Oncologie + inleiding mammacarcinoom Flashcards

(84 cards)

1
Q

Goedaardig gezwel definitie vs kwaadaardig

A

De gevormde cellen dringen omliggend weefsel niet binnen.

Kwaadaardig –> gevormde cellen dringen omliggend weefsel wel binnen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wanneer wordt abnormale celgroei kanker?

A

Infiltrerende groei, neiging tot uitzaaiing (lymfogeen, hematogeen, direct)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

6 hallmarks of cancer

A

Proliferatieve signalling, ontwijken groei onderdrukkers, invasie en metastase, constant replicatie, angiogenese, weerstand tegen celdood

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hoe is de situatie na uitzaaiing?

A

Kanker gaat nooit meer helemaal weg. Kijk naar overall survival, en progressie-vrije overleving (geen klachten)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Meer ontdekking over genetische variatie tumoren

A

Minder naar traditionele classificatie maar juist meer op specifieke genen –> sommige kunnen wél behandeld worden.
Toekomst is meer personalized treatment

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Heeft tumor vaak een homogeen genetisch profiel?

A

Nee, vaak verschillende klonen en verschillend genetisch profiel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Incidentie borstkanker

A

1:8 vrouwen, incidentie stijgt. Jaarlijks 15.000 nieuwe gevallen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

In situ carcinoom?

A

Nog niet door basaal membraan doorgebroken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Symptomen borstkanker

A

Knobbel in borst, ingetrokken tepel, tepelvloed (bloederig en aan 1 kant), lymfeklieren in hals nek en oksel, sinaasappelhuid (vaak slechte prognose, slecht gedifferentieerd, tumor door alle huidlagen heen gegroeid; T4)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Borstkanker op welke leeftijd?

A

60% tussen 50 en 75 j

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Bevolkingsonderzoek borstkanker?

A

Tussen 50 en 75 j
Elke 2 j mammografie.
Vermindert mortaliteit en maakt minder ingrijpende behandeling mogelijk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat is een mammografie?

A

X-ray van de borst. = gouden standaard

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wie worden er gescreend bij borstkanker?

A
Bevolkingsonderzoek >50 j
Hoog risico patienten
- Dragerschap mutatie BRCA
- Sterke familie anamnese
Thoraxwand bestraling in voorgeschiedenis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Risico factoren borstkanker

A
5% genetisch belast,
Hormonale factoren (late 1e zwangerschap, kinderloos, vroege 1e menstruatie, late menopauze, duur borstvoeding)
Goedaardige afwijking in borst
Leefstijl; alcohol, overgewicht en roken
na radiotherapie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Meteen na vaststelling verdachte massa?

A

Naar chirurg; om te kijken of geopereerd kan worden, heelkunde

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Mortaliteit borstkanker daalt want?

A
Vroege detectie (bevolkingsonderzoek)
Systemische therapie (chemo, anti-hormonaal, targeted). Meer awareness.

Ook prognose steeds beter

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat is triple diagnostiek?

A

Lichamelijk onderzoek + beeldvorming (mammografie + evt. echo) + pathologie (cytologie en histologie) = biopt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

MDO

A

Chirurg, internist-oncoloog, patholoog, radioloog, radiotherapeut etc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Behandelopties borstkanker

A

Lokaal: chirurgie en radiotherapie
Systemisch: chemo, anti-hormonaal, targeted therapie en overig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hoeveel % borstkanker wordt geopereerd?

A

90%.
53% borstsparend = lumpectomie
47% = mastectomie (borstverwijderen)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wat doe je ook als je een lumpectomie uitvoert?

A

Altijd ook radiotherapie: bestraling

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Wat wordt op MDO besproken?

A

Diagnose? TNM classificatie? Voorstel behandelplan, deelname studie?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Stadium 3 borstkanker?

A

Lokale spreiding door borstbeen, positieve lymfeklieren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Stadium 4 borstkanker

