Powikłania znieczulenia i ekstrakcji Flashcards
(215 cards)
1
Q
Jak dzielimy powikłania po znieczuleniu miejscowym?
A
- powikłania miejscowe wczesne
- powikłania miejscowe późne
- powikłania ogólne
2
Q
Jakie wyróżniamy powikłania miejscowe wczesne znieczulenia miejscowego?
A
- złamanie igły iniekcyjnej
- zranienie mięśni
- nakłucie nerwu
- zranienie naczynia krwionośnego
- porażenie nerwu
- anemizacja skóry twarzy
- niedostateczne znieczulenie
3
Q
W którym miejscu igła łamie się najczęściej?
A
w miejscu nasady
4
Q
Co może prowadzić do złamania igły podczas znieczulenia miejscowego?
A
- zła technika znieczulenia
* gwałtowny ruch głowy znieczulanego
5
Q
W jaki sposób usuwa się złamaną igłę z tkanek?
A
zabieg operacyjny w warunkach szpitalnych, po uprzednim dokładnym umiejscowieniu igły wielopłaszczyznowymi zdjęciami RTG
6
Q
Czy złamanie igły może prowadzić do poważnych następstw?
A
najczęściej nie, igła nie jest zakażona i nie dochodzi do powikłań zapalnych i rozwoju jakichkolwiek dolegliwości
7
Q
Co jest bezwzględnym wskazaniem do usunięcia złamanej igły?
A
- ostre stany zapalne (ropień, ropowica)
- przemieszczenie odłamka igły w okolicę dużych pni naczyniowych
- ucisk na nerwy czuciowe z objawami neuralgii
8
Q
Czy zranienie mięśni podczas znieczulenia miejscowego może prowadzić do poważnych następstw?
A
jeśli nie jest powikłane zakażeniem, to nie powinno
9
Q
W jaki sposób może dojść do nakłucia nerwu podczas znieczulenia miejscowego?
A
- użycie stępionej igły
- użycie igły haczykowato wygiętej na końcu (może dojść do zagięcia igły w wyniku kontaktu z kością - należy uważać przy wycofywaniu igły z tkanek)
- gwałtowne (pod dużym ciśnieniem) wtłoczenie płynu w pień nerwowy
10
Q
W jaki sposób zorientujemy się, że nakłuliśmy nerw podczas znieczulenia?
A
pacjent poczuje nagły szarpiący ból (jak przy neuralgii), po czym wystąpi szybkie znieczulenie
11
Q
Jakie są objawy uszkodzenia nerwu?
A
- objawem uszkodzenia nerwu są parestezje i nerwoból
- pacjent może uskarżać się na uczucie zdrętwienia, obrzmiewania, mrowienia lub swędzenia
- mogą wystąpić zaburzenia funkcjonalne: przygryzanie języka, ślinotok, utrata czucia smaku i upośledzenie mowy
12
Q
Do czego prowadzi zranienie naczynia krwionośnego lub splotu żylnego podczas znieczulenia?
A
- zazwyczaj niewielkie krwawienie
- zranienie większego naczynia w głębi tkanek → krwiak
- nieduże i nie zakażone krwiaki → cofają się bez następstw
- zakażenie krwiaka → ropień, zazwyczaj o burzliwym przebiegu
13
Q
W jaki sposób należy postąpić obserwując szybko narastający krwiak podczas znieczulenia?
A
- natychmiast przerwać znieczulenie
- zastosować silny ucisk (opaska elastyczna), aby spowodować zapadnięcie ścian uszkodzonego naczynia
- w pierwszej dobie stosować zimne okłady
- w następnych dniach okłady rozgrzewające, aby przyspieszyć wchłanianie wynaczynionej krwi
14
Q
Jakie są czynniki predysponujące do powstania krwiaka podczas znieczulenia?
A
miażdżyca naczyń i skazy krwotoczne
15
Q
W trakcie jakich znieczuleń najczęściej powstają krwiaki i do uszkodzenia jakich naczyń wtedy dochodzi?
A
- nerwu zębodołowego górnego tylnego → uszkodzenie splotu skrzydłowego i/lub odgałęzienia tętnicy szczękowej w dole podskroniowym
- nerwu zębodołowego dolnego w przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej → uszkodzenie tętnicy i/lub żył zębodołowych dolnych
- nasiękowego w dnie jamy ustnej → uszkodzenie żyły i/lub tętnicy językowej w przestrzeni podjęzykowej
16
Q
Kiedy może dojść do porażenia nerwu twarzowego podczas znieczulenia?
A
w trakcie znieczulenia przewodowego nerwu zębodołowego dolnego
17
Q
Do porażenia jakich nerwów może dojść podczas znieczulenia przewodowego nerwu podoczodołowego? Do czego to prowadzi?
A
nerwów ruchowych gałki ocznej → całkowite unieruchomienie gałki ocznej i ustawienie w zezie
18
Q
Jakie działanie należy podjąć jeśli podczas znieczulenia miejscowego dojdzie do porażenia nerwów ruchowych?
A
w zasadzie żadnych, objawy porażenia nerwów ruchowych ustępują samoistnie po wchłonięciu płynu znieczulającego
19
Q
Kiedy może dojść do anemizacji skóry twarzy podczas znieczulenia?
A
po wstrzyknięciu środka znieczulającego z dodatkiem adrenaliny do naczynia tętniczego
20
Q
Co może spowodować niedostateczne znieczulenie pacjenta?
A
- zbyt mała ilość środka znieczulającego
- zbyt niskie stężenie płynu znieczulającego
- błędy techniczne (wstrzyknięcie płynu z dala od pnia nerwu lub do naczynia krwionośnego)
21
Q
Jakie wyróżniamy miejscowe późne powikłania znieczulenia miejscowego?
A
- zakażenie tkanek
- ból i obrzęk
- martwica błony śluzowej
- nerwobóle i parestezje
22
Q
W jaki sposób może dojść do zakażenia tkanek podczas znieczulenia miejscowego?
A
- brak jałowości igły, strzykawki lub płynu znieczulającego (nieprzestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki)
- błędy techniczne (dotknięcie igłą palca, języka lub zęba)
23
Q
Podczas jakiego znieczulenia najczęściej dochodzi do zakażenia tkanek?
A
znieczulenia przewodowego nerwu zębodołowego dolnego
24
Q
Dlaczego może powstać ból i obrzęk po znieczuleniu miejscowym?
A
- zakażenie tkanek
- mechaniczne uszkodzenie tkanek
- wstrzyknięcie do tkanek płynu o zbyt niskiej temperaturze lub oziębienie znieczulanej okolicy bezpośrednio po znieczuleniu → niedotlenienie tkanek → brak normalnej gry naczyniowej (dodatkowo zwężone działaniem adrenaliny)
25
Kiedy może dojść do martwicy błony śluzowej w wyniku powikłań znieczulenia miejscowego? Gdzie najczęściej występuje to powikłanie?
na podniebieniu twardym w wyniku uszkodzenia tętnicy podniebiennej
* po wstrzyknięciu ze znaczną siłą dużej ilości płynu znieczulającego (anastomozy tętnicze tej okolicy są nieliczne)
* przekroczenie dawki adrenaliny
26
Do czego może prowadzić martwica śluzówki podniebienia?
późny krwotok z tętnicy podniebiennej → konieczność podwiązania lub podkłucia
27
W jaki sposób może dojść do powstania nerwobóli i parestezji po znieczuleniu?
w wyniku uszkodzenia nerwu podczas znieczulenia donerwowego
28
W jaki sposób można zapobiegać rozwojowi nerwobóli i parestezji po znieczuleniu?
należy zawsze używać igieł o idealnie ostrym ostrzu
29
Jakie jest postępowanie w nerwobólach i parestezjach?
podawanie leków przeciwbólowych i naświetlanie lampą Sollux, w przypadku braku poprawy postępowanie jak w neuralgii
30
Jakie wyróżniamy ogólne powikłania znieczulenia miejscowego?
