Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Chirurgia > Zaburzenia potencjalnie złośliwe > Flashcards

Zaburzenia potencjalnie złośliwe Flashcards

(44 cards)

Start Studying
1
Q

Zmiana przednowotworowa:

A
  • morfologicznie zmieniona tk, w obrębie której prawdopodobieństwo powstania raka jest większe niż w tk zdrowej
  • z tej zmiany może rozwinąć się rak
  • termin oparty na kryteriach hist-pat
  • np. leukoplakia, erytroplakia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Stan przednowotworowy:

A
  • choroba nienowotworowa w przebiegu której istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego
  • choroba predysponująca do wystąpienia nowotworu

Xeroderma pigmentosum → rak skóry
Marskość ślinianki → rak ślinianki
Liszaj płaski → rak JU

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Rakowacenie pola:

A
  • proc biologiczny w przebiegu którego kom danego organu lub pow tk ulegają różnym zmianom molekularnym (głównie genetycznym i epigenetycznym) sprzyjającym rozwojowi nowotworu złośliwego
  • proc zwykle wywołany ekspozycją na pewne czynniki zewn na przestrzeni czasu
  • neo może wystąpić zarówno w obrębie obserwowanej OPMD (oral potentially malignant disorders), ale również w innym obszarze JU (bez makroskopowych zmian)
  • synchroniczne (poniżej 2 mscy) / metachroniczne (6 mscy > i > 2 mscy) występowanie neo
  • wznowy miejscowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

OPMD wg WHO:

A
  • leukoplakia
  • erytroplakia
  • liszaj płaski
  • włóknienie podśluzowe
  • rogowacenie słoneczne warg
  • toczeń rumieniowaty krążkowy
  • rogowacenie podniebienia związane z odwrotnym paleniem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Dysplazja nabłonka - co to?

A

histologiczna wykładnia zab potencjalnie złośliwego → zaburzenia architektoniki tk i budowy kom (m. in. utrata polarności warstwy podstawnej, wzrost stosunku jądrowo-cytoplazmatycznego, wzrost ilości figur mitotycznych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dysplazja nabłonka - klasyfikacja:

A

1° - dysplazja małego stopnia: zmiany dotyczą 1/3 przypodstawnej grubości nabł i towarzyszy im atypia komórkowa = niskie ryzyko rozwoju raka

2° - dysplazja średniego stopnia: zmiany dotyczą 2/3 przypodstawnej grubości nabł bez towarzyszącej atypii komórkowej = podwyższone ryzyko rozwoju raka

3° - dysplazja wysokiego stopnia: zmiany dotyczą ponad 2/3 przypodstawnej grubości nabł i towarzyszy im atypia komórkowa lub dotyczą jedynie 2/3 przypodstawnej grubości nabł i towarzyszy im atypia komórkowa = wysokie ryzyko rozwoju raka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Carcinoma in situ (CIS):

A
  • rak przedinwazyjny
  • obecność kom raka w nabłonku BEZ przekraczenia jego warstwy podstawnej
  • stan w którym doszło do transformacji neo, ale nie wystąpiła jeszcze inwazja nowotworowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Chronologiczny przebieg zmian molekularnych w karcinogenezie:

A

mutacja genu p16 w locus 9p21: pierwsza zmiana genetyczna prowadząca do raka (małego lub średniego stopnia dysplazja) - jeszcze odwracalne (modyfikacja czynników ryzyka, np. zaprzestanie palenia)
↓
mutacja genu p53: dysplazja wysokiego stopnia, CIS
↓
mutacja cykliny DI: rak naciekający (już nieodwracalne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Leukoplakia - definicja:

A

biaława plama lub smuga na błonie śluzowej jamy ustnej, która klinicznie i histopatologicznie nie może być klasyfikowana jako jakiekolwiek inne schorzenie = termin kliniczny = rozpoznanie nie jest postawione na podstawie hist-patu

kryteria wykluczające (histopatologicznie): znamię gąbczaste białe, leukoedema, morsicatio buccarum (linea alba), liszaj płaski, reakcja lichenoidalna, leukoplakia włochata, kandydoza rzekomobłoniasta, toczeń krążkowy rumieniowaty, leukokeratosis nicotina palati, przeszczep skóry

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Leukoplakia - charakterystyka:

