Week 5 Flashcards

(41 cards)

1
Q

Collectief arbeidrecht: Stakingsrecht

A
  • Stakingsrecht: onmisbaar onderdeel collectieve onderhandelingsvrijheid (art. 6 lid 4 ESH)
  • Tegenwicht tegen macht werkgevers
  • Rechtstreekse werking in Nederland: HR 30 mei 1986 (NS, AA74)
  • Beschermd (en rechtmatig) als ‘prikkel’ kan uitgaan van actie op onderhandelingen (Amsta, AA 85)
  • Ook tegen overheidsmaatregelen die ingrijpen in arbeidsvoorwaarden
  • Geen recht op loon (ook niet bij stiptheidsacties)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Beperkingen stakingsrecht: art. G ESH

A
  • Procedureregels
  • Schadebeperkende maatregelen
  • Aanzeggen
  • Ultimum remedium toets

> NB: dit zijn slechts gezichtspunten geen harde eisen (Amsta)

  • Rechten van derden
  • Algemene belangen
  • openbare orde, volksgezondheid, nationale veiligheid
  • Voorbeelden:
  • Politiestaking tijdens risicowedstrijd (Ajax-PSV:JAR 2008/103; Cambuur-Ajax, JAR 2012/232)
  • Staking Gemeentelijke schoonmakers na ‘Koninginnenach 2010’ (JAR 2010/157), Staking bij ‘PIN-centrale’ (JAR 2012/104)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Functies CAO (5)

A
  • Pacificatie
  • Uniformering
  • Ongelijkheidscompensatie
  • Aanvulling wettelijke/contractuele regels (‘service-functie’)
  • Afwijken ¾ dwingend recht (‘maatwerkfunctie’)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

2 typen cao’s (art. 1 lid 1 Wet CAO)

A

Bedrijfstakcao
* Werkgeversorganisaties partij
* Vakbonden partij
* Bijv.: Metaal-cao, horeca-cao, VTT

Ondernemingscao
* Werkgever partij
* Vakbonden partij
* Bijv: Philips-cao, Ahold-cao

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Werking CAO-bepalingen

A

Werkgeversorganisatie -> obligatoir -> Vakbond

Lid werkgeversorganisatie -> diagonaal -> Vakbond

Lid werkgeversorganisatie -> normatief -> Vakbondslid

-> Normatief = werkt door in de arbeidsovereenkomst = de belangrijkste

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Gebondenheid (art. 9 Wet CAO)

A
  • Lid CAO-partij
  • Betrokken bij CAO
  • Indien zowel werkgever als werknemer gebonden:
  • Afwijken nietig (art. 12)
    > minimumcao: afwijken naar boven mag/gunstigheidsbeginsel
    > standaardcao: afwijken mag niet
    > HR (Boonen/Quicken, AA76): beoordelen per beding, niet ‘totaalplaatje’
  • Aanvulling via art. 13
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Ongebonden werknemer

A
  • Art. 14 Wet CAO:
  • plicht gebonden werkgever om cao toe te passen
  • dus: aanbod en aanvaarding van cao-voorwaarden
  • maar: geen recht op aanbod
  • cao-partijen moeten naleving art. 14 afdwingen
  • Ratio: zie HR 7 juni 1957 (Suk/Brittania, AA72)
  • (Toch) gebondenheid:
  • Algemeenverbindendverklaring
  • Incorporatiebeding
  • Gebruik
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Algemeen verbindend verklaring

A
  • Wet AVV
  • Verzoek van cao-partijen
  • Minister beslist, geen beroep
  • CAO geldt al voor ‘ belangrijke meerderheid’ + Toetsingskader
  • Vrijstelling mogelijk
  • CAO geldt voor hele bedrijfstak, ongeacht lidmaatschap cao-partij
  • Ook ongeorganiseerden hebben rechten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Nawerking cao

A
  • Na afloop van oude cao, voor ingang nieuwe
  • Aan oude CAO ontleende bepalingen blijven onderdeel arbeidsovereenkomst
  • Geen nawerking van AVV
  • HR 28 januari 1994, AA 75(Beenen/Vanduho):
  • wel respect voor ‘verkregen rechten’
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Instellingsplicht OR

A
  • Wet op de ondernemingsraden
  • Verplicht bij meer dan 50 werknemers
  • Vrijwillig mogelijk bij minder dan 50 werknemers
    • Personeelsvertegenwoordiging
  • onderneming: organisatorische eenheid die in het maatschappelijk verkeer zelfstandig functioneert
  • ondernemer: (rechts)persoon die onderneming in stand houdt
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Rechten en plichten OR (6)