* zatrucie LZM
* alergia na LZM
* zaburzenie rytmu serca
31
Kiedy może dojść do zatrucia LZM?
po przekroczeniu jednorazowej dawki maksymalnej
toksyczne oddziaływanie leków jest zazwyczaj spowodowane bardzo szybkim narastaniem stężenia leku w tkance mózgowej
32
Jakie są objawy zatrucia LZM?
* początkowo: niepokój przechodzący w spowolnienie z uczuciem senności
* stopniowo: uogólnione drgawki, depresja OUN, zaburzenia oddychania i krążenia (bradykardia, spadek ciśnienia tętniczego)
* wg Dominiak pobudzenie OUN - zmiany w poziomie świadomości pacjenta, metaliczny smak na języku, drżenie brwi, drgawki, depresja, zaburzenia oddychania
33
Kiedy może dojść do zaburzeń rytmu serca po znieczuleniu miejscowym?
po wchłonięciu dożylnym środka znieczulającego w wyniku jego działania na układ przewodzący serca
34
Jak może się objawiać nadwrażliwość na LZM?
* miejscowy odczyn uczuleniowy
* rzadziej postać uogólniona, przypominająca chorobę posurowiczą lub obrzęk Quinckego
* może wystąpić wstrząs anafilaktyczny
35
Jakie czynniki wpływają na różnice w budowie anatomicznej twarzoczaszki?
* wiek
* masa ciała
* płeć
* aktualne lub przebyte choroby
36
Ile wynosi kąt gałęzi żuchwy u noworodków?
150-160°
37
Ile wynosi kąt gałęzi żuchwy u dorosłych?
120-130°
38
Gdzie jest zlokalizowany otwór bródkowy u noworodków?
nisko, ku tyłowi od zawiązka pierwszego zęba trzonowego stałego
39
Jak jest położony wyrostek kłykciowy w stosunku do dziobiastego u noworodków?
jest mały i niżej położony od większego wyrostka dziobiastego
40
Jak przebiega kanał żuchwy u noworodków?
kanał jest duży i przebiega w pobliżu dolnego brzegu trzonu żuchwy
41
Czym jest spowodowany wzrost wysokości trzonu żuchwy?
mineralizacją korzeni zębów
42
Jak przebiega kanał żuchwy u dorosłych?
tuż nad kresą żuchwowo-gnykową przebiega równolegle do niej
43
Gdzie jest zlokalizowany otwór bródkowy u dorosłych?
na wysokości drugiego zęba przedtrzonowego w połowie wysokości trzonu żuchwy (przesuwa się do przodu i góry)
44
Gdzie jest zlokalizowany otwór żuchwy u dorosłych?
na wysokości powierzchni żujących dolnych zębów trzonowych (z wiekiem przesuwa się ku górze)
45
Gdzie jest zlokalizowany otwór żuchwy u starszych dzieci?
na wysokości powierzchni żującej ostatniego dolnego trzonowca lub na wysokości wyrostka zębodołowego poniżej powierzchni żującej mlecznych trzonowców
46
Kiedy najczęściej dochodzi do zranienia mięśni podczas znieczulenia?
w trakcie znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego
47
Jaki mięsień ulega zranieniu podczas znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego?
mięsień skrzydłowy przyśrodkowy lub mięsień skroniowy
48
Jakie działanie może zapobiegać zranieniu mięśni w trakcie znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego?
wprowadzenie igły centralnie do przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej
49
Jak objawia się zranienie mięśni żucia w trakcie znieczulenia?
w wyniku ich podrażnienia można zaobserwować szczękościsk
50
Czym jest szczękościsk?
długotrwały, spastyczny skurcz mięśni żuchwy ograniczające otwarcie ust
51
Kiedy ustępują zaburzenia czucia wywołane zranieniem nerwu podczas znieczulenia?
* ustępują po całkowitej regeneracji włókien nerwowych (po 6-12 msc) - Bartek
* mogą być krótkotrwałe (kilka dni) lub trwać kilka miesięcy, a nawet nieprzemijające - Dominiak
52
Który nerw najczęściej ulega zranieniu podczas znieczulenia?
pnie i gałązki nerwów zębodołowego dolnego i językowego
53
Jak i gdzie objawia się zranienie nerwu zębodołowego dolnego i językowego?
zaburzenia czucia w obrębie brody, kąta ust, wargi dolnej i/lub końca języka
54
Dlaczego krew, która uległa wynaczynieniu może prowadzić do parastezji?
ponieważ naczynia i nerwy tworzą zwykle pęczki naczyniowo-nerwowe przebiegające podobną drogą blisko siebie i wynaczyniona krew może wzmagać ucisk na nerw
55
Czym różni się krwawienie żylne od tętniczego?
* krwawienie żylne może mieć przebieg subkliniczny lub ujawniać się po pewnym czasie od zabiegu w formie niewielkiego obrzęku podśluzówkowego, zewnątrz- lub wewnątrzustnego, zwykle nie wymaga interwencji
* krwawienie tętnicze przebiega szybko, w krótkim czasie powstaje duży krwiak penetrujący okoliczne tkanki związany z szybko narastającym obrzękiem
56
Kiedy ustępuje krwawienie w wyniku zranienia naczynia?
krwawienie ustępuje samoistnie po wyrównaniu ciśnień płynu zewnątrz- i wewnątrznaczyniowego
57
Co należy zrobić jeśli miejscowy ucisk i okład z lodu nie są skuteczne w tamowaniu krwawienia powtórnego lub przeciągającego się?
może wymagać podwiązania metodami chirurgicznymi
58
Do porażenia jakich nerwów ruchowych może dojść jako powikłanie znieczulenia? W wyniku których znieczuleń może dojść do takich powikłań?
* twarzowego - wyniku wstrzyknięcia środka znieczulającego poza tylny brzeg gałęzi żuchwy, podanie anestetyku w miąższ przyusznicy - igła sięga do dołu zażuchwowego, w trakcie znieczulania nerwu zębodołowego dolnego
* nerwów ruchowych gałki ocznej - w trakcie znieczulenia nerwu podoczodołowego
* nerwy okoruchowe, nerw oczny, gałązek unerwienia współczulnego i / lub przywspółczulnego gałki ocznej (nerwy przechodzące przez szczelinę oczodołową dolną) - zbyt głęboka penetracja igły podczas znieczulenia na guz szczęki
59
Jakie są objawy porażenia gałązek nerwu twarzowego w wyniku powikłania znieczulania nerwu zębodołowego dolnego?
objawy porażenia obwodowego
60
Jakie są objawy porażenia gałązek nerwów ruchowych gałki ocznej w wyniku powikłania znieczulania nerwu podoczodołowego?
całkowite unieruchomienie gałki ocznej i ustawienie w zezie
61
Jakie są objawy porażenia nerwów przechodzących przez szczelinę oczodołową dolną w wyniku powikłania znieczulania na guz szczęki?
czasowa ślepota lub zaburzenia sprawności widzenia, można zaobserwować zespół Hornera
62
Zespół Hornera - jakie występują charakterystyczne objawy?
zwężenie źrenicy, opadnięcie powieki i zapadnięcie gałki ocznej (miosis, ptosis, enophtalmus)
63
Który nerw najczęściej jest niedostatecznie znieczulony?
nerwy znieczulane w przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej - n. zębodołowy dolny, n. językowy (najczęściej to jego dotyczy), n. policzkowy
64
Dlaczego nerw językowy najczęściej jest niedostatecznie znieczulony?
leży przyśrodkowo i do przodu od nerwu zębodołowego dolnego i nerwu policzkowego, dlatego by uzyskać jego pełne znieczulenie analgetyk należy wstrzykiwać w sposób ciągły podczas wycofywania igły iniekcyjnej z okolicy otworu żuchwy
65
Jakie są objawy zakażenia tkanek wywołane jako powikłanie znieczulenia?
ból i szczękościsk, niekiedy może dojść do powstania ropnia w przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej
66
Ile powinien wynosić czas podawania 1,8 ml środka znieczulenia miejscowego?
około 2 minuty
67
Do czego może prowadzić szybkie podanie środka znieczulenia miejscowego do naczynia?
może spowodować natychmiastową, toksyczną reakcję pacjenta
68
Na czym polega zasada podwójnej aspiracji?
najpierw wstrzykuje się pewną ilość roztworu (ok 1/4 ampułki), następnie aspiruje, przy wyniku ujemnym aspiracji podaje się następną, podobną ilość roztworu i znów aspiruje
69
Czemu służy zasada podwójnej aspiracji?