A

Afstandsmetastasen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Stadium 1 borstkanker
Tumor alleen in borst, geen positieve lymfeklieren
26
Stadium 2 borstkanker
Tumor in borst + positieve lymfeklieren (axillair = in oksel)
27
Welk stadium wordt vaak gevonden bij diagnose?
Stadium 1 en 2! Samen 75% (+15% een DCIS)
28
Wat betekent oligometastatische ziekte
Wel M1, maar beperkt aantal metastasen: poging tot curatief behandelen
29
Wanneer dissemeninatie onderzoek?
Onderzoek naar metastasen in hele lichaam. Vanaf N2
30
Wat onderzoekt patholoog?
Hormoonreceptor status, Her2Neu status, grootte en uitbreiding tumor, differentiatie (bloom en richardson), ongunstige groei (lymf-angioinvasie?), radicaliteit (goed verwijderd??), lymfekliermetastasen; lokalisatie, micrometastasen, isolated tumor cells.
31
Hoeveel % is her2neu+ of hormoonpositief?
60-70% ER+ en/of PR+ | 20% Her2Neu+
32
N0 wat betekent het?
Geen tumorcellen in lymfeklieren OF enkele losliggende tumorcellen in lymfe
33
Waarom adjuvante systeemtherapie?
Aanvullende therapie om evt. micrometastasen te elimineren en curatief kansen te vergroten. Doel is 4% winst op 10 j OS. Na operatie, meestal 6 kuren
34
Neo-adjuvante therapie
Voor operatie. Doel om tumor te verkleinen / borstsparende operatie te kunnen uitvoeren / zeker zijn dat er radicaal geopereerd kan worden. Vaak bij T4 (en T3) tumoren. ook wanneer vergrootte lymfeklieren zijn gevonden --> risico op afstandmetastasen wil je verkleinen, meteen behandelen. (bijkomend voordeel; effect behandeling op tumor beoordelen)
35
Wat speelt mee met beslissing adjuvante therapie?
Leeftijd, tumorgrootte, differentiatie graad, okselklieren, receptoren. Slechte differentiatie, lymfeklier positief? mensen onder 70, wens patient 10j survival winst > 4%
36
Wanneer adjuvante therapie?
Tumor met N+, Ongunstig N0 (jonge leeftijd, of slechte differentiatie), wanneer Her2+ en tumor 0.5 cm 10-jaars overleving 4%!!! Hard eis
37
Doel adjuvante therapie?
Elimeneren van evt aanwezige micrometastasen en genezing vergroten Optie: chemo, anti-hormonaal, targeted therapy 70% vrouwen krijg adjuvantie therapie
38
Mammaprint
Kijken wanneer chemo overbodig is. Screening van 70 borstkankergenen. Overbodig bij Hormoon +, her2neu- graad 2 tumor van 1-2 cm
39
Wanneer PET-CT indicatie?
Bij N2 --> om te kijken of er sprake is van afstand metastasen
40
adjuvante chemo middelen
3x anthracycline + 3e generatie toxanen | Chemo is er om resterende micro metastasen te doden; niet perse nog een scan nodig daarna; je ziet ze toch niet
41
Wat eerst chemo of anti-hormonaal?
Eerst chemo, daarna anti-hormonale therapie; anders teveel belasting
42
Bijwerking chemo korte termijn
Haarverlies, vermoeidheid, misselijkheid, braken, beemergsuppressie, stomatitis en smaakveranderingen, neuropathie (paclitaxel, docetaxel)
43
Lange termijn bijwerkingen chemo
Infertiliteit, orgaanschade, vroegtijdige overgang, vermoeidheid chronisch, cardiotoxiciteit, secundaire leukemie, cognitieve stoornissen
44
Pathologi; oestrogeen + tumor hoe zie je dat?
Allemaal bruin gekleurd
45
Wanneer is tumor ER+ of PR+?
Meer dan 10% cellen hormoon+
46
Triple negatief mammacarcinoom
Her2Neu -, ER-, PR-
47
Anti-hormonale therapie
Tamoxifen (remming oestrogenen), anti-aromatases, eierstokken verwijderen --> leidt tot vervroegde overgangsklachten
48
Wat is targeted therapy?
Medicijn dat specifiek aangrijpt op de plek van de tumor --> bijv. her2neu
49
Wat is chemo?
Cytostastica --> grijpen aan op celcyclus. Pakken dus niet de cellen in G0
50
Voordelen targeted therapy
Relatief weinig bijwerkingen, combineren met chemo, langdurig toe te dienen ook zonder chemo, werkt wel aleen als je een target hebt
51
Wat geef je bij Her2Neu+?
Trastuzumab (herceptin); bindt aan her2neu receptor; geen celdeling (groeifactor kan niet meer binden). 95% mens, 5% muis
52
Specifieke bijwerking trastuzumab?
Cardiotoxiciteit
53
Is er leeftijdsgrens bij anti-hormonale therapie?
Nee
54
Wanneer geef je chemo? welke leeftijd?
Onder de 70 zonder comorbiditeit
55
