, którą wyrażają
postacie po prawej stronie
płótna, aż po rozpacz i apatię
prezentowane przez ojca
trzymającego na kolanach
konającego syna. Układ
kompozycyjny tych postaci
przypomina Pietę. Pierwotna
kolorystyka dzieła uległa
przekształceniu, gdyż malarz
zastosował podmalówki na bazie
asfaltów, które z czasem
ściemniały, co utrudnia obecnie
obserwację szczegółów sceny.
Do jednej z postaci pozował
młody Eugène Delacroix. Obraz charakteryzuje
połączenie cech klasycyzmu i romantyzmu. Postacie wystudiowane są w sposób bardzo
klasyczny, rysunek dominuje nad wartościami malarskimi dzieła. Tradycyjny był także
poprzedzony licznymi studiami proces powstawania dzieła. Malarz zaczął od zamówienia
modelu tratwy. Zbudował go ocalały z tragedii cieśla. Artysta odwiedzał też szpital, gdzie
szkicował ciała chorych i okaleczonych. Samo ujęcie tematu – ukazanie zwykłych ludzi
w trakcie heroicznych zmagań z potęgą natury, dynamika kompozycji, niezwykły patos
i dramatyzm sceny – nadaje dziełu charakter romantyczny. Dla spotęgowania wyrazu malarz wprowadził gwałtowne kontrasty światłocieniowe, głęboki modelunek. W obrazie tym
artysta zawarł metaforę losu człowieka, jego zmagań z naturą, a także aluzję polityczną.
Sytuację rozbitków porzuconych na pastwę żywiołów przez dowództwo statku zestawiano
bowiem ze społeczeństwem francuskim ignorowanym przez rządzących rojalistów. Tratwa
Meduzy, pokazana publiczności w 1819 roku na oficjalnej wystawie, nazwanej we Francji
Salonem, wywołała wiele komentarzy politycznych i estetycznych.
Théodore Géricault
Tratwa Meduzy - przedstawione wydarzenie historyczne
W 1819 roku
namalował najsłynniejsze dzieło – Tratwa Meduzy. Dla jego powstania pretekstem stała
się autentyczna historia z 1816 roku, kiedy eskadra francuskich okrętów marynarki kró-
lewskiej wypłynęła do Senegalu. Fregata Meduza osiadła wówczas na mieliźnie. Ponieważ próby ściągnięcia statku nie powiodły się, kapitan zdecydował, aby stu czterdziestu
dziewięciu członków załogi przesiadło się na tratwę, którą początkowo holował jeden
z okrętów. Gdy po pewnym czasie linę odcięto, na tratwie rozegrała się prawdziwa tragedia. Rozbitkowie ginęli z pragnienia i głodu, zabijali się nawzajem. Dochodziło nawet do
aktów kanibalizmu, co opisali nieliczni ocalali rozbitkowie. W lutym 1817 roku kapitan
stanął przed sądem, a proces bardzo poruszył opinię publiczną.
Eugène Delacroix
Twórczość Géricaulta inspirowała Eugène’a Delacroix (1798–1863), jednego z najwybitniejszych artystów romantyzmu. Żył i tworzył w Paryżu, gdzie odebrał staranne
wykształcenie. W Luwrze kopiował dzieła dawnych mistrzów. Fascynowało go malarstwo
weneckie i flamandzkie. Podziwiał sposób, w jaki Peter Paul Rubens operował kolorem.
Tworzył obrazy olejne, akwarelowe, freski, a także grafiki w technice litografii oraz
akwaforty. Był artystą bardzo wszechstronnym. Malował sceny historyczne, religijne,
mitologiczne, alegoryczne, animalistyczne oraz pejzaże, portrety i martwe natury.
Tworzył także dzieła inspirowane literaturą.