* zmniejsza ryzyko podania dużej ilości środka znieczulenia miejscowego do naczynia
* spowalnia się cały proces iniekcji
70
Od czego uzależnione są objawy reakcji toksycznej?
nasilenie i rodzaj objawów uzależnione są od dawki i stężenia leku w OUN i wrażliwości osobniczej
71
W jaki sposób LZM może dotrzeć do OUN?
* podanie donaczyniowe LZM
| * penetracja wzdłuż gałęzi lub pnia znieczulanego nerwu
72
Kiedy reakcja toksyczna na LZM może stanowić zagrożenie dla życia pacjenta?
występujące drgawki, depresja oddychania i krążenia, mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta, szczególnie ze schorzeniami, w których nawet krótkotrwałe niedotlenienie może stanowić poważne zagrożenie (choroba wieńcowa, nadciśnienie, padaczka)
73
Jakich zasad należy przestrzegać aby znieczulenie miejscowe było skuteczne, bezbolesne i bezpieczne?
należy posiadać podstawową wiedzę o LZMach, anatomii znieczulanej okolicy i opanować technikę wykonywania znieczulenia
74
Kiedy mogą wystąpić powikłania ekstrakcji zęba?
w czasie usuwania zęba i po jego usunięciu
75
Jakie wyróżniamy rodzaje powikłań, które mogą wystąpić w czasie usuwania zęba?
ogólne i miejscowe
76
Jakie wyróżniamy ogólne powikłania występujące w czasie usuwania zęba?
* omdlenie (syncope)
* zapaść (collapsus)
* atak dusznicy bolesnej (angina pectoris)
* zawał mięśnia sercowego (infractus myocardii)
* atak częstoskurczu napadowego (tachycardia paroxysmalis)
* zatrzymanie krążenia i oddychania (cardiac arrest)
* atak dychawicy oskrzelowej (asthma bronchiale)
* atak padaczki (epilepsia)
77
Czym jest omdlenie?
nagła, krótkotrwała utrata przytomności wskutek przejściowego niedokrwienia mózgu jako wzmożona reakcja układu nerwowo-wegetatywnego na bodziec psychiczny np. strach przed zabiegiem
78
Jakie jest postępowanie z pacjentem, który zemdlał?
należy ułożyć chorego poziomo z uniesieniem nóg ku górze i podać tlen
79
W jaki sposób należy przeprowadzić ekstrakcję u pacjenta ze skłonnością do omdleń?
wskazane jest przeprowadzenie ekstrakcji w pozycji leżącej
80
Jakie są objawy (towarzyszące) omdleniu?
* nagła, krótkotrwała utrata przytomności
* tętno jest zwolnione, słabo napięte, spada ciśnienie tętnicze krwi
* może być ono poprzedzone przez: zblednięcie powłok, uczucie osłabienia, poty i nudności
81
Czym jest zapaść?
ostra niewydolność krążenia pochodzenia naczyniowego- zmniejszenie stosunku krwi krążącej do pojemności układu naczyniowego
82
Jakie są objawy zapaści?
* tętno słabo napięte, nitkowate, przyśpieszone, obniżone ciśnienie tętniczego
* zblednięcie powłok i ochłodzenie skóry (szczególnie na kończynach)
* spłycenie oddechów
83
Jakie jest postępowanie z pacjentem z zapaścią?
* stan zagrażający życiu
* należy ułożyć pacjenta poziomo, wdrożyć tlenoterapię, zabezpieczyć wkłucie do żyły, podać np. dekstran (preparat krwiozastępczy) lub sól fizjologiczną, wezwać karetkę
84
Jak objawia się atak dusznicy bolesnej?
silny, piekący ból w okolicy zamostkowej
85
Jakie jest postępowanie z pacjentem z atakiem dusznicy bolesnej?
* ułożenie chorego poziomo, podanie tabletki nitrogliceryny pod język
* przy dłużej trwającym bólu konieczna jest interwencja lekarza
86
Jak objawia się zawał mięśnia sercowego?
* silny, piekący ból za mostkiem, który promieniuje do szyi, lewej ręki lub nadbrzusza
* bólowi towarzyszy poczucie strachu
* ból nie przechodzi po nitroglicerynie
87
Jakie jest postępowanie z pacjentem z zawałem serca?
* ból nie przechodzi po nitroglicerynie
* konieczna jest natychmiastowa interwencja kardiologiczna oraz wdrożenie tlenoterapii, środków przeciwbólowych i odpowiedniej farmakoterapii w zależności od wskazań
88
Czym jest atak częstoskurczu napadowego?
nagłe zastąpienie rytmu zatokowego szybkim rytmem pozazatokowym (ok. 180-220/min)
89
Jak objawia się atak częstoskurczu napadowego?
szybkie kołatanie serca, niepokój, zasłabnięcie
90
U kogo często występuje atak częstoskurczu napadowego?
u osób zdrowych, zwłaszcza młodych, nadmiernie pobudliwych, z nadczynnością tarczycy, wadą mitralną, z niedokrwieniem mięśnia serca
91
Jakie jest postępowanie z pacjentem z atakiem częstoskurczu napadowego?
* Bartkowski: przerwanie częstoskurczu napadowego można uzyskać stosując zabiegi zwiększające napięcie nerwu błędnego: próba Valsalvy, masaż zatoki szyjnej lub mniej polecane- ucisk na gałki oczne. Z leków stosuje się: propranolol (do 5 mg powoli dożylnie lub 40 mg doustnie), deslanosid (0,4-0,8 mg dożylnie). Przedłużający się napad, mimo leczenia, jest wskazaniem do kardiowersji elektrycznej
* Dominiak: interwencja kardiologiczna
92
Jak objawia się zatrzymanie krążenia i oddychania?
brak krążenia na dużych naczyniach i brak oddechu
93
Jakie jest postępowanie z pacjentem który nie ma krążenia i nie oddycha?
natychmiastowe podjęcie akcji reanimacyjnej zgodnie z obowiązującym zasadami
94
Jak objawia się atak dychawicy oskrzelowej (astmy)?
silna duszność i niepokój
95
Jakie jest postępowanie z pacjentem z atakiem dychawicy oskrzelowej?
należy pozostawić chorego w pozycji siedzącej, podać tlen, salbutamol lub bezotec w aerozolu, dożylnie hydrokortyzon i aminophilinę, środki uspokajające (relanium)
96
Jak objawia się atak padaczki?
uogólniony napad drgawek rozpoczynający się od nagłej utraty przytomności i skurczów tonicznych mięśni
97
Jakie jest postępowanie z pacjentem z atakiem padaczki?
* zabezpieczenie chorego przed możliwością mechanicznego obrażeń głównie głowy, na ułatwieniu oddychania, zapobiec przygryzieniu języka, należy usunąć wszystkie ciała obce z jamy ustnej
* napad mija sam, a gdy się przedłuża- domięśniowo relanium lub luminaf
uwaga! w przypadku chorego na padaczkę zgłaszającego się na usunięcie zęba należy mieć przygotowany szczękorozwieracz
98
Jakie wyróżniamy miejscowe powikłania związane z usuwaniem zębów?
* uraz tkanek miękkich
* obrażenia zębów
* złamanie kości
* zwichnięcie doprzednie żuchwy
* wtłoczenie korzenia zęba
* przedostanie się ciała obcego do dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego
* przetoka ustno-zatokowa (communicatio antrio-maxillaris)
* uszkodzenie nerwów
* złamanie narzędzia
99
Jakie wyróżniamy obrażenia zębów powstałe jako powikłanie wynikające z usuwania zębów?
* złamanie korony lub korzenia zęba (fractura dentis)
* przypadkowe zwichnięcie, nadwichnięcie lub usunięcie zęba sąsiedniego
* przypadkowe usunięcia zawiązka zęba stałego
* złamanie korony zęba sąsiedniego
* uszkodzenie zęba przeciwstawnego (złamanie lub wybicie)
100
Dlaczego podczas usuwania zębów może dojść do urazu tkanek miękkich?
poprzez nieprawidłowe użycie narzędzi śluzówka jamy ustnej lub dziąsła może ulec zranieniu
101
Do jakich urazów tkanek miękkich może dojść podczas usuwania zębów?
* ucisk
* rozerwanie
* zmiażdżenie
* oprzenie
* wbicie ostrza dźwigni w błonę śluzową (policzka, wyrostka zębodołowego, podniebienia, nasady języka, dna jamy ustnej, wargi)
* zranienie z uszkodzeniem naczynia krwionośnego
102
Jakie naczynia najczęściej ulegają urazowi podczas usuwania zębów?
tętnica podniebienna i językowa
103
Jakie jest postępowanie w przypadku zranienia tętnicy podniebiennej lub językowej w wyniku urazu tkanek miękkich podczas usuwania zęba?
podwiązanie lub podkłucie krwawiącego naczynia, zszycie rany
104
W jakim miejscu zęba może dojść do złamania podczas ekstrakcji?
* odłamanie korony powyżej szyjki
* złamanie zęba na wysokości szyjki
* złamanie zęba poniżej szyjki lub pojedynczych korzeni
105
Jakie jest postępowanie w przypadku złamania korony zęba powyżej szyjki w trakcie ekstrakcji?
należy podjąć próbę usunięcia zęba tymi samymi kleszczami co pierwotnie
106
Jakie jest postępowanie w przypadku złamania korony zęba jednokorzeniowego na wysokości szyjki w trakcie ekstrakcji?
* zęby jednokorzeniowe usuwa się kleszczami korzeniowymi lub dźwignią Beina - pomocne jest wytworzenie szczeliny między ścianą zębodołu a korzeniem (wiertłem różyczkowym), w celu wprowadzenia dziobów kleszczy lub dźwigni
* w razie niepowodzenia przystępuje się do chirurgicznego zewnątrzzębodołowego usunięcia korzenia
107
Jakie jest postępowanie w przypadku złamania korony zęba wielokorzeniowego na wysokości szyjki w trakcie ekstrakcji?
wymagają rozdzielenia korzeni a następnie usunięcia kleszczami korzeniowymi lub dźwignią
• rozdzielone korzenie przedtrzonowców i trzonowców górnych można też usunąć kleszczami bagnetowymi, stosując ruchy półobrotowe
• po rozdzieleniu korzeni trzonowców dolnych, lepiej widoczny korzeń usuwa się dźwignią Beina, kleszczami korzeniowymi lub kozią stópką, a drugi stosowną dźwignią boczną lub kleszczami korzeniowymi
108
W jaki sposób należy dokonać separacji korzeni zęba złamanego na wysokości szyjki?
wiertłem różyczkowym przez dno komory zęba
• w trzonowcach dolnych oddziela się bliższy od dalszego
• w przedtrzonowcach górnych policzkowy od podniebiennego
• w trzonowcach górnych policzkowe od podniebiennego, a następnie policzkowy bliższy od dalszego - co daje kształt litery T.
109
Czy można użyć dłuta do rozseparowania korzeni zęba?
nie, ponieważ może dojść do odłamania blaszki kostnej lub nawet złamania kości
110
Przy których zębach dźwignią Beina należy posługiwać się szczególnie ostrożnie?
wtłoczenie dźwigni Beina pomiędzy rozdzielone korzenie zębów trzonowych górnych i posługiwanie się nią musi być ostrożne, aby nie doszło do wtłoczenia dźwigni czy korzenia zęba do światła zatoki szczękowej
111
Jakie jest postępowanie w przypadku złamania korony zęba poniżej szyjki w trakcie ekstrakcji?
chirurgiczne usunięcie
112
Z jakich przyczyn może dojść do zwichnięcia, nadwichnięcia lub usunięcia zęba sąsiedniego w trakcie ekstrakcji?
może nastąpić z przyczyn anatomicznych (zroślaki) lub jatrogennych
113
Jakie jest postępowanie w przypadku zwichnięcia, nadwichnięcia lub usunięcia zęba sąsiedniego w trakcie ekstrakcji?
zależy od uzębienia chorego i samego zęba, który został nadwichnięty - jeżeli istnieją odpowiednie warunki ząb należy unieruchomić lub wykonać reimplantację i również unieruchomić ligaturą z drutu lub szyną nazębną
114
Kiedy może dojść do przypadkowego usunięcia zawiązka zęba stałego?
przy usuwaniu (zwłaszcza nieostrożnym) zębów mlecznych trzonowych
115
Jakie jest postępowanie z przypadkowo usuniętym zawiązkiem zęba stałego?
zawiązek zęba należy w poprzednie miejsce a śluzówkę zszyć
rokowanie jest dobre
116
Z jakich przyczyn może dojść do złamania korony zęba sąsiedniego w trakcie ekstrakcji?
z przyczyn jatrogennych lub w przypadku niewłaściwego nałożenia kleszczy
117
Z jakich przyczyn może dojść do uszkodzenia zęba przeciwstawnego (złamanie lub wybicie) w trakcie ekstrakcji?
powikłanie to może wystąpić zwłaszcza przy usuwaniu trzonowców dolnych, przy zbyt dużej sile ruchu wyciągnięcia zęba bez uprzedniego wystarczającego wyważenia zęba
118
Jakie jest postępowanie w przypadku uszkodzenia zęba przeciwstwanego w trakcie ekstrakcji?
* w złamaniu - leczenie zachowawcze lub protetyczne
| * w przypadku wybicia- reimplantację (po uwzględnieniu wskazań i przeciwwskazań)
119
Do jakiego złamania kości może dojść w wyniku powikłania ekstrakcji zęba?
* złamanie blaszki kostnej wyrostka zębodołowego
* odłamanie przegrody międzykorzeniowej
* odłamanie guza szczęki (fractura tuberis maxillae)
* złamanie żuchwy (fractura mandibulae)
120
Kiedy może dojść do złamania blaszki kostnej wyrostka zębodołowego podczas ekstrakcji?
przy zbyt brutalnym usuwaniu zębów lub przy cienkiej blaszce kostnej policzkowej ściany zębodołu (szczególnie na wysokości trzonowców górnych)
121
Jakie jest postępowanie w przypadku złamania blaszki kostnej wyrostka zębodołowego podczas ekstrakcji?
jeśli odłamek kości jest pozbawiony okostnej- należy go usunąć a brzegi wyrównać
122
Jakie jest postępowanie w przypadku odłamania przegrody międzykorzeniowej podczas ekstrakcji?
wolne fragmenty usuwa się
123
Kiedy może dojść do odłamania guza szczęki podczas ekstrakcji?
w toku usuwania ostatniego zęba trzonowego górnego, podczas wtłoczenia dźwigni pomiędzy dwa ostatnie zęby trzonowe i wyważenia zęba ostatniego ze zbyt dużą siłą, nieprawidłowym nałożeniem kleszczy na brzeg kości i działaniem ze zbyt dużą siłą, a także w przypadku znacznej pneumatyzacji guza szczęki przy nisko schodzącym zachyłku zębodołowym zatoki szczękowej
124
Jakie wyróżniamy typy odłamania guza szczęki?
częściowe i całkowite
125
Jakie jest postępowanie w przypadku nadłamania guza szczęki?
po nacięciu trapezowatym śluzówki należy usunąć ząb chirurgicznie, ranę zszyć, a odłamy unieruchomić za pomocą szyny nazębnej lub płytki podniebiennej
126
Jakie jest postępowanie w przypadku całkowitego odłamania guza szczęki?