A
  • nie jest schorzeniem posiadającym specyficzny obraz histologiczny, a rozpoznanie stawia się przez wykluczenie innych schorzeń
  • dysplazja może (1% przypadków), ale nie musi być obecna
  • 0,6-10% populacji
  • 54-78% stanowią mężczyźni
  • częściej u palaczy i nadużywających alkohol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Leukoplakia - podział w zależności od lokalizacji:

A
  • gruba bł śluz: sklepienie górnego i dolnego przedsionka jamy ustnej, podniebienie twarde, wargi, dziąsła, grzbietowa powierzchnia języka → rokują dobrze, rzadko obecna dysplazja, najczęściej przyczyną jest przewlekłe drażnienie tych okolic
  • cienka bł śluz: brzuszna część języka, dno jamy ustnej, migdałki, okolica zatrzonowcowa, podniebienie miękkie oraz gardło → w tych lokalizacjach zwykle jest związana z czynnikiem karcinogennym i często wykazuje cechy dysplazji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Leukoplakia - podział kliniczny:

A
  • homogenna

* niehomogenna: nakrapiana/plamista, guzkowa, brodawkowata, erytroleukoplakia, brodawkowata proliferująca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Leukoplakia homogenna:

A
  • jednorodna
  • płaska
  • czasem z obecnością szczelin
  • zwykle lokalizacja na grubej bł śluz
  • niskie ryzyko rozwoju raka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Leukoplakia niehomogenna:

A
  • niejednorodna
  • często z obszarami czerwonymi (zanik nabł), pęknięciami i otoczką zap
  • zwykle lokalizacja na cienkiej bł śluz
  • wyższe ryzyko rozwoju raka
  • nakrapiana/plamista, guzkowa, brodawkowata, erytroleukoplakia, brodawkowata proliferująca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Leukoplakia niehomogenna - podział:

A
  • nakrapiana/plamista
  • guzkowa
  • brodawkowata
  • erytroleukoplakia
  • brodawkowata proliferująca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Leukoplakia nakrapiania:

A
  • obszary białawe na przemian z obszarami czerwonymi

* dominują obszary białe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Leukoplakia guzkowa:

A
  • obecne drobne wyniosłe guzki

* najrzadsza postać

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Leukoplakia brodawkowata:

Study These Flashcards
A

pomarszczona lub pofałdowana powierzchnia (kożuchowate naloty przypominające grzybicę, których nie da się usunąć)

19
Q

Leukoplakia erozyjna:

Study These Flashcards
A
  • erytroleukoplakia
  • przypomina leukoplakię nakrapianą (obszary białawe na przemian z obszarami czerwonymi), ale dominują obszary czerwone
  • wysokie ryzyko rozwoju raka
20
Q

Leukoplakia brodawkowata proliferująca:

Study These Flashcards
A
  • obecność wyniosłych zmian brodawkowatych z tendencją do zajmowania znacznych obszarów JU
  • często wielomiejscowa (najczęściej obejmuje jednocześnie policzek i dziąsło)
  • wysokie ryzyko rozwoju raka
21
Q

Podtypy leukoplakii niehomogennej o wysokiej skłonności do zezłośliwienia:

Study These Flashcards
A
  • erytroleukoplakia

* leukoplakia brodawkowata proliferująca:

22
Q

Leukoplakia - zezłośliwienie:

Study These Flashcards
A
  • ryzyko transformacji neo 0,1 - 17,5 % (w zależności od typu i sposobu leczenia)
  • wg WHO bez względu na podtyp leuko złośliwieje w 1,36%
23
Q

Leukoplakia - czynniki ryzyka zezłośliwienia:

Study These Flashcards
A
  • płeć żeńska
  • długotrwały przebieg
  • idiopatyczna, zwłaszcza u niepalących
  • lokalizacja: język (zwłaszcza brzegi boczne i pow brzuszna), dno JU, okolica zatrzonowcowa, podniebienie miękkie
  • leukoplakia niehomogenna (zwłaszcza erytroleukoplakia i proliferująca leukoplakia brodawkowata)
  • współtowarzysząca infekcja candida albicans
24
Q

Klasyfikacja van der Waala:

Study These Flashcards
A

L = leukoplakia
L1 - < 2 cm
L2 - 2-4 cm
L3 - > 4 cm

P = histological picture
P0 - brak dysplazji
P1 - obecna dysplazja

C - clinical features
C1 - leukoplakia homogenna
C2 - leukoplakia niehomogenna

I° L1, P0 / L1, C1
II° L2, P0 / L2, C1
III° L3, P0 / L1/2, P1 / L3, C1 / L1/2, C2
IV° L3, P1 / L3, C2

25
Erytroplakia - definicja:
żywo czerwona plama na błonie śluzowej jamy ustnej, która klinicznie ani histologicznie, nie może być sklasyfikowana jako jakiekolwiek inne schorzenie (termin kliniczny) kryteria wymagające wykluczenia (histopatologicznie) → złuszczające zapalenie dziąseł, toczeń rumieniowaty krażkowy, rumieniowa postać liszaja płaskiego, pemfigoid, choroba Reitera, rumieniowa postać kandydozy, histoplazmoza, naczyniak, mięsak Kaposi’ego
26
Erytroplakia - charakterystyka:
* znacznie rzadsza niż leukoplakia (0,02 - 0,83%) * najczęstsza lokalizacja: podniebienie miękkie, dno jamy ustnej, brzuszna powierzchnia języka, policzek * dotyczy głównie osób w średnim wieku i senioralnym * czynniki ryzyka: palenie papierosów i nadużywanie alkoholu * nie jest schorzeniem posiadającym specyficzny obraz histologiczny, a rozpoznanie stawia się przez wykluczenie innych schorzeń (może wykazywać obecność różnego stopnia dysplazji, CIS, inwazyjnej postaci raka) * wśród zmian potencjalnie złośliwych najwyższe ryzyko transformacji neo
27
Liszaj płaski:
* schorzenie uogólnione o charakterze przewlekłym obejmującym zarówno błony śluzowe, jak i skórę, a także przewód pokarmowy i okolicę anogenitalną * etiologia: nieznana (schorzenie idiopatyczne) * ryzyko transformacji złośliwej: 0,4-6,4% * typowy obraz hist-pat Cechy charakterystyczne: • białawe prążkowania bł. śluzowej (siateczka Wickhama), czasem o charakterze grudkowym • zmiany są zwykle obustronne i symetryczne • czasami współtowarzyszą obszary rumieniowe i zanikowe
28
Liszaj płaski wrzodziejący / erozyjny:
* obszary liszaja w obrębie zaczerwienionej atroficznej błony śluzowej z obszarami erozji i owrzodzeń, czasem pęcherzy, bolesny * podwyższone ryzyko raka!
29
Zmiany skórne u pacjenta z liszajem płaskim:
6”P” - pruritic - swędzące - polygonal - wieloboczne - purple - fioletowe - planar - płaskie - papules - grudki - plaques - tarczki po wygojenie często pozostają na długi czas brunatnie zabarwione plamy
30
Zmiany paznokciowe u pacjenta z liszajem płaskim:
podłużne, czasem żółtawe bruzdy w obrębie płytki paznokciowej
31
Liszaj płaski - rozpoznanie:
w przeciwieństwie do leukoplakii i erytroplakii, “termin liszaj płaski” nie jest wyłącznie określeniem klinicznym, gdyż schorzenie te posiada charakterystryczne cechy w badaniu histopatologicznym (obfity naciek z limfocytów Th i makrofagów, obecność ciałek koloidowych, w skórze międzybrodawkowe wpuklenia o typie “zębów piły” zwrócone w kierunku skóry właściwej)
32
Zmiany lichenoidalne:
• nie maja charakteru idiopatycznego • zwykle mają związek z: - reakcją kontaktową (często amalgamat) - reakcją polekową (beta-blokery, inhibitory konwertazy anigiotensyny, NLPZ, diuretyki, karbamazepina, inhibitory pompy protonowej, ketokonazol, tetracyklina, tuberkulostatyki, leki antyretrowirusowe, przeciwnowotworowe) - chorobą „przeszczep przeciw gospodarzowi” • występowanie zmian lichenoidnych jest predyktorem wystąpienia raka o różnej lokalizacji
33
Rogowacenie słoneczne warg:
* związane z przewlekłą ekspozycją na słońce (usta marynarza) * głównie u osób starszych * atrofia i hiperplazja nabłonka czerwieni warg (zwykle dolnej) z towarzyszącym rogowaceniem oraz atypią kom * łuszczące i piekące wargi * ryzyko transf neo - 10%
34
Zespół Plummer-Vinsona:
* anemia z niedoboru żelaza + dysfagia (skurcz przełyku w okolicy zapierściennej) * dotyczy głównie mało nasłonecznionych krajów skandynawskich * etiologia autoimmuno bądź niedobór Fe i wit z gr. B * najczęściej kobiety * pieczenie i silne wygładzenie języka, zap kątów ust, zab połykania * zwiększone ryzyko raka JU, gardła i przełyku
35
Diagno schorzeń potencjalnie złośliwych:
* bad podm i przedm przy każdej wizycie w gabinecie = czujność onko * zawsze badaj zęby ostatnie = od ogółu do szczegółu * złotym standardem jest histpat
36
Biopsja wycinkowa:
* wycinek próbny * soczewkowaty (osełkowaty) fragment tkankowy do histpatu * wycinek powinien być pobrany na granicy zdrowych tk oraz makroskopowo zmienionych * z wyboru w przypadku podejrzenia zmiany o charakter złośliwy
37
Biopsja wycięciowa:
* usunięcie całej zmiany (diagno i leczenie) * wycięcie powinno mieć kształt soczewki (osełki) w granicach tk makroskopowo niezmienionych * z wyboru w leczeniu zmian niewielkich, o jednorodnej budowie, niepodejrzanych o charakter złośliwy
38
Leukoplakia homogenna - leczenie:
jeśli klinicznie nie podejrzewamy transformacji złośliwej, zwłaszcza przy lokalizacji na grubej bł śluz: • usunięcie czynników drażniących • eliminacja czynników ryzyka (palenie, nadużywanie alko) • miejscowe leczenie p/zapalne • jeśli brak poprawy w ciągu 10-14 dni → biopsja wycinkowa (jeśli lokalizacja w obrębie cienkiej bł śluz to ten krok obligatoryjnie jako pierwszy), alternatywnie biopsja szczoteczkowa: a. jeśli brak dysplazji lub jest ona małego stopnia → "wait and see" - prep. wit. A + częste kontrole → brak poprawy po 3-6 msc → biopsja wycięciowa lub odparowanie laserem b. jeśli dysplazja średniego lub dużego stopnia → biopsja wycięciowa, alternatywnie wycięcie albo odpreparowanie laserem • kriodestrukcja nie jest polecana
39
Leukoplakia niehomogenna - leczenie:
niezwłoczne pobranie wycinka! • jeśli nie brak transformacji → biopsja wycięciowa lub wycięcie / odparowanie laserem • jeśli obecna transf → leczenie zgodne z obowiązującymi zasadami (leczenie onko)
40
Erytroplakia - leczenie:
* ZAWSZE wycinek próbny celem wykluczenia obecności inwazyjnej postaci raka * przy braku transformacji → biopsja wycięciowa (histpat CAŁEJ zmiany - dlatego laser się nie nadaje)
41
Liszaj płaski - leczenie:
* leczenie w poradni perio; wycinek próbny w postaciach opornych na leczenie * liszaj nadżerkowy - wycinek próbny * zmiany skórne → dermatolog * poszukiwanie czynników mogących wywoływać zmiany lichenoidalne
42
Laser chirurgiczny w leczeniu zmian potencjalnie złośliwych:
* zwykle laser CO2 lub jagowo-neodymowy * wycięcie lub odpreparowanie zmiany * jednoczesne działanie hemostatyczne, a gojenie przebiega zwykle bez pozostawienia blizn * niższe ryzyko bólu pozabiegowego, zakażenia i obrzęku * wycięcie laserem - niemożliwa ocena marginesów zmiany * odparowanie - zupełnie uniemożliwia ocenę histpat
43
Kriochirurgia w leczeniu zmian potencjalnie złośliwych:
* aplikacja bardzo niskiej temp powodująca zniszczenie zmiany * powoduje powstanie w obrębie komórek kryształów lodu, które prowadzą do rozerwania komórki * zwykle za pomocą ciekłego azotu (wrze w temp -196°C) * większość ognisk leukoplakii reaguje na 2 cykle zamrażania po 45-60 s * stosowana do leczenia naczyniaków i zmian przerostowych
44
Kriochirurgia - wady i zalety:
Z: • bezbolesna, bezpieczna, łatwa do wykonania, tania • rzadko występują powikłania W: • brak możliwości badania histpat • niemożność przewidzenia objętości tk ulegającej destrukcji → częste nawroty • niekiedy występują obrzęki pozabiegowe, zwłaszcza w obrębie języka • coraz rzadziej polecana

Chirurgia (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions