Week 2: perspectieven op het beleidsproces

Question 1

Model van redeneren / kennisvisie in de markt versus polis:

Answer 1

• Positivisme versus sociaal constructivisme: sociale constructie van de werkelijkheid
• Causaliteit, rationele besluitvorming versus categoriseren, interpreteren en mobiliseren
• Kenbare oorzaak-gevolgrelaties versus grillige oorzaak-gevolg relaties
• Oorzaak-gevolgrelaties zorgen voor stabiliteit versus doelgerichte (politieke) besluitvorming

Question 2

Mens en maatschappijvisie van het marktmodel versus de polis

Answer 2

Samenlevingsvisie: samenleving als markt, wetten van vraag en aanbod. Sociale processen gaan om kosten/baten afwegingen versus samenleving is politieke gemeenschap, met psychologische, emotionele en materiële banden. Diepere visie op de samenleving

Mensvisie: Homo economicus, maximalisatie van eigen nut versus eigenbelang + algemene belangen + loyaliteiten

Question 3

Beleidsvisie van het marktmodel versus de polis

Answer 3

Marktmodel
Fasenmodel:
Formuleer duidelijk + onveranderlijk doel
Alternatieven ‘verzamelen’
Voor- en nadelen afwegen
‘Beste’ kiezen
Rationeel proces gericht op de beste oplossing voor objectief probleem

Polismodel:
“Ideas are the stuff of politics”
Ja, al die dingen in de fasen gebeuren. Maar daarbinnen is een strijd om ideeën en betekenis
Beleid = strategisch spel van strijd + samenwerking. Gaat om om belangen en doelen
Strijd om interpretaties -> wat bedoelen we met x

Question 4

Superstructuur

Answer 4

• Politieke sfeer, opinie, wet-en regels
• Geeft kaders en richting: vormen de keuzeruimte die mensen in the engine room hebben
• Dat wat zichtbaar is: beleid, parlement, machtige belangorganisaties
• Bevat meer dan structurele aspecten, zoals overheidssysteem. Gaat ook om politieke context en machtsdimensies, coalities, normatieve oriëntaties

Question 5

Machinekamer

Answer 5

beleidssfeer
- Invulling en concretisering
- Waar bureaucraten werken met andere stakeholders, zoals belangenorganisaties, experts, NGO’s om beleid te ontwikkelen
- Daadwerkelijk vormgeven van beleid, dag-tot dag werk.
- Buiten zicht, gespecialiseerde mensen. Ook voorkoken van besluiten

Question 6

Relaties tussen de engine room en superstructure

Answer 6

Niet eenrichtingsverkeer

• Relatie werkt beide kanten op: praktische beleidsproblemen kunnen leiden tot reframing van politieke machtsstructuren, terwijl politieke keuzes altijd nodig zijn voor de adoptie van beleid
• Afhankelijkheid van elkaar: politiek heeft gereedschapskist nodig, engine room heeft die kist, maar kan niet handelen zonder de middelen toegekend door politiek

Question 7

Op twee niveaus (superstructuur en machinekamer) wordt een heel ander spel gespeeld:

Answer 7

Superstructuurspel: politiek spel, algemene richting
- Inhoudelijke generalisten
- Macht
- Coördinatie met mede-machtigen
- Belangen
- Gestuurd door politieke instituties

Machinekamerspel:
- Specialisten
- Informaliteit
- Horizontale oriëntatie
- Rivaliteit met andere machinekamers

Question 8

Een aantal verschillen tussen het marktmodel en de polis

Answer 8

Gemeenschap
De markt gaat uit van individuen en kent geen doelen, voorkeuren of intenties anders die van de individuen.
Het model van de polis moet rekening houden met collectieve wil en inspanning. Ook bepalen wie er tot de gemeenschap hoort

Altruïsme: Mensen zijn sociale wezens. Rationaliteitsparadigma veronderstelt dat iedereen in eigenbelang handelt, maar mensen zitten vol altruïsme

Publiek belang:
Het concept publiek belang is voor de polis wat zelfbelang is voor de markt. In de markt is het publiek belang het resultaat van alle individuen die hun zelfbelang najagen. In de polis is het een lege box die intentioneel, voorbedacht en gepland wordt gevuld.

Commons problems
De polis wordt gekenmerkt door het probleem de eigenbelangen en publieke belangen te combineren, oftewel tegelijkertijd de private en publieke belangen te dienen.

Het gat tussen eigenbelang en publiek belang in de polis wordt overbrugd door sterke krachten: invloed, samenwerking, loyaliteit

Groepen zijn bouwstenen van de polis

Informatie
In de ideale markt is informatie ‘perfect’, in de polis is informatie nooit volledig en wordt er strategisch gebruikt van gemaakt

Passie: In het marktmodel heeft alles zijn waarde en prijs. In de polis speelt nog iets meer mee (‘laws of passion’)

Macht: werkt eerder volgens ‘laws of passion’ dan volgens ‘laws of matter’.