* przy całkowitym odłamaniu z zachowaniem śluzówki guza - należy odpreparować płat śluzówkowo-okostnowy i przy odpowiednich warunkach zespolić go minipłytkami z trzonem szczęki
* przy oderwaniu guza z częścią śluzówki - znaczne krwawienie z rany i otwartej zatoki, należy po kontroli światła zatoki, zamknąć przetokę ustno-zatokową, jeśli stwierdzano zmiany w śluzówce zatoki- wykonanie radyklanej operacji sposobem Caldwella-Luca
127
Gdzie najczęściej łamie się żuchwa podczas ekstrakcji?
w okolicy kąta żuchwy
128
Z jakiego powodu dochodzi do złamania żuchwy podczas ekstrakcji?
najczęściej w okolicy kąta podczas usuwania zęba mądrości
• nadmierna siła lub nieumiejętne posługiwanie się narzędziami
• gdy kość jest zniszczona lub osłabiona zmianami chorobowymi (wtedy złamanie patologiczne)
• przy usuwaniu zębów zatrzymanych, nisko położonych
129
Jakie jest postępowanie w przypadku złamania żuchwy podczas ekstrakcji?
w każdym przypadku podejrzenia należy wykonać zdjęcie radiologiczne i po potwierdzeniu złamania odpowiednio je zaopatrzyć
130
Do uszkodzenia jakich nerwów może dojść podczas ekstrakcji zębów?
zwłaszcza językowego i zębodołowego dolnego
131
Kiedy może dojść do zwichnięcia doprzedniego żuchwy podczas ekstrakcji?
występuje podczas zbyt szerokiego rozwarcia szczęk, szczególnie u osób z nawykowym zwichnięciem żuchwy
132
Jakie wyróżniamy typy doprzedniego zwichnięcia żuchwy?
jednostronnie lub częściej obustronnie
133
Jak objawia się doprzednie zwichnięcie żuchwy?
* przy obustronnym - szerokie rozwarcie szczęk, niemożliwość ich zwarcia i silny ból w stawach
* przy jednostronnym - zwichnięta żuchwa przesunięta jest w stronę przeciwną
134
Jakie jest postępowanie w przypadku doprzedniego zwichnięcia żuchwy?
* nastawienie - przy mocno opartej na zagłówku głowie chorego, należy chwycić żuchwę, kładąc kciuk poprzez gazę na zęby trzonowe a pozostałe palce na dolnym brzegu i kącie żuchwy, pociągnąć żuchwę ku dołowi, a następnie przesunąć ku tyłowi i ku górze
* przy niepowodzeniu nastawienia - znieczulamy nerw żwaczowy (jeśli możliwe - znieczulenie ogólne, przy zwiotczeni mięśni żwaczy) i ponawiamy próbę
* po nastawieniu należy unieruchomić żuchwę procą bródkową lub wyciągiem na okres 10 dni (zrost torebki stawowej)
135
Jakie skutki ma zaniechanie unieruchomienia żuchwy procą bródkową lub wyciągiem po zwichnięciu?
prowadzi do nawykowego zwichnięcia żuchwy
136
Gdzie może zostać wtłoczony korzeń zęba podczas ekstrakcji?
do okolicznych tkanek lub przestrzeni anatomicznej (zatoka szczękowa, torbiel, kanał żuchwy, pod śluzówkę policzka, w dno jamy ustnej)
137
Jakie działanie powinno poprzedzać usunięcie przepchniętego korzenia?
musi być poprzedzone jego umiejscowienie za pomocą badań radiologicznych (szczególnie korzenia z miazgą zgorzelinową)
138
Kiedy może dojść do przepchnięcia korzenia do kanału żuchwy?
* przy próbie usunięcia złamanego korzenia zęba trzonowego lub przedtrzonowego dolnego i przy nieostrożnym posługiwaniu się dźwigniami (w tej okolicy)
* obecność zmian chorobowych niszczących dno zębodołu (tej samej okolicy)
139
Jakie jest postępowanie w przypadku przepchnięcia korzenia do kanału żuchwy?
1. umiejscowienie przepchniętego korzenia za pomocą badań radiologicznych
2. wykonanie cięcia, zwykle trapezowatego, odsłonięcia kości i poszerzenia wiertłem miejsca perforacji do kanału żuchwy w celu ostrożnego usunięcia korzenia
140
Jakie objawy może wywołać przepchnięcie korzenia do kanału żuchwy?
uszkodzenie nerwu zębodołowego dolnego spowodowane tym powikłaniem może być przyczyną neuralgii objawowej lub objawu Vincenta (zniesienie czucia połowy wargi dolnej w okolicy bródki)
141
Czym jest objaw Vincenta?
zniesienie czucia połowy wargi dolnej w okolicy bródki
142
Kiedy możemy podejrzewać przedostanie się ciała do dróg oddechowych?
Dominiak:
• ciało obce w krtani - powoduje jej obronny skurcz, zazwyczaj przy silnym odruchu kaszlowym pacjent wydala ciało obce
• jeśli tak się nie stanie, to następuje wdech i ciało obce wpada do tchawicy i oskrzela, co powoduje kaszel, napadową duszność, świszczący oddech, czasami ból za mostkiem
Bartek:
występują objawy niedrożności oddechowej, chory sinieje i traci przytomność, po mechanicznym zatkaniu dróg oddechowych chory dławi się i w panice chwyta za szyję
143
Którzy pacjenci są szczególnie narażeni na przedostanie się ciała obcego do górnych dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego?
u pacjentów niespokojnych, szczególnie dzieci
144
Jakie jest postępowanie w przypadku aspiracji ciała obcego do górnych dróg oddechowych?
* natychmiastowe przerwanie zabiegu, usunięcie z jamy ustnej innych ciał obcych, próba usunięcia ciała obcego
* jeżeli pacjent był przyjmowany w pozycji leżącej, nie należy zmieniać na siedzącą - układamy chorego na boku z głową poniżej fotelu stomatologicznego, uderzać w okolicę międzyłopatkową, zastosować ssak
* jeżeli w siedzącej - głowę obniżyć do poziomu kolan i uderzać w okolicę międzyłopatkową
* jeżeli to się nie udaje należy zastosować rękoczyn Heimlicha- uciskanie powłok brzusznych w kierunku przepony, co powoduje ↑ ciśnienia tłoczni brzusznej
a. odzyskanie ciała obcego - konsultacja z lekarzem specjalistą
b. nieodzyskanie ciała obcego - wezwanie pomocy specjalistycznej, opieka nad pacjentem do ich przybycia
145
Kiedy nie wolno wykonywać rękoczynu Heimlicha?
u małych dzieci, kobiet w ciąży i osób otyłych
146
Na czym polega rękoczyn Heimlicha?
stojąc z tyłu za chorym obejmuje się go obiema rękami i dłonią zwiniętą w pięść opartą kciukiem w okolicy między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym mostka wykonuje się gwałtowny i silny ucisk nadbrzusza skierowany ku górze
147
Czy przedostanie się ciała obcego do przełyku jest niebezpieczne?
* 80-90% połkniętych ciał obcych przechodzi przez przewód pokarmowy nie powodując powikłań
* pozostałe mogą powodować: rozdarcie przełyku, martwica ściany przełyku, odma śródpiersiowa, perforacja pp, ropień wewnątrzotrzewnowy, zapalenie otrzewnej
148
Czy przedostanie się ciała obcego do dróg oddechowych jest niebezpieczne?
zawsze jest stanem naglącym i wymagającym natychmiastowej interwencji
* całkowita niedrożność dróg oddechowych może prowadzić do śmierci pacjenta
* mogą pojawić się groźne powikłania: zapalenie płuc, niedodma, ropnie płuc
149
Jakie objawy daje połknięte przez pacjenta ciało obce?
* uczucie dyskomfortu, pełności przełyku
* w gardle - trudności w przełykaniu, uczucie pieczenia
* nudności, wymioty
* w klatce piersiowej - ściskający ból, świszczący oddech, trudności w oddychaniu
150
Jakie jest postępowanie w przypadku połknięcia ciała obcego?