Zadebiutował na Salonie obrazem Barka Dantego, inspirowanym Tratwą Meduzy
Théodore’a Géricaulta. Istotny wpływ na charakter twórczości Delacroix miała podróż do krajów Afryki Północnej
– Algieru i Maroka. Ich egzotykę oddał w wielu obrazach, z których najsłynniejszymi są
Kobiety algierskie oraz Polowanie na lwy. Delacroix przyjaźnił się z wieloma malarzami, kompozytorami i krytykami, w tym
z Fryderykiem Chopinem i pisarką George Sand, którą z kompozytorem łączyła silna
więź. Artysta namalował im podwójny portret, ale dzieło zostało rozcięte, a wizerunek
muzyka trafił do zbiorów Luwru. Oprócz malarstwa sztalugowego Delacroix pod koniec życia uprawiał także malarstwo
dekoracyjne. W Paryżu stworzył freski m.in. w pałacu Luksemburskim, w Luwrze
i w kościele Saint-Sulpice. W 1855 roku, już podczas wystawy światowej w Paryżu zorganizowano retrospektywę jego dzieł obok retrospektywy prac Jeana-Auguste’a-Dominique’a
Ingres’a. Zaprezentowanie wystaw dwóch tak silnie zantagonizowanych artystycznie twórców
dowodzi, że w drugiej połowie XIX wieku zaczęto traktować romantyzm jako kierunek
równorzędny promowanemu przez akademię klasycyzmowi.
Delacroix był artystą malującym z dużą swobodą. Kształtował obrazy plamą barwną.
Rozwijając zainteresowania kolorystyczne, zwracał uwagę na współzależność barwy
i światła oraz na kontrasty barw dopełniających. Preferował kompozycje dynamiczne,
często z wyraźną dominantą. W jego pracach widać swobodny dukt pędzla. Chętnie zapełniał obrazy tłumem postaci, co niekiedy dawało efekt horror vacui.
Eugène Delacroix Barka Dantego
Obraz powstał w 1822 roku i jest ilustracją
Pieśni VIII Piekła w Boskiej Komedii Dantego.
Został namalowany farbami olejnymi na płótnie
o wymiarach 2,46 x 1,89 m. Znajduje się
w Luwrze w Paryżu. W centralnej części
na barce unoszonej przez wody Styksu widnieją
Dante i Wergiliusz – przewodnik poety po piekle.
Na twarzach potępieńców usiłujących uczepić
się burty barki rysują się strach i nieludzkie
cierpienie. Sposób ukazania ich ciał zdradza
inspiracje zarówno postaciami alegorycznymi
z nagrobków Medyceuszy Michała Anioła, jak
i dziełami Petera Paula Rubensa. Mroczny
nastrój potęgują ciemna kolorystyka i silne
kontrasty światłocieniowe. Kiedy pokazano obraz publicznie, nie wzbudził sensacji. Krytykom
nie podobał się sposób kształtowania formy plamą barwną.
W latach 1824–1826 Delacroix poświęcił kilka obrazów walce Greków z Turkami o niepodległość.
Należy do nich m.in. Rzeź na Chios (ilustracja na s. 100). Artysta, przedstawiając masakrę bezbronnych mieszkańców wyspy, chciał podkreślić heroizm prześladowanego
narodu. Kompozycja obrazu jest dynamiczna, a gesty i pozy postaci przedstawione są
w teatralny sposób. Malarz wykorzystał szeroką gamę intensywnych barw czystych,
a także silne kontrasty światłocieniowe pogłębiające dramatyzm sceny. Malując obraz
Grecja na ruinach Missolungi, Delacroix odniósł się do rzezi greckich obrońców tej twierdzy.
Personifikacją Grecji jest na obrazie młoda kobieta, która rozkłada ręce w geście bezradności
W 1827 roku Delacroix wywołał kontrowersje, wystawiając na Salonie obraz Śmierć Sardanapala,
w którym połączył orientalny przepych, wizję okrucieństwa
i zmysłowość ukazania ciał mordowanych kobiet.
Eugène Delacroix, Wolność wiodąca lud na barykady.
