Week 1: beginselen en doelen van het strafrecht Flashcards

(67 cards)

1
Q

ius puniendi

A

recht van de overheid om de burgers te straffen als zij regels overtreden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

strafrecht

A

handhaving van rechtsnormen, doel eigenrichting te voorkomen, burgers niet eigen rechter rechter. Overheid heeft strafrechtelijke taak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

ultimum remedium

A

laatste redmiddel, geen andere juridische middelen zijn die werken en er dus geen alternatieven meer zijn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

criteria strafbaarstelling

A
  1. schade beginsel
  2. subsidiariteitsbeginsel
  3. proportionaliteitsbeginsel
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

schade-beginsel

A

gedrag heeft geleid tot schade

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

subsidiariteitsbeginsel

A

geen lichter middel zijn waarbij hetzelfde doel bereikt kan worden (laatste redmiddel)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

proportionaliteitsbeginsel

A

strafrecht moet evenredig middel zijn om het doel te bereiken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

daadstrafrecht

A

In Nederland, gaat om wat iemand gedaan heeft en niet wat iemand zijn intenties waren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

materieel strafrecht

A

strafrecht, wetboek van strafrecht Sr, strafrechtelijke sancties

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

formeel strafrecht

A

strafprocesrecht, wetboek van strafvordering Sv, tenuitvoerlegging

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

materieel strafrecht regelt

A

gedragingen onder welke omstandigheden strafbaar zijn, waaruit de straffen bestaan en onder welke voorwaarden het strafrecht mag worden toegepast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

materieel strafrecht gaat over

A

inhoud, strafbepalingen, het sanctiestelsel (geheel van straffen en maatregelen) en de voorwaarden van vervolgbaarheid (waaraan moet zijn voldaan, toepassing van strafrecht)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

formeel strafrecht bevat

A

voorschriften die bepalen langs welke weg het strafrecht zich diende verwezenlijken, betrekking op de strafrechtelijke procedures.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

formeel strafrecht gaat over

A

procedure, de verwezelijking van het materiële strafrechtrecht. omvat de regels van opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten. + geeft bevoegdheden aan overheidsfunctionarissen.
= de regles die de overheid volgt om straffen op te leggen en omvat dus het strafprocesrecht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

bronnen strafrecht

A
  1. de wet
  2. jurisprudentie
  3. verdragen
  4. algemene ongeschreven rechtsbeginselen
  5. literatuur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

de wet

A

algemene regels waarin bepaald gedrag strafbaar is

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

wetten in formele zin

A

vastgesteld door Regering en Staten-Generaal gezamenlijk (formele wetgever) volgens procedure in Art. 81-88 Gw
voorbeeld: wetboek v. Sr., wetboek v. Sv, Opiumwet (Opw), Wegenverkeerswet 1994 (WVW 1994)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wetten in materiële zin

A

regelingen vastgesteld door bevoegde overheidsgezag. Vereist is dat deze regels algemeen zijn en de burger binden
voorbeeld: algemene plaatselijke verordening (APV), omgevingsvorderingen Noord-Brabant

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

jurisprudentie

A

verzamelterm voor alle rechtspraak, rechtsvragen worden hierin beantwoord waarmee invulling op de wet worden gegeven
voorbeelden: arresten van de hoge raad, uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en uitspraken van lagere rechters zoals gerechtshoven en rechtbanken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

verdragen

A

internationale verdragen van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en de verdragen van de Europese Unie (EU-recht) em besluiten van inter-/supranationale organen/organisaties zoals Europese Richtlijnen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

algemene ongeschreven rechtsbeginselen

A

kan invloed hebben op het strafrecht indien ze de burger (de verdachte) extra rechtsbescherming bieden. je kan niet strafbaar zijn enkel op basis van ongeschreven rechtsbeginselen. Algemene rechtsbeginselen kunnen de strafbaarheid niet uitbreiden maar inperken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

literatuur/ doctrine

A

secundaire rechtsbron rest primair. Gebruikt om een tekst te schrijven waarin kritiek gegeven wordt op het recht. heeft invloed op het recht, omdat de wetgever en rechters regelmatig opvattingen in de literatuur overnemen, soms expliciet.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

cassatierechter

A

de Hoge Raad, hoogste en laatste rechter in strafzaken en kijkt of het hof goed heeft gehandeld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

