Slikstoornis - Dietetiek Flashcards
Slikstornissen door neurologsche aandoeningen
- Dysfagie
= Moeite met slikken - Aspiratie
= Verslikken
De fasen van het slikproces
- De voorbereidende fase, in deze fase wordt het voedsel waargenomen door de hersenen en
zal het lichaam erop voorbereiden door speeksel aan te maken (1,5L per dag) - De orale fase, in deze fase wordt het voedsel in de mond genomen, gekauwd en tot een
voedselbolus gemaakt; - De orale transportfase, in deze fase wordt de voedselbolus naar de keelholte verplaatst en
wordt het slikken ingezet; - De faryngale transportfase, in deze fase vindt de slikreflex plaats en wordt de voedselbolus
verder door de keel verplaatst; - De oesophagale transportfase, in deze fase gaat de voedselbolus via de oesophagus naar de
maag.
Diagnose door de logopedist.
Door middel van röntgenfoto/filmpje, echter is dit vaak belastend voor de patiënt
Flexibele Endoscopische Evaluatie van het Slikken (FEES): Endoscopie ter hoogte van de
stembanden
Klachten/Symptomen:
- Stoornissen in het kauwen van voedsel
- Stoornissen in het verplaatsen van het voedsel door de mond
- Niet kunnen slikken of vertraagd slikken
- Langzaam eten
- Eten en drinken wordt lang in de mond gehouden
- Hoesten en kuchen bij eten en drinken
- Kockhalzen
- Het eten en drinken loopt uit de mond
- Etensresten die achterblijven
- Rare hoofdbewegingen om te kunnen slikken
- Alleen het toetje eten (Makkelijke consistentie)
- Het gevoel hebben dat er eten blijft hangen in de keel of slokdarm
o Hierdoor klinkt de stem borrelig
Risicoprofiel:
- Bij acute aandoeningen o Trauma o Cerebraal Vasculair Accident o Sub Arachnoidale Bloeding ( Bloeding in of rond de hersenen) - Bij Neurologische aandoeningen o Ziekte van Parkinson o Ziekte van Huntington Tast delen van de hersenen aan Terminale ziekte o Hersenbeschadiging door degeneratieve of metabole aandoeningen die leiden tot aantasting van het centrale zenuwstelsel o Multiple sclerose (MS) o Dementie o Neuromusculaire aandoeningen zoals myotone dystrofie en myasthenia gravis
Verslikking kan leiden tot:
- Verstikking
- Ondervoeding
- Longontsteking
- Verminderde eetlust
Tracheale aspiratie =
Verstikken in spuug, in de longen.
Gastrocolisch =
Maagpoort staat open zodat het voedsel kan voortbewegen
Complicaties:
Aspiratiepneunomie (Voedsel in de long), ondervoeding en dehydratie.
Medicijngebruik slikproblemen verergeren
Psychofarmaca, anti-cholinergica, slaapmiddelen en pijnstillers kunnen slikproblemen verergeren.
Behandelplan logopedist:
- Moeite met kauwen = zacht en gemalen voeding
- Moeite met manupileren van voedsel in de mond = zachte voeding
- Te weinig speeksel/droge mond = zachte en voeibare voeding
- Snel verslikken in vocht = dranken verdikken
- Moeite met doorslikken = voeibare en zachte voeding
Behandelplan diëtist:
- Als voeding met veranderde consistentie en/of toedieningsweg noodzakelijk is: gemalen voeding, vloeibare voeding, sondevoeding of verdikken van drinkvloeistof;
Factoren die de inname van voedsel beïnvloeden:
Emotionele beleving van het eten
Vb. Moeite hebben met de veranderde consistentie van de voeding
o Doen: Variatie in merken en smaken van bijvoorbeeld drinkvoeding
- ADL-beperkingen, apraxie
Vb. Moeite met bewegen als gevolg van stoornissen in het bewegingssysteem
o Verwijzen naar de ergotherapeut kan zinvol zijn voor houding, hulp en hulpmiddelen
- Communicatie
Vb. Neurologische aandoeningen kunnen gepaard gaan met spraak- of taalstoornissen
De logopedist kan adviezen geven over hoe je het beste kan communiceren met de patiënt
Doel dieetbehandelplan
- Handhaven/verbeteren voedingstoestand
- Eiwitten
o Bij normale voedingstoestand: 0,8-1,0 g/kg
o Bij ondervoeding en comorbiditeit: 1,2-1,7 g/kg
- Bij vloeibare voeding is er extra aandacht nodig voor de vitamines B1, B3, B6, B11,
B12, A, D en E, en ijzer
Behandeltijd:
- Bij neurologische slikstoornissen: 30 kwartieren (7,5h)
- Bij blijvende slikstoornissen: 1-3x per jaar