Bartek: wskazanie do zastosowania diety papkowatej, ziemniaczano-kaszkowej co pszyspieszy wydalenie
Dominiak:
• przerwać zabieg
• podjąć próbę usunięcia
• w razie niepowodzenia skorzystać z pomocy specjalistycznej
151
Czy połączenie ustno-zatokowe jest częstym powikłaniem?
tak
152
Czy połączenie ustno-zatokowe jest zawsze rozpoznawane?
nie, zdarza się, że zostaje niezauważone
153
Przy usuwaniu których zębów może dojść do powstania połączenia ustno-zatokowego?
przy usuwaniu zębów trzonowych górnych, rzadziej przedtrzonowych, wyjątkowo kła
najczęściej po usunięciu pierwszego trzonowca górnego
154
Jakie wyróżniamy przyczyny powstania połączenia ustno-zatokowego?
* anatomiczne - nisko schodzący zachyłek zębodołowy zatoki
* chorobowe - zapalenie zatoki szczękowej, zmiany okołowierzchołkowe zębów, guz, torbiel
* jatrogenne- wadliwa technika posługiwania się narzędziami
* urazy - złamanie guza szczęki, złamanie szczęk
155
Jakie objawy pojawiają się w przypadku wytworzenia połączenia ustno-zatokowego?
* krwawienie z nosa, przechodzenie powietrza i płynów z jamy ustnej do nosa
* przy kontroli zębodołu stwierdza się, że łyżeczka drąży w głąb
* może występować wyciek treści ropnej przez połączenie (ropne zapalenie zatoki, ropniak lub torbiel w świetle zatoki)
156
Jaką metodą możemy sprawdzić obecność połączenia ustno-zatokowego?
* należy wykonać płukanie zatoki przez przetokę najlepiej rr-em nadmanganianu potasu - wypływanie płynu przez nos potwierdza rozpoznanie
* NIE należy wykonywać próby dmuchania przez nos przy zaciśniętych nozdrzach - możliwy ujemny wynik i powstanie odmy podskórnej
157
Czy negatywny wynik próby płukania w celu wykrycia obecności połączenia ustno-zatokowego zawsze oznacza, że tego połączenia nie ma?
nie, brak przechodzenia płynu przez nos przy przepłukiwaniu zatoki może świadczyć o obecności torbieli w jej świetle lub o zamknięciu rozworu szczękowego przez polipy w zatoce
158
Jakie jest postępowanie w przypadku stwierdzenia obecności połączenia ustno-zatokowego?
* ząb usunięty w całości, zatoka bez zmian chorobowych - jak najszybsze zamknięcie przetoki, odłożenie zabiegu może doprowadzić do zmian zapalnych śluzówki zatoki
* korzeń zęba wtłoczony do światła zatoki, zatoka bez zmian chorobowych - usunięcie korzenia poprzez zębodół lub drogą artrotomii z zamknięciem przetoki, ważne badanie rtg
ząb wtłoczony do światła zatoki → najczęściej nie da się usunąć go przez zębodół – usunięcie poprzez otwarcie zatoki w dołku nadkłowym z równoczesnym plastycznym zamknięciem przetoki
• ząb usunięty lub korzeń wtłoczony, ale zatoka chorobowa zmieniona - doszczętna operacja zatoki sposobem Caldwella-Luca, wycięcie korzenia, zamknięcie przetoki
159
Jakie zdjęcie należy wykonać do oceny umiejscowienia wtłoczonego do zatoki korzenia?
zdjęcie wewnątrzustne przylegające i zatok
160
Na jakiej podstawie oceniamy stan zatoki przy połączeniu ustno-zatokowym?
* dane z wywiadu
* wygląd popłuczyn z użyciem nadmanganianiu potasu
* RTG zatok
* zdjęcie wewnątrzustne przylegające (umiejscowienie korzenia)
* radiowizjografia
* USG
* wziernikowanie
161
Czym jest przetoka ustno-zatokowa i kiedy ona powstaje?
po 2 dniach od powstania i niezmaknięcia operacyjnego połączenia ustno-zatokowego dochodzi do wynabłonkowania ścian kostnych zębodołu = przetoka ustno-zatokowa (fistula antro-maxillaris)
162
Czy połączenie ustno-zatokowe może wygoić się samoistnie?
niekiedy tylko, gdy zatoka szczękowa jest niezmieniona, a otwór do zatoki małych rozmiarów może dojść do samoistnego wygojenia przetoki na zasadzie organizacji skrzepu → wówczas wystarczy okrwawienie zębodołu i założenie tamponu oraz pouczenie pacjenta o dalszym postępowaniu (delikatne oczyszczanie nosa, dieta półpłynna) lub proste zszycie zębodołu
163
Jakie istnieją sposoby zamknięcia połączenia ustno-zatokowego?
* operacja plastyczna sposobem Wassmunda-Borusiewicza
* metoda Zangego
* płat przesunięty z policzka
* płat wyspowy skórno-mięśniowy z policzka
* płat podniebienny arterializowany
* płat mostowy
* płat językowy
* ciało tłuszczowe Bichata
* metoda dwuwarstwowego zamknięcia
* obturator
164
Jakie są zalecania po zamknięciu połączenia ustno-zatokowego?
niezależnie od metody, wskazane jest stosowanie miejscowo na ranę pasty Solcoseryl przyspieszającej gojenie ran i diety półpłynnej przez 14 dni
165
Którą metodą najczęściej zamykane jest połączenie ustno-zatokowe?
sposobem Wassmunda-Borusiewicza
166
Na czym polega operacja plastyczna sposobem Wassmunda-Borusiewicza?
1. Wytworzenie trapezowatego płata śluzówkowo-okostnowego na wyrostku zębodołowym od strony policzka na wysokości przetoki.
2. Odwarstwienie i przecięcie okostnej na całej szerokości podstawy płata (wydłużenie płata).
3. Dokładne wyłyżeczkowanie ścian przetoki i wyrównanie brzegów kostnych kleszczami Luera.
4. Okrwawienie brzegu dziąsła od strony podniebienia przez skośne ścięcie nabłonka (poprawka Borusiewicza).
5. Wyrównanie brzegu płata policzkowego i okrycie zębodołu i przetoki (zsuwając go w dół)
6. Zszycie szwami węzełkowymi z błoną śluzową podniebienia, można zastosować także szwy materacowe.
7. Usunięcie szwów w 10. dobie po zabiegu operacyjnym
167
Na czym polega metoda Zangego?
na pokryciu przetoki dwoma odwróconymi płatami śluzówkowo-okostnowymi utworzonymi od strony policzkowej i podniebiennej
168
Czy metoda Zangego jest korzystna?
nie jest korzystna - miejsce zszycia płatów znajduje się nad przetoką
169
Kiedy stosowane jest zamknięcie połączenia u-z płatem przesuniętym z policzka?
przy wysoko umiejscowionej przetoce
170
Na czym polega zamknięcie połączenia u-z płatem przesuniętym z policzka?
formuje się go w sklepieniu przedsionka i na przednio-bocznej ścianie zatoki, płat jest wiotki, ponieważ nie zawiera okostnej, może być skręcony o 90˚ w stosunku do podstawy
171
Z czym wiąże się zamknięcie połączenia ustno-zatokowego płatem przesuniętym z policzka?
płat może być skręcony o 90˚ w stosunku do podstawy - powoduje to dość znaczne spłycenie przedsionka
172
Na czym polega zamknięcie połączenia u-z płatem wyspowym skórno-mięśniowym z policzka?
płat uformowany na skórze policzka, a jego szypułę stanowi mięsień policzkowy wprowadza się do jamy ustnej przez rozcięcie śluzówki policzka i wszywa w brzeg dziąsła nad przetoką, ranę skórną zszywa się
173
Na czym polega wytworzenie płata podniebiennego aterializowanego?