W tym obrazie zainspirowanym rewolucją lipcową przeważa wprawdzie skala barw ziemi,
ale malarz bardzo konsekwentnie posłużył się też barwami narodowymi Francji: bielą,
błękitem i czerwienią. Pojawiają się one zgodnie z regułą gradacji: jako niewielkie akcenty w dolnej części dzieła i jako wyraziste plamy czystych barw w górnej, tworząc flagę
trzymaną przez personifikację Wolności. Piramidalna kompozycja obrazu wskazywać
może na inspirację Tratwą Meduzy Théodore’a Géricaulta.
Eugène Delacroix Kobiety algierskie
Obraz namalowany w 1834 roku farbami
olejnymi na płótnie o wymiarach 2,29 x 1,80 m
znajduje się w Luwrze w Paryżu. Jest
przykładem zainteresowania Orientem.
Powstał po wyprawie artysty do Algieru.
Przedstawia trzy zadumane i patrzące w dal
kobiety siedzące na dywanie. Jedna z nich
pali fajkę wodną. Towarzyszy im czarnoskóra
służąca. Przez niewidoczne tutaj okno,
prawdopodobnie okratowane, sączy się
światło, którego bliki widoczne są na ubraniu
jednej z kobiet. Delacroix twierdził, że był pod
ogromnym wrażeniem miejscowych haremów,
nie jest jednak pewne, czy rzeczywiście je
widział, czy też obraz jest projekcją jego
wyobraźni. Zdaniem badaczy obraz rozpoczyna eksperymenty artysty z kolorem. Wprowadzał go do niektórych partii obrazu w postaci
drobnych plam czystych barw. Zarówno to, jak i sączące się przez okno światło spowijające
blaskiem kobiety, było przedmiotem podziwu i źródłem inspiracji dla impresjonistów.
Eugène Delacroix Rzeź na Chios
Obraz namalowany w 1824 roku farbami
olejnymi na płótnie o wymiarach
ok. 4,20 x 3,54 m znajduje się Luwrze
w Paryżu. Przedstawia wydarzenia,
jakie miały miejsce dwa lata wcześniej,
kiedy Turcy krwawo stłumili powstanie
greckich mieszkańców wyspy Chios.
Wymordowano wówczas ok. dwudziestu
tysięcy cywilów. Ta rzeź zbulwersowała
Europejczyków, którzy masowo zaczęli
popierać dążenia niepodległościowe
Greków. Artysta, ukazując tragedię
cywilnych mieszkańców wyspy, silnie
oddziaływał na emocje widzów. Pokazał
m.in. dziecko tulące się do piersi zabitej
matki, starą kobietę beznamiętnie
czekającą na śmierć, na wpół obnażoną
młodą dziewczynę porywaną przez
tureckiego jeźdźca.
Eugène Delacroix Wolność wiodąca lud na barykady
Obraz upamiętnia wydarzenia rewolucji lipcowej z 1830 roku. Scena rozgrywa się na paryskiej
barykadzie. Postać Wolności jest personifikacją Marianny – nieoficjalnego symbolu Republiki
Francuskiej. Kobieta ma na głowie czapkę frygijską symbolizującą rewolucję, w jednej ręce trzyma
trójkolorową flagę, a w drugiej muszkiet z bagnetem. Prowadzi ona przedstawicieli różnych grup
społecznych, m.in. robotnika, studenta i rzemieślnika, któremu autor nadał swoje rysy. Na pierwszym
planie widnieją zwłoki żołnierzy. Jedne z nich są częściowo obnażone. Wskazywać to może
na doskwierającą paryżanom biedę tak dużą, że gotowi byli okradać zwłoki, przekraczając kulturowe
tabu. Nierówności społeczne, które do tego stanu doprowadziły, stały się przyczyną wybuchu
rewolucji. Obraz namalowany w 1830 roku farbami olejnymi na płótnie o wymiarach 3,24 x 2,60 m
zakupił rząd francuski. Początkowo został umieszczony w pałacu Luksemburskim, a ostatecznie
znalazł się w zbiorach Luwru w Paryżu.