A
  • Faciliteiten
  • Informatierecht
  • Adviesrecht
  • Instemmingsrecht
  • Beroepsrecht
  • Geheimhoudingsplicht
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Adviesrecht (art. 25 WOR)

A

*Economische/organisatorische besluiten
* Belangrijke besluiten
* Limitatief opgesomd
* Procedure:
- voorgenomen besluit (informatie)
- advies (tijdig aangevraagd)
- besluit (motivering indien contrair)
- Wachttijd
- beroep OR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Beroepsrecht (art. 26 WOR)

A

Ondernemingskamer Hof Amsterdam - Hoge Raad

  • Als ondernemer afwijkt van advies
  • ‘in redelijkheid niet tot besluithebben kunnen komen gezien belangen’
  • Vaak: procedurele toets
  • OK 1 mei 1980, (Linge Ziekenhuis)
  • OK 16 maart 2000, (Philips Lighting, AA78)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Instemmingsrecht (art. 27 WOR)

A
  • Personeelsbeleid
  • Regelingen
  • Limitatief opgesomd
  • Primaat cao (27 lid 3 WOR):
  • geen instemminsgrecht als onderwerp al uitputtend in cao is geregeld
  • Procedure:
  • voorgenomen besluit
  • instemming of niet
  • zo niet, ondernemer naar kantonrechter
  • NB: vaak klaagt OR over niet vragen instemming
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

OR en arbeidsvoorwaarden

A
  • Primaat CAO/bonden
  • Onafhankelijkheid, deskundigheid
  • Instemming OR bindt werknemers NIET
  • Komt neer op 7:613 toets, zie AA44 (Stoof/Mammoet) en AA67 (Fair Play)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Gebondenheid (art. 9 Wet CAO)

A
  • Lid CAO-partij -> zowel werkgever als werknemer
  • Betrokken bij CAO -> onder de werkingssfeer van CAO vallen
  • Indien zowel werkgever als werknemer gebonden:
  • Afwijken nietig (art. 12)
    > minimumcao: afwijken naar boven mag/gunstigheidsbeginsel
    > standaardcao: afwijken mag niet
    > HR (Boonen/Quicken, AA76): beoordelen per beding, niet ‘totaalplaatje’
  • Aanvulling via art. 13
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Ongebonden werknemer

A
  • Art. 14 Wet CAO:
  • plicht gebonden werkgever om cao toe te passen
  • dus: aanbod en aanvaarding van cao-voorwaarden
  • maar: geen recht op aanbod
  • cao-partijen moeten naleving art. 14 afdwingen
  • Ratio: zie HR 7 juni 1957 (Suk/Brittania, AA72)
18
Q

Incorporatiebeding

A

· Van toepassingsverklaring regeling
· Cao, personeelshandboek, gedragscodes
· Bepalingen uit deze regelingen worden daarmee onderdeel overeenkomst
· Cao: dynamisch en statisch
- ‘De CAO beveiliging 2018/2023’
- ‘De voor werkgever van kracht zijnde cao’

19
Q

Gebondenheid en gebruik

A
  • Werkgever past CAO toe
  • Werknemer verzet zich niet
  • Gaat om gebruik in individuele verhouding/bedrijf
  • Binding?
    > Expliciet aanbod niet afwijzen…
    > Kenbaarheid relevant?
    > Kan dat ook met 3/4e dwingend recht?
    > Hoe lang duurt het gebruik?
20
Q

AVV: geen bindingsproblemen (?)

A

· AVV CAO geldt dwingend voor de bedrijfstak
> Afwijking nietig, AVV CAO vult leemtes
· AVV kan niet met terugwerkende kracht
· AVV werkt niet na
· Tenzij: verkregen rechten

21
Q

Uitleg cao-bepalingen

A

· Bij cao-norm alleen tekst van de cao en daarbij behorende toelichting relevant
- Dus niet: eerdere cao’s, andere publicaties van cao-partijen (kenbare bedoeling)

· Uitleg naar objectieve maatstaven
· Elders in cao gebruikte formuleren en aannemelijkheid rechtsgevolgen relevant

22
Q

Zet op een rij wat de voordelen van dit instrument om arbeidsvoorwaarden af te spreken kunnen zijn voor zowel werkgevers als werknemers.

A

Werkgevers:
- Besparen tijd en administratieve lasten omdat je niet individueel met de werknemers moet onderhandelen

  • Het maakt de arbeidsvoorwaarden overzichtelijker -> minder noodzaak voor juridische hulp voor individuele contracten, want in individuele contracten staat niet alles, in de CAO wel dus daar kan je als werkgever op terugvallen bij conflicten, je kunt dan op die CAO refereren bij individuele conflicten
  • Minder concurrentie
  • Collectieve voorzieningen
  • Belangen behartiging door werkgeversorganisaties -> specifieke CAO’s die kijken naar de belangen van de werkgever, werkgevers ook driekwart dringend recht

Werknemers:
- Biedt zekerheid en bescherming

  • Gelijke behandeling onder de werknemers -> werkgevers gaan niet concurreren op arbeidsvoorwaarden, kunnen hun geld besteden aan concurreren op innovatie
  • Ongelijkheidscompensatie tegenover werkgever
  • Voordelen als pensioen en verlof -> CAO is driekwart dwingend recht dus er kan van wettelijke bepalingen worden afgeweken zodat ze betere arbeidsomstandigheden hebben -> kan ook niet ten gunstige van de werknemer zijn, maar het biedt wel ruimte om je te richten op de belangen van een specifieke sector
23
Q

Art. 9 Wet CAO:

A

> Lid 1: zijn werknemer en werkgever gebonden

> Is werknemer lid van een vakbond, en werkgever lid van een vereniging die partij zijn bij dezelfde CAO
Werkgever en werknemer moeten ook betrokken zijn -> materiële werkingssfeer (over welke onderwerpen gaat de CAO), personele werkingssfeer (bijv. in CAO staat dat het alleen van toepassing is op bepaalde werknemers), temporele werkingssfeer (voor welke periode geldt de werkingssfeer) -> aan de hand van de werkingssferen kijken of de CAO nog van toepassing is (voor een gebonden werknemer, geldt in principe nawerking als er geen nieuwe CAO is -> dus terugvallen op de oude CAO)

24
Q

Art. 25 WOR Adviesrecht

A
  • Wanneer? Belangrijke voorgenomen besluiten van financieel-economische aard
  • Limitatief opgesomd in lid 1
  • Wat is ‘belangrijk’?
  • Hoe? Art. 25 lid 2, 3 en 4 WOR
25
Philips lighting arrest
philips wilde lampen verplaatsen maar had veelste laat advies gevraagd bij de OR, zodat die OR eigenlijk geen invloed meer kon uiteofenen op dat besluit > HR: het is wel van belang dat de OR nog wezenlijke invloed kan uitoefenen > Ook moet de informatie al helemaal verschaft zijn, het besluit al goed concreet in kaart brengen voordat je de OR advies laat geven, anders heeft de OR niet voldoende info om te kunnen adviseren
26
Art. 26 WOR
OR kan naar de ondernemingskamer als onderneming tegen het advies OR ingaat > Lid 2: termijn van een maand dat de onderneming moet wachten op antwoord, en de OR moet binnen een maand beroep instellen als ze willen dat de onderneming alsnog zich aan het advies houdt > Lid 4
27
Beroepsrecht
- Art. 26 jo. Art. 25 WOR - Indien besluit niet overeenstemt met advies of nieuwe feiten en omstandigheden - Marginale toetsing: "had deze ondernemer bij de afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid tot dit besluit kunnen komen"
28
Art. 27 WOR instemmingsrecht
- Wanneer? Voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van regelingen op het personeelsgebied - Hoe? Art. 27 lid 2, 4, 5 en 6 WOR - Geen instemming? > Toestemming van de kantonrechter? -> kan het besluit dan alsnog intrekken > Geen toestemming van de kantonrechter? -> nietig (lid 5)
29
Binding CAO
· Art. 9 Wet CAO 1) Lidmaatschap van een cao partij en 2) Onder de werkingssfeer van de cao vallen (betrokken) · 3 situaties - Gebonden werkgever en gebonden werknemer -> art. 9, 12, 13 - Gebonden werkgever en ongebonden werknemer -> art. 14 en 15 -> Suk/Brittania - Ongebonden werkgever-> incorporatiebeding, art. 2 Wet AVV (alle werkgevers en werknemers gebonden worden)
30
Arrest Beenen/Vanduho
Rechten verkregen bij een afgelopen CAO moeten gerespecteerd worden > Moment werknemer arbeidsongeschikt -> werknemer behoudt aanspraak op loonbetaling in de loop van het tijdvak dat de bedoelde bepaling algemeen verbindend is Wanneer sprake van een verkregen recht? -> moet een beetje een zielig geval zijn, bijv. die in die AVV periode ziek is geworden (gaat niet om zaken als vakantiedagen, dat zijn geen verkregen rechten want niet zielig, moet op tentamen echt erg lijken op het arrest, in het algemeen geen nawerking bij AVV CAO
31
Art. 2 lid 1 Wet AVV
ls je alleen gebonden bent omdat het een AVV is, vervalt de CAO gewoon als er nog geen nieuwe is na het einde van de looptijd -> Bij AVV geldt in principe geen nawerking, als de werkgever binnen de werkingssfeer CAO valt, op moment dat de duur afloopt is hij niet meer algemeen verbindend verklaard, dus dan val je weer terug op regime van de CAO die daarvoor geldt > Uitzondering: arrest Beenen/Vanduho: het kan zijn dat iemand in de periode dat de CAO AVV nog goldt, een verkregen recht heeft, in de zaak kreeg een werknemer een aanspraak op loonaanvulling in die periode en in de periode na de CAO zeiden ze dat hij geen recht meer had op de loonaanvulling -> HR: deze meneer heeft in die AVV verklaarde periode een recht verkregen, en dat recht behoudt de persoon ook na deze AVV periode over is
32
Rechtsgevolgen CAO (3)
- Beding in samenwerking met CAO is nietig - Aanvullend bij ontbrekende bepalingen in individuele arbeidsovk. - Evt. nawerking
33
Nawerking CAO bepaling
Oude CAO-bepalingen blijven onderdeel van arbeidsovk. als CAO is afgelopen 12 en 13 Wet CAO, tenzij AVV: Deze verdwijnen automatisch uit arbeidsovk. na afloop AVV -> uitzondering: Beenen/Vanduho
34
Beiden gebonden 9(1) Wet CAO
- Werknemer en werkgever zijn beiden lid van vereniging die partij is bij een CAO - Beiden betrokken bij CAO (valt onder werkingssfeer CAO) > In beginsel is CAO van toepassing
35
Incorperatiebeding
- Werknemer en werkgever nemen in arbeidsovk. (onderdeel van) willekeurige CAO op - Valt niet noodzakelijk onder werkingssfeer van CAO - Stilzwijgend > blijkt uit het gebruik van de CAO In beginsel is CAO van toepassing > Looptijd CAO is niet van belang. De geïcorporeerde bepalingen zijn onderdeel individuele arbeidsovk.
36
CAO van toepassing (4)
- Beiden gebonden - Ongebonden werknemer - Algemeenverbindendverklaring - Incorperatiebeding
37
Algemeenverbindendverklaering
- Er is een CAO - Het is geen ondernemings-CAO, maar een bedrijfs-CAO of sector-CAO AVV CAO is van rechtswege van toepassing op individuele arbeidsovk. > Beding in samenwerking met AVV CAO is nietig 3(1) Wet AVV > Inroepen bij rechter 2 Wet AVV - AVV geldt voor twee jaar - Geen nawerking!
38
Ongebonden werknemer 14 Wet CAO
- Werknemer geen lid vakbond - Werkgever wel lid van betrokken vakbond Werkgever is verplicht CAO toe te passen op werknemer. Werknemer kan verplichting niet afdwingen -> vakbond kan schadevergoeding vorderen art. 15 CAO > Suk/Brittania
39
Suk/Brittania
Een ongebonden werknemer kan de voorwaarden van de CAO niet afdwingen
40
Arrest NS
Essentie Artikel 6, vierde lid, ESH ziet ook op acties die zich tegen de overheid richten. Rechtsregel Voor het vaststellen of de collectieve acties rechtmatig waren, wordt getoetst aan artikel 6, vierde lid, Europees Sociaal Handvest. Deze bepaling kan een ieder verbinden. De acties keerden zich tegen de werkgever, maar richtten zich ook tegen de overheid, namelijk stiptheidsacties, werkonderbrekingen en stakingen. Onder artikel 6, vierde lid, ESH kunnen ook dit soort acties, die zich tegen de overheid richten, vallen. De acties waren dan ook rechtmatig. Inhoud arrest Een aantal werknemers van de NS voerden van 17 oktober 1983 tot en met 5 december 1983 onder leiding van de vakbonden collectieve acties uit. Dit doen ze omdat de minister van Sociale zaken het voornemen had om in de arbeidsvoorwaarden in te grijpen (die in een cao horen te worden vastgelegd) door de brutosalarissen te verlagen en de prijscompensatie te laten vervallen. De NS dagvaardt de vakbonden voor de rechtbank en vordert hen te bevelen het persoon van NS op te roepen te stoppen met de acties en ten tweede de bonden te verbieden om op te roepen tot of steun te geven aan deze acties en/of stakingen. De vakbonden dienen een verweerschrift in. De rechtbank wijst de vordering bij vonnis van 4 november 1983 af. De NS gaat in hoger beroep bij het hof Amsterdam. Bij arrest van 15 november 1984 bekrachtigt het hof het vonnis van de rechtbank. De NS gaat in cassatie. De Hoge Raad verwerpt het beroep en veroordeelt de NS in de kosten van het geding.
41
Hoge Raad 19 februari 2015 (FNV/Amsta)
Essentie Stakingsrecht artikel 6 ESH. Niet langer alleen de vraag of de ‘spelregels’ zijn nageleefd is doorslaggevend voor de vraag of collectieve actie rechtmatig is of niet. Ook andere feiten en omstandigheden spelen een rol. Als er kwetsbare personen bij betrokken zijn, is het sneller onrechtmatig op grond van artikel 6 ESH. Rechtsregel Stakingsrecht. Uit eerdere jurisprudentie volgt dat er ‘spelregels’ voor stakingen: het moet namelijk het laatste redmiddel zijn en er moet tijdig worden aangekondigd dat er gestaakt gaat worden. In deze uitspraak is bepaald dat dit niet langer een zelfstandige maatstaf is om te beoordelen of het rechtmatig is. Als de organisatoren van de collectieve actie aannemelijk kunnen maken dat de actie redelijkerwijze kan bijdrage aan een doeltreffende uitoefening van het recht op onderhandeling, dan valt dit onder artikel 6, aanhef en onder 4 van het ESH en is het dus rechtmatig. De werkgever heeft dan de bewijslast om aan te tonen dat een beperking of uitsluiting van dit recht gerechtvaardigd is. Dit kan alleen zo zijn als de beperking van de collectieve actie maatschappelijk gezien dringend noodzakelijk is. Hierbij wordt onder meer de aard en duur van de actie, het doel , de schade aan werkgever en bewoners en de spelregels meegenomen. Als bij de actie personen zijn betrokken met een bijzondere kwetsbaarheid (zoals hier: ouderen en gehandicapten) en de collectieve actie voor moeilijkheden in hun verzorging zorgt, moet de actie op grond van artikel G ESH al snel onrechtmatig worden geacht. Inhoud arrest Amsta is een moederbedrijf met 35 dochters, allemaal zorginstellingen in Amsterdam. In totaal werken er 2800 mensen. Deze werknemers vallen onder de cao Verpleeg- en verzorgingstehuizen en Thuiszorg (VVT). Bij de onderhandelingen voor de cao van 2012-2013 is de FNV geen partij. Daarom voeren zij een apart overleg met Amsta over de arbeidsvoorwaarden van de werknemers. De FNV is het niet eens met de voorstellen die Amsta doet. Daarom voeren de werknemers die bij de FNV zitten op 3 november 2012, 22 januari 2013 en 1 februari 2013 een werkonderbreking uit, steeds van twee uur. Op 2 februari 2013 hebben werknemers van Amsta, waaronder leden van de FNV, maar niet allemaal, nog een keer actie gevoerd. Bestuurders en andere leidinggevenden mochten toen het gebouw niet in. Amsta stapt naar de voorzieningenrechter en vordert dat FNV op straf van een dwangsom deze acties, en vooral een bedrijfsbezetting, niet meer mag houden. Ze stellen ook dat er nog één aangekondigd is voor 8 februari 2013. De voorzieningenrechter wijst de vordering van Amsta toe en bepaalt dat er geen bezettingen of beperkingen van de toegang tot de Amsta-locaties mogen plaatsvinden, op straf van een dwangsom, zolang de andere actiemiddelen niet zijn gebruikt. FNV mag ook geen geluidsoverlast veroorzaken. FNV gaat in hoger beroep. Het hof vernietigt het vonnis gedeeltelijk en verbiedt de FNV om een onaangekondigde collectieve actie te organiseren, daartoe op te roepen of eraan deel te nemen, als hierdoor een van de locaties van Amsta wordt bezet, de toegang wordt belemmerd of er geluidsoverlast voor de bewoners is. FNV gaat in cassatie en stelt dat het de collectieve actie onder de bescherming van artikel 6, aanhef en onder 4 van het Europees Sociaal Handvest valt en dat bij de beoordeling hiervan eerder teveel betekenis is toegekend aan de zwaarwegende procedureregels. De Hoge Raad vernietigt het arrest van het hof, verwijst het geding naar het hof Den Haag en veroordeelt Amsta in de kosten van het geding.