* zawiera tętnicę podniebienną (jest doskonale ukrwiony)
* płat formułuje się równolegle do łuku zębowego z pozostawieniem rąbka dziąsła, do okolicy siekaczy, a następnie w linii środkowej podniebienia i skręca, wszywając do błony śluzowej przedsionka nad przetoką
* obnażona kość podniebienna w przedniej części, skąd przesunięto płat pokrywa się ziarniną w okresie ok. 3 tyg
174
Jakie są wskazania do zastosowania zamknięcia połączenia u-z metodą płata podniebiennego arterializowanego?
brak materiału tkankowego w otoczeniu przetoki (rana szarpana dziąsła z ubytkiem tkanek) oraz niepowodzenie po przednich zabiegach
175
Na czym polega wytworzenie płata mostowego w zamykaniu połączenia u-z?
utworzony w poprzek lub wzdłuż wyrostka zębodołowego
176
Na czym polega wytworzenie płata językowego?
* pobrany z bocznej ściany języka, charakteryzuje się dobrym ukrwieniem
* wadą jest postępowanie dwuetapowe - po okresie 3 tyg. i wygojeniu płata odcina się jego szypułę
177
Na czym polega zamknięcie połączenia u-z ciałem tłuszczowym Bichata?
wprowadzenie poduszeczki tłuszczowej policzka z zachowaniem szypuły naczyniowej do ubytku i pokrycie jej przeszczepem śluzówki lub skóry
178
Na czym polega zamknięcie połączenia u-z metodą dwuwarstwowego zamknięcia?
* pierwsza warstwa - głęboka, może być wytworzona z tkanek miękkich z sąsiedztwa przetoki lub można wprowadzić chrząstkę homogenną, heterogenną czy liofilizowaną, płytkę metalową lub siatkę teritałową (ryzyko powikłań i niepowodzeń), rzadko stosowana metoda Lautenschlaegera- umożliwiająca zamknięcie połączenia z jamy ustnej z zatoką kością wyrostka zębodołowego
* druga warstwa - powierzchniowa, płat przedsionkowy, policzkowy lub podniebienny
179
Kiedy do zamknięcia połączenia u-z stosujemy obturator?
* podeszły wiek, ciężki stan ogólny chorego uniemożliwiający przeprowadzenie zabiegu operacyjnego
* zakłada się go również w wypadku otworu resztkowego po wykonaniu zabiegu, gdy, stosując lapisowanie jego brzegów, można uzyskać wygojenie przez ziarninowanie, a zatykadło to ułatwia
180
Na czym polega zamknięcie połączenia u-z za pomocą doszczętnej operacji zatoki szczękowej metodą Caldwella-Luca?
usunięcie chorobowo zmienionej wyściółki zatoki i wytworzenie szerokiego połączenia z jamą nosową w dolnym przewodzie nosowym dla swobodnego drenażu zatoki + cięcie śluzówki i okostnej, równoczesne formowanie płatu trapezowatego Wassmunda do zamknięcia przetoki u-z
181
Jakie działania muszą poprzedzać operacje metodą Caldwella-Luca w przypadku przewlekłych stanów zapalnych zatoki?
przepłukanie przez przetokę ustno-zatokową rr-em manganianu potasu, dwuwęglanem sodu, 0,5% rr azotanu srebra lub trypsyny, codziennie tak długo aż popłuczyny z zatoki będą czyste (dopiero wtedy wykonuje się zabieg operacyjny metodą Caldwella-Luca)
182
Jakie stany w zatoce wymagają odroczenia operacji metodą Caldwella-Luca do czasu oczyszczenia zatoki przez płukanie roztworami?
przy przewlekłych, szczególnie ropnych, stanach zapalnych zatoki
183
Jakiego antyseptyku nie można stosować do płukania zatoki przez połączenie u-z?
wody utlenionej → może spowodować zator powietrzny
184
Jakie mogą wystąpić powikłania po ekstrakcji zęba?
* ból (dolor post extractionem)
* szczękościsk (trismus)
* pusty/suchy zębodół (alveolitis sicca)
* ropne zapalenie zębodołu (alveolitis purulenta)
* powikłania bakteryjne = zapalne
* krwawienie (saguinatio post extractionem dentis)
185
Dlaczego mogą wystąpić powikłania po ekstrakcji?
na tle zmian miejscowych w ranie poekstrakcyjnej lub schorzeń ogólnych
186
Jakie są przyczyny wystąpienia bólu poekstrakcyjnego?
* niewłaściwe zaopatrzenie zębodołu
* pozostawione zmiany okołowierzchołkowe
* ostre brzegi kostne (raniące okostną i dziąsło)
* ciało obce w zębodole
187
Jakie są objawy bólu poekstrakcyjnego? XD
zębodół nie goi się, jest wypełniony bujającą ziarniną; (możliwe) widoczne na zdjęciu ciała obce i martwaki usuwa się z zębodołu wraz z ziarniną
188
Jakie jest postępowanie w przypadku bólu poekstrakcyjnego?
* po wyrównaniu brzegów kostnych dolegliwości ustępują
| * jeśli przyczyna jest inna - należy ją usunąć
189
W jakich przypadkach może rozwinąć się szczękościsk po ekstrakcji?
typowe powikłanie po usunięciu zębów sąsiadujących z mięśniami unoszącymi żuchwę (żwacz, mięśnie skrzydłowe) - zęby trzonowe dolne i górne, przyczyną jest odruchowy przykurcz lub zakażenie bakteryjne
190
Jak leczymy szczękościsk po ekstrakcji?
* ćwiczenia rozwierania szczęk (mechanoterapia) i naświetlanie lampą Sollux, laseroterapia biostymulacyjna, Mydocalm i Methocarbamol
* w razie zakażenia wskazane jest leczenie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne
* przykurcz mięśnia żwacza można doraźnie znieść, wykonując znieczulenie przewodowe nerwu żwaczowego metodą Berchera
191
Do czego może doprowadzić nie leczony szczękościsk?
może spowodować przykrucz żuchwy (contractura mandibulae) wymagający leczenia operacyjnego
192
Kiedy może dojść do wytworzenia suchego zębodołu?
* jest wynikiem braku skrzepu w zębodole, z powodu: nie wytworzenia skrzepu (na skutek niedokrwienia tkanek spowodowane środkiem anemizującym) lub jego wypłukania
* Dominiak mówi dodatkowo o zapaleniu zakończeń nerwowych, zakażeniu bakteryjnym wywołanym nieuformowaniem się, rozpadem lub usunięciem skrzepu
193
W jakim czasie po ekstrakcji dochodzi do wytworzenia suchego zębodołu?
rozwija się w 2-3 dobie po zabiegu
194
Jakie pH ma krwiak powstały w zębodole po ekstrakcji? Jakie to ma znaczenie?
ma niskie pH (spowodowane przez wynaczynione erytrocyty), które nie sprzyja rozwojowi większości bakterii
195
Jakie czynniki predysponują do wystąpienia suchego zębodołu?
* lokalna fibrynoliza (która dezorganizuje skrzep - na tego typu powikłania głównie narażeni są pacjenci poddani chirurgicznemu usunięciu ósemek dolnych)
* wypłukanie skrzepu lub mechaniczne usunięcie; przyjmowanie gorących płynów przed upływem 2 h po zabiegu może powodować dyslokację skrzepu wskutek rozszerzenia naczyń
* zaburzenia krzepnięcia krwi
* krwawienie atoniczne
* zbyt drastyczne łyżeczkowanie zębodołu po ekstrakcji
* niedokrwienie tkanek
* choroby ogólne: cukrzyca, awitaminozy (B, C, D i K), miażdżyca
* nadużywanie nikotyny
196
Jak w mechanizmie fibrynolizy dochodzi do wytworzenia suchego zębodołu?
