Week 15 Flashcards
Wat houdt hartfalen in?
Hartminuutvolume is onvoldoende om te voorzien in de metabole behoefte van de weefsels. Neurohumorale activatie speelt een belangrijke rol
Welke indelingen zijn er voor hartfalen?
*oorzaak primair/secundair
*acuut/chronisch (kortademigheid, veneuze stuwing, oedeem)
Welk systeem speelt een belangrijke rol bij hartfalen?
Sympathicus:
-Hart: stimulering via b1/b2
-Nier: via b1 renine afgifte-> zoutretentie
-Bloedvaten: vasoconstrictie via a1
Wat zijn de lange termijn gevolgen van sympathische activatie van het hart?
Myocyt hypertrofie (remodelling), ischemie, ritmestoornis
Wat gebeurt er met de b-receptoren bij hartfalen?
De dichtheid neemt af (downregulatie) door voortdurende sympathische activiteit
Welke neurohumorale activatie is betrokken bij hartfalen?
*sympathicus ((nor)adrenaline)
*renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS)
*vasopressine (=ADH)
*korte termijn gunstig, lange termijn ongunstig (‘remodelling’)
Welke farmacotherapie wordt bij acuut hartfalen gegeven?
*i.v. nitraten/lisdiuretica
*dopamine
*dobutamine
*fosfodiësterase remmer (milrinon)
*calcium sensitizer (levosimendan)
Wat is de functie van nitraten/diuretica gebruik bij acuut hartfalen?
Afterload verlagen (nitraten geven vasodilatatie)
Wat is de functie van dopamine gebruik bij acuut hartfalen?
Stimuleert dosis-afhankelijk resp. D1/D2 > b1/b2 > a1
->D1/D2 geven vasodilatatie
->b1/2 zetten hart aan
->a1 minder gunstig dus dopamine nauwelijks meer gebruikt!
Wat is de functie van dobutamine gebruik bij acuut hartfalen?
Het is een b-receptor agonist: via een Gs activatie adenalyl cyclase-> ATP omgezet in cAMP-> meer Ca2+ in cel-> contractiekracht hart gaat omhoog
Wat is de functie van milrinon bij acuut hartfalen?
Het is een phosphodiesteraseremmer, waardoor minder cAMP wordt afgebroken in de hartspiercel en er dus meer Ca2+ in de cel blijft
Wat zijn de voor- en nadelen van milrinon en levosimendan?
-Ze zijn handig bij b-downregulatie omdat ze niet via de b-receptor werken
-Langdurig gebruik leidt tot oversterfte
Welke farmacotherapie wordt bij chronisch hartfalen gebruikt?
*diuretica
*RAS blokkers
*mineralocorticoïd receptor (MR) antagonisten
*b-receptor antagonisten (metoprolol, carvedilol, bisoprolol)
*Na+-K+-ATPase remmers (digoxine)
Welke diuretica kunnen bij hartfalen gebruikt worden?
-Furosemide
-Bumetanide
-Hydrochloorthiazide
-Chloortalidon
Welke RAS blokkers kunnen bij hartfalen gebruikt worden?
-ACE-remmers: captopril, enalapril
-Ang RA: losartan (ang leidt tot remodelling)
-Renine remmer: aliskiren
Welke MRA’s kunnen bij hartfalen gebruikt worden?
Spironolacton, eplerenon
Wat zijn de kenmerken van behandeling met diuretica?
*symptomatische behandeling!
*risico hypokaliëmie-> voeg kaliumsparend diureticum toe (amiloride, MRA)
*renine release (sterk) omhoog
*onderscheid lis- en thiazide diuretica
Wat doet aldosteron?
Het zorgt voor Na+ en H2O retentie en K+ verlies
Wat zijn de kenmerken van behandeling met RAS remmers?
*Verlagen mortaliteit en remmen cardiale remodelling
*ACE remmers alleen soms combineren/vervangen door AT1 RA/ renine remmers
*onvoorspelbare reactie in combinatie met diuretica: BD kan in elkaar klappen + nierfunctiestoornissen
Wat zijn de kenmerken van behandeling met spironolacton en eplerenon?
