Multiple Sclerose

Question 1

Wat is ongeveer de prevalentie van MS?

Answer 1

100/50.000

Question 2

Wat zijn klachten die je kan krijgen bij MS?

Answer 2

• krachtsverlies (in armen of benen)
• coördinatieverlies
• loopproblemen
• vermoeidheid
• pijn
• visusproblemen (neuritis optica)
• cognitie/stemming
• spraakproblemen
• seksuele dysfunctie
• slikproblemen
• zwakte/stijfheid
• blaas/darmproblematiek

Question 3

Benoem de 3 basisprincipes van de diagnose van MS

Answer 3

chronische multipele ontstekingen in het CNS met
1: disseminatie in tijd
2: disseminatie in plaats
EN
3: andere ziekte als verklaring is veel minder waarschijnlijk

Question 4

Welke diagnostische tools kunnen worden gebruikt voor de diagnose van MS?

Answer 4

• ANAMNESE EN NEUROLOGISCH ONDERZOEK
• MRI
• liquor diagnostiek
• bloedonderzoek (m.n. uitsluiten andere oorzaken)
• uitsluiten andere oorzaken

Question 5

Wat is een Clinically Isolated Syndrome (CIS)?

Answer 5

eerste “exacerbatie” van MS (eerste symptoom), bijvoorbeeld neuritis optica, het teken van L’Hermitte, of het Uhthoff fenomeen

Question 6

Wat is het teken van L’Hermitte?

Answer 6

het optreden van een elektrisch
gevoel langs de rug of in de benen bij flecteren van de
nek

Question 7

Wat is het Ulthoff fenomeen?

Answer 7

het toenemen van symptomen bij stijging van de lichaamstemperatuur

Question 8

Wat is een pseudoschub

Answer 8

achteruitgang van symptomen bij hitte/infectie

Question 9

Noem synoniemen van een verslechtering

Answer 9

exacerbatie/terugval/schub(e)/relaps

Question 10

Benoem de drie patronen van ziektebeloop bij MS?

Answer 10

• RRMS
• SPMS
• PPMS

Question 11

Beschrijf het beloop van RRMS

Answer 11

Relapse Remitting MS is het meest frequente beloop, dat zich kenmerkt door perioden van verslechtering, en verbetering, waarna steeds restschade ophoopt.

Question 12

Beschrijft het beloop van SPMS

Answer 12

Secondary Progressive MS houdt in dat mensen langzaam achteruitgaan, zonder echt aanvallen

Question 13

Beschrijf het beloop van PPMS

Answer 13

Primary Progressive MS houdt in dat mensen vanaf het eerste symptoom progressief snel achteruitgaan.

Vaak oudere leeftijd en slechtere prognose

Question 14

Wat zijn ongunstige voorspellers van het beloop van MS?

Answer 14

• demografisch (man, oude leeftijd, niet-Europees)
• klinisch (veel symptomen, veel aanvallen; infra-tentorieel; vermoeidheid, progressief fenotype)
• biomarkers (oligoklonale banden, Nfl)
• MRI (veel (actieve) lesies; lesies infratentorieel; atrofie)

Question 15

Wat is een gunstige voorspeller voor het beloop van MS?

Answer 15

vroege behandeling

Question 16

Wat zijn de 4 grote behandelgroepen bij MS?

Answer 16

• immuunmodulatie (IFN-beta, glatirameer, acetaat, fumaraatzuuresters, teriflunomide)
• migratieremmers (S1P1-remmers, natalizumab)
• immuundepletie (anti-CD20)
• immuunreconstitutie (cladribine, alemtuzumab, AHSCT)

Question 17

Wat is het risico van ziektemodulerende middelen?

Answer 17

• infecties
• maligniteiten
• verminderde vaccinatieresponsen
• teratogeniciteit
• rebound-ziekteactiviteit na stoppen
• afwijkingen in het bloedbeeld
• lever- of nierfunctiestoornissen

Question 18

Welke factoren spelen een rol bij therapiekeuze?

Answer 18

• ernst van de ziekte
• comorbiditeit
• leeftijd
• zwangerschap
• voorkeur inname/FU
• maatschappelijke kosten

Question 19

Welk middel vertraagt progressie in PPMS?

Answer 19

ocrelizumab

Question 20

Welk middel vertraagt progressie in SPMS?

Answer 20

siponimod

Question 21

Wanneer schrijf je ziektemodulerendetherapie voor bij progressieve MS?

Answer 21

• bij tekenen van ontstekingsactiviteit
  EN
• redelijkerwijs winst voor de patiënt

Question 22

Wat zijn voordelen van AHSCT bij MS?

Answer 22

• goedkoop
• effectief

Question 23

Wat zijn de nadelen van AHSCT bij MS?

Answer 23

• fertiliteitsproblemen
• ‘chemo brain’
• infectie-risico
• geen duidelijk effect op progressie zonder inflammatie
• immuunreconstitutie niet voor iedereen geschikt
• langetermijn gevolgen (herhaalde) behandeling is onbekend

Question 24

Wat zijn indicaties voor AHSCT bij MS?

Answer 24

patiënten die inflammatoir doorbreken op hoog-effectieve ziektemodulerende therapieën

Question 25

Wat is de behandeling van een MS-aanval?

Answer 25

intraveneuze methylprednisonkuur (IVMP) -> verkort ernst en duur van aanval, maar bevordert herstel niet en vermindert niet het aantal aanvallen

Question 26

Wat is belangrijk voor het starten van IVMP kuur bij een MS exacerbatie?

Answer 26

uitsluiten van een infectie

Question 27

Wat kan je zelf doen met MS?

Answer 27

- actief blijven - gezond gewicht - hersenen actief houden - niet roken - niet (te veel) alcohol drinken

Question 28

Wat is de pathologische trias van MS?

Answer 28

- inflammatie - demyelinisering - axonale degeneratie

Question 29

Wanneer is de BBB tijdens MS geopend?

Answer 29

tijdens de relapse-remitting fase (dicht tijdens progressieve fase)

Question 30

Benoem de drie portals of entry waar immuuncellen het CNS kunnen binnentreden?

Answer 30

- bloed-hersenbarrière (endotheel) - bloed-CSF barrière (plexus choroideus) (epitheel) - bloed-hersenvlies barrière (meninge) (endotheel)

Question 31

Beschrijf de MS immunopathogenese

Answer 31

a: immuuncelinfiltratie vanuit de periferie b: activatie van patrolling CSF lymfocyten c: CNS-residente innate cellen met inflammatoire capaciteit worden geactiveerd

Question 32

Welk adhesiemolecuul op afweercellen is belangrijk bij rollen en adheren?

Answer 32

VLA-4

Question 33

Welke chemokine wordt met name geproduceerd door de epitheellaag tussen bloed en liquor, en welke chemokinereceptor wordt hierdoor aangetrokken, en op welke cel ligt deze?

Answer 33

chemokine: CCL20 chemokinereceptor: CCR6 cel: T-cel

Question 34

Wat voor soort therapie is natalizumab?

Answer 34

anti-VLA-4 (en dus een migratieremmer)

Question 35

Wat zijn aanwijzingen dat natalizumab als therapie mogelijk werkt?

Answer 35

- Th17.1 populatie hoopt na behandeling op in het bloed - Th17.1 accumuleert vooral in bloed van mensen die goed reageren - Th17.1 is al vroeg in ontstaan van MS verhoogd in liquor tov gezonde mensen en tov bloed.

Question 36

Wat is het IPEX syndroom en waardoor wordt het veroorzaakt?

Answer 36

IPEX (Immunodysregulation Polyendocrinopathy Enteropathy X-linked) syndrome wordt veroorzaakt door een defect FoxP3 gen, waardoor Treg cellen dysfunctioneel zijn. Leidt tot klachten van eczeem, nageldistrophie, auto-immuun endocrinopathieën, alopecia universalis, pemphigoides bullasa, enteritis

Question 37

Wat veroorzaakt MS?

Answer 37

kans + genen + omgeving

Question 38

Welke omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van MS?

Answer 38

- zonlicht - vitamine D - EBV (32x), infecties - roken en toxinen

Question 39

Welke genetische factoren spelen een rol bij het ontstaan van MS?

Answer 39

- belangrijkste: HLA klasse II (HLA DR*B1) - SNPs en CNV

Question 40

Welke pomp zorgt voor transport van glucocorticoïden uit de cel?

Answer 40

MDR1

Question 41

Vitamine D therapie viel tegen. Welke combinatie legt Th17.1 cellen wel plat?

Answer 41

vitamine D + vrouwelijke geslachtshormonen + glucocorticoïden

Question 42

Wat wijst op betrokkenheid van B-cellen bij de immunopathogenese van MS?

Answer 42

- anti-CD20 therapie heeft een positief effect op relapse en remitting fase van MS - ocrelizumab (anti-CD20) heeft een positief effect op progressie van MS - geheugencellen in verschillende delen van de hersenen gevonden - OCB in hersenen gevonden

Question 43

Welke chemokinereceptor komt verhoogd tot expressie bij B-cellen in de hersenen bij MS?

Answer 43

CXCR3

Question 44

Is er een relatie tussen EBV en expressie van CXCR3?

Answer 44

Ja, hoe hoger EBV load, hoe meer expressie van CXCR3 op de B-cel