infekcja po traumatycznej ekstrakcji zęba → zapalenie brzegu kości zębodołu → uwolnienie aktywatorów tkankowych (śródnabłonkowy aktywator plazminogenu, aktywator czynnika XI) → plazminogen (wyżej wymieniony aktywuje plazinogen i umożliwia jego przejście w plazminę) → plazmina → rozpad fibryny w skerzpie + formowanie i aktywacja kinin → rozpuszczanie skrzepu krwi + ból = suchy zębodół
197
Objawy suchego zębodołu:
* bardzo silny ból, o charakterze neuralgicznym
* otoczenie zębodołu nie zmienione zapalnie
* dno i ściany zębodołu bardzo wrażliwe na dotyk
* wnętrze zębodołu wypełnione szarobrunatnymi, cuchnącymi masami
• Bartkowski uważa, że dolegliwości bólowe są mierne lub nie występują, więc pacjent nie zgłasza się do lekarza
198
Suchy zębodół - leczenie:
* wg Bartkowskiego: okrwawienie ścian zębodołu przez wyłyżeczkowanie w znieczuleniu i założenie tamponu lub zaszycie dziąsła, laseroterapia
* wg Dominiak: delikatnie usunąć zalegający włóknik, nie łyżeczkować ani nie drapać ścian zębodołu (!!!), codziennie przepłukiwać ciepłym 3% roztworem dwuwęglanu sodu, metronidazolem, do zębodołu zakładać Apernyl, Nipas, Antalv; stosować laseroterapię biostymulacyjną (leczenie trwa 1-2 tygodni)
• gojenie następuje przez organizację skrzepu
199
Jakim rodzajem zapalenia kości jest ropne zapalenie zębodołu?
ograniczone zapalenie kości
200
Z jakich przyczyn może dojść do ropnego zapalenia zębodołu?
* miejscowe: pozostawienie w zębodole zakażonej ziarniny, resztek korzenia zęba, kamienia nazębnego, ostrych brzegów zębodołu, na tle suchego zębodołu lub w wyniku pierwotnego bakteryjnego zakażenia skrzepu
* ogólne: zły stan zdrowia i odżywienia, niedobory witaminowe, obniżenie odporności, osobnicza skłonność, chwiejność układu wegetatywnego
201
Które powikłanie po ekstrakcji jest najczęstszym powikłaniem?
ropne zapalenie zębodołu
202
W jakim czasie po ekstrakcji dochodzi do rozwoju ropnego zapalenia zębodołu?
zwykle w 2-3 dni po zabiegu
203
Ropne zapalenie zębodołu - objawy:
silne bóle rwące, promieniujące do ucha lub skroni; powiększenie i bolesność węzłów chłonnych, czasem szczękościsk, fetor ex ore, zębodół wypełniony jest rozpadającym się skrzepem i szarobrunatnymi masami, uporczywe bóle, często także w nocy, brak apetytu, czasem gorączka i ogólne osłabienie (Dominiak mówi o takich samych objawach jak w suchym zębodole + zapalnie zmienione otoczenie zębodołu)
204
Ropne zapalenie zębodołu - leczenie:
* takie jak w przypadku pustego zębodołu, z tym że pozostawione ciała obce lub bujającą ziarninę trzeba wyłyżeczkować; przy powiększeniu węzłów chłonnych wskazane są NLPZty i/lub antybiotykoterapia ogólna
* wg Bartkowskiego: usunięcie mas martwiczych przez płukanie r-rem wody utlenionej lub wyłyżeczkowanie w odpowiednim znieczuleniu, następnie zakłada się sączek gazowy nasączony kamfenolem z dodatkiem jodoformu i anestezyny, który zmienia się codziennie; z chwilą gdy zębodół zaczyna się wypełniać ziarniną a nabłonek spełzać z brzegów zębodołu, można zakładać maść alantoinową, która przyspiesza ten proces; leki w postaci uformowanych ćwieczków = Apernyl, Nipas lub pasta adhezyjna Solcoseryl; wspomagające leczenie - nagrzewanie lampą Sollux (nie zaleca się w dniu wyłyżeczkowania), ćwiczenia rozwierania szczęk, Methocarbamol, przeciwbólowe; stosowane są również płytki z akrylu, które chronią zębodół przed dostępem śliny; leczenie trwa od kilku dni do 2 tyg, gojenie odbywa się przez ziarninowanie
205
Kiedy może dojść do rozwoju powikłań bakteryjnych po ekstrakcji?
mogą być wynikiem wprowadzenia infekcji do zębodołu podczas ekstrakcji lub zaostrzenia wcześniej istniejącego tam stanu
206
Od jakich czynników zależy rozwój zapalenia po ekstrakcji?
* odporności organizmu
* rodzaju bakterii
* przestrzegania zasad aseptyki
* techniki ekstrakcji
207
W jakiej postaci mogą rozwinąć się powikłania bakteryjne po ekstracji?
w bezpośrednim sąsiedztwie zębodołu lub w sąsiednich tkankach i narządach pod różnymi postaciami klinicznymi: naciek zapalny, ropień, ropowica, zapalenie kości, posocznica
208
Dlaczego na obfite i/lub przedłużające się lub pojawiające po pewnym czasie od ekstrakcji krwawienie powinniśmy być szczególnie wyczuleni?
może być pierwszym objawem skazy krwotocznej (szczególnie u dzieci) / jednak najczęściej zdarza się z przyczyn miejscowych
209
Jakie wyróżniamy rodzaje krwawień po ekstrakcji ze względu na etiologię?
* przyczyny miejscowe: uszkodzenie śluzówki i naczyń krwionośnych, pozostawiona w zębodole ziarnina, krwawienie atoniczne, anomalie rozwojowe naczyń krwionośnych (przetoka tętniczo-żylna, naczyniak), torbiel krwotoczna
* przyczyny ogólne: skazy krwotoczne (osoczowe, płytkowe, naczyniowe), choroby wątroby, niedokrwistość, nadciśnienie, miażdżyca, cukrzyca, miesiączka
210
Czym jest krwawienie atoniczne?
krwawienie po ustąpieniu środków obkurczających naczynia
211
Jakie wyróżniamy rodzaje krwawień ze względu na źródło krwawienia?
* żylne
* tętnicze
* miąższowe
* z tkanek miękkich
* z kości
212
Jakie wyróżniamy rodzaje krwawień ze względu na czas wystąpienia?
* wczesne - do 24h
| * późne - kilka dni po zabiegu (np. w hemofilii A w 5. lub 6. dobie po zabiegu)
213
Co należy zrobić przed przystąpieniem do zaopatrzenia krwawienia po ekstrakcji?
* należy ustalić jego przyczynę i źródło na podstawie wywiadu i kontroli rany poekstrakcyjnej oraz doraźnie wykonanych badań, w tym liczby płytek, czasu krzepnięcia i krwawienia
* należy ustalić czy krwawienie wystąpiło z przyczyn ogólnych i wdrożyć odpowiednie postępowanie lecznicze (miejscowe, ogólne lub skojarzone)
214
Leczenie krwawienia po ekstrakcji:
* miejscowe: stwierdzenie źródła krwawienia (usunięcie niepełnowartościowego skrzepu lub pozostawionej ziarniny i osuszenie zębodołu tamponem), ucisk, zimny okład, podwiązanie lub podkłucie naczynia (krwawienie z tkanek miękkich), szwy hemostatyczne, zmiażdżenie kości w miejscu krwawienia (krwawienie z kości), przy krwawieniu z obszaru podejrzanego o naczyniaka należy ponownie wprowadzić ząb do zębodołu i zastosować ucisk lub gdy nie jest to możliwe, wyłącznie tampon uciskowy i jak najszybciej przewieźć chorego na oddział specjalistyczny, gdzie zostanie wykonany zabieg resekcji kości objętej zmianą
* miejscowe farmakologiczne: trombina, spongostan, gąbki kolagenowe
* ogólne farmakologiczne: Rutinoscorbin, Cyklonamina p.o. 25 mg co 6 h przez 3 dni lub 50 mg co 12 h przez 3 dni
* w przypadku niepowodzenia skojarzonego leczenia miejscowego i ogólnego należy niezwłocznie przewieźć chorego do ośrodka specjalistycznego
215
Jakie wyróżniamy wskazania do szycia rany poekstrakcyjnej?
* miejscowe: ekstrakcje mnogie i uszkodzenia śluzówki ju
* ogólne: skazy krwotoczne (z wyjątkiem hemofilii) i schorzenia ogólne, w których należy liczyć się z obfitym lub przedłużającym krwawieniem