*Aldosteron (i.e., mineralocorticoïd) RA
*Eplerenon is selectiever: minder bijwerkingen (gynaecomastie bij ♂ )
*Reductie sterfte bij ernstig hartfalen (spi) en post-MI (eple) door MR effecten in hart
*Risico hyperkaliëmie
Waarom kan er bij het blokkeren van aldosteron receptoren hyperkaliemie ontstaan?
*te hoge doses MR blokkers
*oudere patiënten hebben vaak een verlaagd aldosteron
*nierfunctiestoornissen
*co-medicatie (RAS blokkers en b-blokkers)
Welke nieuwe ontwikkelingen zijn er om hyperkaliemie te voorkomen?
*MR antagonist die geen (of minder) hyperkaliëmie veroorzaakt: finerenone
*Kaliumbinders binden in maagdarmkanaal zodat K+ niet wordt opgenomen
Wat doen SGLT2 remmers?
*sodium-glucose cotransporter 2 inhibitors (empagliflozin, dapagliflozin): remmen glucose en Na+ reabsorptie
*ontwikkeld voor diabetes: onverwacht gunstige effecten bij hartfalen!
Wat zijn de kenmerken van behandeling met b-antagonisten?
*verlagen mortaliteit en verbeteren ejectiefractie
*waarom effectief: 1) anti-aritmisch 2) langere diastole (> O2 voorziening!) en 3) blokkade ‘slechte’ b-receptor effecten (necrose, hypertrofie, apoptose)?
*bouw dosis op: start low, go slow
Hoe werkt digoxine/ hartglycoside?
*remt Na+-K+-ATPase-> Na+ uitstroom daalt-> intracellulair [Na+] stijgt-> Na+/Ca2+ exchange daalt-> meer Ca2+ beschikbaar in cel-> stijging inotropie
*vagale tonus stijgt
*remming sympathicus ([noradrenaline] daalt)
Wat is het nadeel van digoxine?
Geringe therapeutische breedte: iets te hoge doseringen kunnen al toxisch zijn
Wat is de definitie van hartfalen?
Het is een syndroom waarbij patienten symtpomen hebben en klinische tekenen waarneembaar zijn, die een gevolg zijn van dysfunctie van het hart
Wat zijn objectieve parameters van dysfunctie van het hart?
-Ejectiefractie
-Diastolische disfunctie
-Vullingdrukken (verhoogd bij sys en dia hartfalen)
-CO (HF x SV)
Wat is een normale cardiac output?
5-6 L in rust, tot12 L bij inspanning
Wat zijn symptomen van hartfalen?
-Vermoeidheid
-Verminderde inspanningstolerantie
-Dyspnoe (kortademigheid)
-Orthopnoe
-Hartkloppingen
-(Nachtelijk) hoesten
-Verwardheid
-Verminderde eetlust/ misselijkheid
-Erectiele disfunctie
Wat zijn klinische tekenen van hartfalen?
-Tachycardie (compenseren voor laag SV)
-Crepitaties of wheezing
-Oedeem
-Ascites
-Verhoogde centraal veneuze druk
-Hepatomegalie
-Verplaatste apex
Later stadium: cachexie en afname spiermassa
Wat is de meest gebruikte parameter voor LV functie?
ejectiefractie= (EDV - ESV)/ EDV x 100%
Wat is een normale ejectiefractie?
> 50%
Wat zijn mogelijke oorzaken van disfunctie van het hart?
- Primair hartspierprobleem
- Overbelasting van het hart
- Instroombelemmering
Welke primaire hartspierproblemen zorgen voor hart disfunctie?
-Myocardinfarct
-Cardiomyopathie
-Myocarditis
Welke vormen van hartoverbelasting zorgen voor hart disfunctie?
-Drukbelasting: klepstenose, hypertensie
-Volumebelasting: klepinsufficientie, shunts
-Ritmestoornissen
Welke instroombelemmeringen zorgen voor hart disfunctie?
-Mitralis- of tricuspidalisstenose
-Pericarditis constrictiva
Wat zijn mogelijke oorzaken van hartfalen?