feitenrechters

A

rechters zoals gerechtshoven en rechtbanken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
doleuze delicten
dient de opzet van de verdachte op het gevolg te worden bewezen
26
culpoze delicten
delicten waarbij dient te worden bewezen dat het gevolg aan de schuld van de verdachte te wijten is
27
commune strafrecht
omvat het algemene strafrecht, in Wetboek van Sr. en wetboek van Sv, vanwege codificatiegedachte neergelegd in Art. 107 Gw.
28
bijzonder strafrecht
voor specifieke soorten delicten, zoals de Wet wapens en munitie (WWM) en de Opiumwet
29
wetboek van Sr.
Boek 1 algemeen deel, algemene bepalingen welke van toepassing zijn op alle strafrechtelijke wetten op de algemene en bijzondere wetten Boek 2 misdrijven Boek 3 overtredingen
30
misdrijven
31
overtredingen in wetboek
commuun strafrecht opgesomd in het Derde boek bijzondere wetten genoemd bij delict
32
misdrijven in wetboek
commuun strafrecht opgesomd in het Tweede boek bijzondere wetten genoemd bij delict
33
misdrijven
kunnen alleen gevangenisstraf hebben poging en voorbereiding doorgaans strafbaar aantekening in justitiële documentatie (strafblad) straffen zwaarder subjectieve bestanddelen (opzet en culpa) spelen belangrijke rol formele wetgever kan misdrijven en overtredingen scheppen verschillende soorten rechters bevoegd
34
overtredingen
lagere wetgever kan overtredingen scheppen lagere straffen geen opzet en culpa verschillende soorten rechters bevoegd poging en voorbereiding doorgaans niet strafbaar geen strafblad
35
legaliteitsbeginsel/ nulla poena-beginsel
materiële en formele legaliteitsbeginsel
36
materiële legaliteitsbeginsel
materieel strafrechtelijke legaliteitsbeginsel, strafbepalingen moeten in de wet zijn opgenomen (Art. 16Gw) kan in zowel in hogere als lagere regelgeving Wetboek van Sr.
37
formele legaliteitsbeginsel
strafvorderlijke legaliteitsbeginsel, strafvordering vindt alleen plaats bij de wet in formele zin voorzien. Mag niet door lagere regelgeving Wetboek van Sv.
38
grondslagen materiële legaliteitsbeginsel
1. schuldgezichtspunt 2. generale preventie 3. rechtszekerheid 4. rechtsbescherming
39
grondslagen formele legaliteitsbeginsel
1. rechtszekerheid 2. rechtsstaat 3. democratie 4. rechtseenheid
40
grondslagen legaliteitsbeginsel
1. rechtsstaat 2. democratie 3. machtenscheiding 4. rechtszekerheid/ voorkomen van willekeur
41
drie dimensies legaliteitsbeginsel
1. constitutionele dimensie 2. rechtsbeschermende dimensie 3. generaal-preventie dimensie
42
interpretatiemethoden
1. functionele interpretatie 2. rechtsvergelijkende interpretatie 3. grammaticale interpretatie 4. wetshistorische interpretatie 5. wetssystematische interpretatie 6. teleologische interpretatie
43
4 deelbeginselen materiële legaliteitsbeginsel
1. Lex certa 2. Lex scripta 3. verbod op terugwerkende kracht 4. verbod op analogie
44
Lex certa
45
Lex scripta
46
verbod op terugwerkende kracht
47
verbod op analogie
48
schuldgezichtspunt
bewust zijn dat iets niet mag
49
generale preventie
overtredingen van regels voorkomen door in te grijpen (straffen). Burgers worden dan weerhouden om regels te overtreden
50
rechtszekerheid
duidelijk zijn wat niet mag en wat de overheid doet indien er sprake is van een overtreding, in de wet opgenomen
51
rechtsbescherming
rechten van burgers beschermen door in te grijpen bij overtredingen
52
rechtsstaat formeel legaliteitbeginsel
machtenscheiding, enkel overheid strafrechtelijke bevoegdheden
53
rechtsstaat grondslagen legaliteitsbeginsel
burgers beschermd tegen de overheid, machtsuitoefening gebasseerd op regels
54
democratie
burgers stemmen en geven hierdoor aan wat zij wel en niet vinden mogen
55
machtenscheiding
Trias politica, machten houden elkaar in balans en het primaat ligt bij de wetgever
56
rechtszekerheid/ voorkomen van willekeur
wet geldt voor iedereen om te voorkomen dat burgers ongelijk worden behandeld. Een persoon wordt niet beter of slechter behandeld ten opzichte van een ander persoon
57
constitutionele dimensie
de machttoebedeling aan overheidsfunctionarissen om criminaliteit te bestrijden. Zorgt voor taakverdeling tussen de 3 machten v. Trias politica, stuursysteem v. bevoegdheden (instrumentaliteit)
58
rechtsbeschermende dimensie
grenzen te stellen aan overheidsbevoegdheden worden rechtsgelijkheid en rechtszekerheid gegarandeerd voor burgers (rechtsbescherming)
59
generaal-preventie dimensie
bestrijding van criminaliteit, eigenrichting tegengaan worden en mensen moeten weerhouden worden van het plegen van strafbare feiten. Beginsel zorgt dat burgers zich onthouden van bepaald ongewenst gedrag, strafbaar gesteld. Wet geld als generale waarschuwing en werkt dus preventief. Burgers worden door straffen weerhouden om regels te overtreden
60
functionele interpretatie
gekeken naar de functie van de wet. Functie/doel van de wet wordt nagestreefd
61
rechtsvergelijkende interpretatie
de rechter baseert de uitspraak op interpretaties en uitsprake van andere landen met gelijke rechtssystemen uit het buitenland vb Belgie of Duitsland
62
grammaticale interpretatie
restrictieve interpretatie, bij Lex scripta/certa meest passende methode. Gekeken hoe het in het woordenboek staat. Taalkundig uitgelegd
63
wetshistorische interpretatie
restrictieve interpretatie, kijken naar de bedoeling die de wetgever destijds heeft gehad met een bepaling.
64
wetssystematische interpretatie
extensieve interpretatie, interpretatie van een bepaalde strafbepaling ontlenen aan het systeem van de regeling waarvan dat artikel deel uitmaakt. Gekeken waar in het wetboek de wet staat en vanuit daar wet geïnterpreteerd
65
teleologische interpretatie
extensieve interpretatie, gekeken naar de hedendaagse ratio van de wet. Niet naar de bedoeling van de wetgever destijds gekeken maar naar de huidige opvattingen. Wet gelezen met inachtneming van de hedendaagse maatschappij
66
extensieve interpretatie
ruim en breed interpreteren van de wet
67
restrictieve interpretatie
streng en beperkt uitleggen van de wet