Skurðlækningar - Kviðarholslíffæri

Question 1

Bráðir kviðverkir geta verið frá

Answer 1

• Meltingarfærum
• Þvagfærum
• Kynfærum
• Æðakerfinu
• Öndunarfærum t.d. basal pneumonia (lungnabólga)
• Stoðkerfið - kviðveggur t.d. herniur, blæðing í rectus slíðri

Question 2

Ef bólga ertir visceral peritoneum vs. parietal peritonium

Answer 2

• Visceral peritonium = illa staðsettur diffus verkur
• Parietal peritoneum = ákveðnari staðsetning

Question 3

Sjúkdómar sem gefa bráða kviðverki

Answer 3

• Ulcus pepticum perforatio
• Botnlangabólga
• Bráð gallblöðrubólga (Steinn sem stíflar gallganginn)
• Bráð brisbólga
• Acut diverticulitis
• Gynecologískir sjúkdómar t.d. utanlegsfóstur, ovarian cystur, acut salpingitis (sýking í eggjaleiðurum)
• Ileus (garnastífla)

Sjaldgæfari orsakir:
- Mesenteric vascular occlusion (truflun á blóðflæði í garna blóðrás)
- Ruptura á aorta aneurysm (aortan inn í kviðnum)
- Nýrnasteinar
- Intestinal obstruction/Mekanískur ileus = Getur verið snúningur eða bólga eða fleira sem veldur stíflu í görn

Question 4

Kviðveggur og herniur

Answer 4

• Nára herniur algengastar og aðallega kk (85%)
• Indirect inguinal hernia (60%), direct inguinal hernia (25%) og femoral hernia (15%)

Question 5

Sliding Hiatus hernia/ Reflux oseophagitis

Answer 5

• Brjóstsviði, uppgangur
• Magainnihald sullast upp í vélinda og veldur ertingu
• Kemur út af herniu í maganum

Question 6

Krabbamein í oesophagus

Answer 6

• Squamous cell cancer (algengast) eða adenocarcinoma (vaxandi tíðni)
• Áhættuþættir: Krónísk erting, reykingar, alkóhól, reflux, offita, barrett’s esophagus, mikið krydd?
• Einkenni: Kyngingarörðugleikar, ásveglingar lungnabólga, fistill til lungna, megrun

Question 7

Ulcus Pepticum/Magasár

Answer 7

• Ójafnvægi í sýru-pepsin framleiðslu miðað við varnarmátt slímhúðar (slím og bikarbonat
• Verkur í epigastrium

Question 8

Munur á magasári og duodenalsári

Answer 8

• Í magasári er alltaf möguleiki á illkynja vexti en nánast aldrei í duodenalsári. Því alltaf að taka sýni úr magasárum.
• Aðgerðir ef lyfjameðferð virkar ekki

Question 9

Sjúkdómar í smágirni

Answer 9

• Meckels diverticulum (bólga, blæðing, ileus, sepi)
• Chron’s sjúkdómur (bólgusjúkdómur í meltingarveginum, mest í smágirni, teygir sig í hægri ristil oft)
• Intestinal ischemia (blóðrásartruflun eða embolía)

Question 10

Diverticulosis/diverticulitis

Answer 10

• Sjúkdómur eldra fólks/ Vesturlandabúa
• Algengast í colon sigmoideum
• Meðferð er aukið trefjainnihald til að halda eðlilegri colon starfsemi og hægðun
• Aðgerð ef endurtekin einkenni eða slæmir fylgikvillar

Question 11

Krabbamein í ristli

Answer 11

• Vaxandi tíðni
• Áhættuþættir: Búseta, trefjasnautt fæði, colitis ulcerosa í meir en 10 ár, stórir polypar (forstig á krabbameini), familial polyposis (mikil sepamyndum frá unga aldri) eða adenoma villosum (slímhúðarvöxtur, getur breyst í illkynja)

Question 12

Krabbemein í ristli - Einkenni

Answer 12

• Anemia
• Þreyta
• Blæðing
• Ocstructions einkenni
• Ileus
• Tenesmus (hægðarþarfartilfinning)
• Hægðabreyting

Question 13

Gallsteinar - Tegundir

Answer 13

• Cholesterol steinar
• Blandaðir cholesterol/pigment (algengastir)
• Pigment (bilirubin) steinar (algengari í austurlöndum)
• Myndast vegna ofmettunar efnanna í galli

Question 14

Gallsteinar geta valdið:

Answer 14

1. Gallsteina köstum: Tímabundin obstruction í gallblöðruganginum
2. Akút cholecystitis: Obstruction varir lengur og veldur bólgu og etv sýkingu í galli
3. Choledocholithiasis: Í 10% tilfella fer steinn niður í gallrás og teppir gallflæði til duodenum, veldur gulu og pancreatitis
4. Gallsteinaileus: Steinn brýst gegnum blöðru inn í görn
5. Krabbamein í gallblöðru (sjaldgæft)