-Coronair lijden: ischemie, MI (nr. 1)
-Hypertensie: LVH, meestal behouden LV functie
-Cardiomyopathie
-Infiltratieve hartziekten
-Klepaandoeningen
-Ritmestoornissen
-Toxische stoffen
-Extracardiaal
Welke soorten cardiomyopathie zijn er?
Familiair en non-familiair:
-Gedilateerde cardiomyopathie (st. na myocarditis?)
-Hypertrofische cardiomyopathie
-Restrictieve cardiomyopathie
-Aritmogene RV cardiomyopathie
-Noncompaction cardiomyopathie
Welke infiltratieve hartziekten kunnen leiden tot hartfalen?
-Sarcoidose
-Haemochromatose
-Amyloidose
Welke klepaandoeningen kunnen leiden tot hartfalen?
-MI
-MS
-AoI
-AoS
Welke ritmestoornis kan leiden tot hartfalen?
Tachycardiomyopathie (mn. atriumfibrilleren)
Welke toxische stoffen kunnen leiden tot hartfalen?
-Alcohol (reversibel)
-Chemotherapie
-Cocaine (voorwandinfarct)
Welke extracardiale problemen kunnen leiden tot hartfalen>
-Anemie (hoog CO)
-Thyreotoxicose: te snel werkende schildklier
-Vit B1 deficientie
Waardoor is er in Nl een toename van hartfalen?
- Vergrijzing
- Betere behandeling: PCI/ AMI
- Risicofactoren: obesitas enz.
Wat is de prevalentie van hartfalen wereldwijd?
20 miljoen mensen
1:5 van mensen zal hartfalen ontwikkelen
Hoe is de prognose van hartfalen sinds 1990 veranderd?
60-70% -> 40-50% mortaliteit binnen 5 jaar na diagnose
Waardoor wordt het slagvolume bepaald?
Preload, afterload en contractiliteit
Wat is de rol van de symphaticus bij hartfalen?
-Activatie via drukreceptoren in het hart
-Toegenomen hartfrequentie en contractiliteit
-Chronische sympathische activatie (bij hartfalen) leidt tot verdere neurohumorale (over)activatie en ongevoeligheid voor adrenaline (b-downregulatie)
Wat is preload?
EDV= hoeveelheid bloed aanwezig op eind diastole in rechter of linker ventrikel
Wat is de wet van Frank-Starling?
Slagvolume neemt toe naarmate de ventrikel een groter EDV/ preload heeft (rekking myofibrillen). Na een bepaald punt neemt het slagvolume weer (LV disfunctie)
Wat is het effect van de sympathicus op de Frank-Starling curve?
Verhoging van de contractiliteit via de sympathicus leidt tot een hoger SV bij een gelijke EDV (zit max aan). De curve verschuift naar links
Wat is afterload?
-Druk/weerstand waartegen het hart moet contraheren
-Hoe hoger de afterload, hoe lager de CO. Kan tot hypertrofie leiden
Waardoor wordt de afterload bepaald?
-Systeem (LV) en longweerstand (RV)
-Karakteristieken van de vaatwand
-Bloedvolume dat wordt uitgeperst
Wet van LaPlace: T= P x R
Wat is de functie van het RAAS?
Bij lage BD RAAS geactiveerd-> vasoconstrictie (BD omhoog) en Na+ retentie (volume omhoog)
Wat is de rol van compensatie bij hartfalen?
Abnormale belasting + disfunctie hart-> compensatiemechanismen (CO normaal)-> niet meer doeltreffend-> hartfalen (CO abnormaal)
Wat is de pathofysiologie van hartfalen?
- Afgenomen CO (hartfalen)
- RAAS en sympathicus activatie
- RAAS geeft hogere preload
- Sympathicus-> vasoconstrictie (hogere afterload), hogere HR/contractiliteit (meer belasting) en directe cardiotoxiciteit
- Meer belasting geeft meer myocytschade-> fibrose en dilatatie
Wat zijn de acute compensatiemechanismen bij hartfalen?
Sympathicus:
-HF
-Contractiliteit
-Vasoconstrictie
RAAS:
-Preload omhoog
-Vasoconstrictie
Wat zijn de compensatiemechanismen bij chronisch hartfalen?