postmenopauzale vrouwen geef je naast systemische therapie
Adjuvant 3 jaar lang bifosfonaat
56
Wat is farmacogenetica?
Onderzoek naar variatie in DNA die reactie van individu op medicijn kunnen beinvloeden; therapeutisch effect van medicijn als mogelijke bijwerkingen die medicijn kan veroorzaken. Sommige mensen zijn poor metabolizers
57
Normale groei van cellen
Gereguleerd, evenwicht aanmaak en afbraak
58
Abnormale celgroei
Geen evenwicht, verminderde afbraak, verhoogde aanmaak, zwellingen en tumoren
59
Overgang goedaardig naar kwaadaardig
Normaal, dysplasie, carcinoma in situ, invasief, metastase. | Ontstaat door mutaties; meerdere hits
60
Risicofactoren voor ontwikkelen kanker?
Toeval, blootstelling straling, zon, voeding, roken, asbest, HPV, erfelijk (de novo of genetisch)
61
Anamnese verdenking kanker
```  Gewichtsverlies  Botpijn  Passageklachten  Ontlasting  Zwellingen?  Heesheid  Oorpijn  Hoofdpijn ```
62
LO verdenking kanker
 Knobbel  Algemene indruk (icterus, dyspneu, anemisch, cyanotsich, oedematoes, turgor)  Lymfeklierstations  Abnormale weerstanden of zwellingen (sister mary joseph nodule; bij navel; eierstokkanker)  Kloppijn over wervelkolom  Huidafwijkingen  Palpabele lever of milt  Rectaal en vaginaal toucher  Borstonderzoek (huidafwijking, palpabele afwijking, intrekking tepel, tepelvloed)
63
Wanneer labonderzoek bij kanker?
Bijna niet, alleen als steun van diagnose, geen bewijs. Vooral gebruikt voor het volgen van ziekte
64
Pathologie bij kanker stadiering
pTxNxMx. | Cytologisch en microscopisch onderzoek; biopt
65
TNM stadiering betekenis
T; uitbreiding tumor N; regionale lymfogene uitbreiding M; metastasen
66
Tis betekenis
Carcinoma in situ
67
Wat is er bijzonder aan TNM coloncarcinoom
Laat invasie in andere organen zien T4 invasie in ander orgaan, T3 in subserosa. Kan 7j overheen gaan tussen een adenoom en carcinoom
68
Welke borstkanker is curatief?
T1-4, N1-3 , indien M0!!!!
69
Wanneer is borstkanker palliatief
M1 (behalve bij heeeel weinig metastasen)
70
Wat betekent luminaal A en luminaal B
Alletwee hormoon gevoelig. Luminaal A --> laagrisico Luminaal B --> hoogrisico (Veel Ki-67) Wel alletwee goed te behandelen vanwege positieve hormoonreceptor
71
Wanneer spoed DNA diagnostiek?
Hoog risico op BRCA1/2 mutatie, jonge vrouwen onder 40 met borstkanker, bij mensen met triple negatieve tumor
72
Wat als je genetisch belast bent bij borstkanker?
Andere chirurgische optie; ook andere borst al opereren / ovaria verwijderen. Salpingo-oophorectomie
73
Chemoradiatie bij borstkanker
Nee, | Chemo maakt kankercel gevoeliger voor radiotherapie
74
7 groepen oncolytica
``` Anitmetabolieten (5-fu, S-fase) Alkylerende middelen Radicaal en superoxide vormers Topo-isomerase remmers Antimitotische stoffen (taxanen) Singaal transductie remmers Overige ```
75
Misselijkheid bij chemo wat geef je
Preventief anti-emetica
76
Beenmergdepressie door chemo
Anemie, leucocytopenie (gevaarlijk neutropenie!!!!! Soms geef je GCSF; voorkomen infecties. Altijd melden bij koorts na chemo; dan kan AB gestart worden), trombocytopenie (evt. transfusie)
77
Patient moet fit zijn voor chemo. Performance status
WHO score: 0 geen klachten, 4 bedledig | Karnofsky score: 100% niks aan de hand, 70% kan voor zichzelf zorgen
78
Reden om chemo te staken
Bijwerking, resistentie
79
Postmenopauzale anti-hormonale therapie
Tamoxifen + aromatase remmer
80
Bij metastasen wil je ALTIJD histologische bevestiging want...
Dat het niet te genezen is; bewijs maligniteit, bepalen receptorstatus, uitsluiting benigne, misschien wel primaire tumor
81
Lab waarden bij metastase
Nooit voor staken behandeling, kijken naar tumormarker, leverfunctie, bloedtest, calcium
82
Gemetastaseerd mammacarcinoom; gem overleving?
2j; heterogene groep
83
Wanneer geef je palliatieve chemo?
Uitgebreide en snelgroeiende viscerale metastasen, ernstige cytopenie, hormoon - (of werkt niet), snel progressieve ziekte
84
Specifieke klachten bij metastasen
Druk in bovenbuik, pijn in rug, benauwd, huidafwijking, hoofdpijn, cardiaal. Vaak metastasen in bot, long en lever