Parallele denkpistes Flashcards
(36 cards)
1
Q
5 dingen die jij & jouw patienten moeten weten over lage rugpijn
A
- pijn beperkt zich niet tot oorzaken in de wervelzuil
- veel therapiën hebben geen aangetone meerwaarde in de aanpak van LRP
- chiropraxie, osteopatie, acupunctuur
- korset, steunzolen, …
- verbetering is anekdotisch & op korte termijn & enkel bij sommige ≠aangewezen - MBV helpt niet altijd in diagnostiek van LRP
- veel mensen met aspecifieke rugpijn
- bevindingen correleren vaak niet goed met klachten & kunnen zelf tot angst leiden - operaties zijn slecht in specifieke situaties geïndiceerd
- vb: dicusbulging/hernia met beenpijn heeft na 1J follow up niet minder pijn of meer functie tov. controle - kinesitherapie is vaak een goede optie
2
Q
kine goede optie
A
- algemeen
- zowel acuut als chronische lage rugpijn
- passieve & actieve benadering = stimuleren & vertrouwen geven - gebruik
- toevoeging van actieve benadering bij passieve benadering = exponentiele stijging van effect
- zoals bij alles goede indicatie stelling
- samenspraak met patient is noodzakelijk
3
Q
epidemiologie van lage rugpijn
A
- prevalentie
- life-time prevalentie = 8/10
- prevalentie = 13%
- prevalentie stijgt = 17% tussen 2005 en 2015 - DALY
- jaren met disability
- grooste impact van MSK
- 9e van alle aandoeningen - man-vrouw
- geen verschil
- op hoge leeftijd meer vrouwen = osteoporose
- meer mannen met radiculaire klachten
4
Q
vragenlijst belgie
A
- prevalentie
- 42% laatste 6maand
- 24% op dag van bevraging
- 50% NRS 5+/10 - gevolg
- gemiddeld 9 dagen afwezigheid
- 1/5 verstoring familiaal leven
- vooral huisarts & meestal alleen analgetica
5
Q
epidemiologie vlaanderen
A
- algemeen
- bias door selectie sociale media
- 92% last laatste jaar
- gemiddels NRS 5/10
- 10% werkonbekwaam gewaast
- 30% last recurrente pijn - therapie
- 46% consulteerde zorgverlener waarvan:
- 65% huisarts
- 60% kine
- 40% specialist
- 35% osteopaat
6
Q
socio-economische impact
A
- kosten
- 10.000 euro per jaar
- 3.300 euro aan directe kosten = consultaties & medicatie
- 6.600 euro aan indirecte kosten = werkverlet - werk
- 3-5 dagen gemiddeld werkonbekwaam
- 2 biljoen euro door werkonbekwaamheid MSK
–> LRP, nekpijn & osteoartrose
- 0,3% van BBP bruto nationaal product
7
Q
risicofactoren algemeen
A
- puzzel
- stukken die niet modicficeerbaar zijn
- andere stukken die modificeerbaar zijn
- stukken kunnen van dag tot dag veranderen - risicofactoren acute sciatica
- piek tussen 45-64 jaar
- hoge ichaamslengte
- mentale stress
- hoge belasting van de rug = frequent heffen en tillen
- vele uren aan het stuur & vibratie van het hele lichaam
8
Q
risicofactoren
A
- niet-modificeerbaar
- piek tussen 40-69 jaar = werkende populatie
- vrouw - levensstijl
- obesitas
- roken
- verminderde slaapcondities - beweging
- weinig fysieke activiteit
- slechte conditie rugspieren - werk
- lange statische houdingen & monotoon werk
- zwaar arbeid & veelvuldig heffen
- lage werktevredenheid
- laag inkomen & geschooldheid = hogere kans werkverlies
9
Q
prognose lage rugpijn
A
- werkhervat
- 50% na 7dagen
- 80% na 1 maand - pijnvrij
- meestal goedaardig = gunstige prognose
- na 6w = 90% pijnvrij
- na 3m = beperkte mate van verdere verbetering - nieuwe episode
- 10% chronische LRP
- binnen 1j = 50% minstens 1x recidief
10
Q
prognose sciatica
A
- algemeen
- 60-70% binnen 10-12w
- 3-6m volledig herstel - prognose in functie van beenpijn
- intense pijn of enige parese = 10% op 6w
- meer pijn = langere/minder volledige revalidatie
11
Q
mechanische rugpijn
A
- belasting = druk + rotatie
- karakter
- heel vaak mechanische last
- met inflammatoire opstoten - uitsluiten van risico’s
- infectie
- tumoraal
- neurogeen
- extrinsiek
12
Q
postoperatief rug
A
- arbeidongeschikt = 15% definitief
- veranderingen
- 6m afwezig = 50% zelfde werk
- 1j = 30%
- 2j = 10%
13
Q
misvattingen
A
- therapie
- mentaliteitswijziging
- actief proberen ontkrachtigen
- anders suboptimale resultaten - misvattingen
- 60% = discus letsel heeft onvermijdelijk operatie nodig
- 40% = medische beeldvorming absoluut noodzakelijk
- 35% = bedrust is beste therapie - over zorgverlener
- volledige diagnose krijgen
- genezen
14
Q
doel van kinesitherapie
A
- vermijden van chroniciteit
- informeren = ookal geen indicatie voor kinesitherapie
–> oorzaak vanuit stress of indeukingsfractuur
- activeren & bevoderen zelfmanagemnt
- in staat stellen om voor zichzelf te zorgen = responsabilisering
- gespecialiseerde zorg met inspraak van patient - interdisciplinair werken
- inschatten van indicaties & contra-indicaties als kine
- weten waar eigen expertise stopt
15
Q
algemeen kinesitherapeutisch onderzoek
A
- anamnese
- tot primaire hypothese komen
- verschillende denkpistes invullen
- selectie van testen uit anamnese
–> meer testen = meer kans op vals-positief - uitvoering
- kans om verhaal te doen
- vrijblijvend leiden
- geen ondervraging - hulpvraag
- vaak in de vorm van pijn
- proberen hervormen naar activiteit & participatie
- meer concreet & zinvoller
- waarom wil ja van de pijn af?
16
Q
rode vlaggen
A
- definitie
- signs = als therapeut opmerken tijdens onderzoek
- symptoms = verhaal van patient
- geven aanleiding tot onderliggende serieuze pathologie
- gevolg = doorverwijzing - specifieke lumbale rode vlaggen
–> specfieke aandacht in lumbale regio
- MRC onder 4 = mogelijk zenuwproblematiek
- dropvoet
- spinale percussie pijn = spinale fractuur
- gevoelloosheid in zadelregio
- recente sfincter problemen
17
Q
algemene rode vlaggen
A
- consitutioneel
- voor 20j of na 55j
- huiduitslag
- risico op OP - ziekte = symptomen van ziekte zijn gelijktijdig met rugpijn ontstaan
- malaise & koorts
- recente infectie
- immuun supressie medicatie - middelen
- IV drug abuse
- HIV medicatie
- lange gebruik van corticosteroiden = ook blauwe vlekken op huid - pijn
- nachtelijke pijn = vaak bij inflammatoire respons
- niet-mechamische pijn = conintu pijn ook in lig
- progressieve pijn
- fysiek trauma
18
Q
rode vlaggen ivm kanker
A
- voorgeschiedenis van kanker
- gewichtsverlies
- wijst op verhoogd metabolisme
- kan ook immuunsysteem of systeem aandoeningen zijn
- ongewenst
- over periode van 2-4w meer dan 5% verliezen - thoracale pijn
- longkanker of borstkanker
- is vaak eerste symptoom
- kan ook enige symptoom zijn
19
Q
keuze van rode vlaggen
A
- maligniteit
- totaal bestaan er 14 rode vlaggen
- 9 die in 1 richtlijn staan
- 2 voornamelijke die in bijna alle richtlijnen voorkomen:
- voorgescheidenis van kanker
- onverklaard gewichtsverlies - spinale pathologie
- 163 rode vlaggen
- 119 symptomen
- 44 signs - onderzoek 25 meest frequente rode vlaggen
- 80% heeft minstens 1
- 1% heeft effectieve serieuze pathologie
20
Q
interpretatie van rode vlaggen
A
- probleem
- heel moeilijk om bepalen welke nu effectief noodzakelijk zijn
- verder onderzoek naar verband nodig
- aanwezige rode vlag leidt tot % toename in kans - oplossing
- cluster van rode vlaggen = 5
- hele verhaal in rekening nemen en is dit verklaarbaar
- weegschaal = zorgwekkende & geruststellende bevindingen
- logische verklaring - is er een andere logische MSS verklaring voor een rode vlag
- heel vaak nachtelijke pijn
- heel weinig onverklaarbaar gewichtsverlies = sterkere rode vlag
21
Q
handelen met rode vlaggen
A
- ingrijpen
- vanuit anamnese rode vlaggen = CI van onderdelen onderzoek
- soms pas rode vlaggen tijdens onderzoek - goede communicatie
- patient op hoogte brengen
- reden voor verontrusting & doorsturen - doorsturen
- direct referral = meteen doorsturen
–> vb: cauda-equina syndroom
- indirect referal vb: reumatisch - nocebo
- door verontrustig therapeut
- meer negatieve gezondheidseffecten door doorsturing
22
Q
traffic light
A
- green light
- geen bezorgstellende bevindingen
- behandelen zoals normaal
- progressie zoals normaal
- einde van revalidatie
- toch continu monitoring van symptomen - yellow light
- enkele bezorgstellende bevindingen
- zorgvuldig monitoring & therapie beginnen
- progressie zoals normaal & verdwijnen van red flags = green light
- geen progressie of nieuwe bezorgstellende bevindingen = red light - red light
- meerdere bezorgstellende bevindingen
- mogelijk CI van verder onderzoek
- doorverwijzing noodzakelijk
- urgentie & contra-indicaties zijn afhankelijk van pathologie
23
Q
specificiteit van lage rugpijn
A
- specifieke lage rugpijn
- 10%
- pathoanatomie = pijn door bepaalde structuur of uitstraling
- zekerheid over pathologie - zekerheid specifieke lage rugpijn
- bevindingen op medische beeldvormingen zijn aanwezig
- EN verklaren pijn patroon - aspecifieke lage rugpijn
- 90%
- geen zekerheid over pathologie
- nog steeds bepaalde aandoeningen kunnen uitsluiten vb: radiculopathie
24
Q
moeilijkheden specificiteit lage rugpijn
A
- beeldvorming
- slechte correlatie lage rugpijn & medische beeldvorming
- veel bevindingen bij assymptomatische patiënten
- percentages zijn gelijkaardig bij mensen met & zonder rugpijn - verklaring
- geen pathologische processen
- normale verouderingsprocessen - gevolg
- diagnose = in eerste plaats klinisch
- aanvulling van onderzoeken voor bevestiging
25
bevindingen in assymptomatische populatie
1. discus degeneratie
- 2/3 bij 40j
- 80% op 50j
2. andere
- discus bulging = 1/2 bij 40j
- facetdegeneratie/artrose = 1/3 bij 50j
26
voorbeelden specifieke & aspecifieke
1. specifieke
- radiculopathie = discushernia of stenose
- axiale spa
- spolylolisthesis = afschuiving
- spondylolyse = breuk
- tumoren
- infecties
1. aspecifiek
- intern discus letsel of discus protrusie
- lig letsel
- spierscheur
- facetgewricht
- ...
27
gevolgen specificiteit
1. therapie
- relatieve contra-indicaties
- indicaties
2. toepassing op radiculopathie
- CI = oppassen met manuele technieken
- indicaties = infiltratie overwegen
3. prognose
- soms trager dan niet specifiek
- soms geen genezing vb: SPA
28
uni/billaterale innervatie
1. bilateraal geïnnerveerde structuren
--> plexus posterior
- lig. long posterius
- anterior dura matera
- buistenste 1/3 annulus fibrosis van posterior IVD intervertebrale discus
--> buiten dorsolaterale hoek
2. unilateraal geïnnerveerde structuren = indien enkel unilaterale pijn
--> dorsal ramus
- facet gewricht
- lig & spieren
- dorsolaterae hoek van IVD = anulus fibrosus
- durale mouw = sleeve
- SIG
29
flexie gerelateerde pijn
1. oorzaken
- lig & spieren
- IVD
- durale mouw
- compressie zenuwwortel
2. andere mogelijk maar minder waarschijnlijk
- facetkapsel = rek bij acute pijn
--> meer typisch voor extensie
- SIG = meestal niet boven L5 pijn
3. compressie zenuwwortel
- sensorische en motorische klachten
- pijn onder de knie = enige structuur die onder knie kan
- tintelingen in onderbeen
- bevestigen met beeldvorming
30
pijnmechanisme
1. nociceptief
- daadwerkelijke of dreigende schate
- activatie nociceptoren
- mechanisch
- ischemisch
- inflammatoir
2. neuropatisch
- pijn door letsel of ziekte
- somatosensorisch zenuwstelsel
- loss in neurofunction = radiculair of perifere zenuw
3. nociplatisch
- weinig zin om in te gaan op piste structuur
- niet kijken naar oorzakelijke pijnbron
31
tijdslijn
1. algemeen
- acuut = 6w
- subacuut = 6-12w
- chronisch = 12+w
- flare-up = opvlakkering van chronisch verhaal
- recurrent = opvlakkeringen met pijnvrije periodes
2. verschil in therapie chronisch & recurrent
- chronisch = symptoom controle & secundaire preventie
- recurrent = causaal naar herval kijken
32
persoonlijke & omgevings factoren
1. focus
- vaak te lang kijken naar structuur
- ten koste persoonlijk & omgevingsfactoren
- geen deel van onze expertise maar hangt wel vast
- patiënt behoud recht van niet te antwoorden
2. anderen
- pyschosociaal
- werkgerelateerd
- levensstijl
- comorbiditeiten
33
vlaggen ivm pyschosociale factoren
1. gele vlaggen
- belemmerende facotren
- ontwikkelen of instand houden
- risicofactor voor chroniciteit
- meer gedragsmatige therapie
- spelen al rol na 3 weken
2. roze vlaggen = bevorderend
2. ABCDEFG = voor geen & roos
- attitude & overtuigingen vb: pijn is invdaliderend
- beroep vb: zwaarhandwerk, stress, dissatisfactie
- compensaties vb: faninanciele vergoeding
- **diagnose** vb: tegenstrijdigheid
- emoties vb: vergeren door werk
- familie vb: overprotectie
- gedrag vb: langdurige rust
34
andere vlaggen
1. oranje
- pyschiatrische factoren
- geen diagnose moeten stellen
- wel rekening mee houden
1. werkgerelateerd = vlaggen ivm werk pas gepast indien er werkverzuim is
1. blauw
- modificeerbaar
- perceptie relatie & gezondheid
2. zwarte
- niet-modificeerbaar
- wetgeving die werhervatting beperkt
- zware profressionele activiteit = weinig mogelijkheden taken aan passen
35
weefselmechanisme
1. feses van weefselherstel
- inflammatie fase
- proliferatie fase
- maturatie fase
1. andere
- wat is irriteerbaarheid
- wat is belastbaarheid
- klinische presentatie ≈ verwacht stadium van herstel
36
gemakkelijke evolutie naar chroniciteit
1. acute lumbago
- passeert gemakkelijk
- spontaan herstel
2. chroniciteit
- hier eerste consultatie
- frustratei door aspecifieke karakter
- geen duidelijke oorzaak/advies/therapie
3. medical shopping
- opzoeken meerdere artsen & therapeuten
- alternatieve therapiën