-Preload (wandstress omhoog)
-Neurohumorale activatie: RAAS, sympathicus, endotheline, NO, ANP, ADH
-Ontstekingsreacties: cytokines, TNF enz
-Remodelling
Waardoor vindt remodelling plaats bij hartfalen?
Door afterload. Dilatatie is een laat teken van hartfalen en tekortschieten van de compensatiemechanismen
Wat zijn de korte en lange termijn effecten van water/ zout retentie?
Kort: preload stijgt
Lang: long/ leverstuwing
Wat zijn de korte en lange termijn effecten van perifere vasoconstrictie?
Kort: perfusie stijgt
Lang: afterload stijgt
Wat zijn de korte en lange termijn effecten van sympaticus activatie?
Kort: HF en contractiliteit stijgen
Lang: energiebehoefte stijgt
Wat zijn de korte en lange termijn effecten van myocardhypertrofie?
Kort: ontlasten myocyten
Lang: beshcadiging
Wat zijn de korte en lange termijn effecten van myocardfibrose?
Kort: voorkomen dilatatie
Lang: diastolische disfunctie
Wat zijn de kenmerken van myocardiale remodelling?
- Hypertrofie
- Verlies van myocyten
- Toename interstitiele fibrose
Wat is het afkappunt van acuut hartfalen?
<3 maanden
Wat is HFREF?
Systolisch hartfalen (dilatatie):
-Afgenomen contractie
-EF verlaagd
-Symptomen en tekenen hartfalen
Wat is HFPEF?
Diastolisch hartfalen (hypertrofie, hart dikker/ stijver):
-Vullingsprobleem
-EF normaal
-Symptomen en tekenen hartfalen
Wat is het verschil tussen acuut en chronisch hartfalen?
Acuut: ‘new onset’, ontstaat vaak in korte tijd, weinig tijd voor inschakelen van compensatiemechanismen
Chronisch: ruim tijd voor compensatiemechanismen, uiteindelijk decompensatie
Wat zijn uitlokkende factoren van hartfalen bij disfunctie?
-Ritmestoornis
-Koorts
-Overmatige zout- of vochtinname
-Anemie
-Zwangerschap (groot bloedvolume)
-Overmatige alcohol inname
-Hyperthyroidie
-Perifere arterioveneuze shunts
Wat voor hartfalen ontstaat bij acuut hartfalen?
Meestal eerst backward, daarna kan forward ontstaan
Wat is backward hartfalen (links)?
Snel oplopende eind diastolische druk in LV-> hoge druk in LA-> hoge druk in longvenen-> longstuwing, longoedeem
Wat is forward hartfalen?
Te lage CO (of te lage longflow als rechts)-> hypotensie-> onvoldoende weefselperfusie (shock)-> multi-orgaanfalen en overlijden
Wat zijn de gevolgen van backward hartfalen rechts?
RV eind diastolische druk stijgt-> RA druk stijgt-> druk in VCS en VCI stijgt-> Ascites, oedeem in benen, stuwing in jugularis, pitting oedeem
Wat is astma cardiale?
Longoedeem bij acuut hartfalen
SymtomenL dyspneu, orthopneu
Klinische tekenen: crepitaties
Wat is shock?
Onvoldoende perfusie van organen en celbeschadiging. Leidt onbehandeld tot multi orgaan falen
Wat zijn extracardiale oorzaken van shock?
-LE
-Tamponade
-Bloeding/ hypovolemie
-Anaphylaxie
Wat zijn cardiale oorzaken van shock?
-Groot acuut MI
-Acute complicaties MI
-Acute mitralis insufficientie
-Cardiomyopathie, myocarditis
-AoS
-Kunstklep disfunctie
Welke vragen moet je beantwoorden bij verdenking op hartfalen?
- Is er hartfalen?
- Aard disfunctie (diastolisch, systolisch)?
- Oorzaak?
- Uitlokkende of bijdragende factoren?
- Ernst hartfalen?
Waarom is de diagnose hartfalen onvoldoende voor bepalen van de behandeling?
Er moet bekend zijn wat de oorzaak is of op basis waarvan er hartfalen is
Wat is het belang van voorgeschiedenis bij het diagnosticeren van hartfalen?
Hartfalen is zeldzaam bij blanco voorgeschiedenis
Mogelijke hartspierschade bij voorgeschiedenis van:
-MI
-Hypertensie
-Hartklep afwijking
-Ritmestoornis enz
Wat zijn typische (acute) klachten van hartfalen?
-Dyspneu
-Orthopneu
-Enkeloedeem
-Verminderde inspanningstolerantie
-Vermoeidheid
Wat zijn minder typische (subacute) klachten van hartfalen?
-Nachtelijk hoesten
-Wheezing
-Gewichtstoename (>2 kg/week)
-Gewichtsafname
-Opgeblazen gevoel
-Verwardheid (vooral ouderen)
-Verminderde eetlust
-Depressie
-Palpitaties
-Syncope
Wat zijn meer specifieke tekenen van hartfalen bij LO?
-Gestegen centraal veneuze druk
-Positieve hepatojugulaire reflux (jugularis stuwing bij drukken op lever)
-3e harttoon (gallopritme, bloed tegen wand in diastole door stijve spier)
-Apex naar lateraal verplaatst
-Hartgeruis
Wat zijn minder specifieke tekenen van hartfalen bij LO?
-Perifeer pitting oedeem
-Longcrepitaties
-Pleuravocht
-Sinustachycardie
-Onregelmatige pols
-Hepatomegalie
-Ascites
-Cachexie
-Tachypneu (>16/min)
Welk aanvullend onderzoek kan gedaan worden om hartfalen te diagnosticeren?
- ECG
- (NT-proBNP/) Echo
- Lab onderzoek
- X-thorax
Wat is het belang van een ECG bij hartfalen diagnostiek?
ECG normaal: hartfalen onwaarschijnlijk (<2%)
-HF
-Ritme-/geleidingsstoornis
-Q-golf: oud infarct
-LV hypertrofie
-ST-verandering: ischemie
Hoe herken je een LVH op ECG?
Grote pieken, repolarisatiestoornis T-top (negatief)
Naar welke bloedwaardes wordt gekeken bij diagnostiek van hartfalen?
-Bloedbeeld: Hb, leukocyten
-Elektrolyten: Na, K
-Nierfunctie
-Leverfunctie (afwijkend bij stuwing)
-Glucose
-TSH (en B1)
-Natriuretische peptiden (NT-proBNP, overvulling)
Wat is de voorspellend waarde van NT-proBNP bij hartfalen?
-In patienten met acute klachten sluit een normale NT-prBNP significant hartfalen uit
-Waarden ook belangrijk bij follow-up, reactie op therapie
Waarnaar kan bij een X-thorax gekeken worden mbt diagnostiek van hartfalen?
-Vorm van hart, cardiomegalie
-Kalk (kleppen, pericard)
-Longvaten, stuwing, longoedeem
-Pleuravocht
-Infiltraat of massa in longen
Wanneer is een hart vergroot bij een X-thorax?
Als het meer dan 50% van de thoraxbreedte inneemt (C/T)
Hoe kan de ejectiefractie bepaald worden en wanneer is het afwijkend?
Met een echo, systolisch hartfalen als EF <50%
Wat zijn de belangrijkste oorzaken van hartfalen?
-Coronairlijden 35-40%
-Cardiomyopathie (gedilateerd) 30%
-Hypertensie 15%
Waar geeft echocardiografie informatie over?
Naat bepalen systolische en diastolische functie ook info over:
1. Cardiomyopathie
2. Klep afwijkingen
3. Congenitale afwijkingen
4. RV falen
5. Pericard afwijkingen
Hoe kan een cardiale MRI gebruikt worden bij diagnostiek?
Je kan weefsel goed typeren en vervolgonderzoek doen naar de oorzaak. Bepaalde litteken patronen passen bij bepaalde ziektebeelden
Wanneer wordt een endomyocardiale biopsie genomen?
Als vermoeden HF door:
-Myocarditis
-Infiltratieve afwijkingen
Hoe wordt de ernst van hartfalen ingedeeld?
NYHA klasse I: geen beperkingen
Klasse II: milde klachten bij normale inspanning
Klasse III: klachten bij geringe inspanning
Klasse IV: klachten in rust
Hoe kan een drukmeting gedaan worden?
-Echo: drukverschil over kleppen als maat voor stroming langs klep
-Intracardiale meting (Swan Ganz) in jugularis: druk, volume, CO
Wat is de indicatie voor tijdelijke mechanische ondersteuning?
Ernstig hartfalen-> CO zo laag dat de functie van alle organen wordt bedreigd (cardiogene shock)
Welke soorten mechanische maatregelen zijn er?
A. Intra-aortale ballonpomp (IABP). Tijdelijk
B. Extra corporele membraan oxygenatie (ECMO). Tijdelijk
C. Left ventricular assist device (LVAD)
Wat zijn de functies van korte termijn mechanische ondersteuning?
-Als brug naar beslissing bij ernstig acuut hartfalen
-Als brug naar herstel bij ernstig acuut hartfalen
-Herstel van eind-orgaan schade, zodat patient transplantabel wordt
Wat zijn de functies van lange termijn mechanische ondersteuning?
-LVAD/BIVAD als bridge to transplant
-Als destination therapy
Hoe werkt een IABP?
-Loopt in systole leeg-> afterload daalt, output stijgt
-In diastole opgeblazen met helium: diastolisch BD stijgt en betere coronaire perfusie
Wat zijn de nadelen van een IABP?
Infecties, bloedingen, patient moet platliggen
Welke typen ECMO zijn er?
- Veno-arterieel: ondersteunt hart en longen
- Veno-veneus: ndersteunt longen
Hoe werkt een LVAD?
Het neemt LV functie over door continu bloed van de LV naar de aorta te pompen. Er is een goed functionerende RV nodig
Wat zijn de voordelen van een LVAD?
-NYHA klasse verbetering
-Verbetering levenskwaliteit
-Herstel andere organen, zoals nierfunctie
Wat zijn mogelijke complicaties van een LVAD?
Eerst vooral multi orgaanfalen, daarna neurologisch (bloeding, embolie), infectie, device malfunctie, RHF
Bij welke soorten hartfalen zijn er chirurgische behandelmogelijkheden?
Myocard ischemie
-Coronair sclerose
-LV aneurysma
Myocard aandoeningen
-Cardiomyopathie
Drukbelasting
-AoS
Volumebelasting
-MI
-AoI
-TI
Instroombelemmering
-MS
Welke stroomgebieden van de coronairen zijn er?
- RCA
LCA: - LAD: left anterior descending (anterior interventriculary artery, grootste gebied)
- CX: circumflex
Wat zijn risicofactoren voor atherosclerose?
-Roken
-Overgewicht
-Hoog cholesterol
-Diabetes mellitus
-Hypertensie
-Erfelijkheid
Wat zijn symptomen van atherosclerose?
Angina pectoris:
-Inspanning
-Progressief
Hoe wordt coronair lijden behandeld?
-Medicatie (atherosclerose stabiliseren)
-Stent (dotteren)
-Bypass chirurgie (beste bij uitgebreid lijden)
Hoe werkt een bypass?
Een graft (ander vat uit het lichaam) wordt na de vernauwing en aan de aorta aangesloten
Welke bypass operatie technieken zijn er?
-Met hart-long machine (on pump: CABG, coronary artery bypass grafting)
-Zonder hart-long machine (off pump: OPCAB)
-Minimaal invasief (off pump minimal invasive: MIDCAB, via links tussen ribben)
-Robot assisted
Wat wordt als graft materiaal gebruikt?
-V. saphena magna (VSM), V. saphena parva (VSP)
-Links- en rechts internal mammary artery (LIMA/ RIMA)
-A. radialis
Bij welke graft komt disfunctie het meest voor?
Beenvene
Wat wordt bij een aneurysmectomie gedaan?
Het beschadigde weefsel wordt vervangen door vilt
Hoe zit de mitaalklep vast?
Via de chordae tendineae aan paillairspieren. Het is meestal te repareren
Hoe wordt een tricuspidaalklepring gehochten?
Niet helemaal rond zodat de AV knoop niet beschadigd wordt
Wat moet er bij een beschadigde aortaklep gedaan worden?
Meestal verangen, is gecalcificeerd en vaak niet meer te herstellen