week 6

Question 1

macro-evolutie

Answer 1

evolutie boven het soortniveau oorsprong, diversificatie en uitsterven van soorten

Question 2

cruciale gebeurtenissen in de evolutie

Answer 2

• ontstaan van leven
• ontstaan van eukaryote cellen
• meercelligheid
• predator-prooi
• verovering van land
  verovering van lucht
• opkomst & ondergang van groepen organismen
• ontstaan van primaten en mensen

Question 3

volgorde grote mijlpalen

Answer 3

• eencellige organismen, eerst metabole materiaal, daarna genetisch
• eerste cyanobacteriën met fotosynthese
• eerste eukaryoten (protisten) verschijnen
• meercelligheid

Question 4

2 origin of life hypothesen

Answer 4

• replicator first
• metabolism first

Question 5

replicator first

Answer 5

(DNA/RNA eerst)
voor : RNA kan catalyseren en informatie opslaan, essentieel voor evolutie
tegen : RNA is labiel (breekt makkelijk/snel af)

Question 6

metabolism first

Answer 6

voor : chemische reacties vonden constant plaats in oersoep, complexiteit kon evolueren
tegen : moeilijk na te bootsen, en geen a priori manier van informatie doorgeven

Question 7

meest waarschijnlijke origin of life hypotheses

Answer 7

replicator first (RNA) : RNA kan repliceren dmv aminozuur polymeren, andere moleculen creëren (ribozym)

Question 8

endosymbiose

Answer 8

• prokaryoot neemt andere prokaryoot op
• 2 verschillende prokaryoten leefden naast elkaar en maakte gebruik van elkaars afvalproducten en later in evolutie in elkaar leefden

Question 9

ontstaan van leven

Answer 9

ontstaan van DNA, RNA en eerste cellen

Question 10

meercelligheid

Answer 10

• cellen die bij elkaar clusteren
• sprake van convergente evolutie (dus evolutionair voordelig)
• ontstaan door mutatie : dochtercellen konden niet afsplitsen van moeder

Question 11

voordeel meercelligheid

Answer 11

• cellen kunnen samenwerken (e.g. voedsel delen)
• minder kwetsbaar (ontsnappen predatie of competitie)
• insurance hypothesis (maakt niet uit als 1 cel beschadigd is)
• cellen kunnen zich specialiseren

Question 12

cruciale evenementen

Answer 12

cambrische explosie
- verscheidenheid aan nieuwe aanpassingen, veel nieuwe niches
- harde delen (exoskeletten) waren mogelijk (hiervoor waren ze stationair en zacht) -> fossilisatie makkerlijker

Question 13

oorzaak en gevolg cambrische explosie

Answer 13

oorzaak : zeespiegel stijging
gevolg : - fasfaat en calcium in water
- nieuwe niches (ondiepe en diepe zee)
- meer O2 (collageen en spieractiviteit, beweging mogelijk)
- HOX_genen (ontstaan bicentrale symmetrie)

Question 14

reden succes arthrapoda

Answer 14

• opgedeeld in segmenten en aanhangsels die apart kunnen specialiseren
• exoskelet
• vleuge;s
• klein formaat
• aanpassingsvermogen
• efficiënte reproductie & korte generatietijd
• verfijnde zintuigen
• uitmuntend in waterbesparing
• levensstijl (type voedsel en symbiose)

Question 15

pionier planten

Answer 15

voordeel : meer licht & ruimte
nadeel : uitdroging, blootstelling uv, gebrek aan water voor ondersteuning en reproductie

Question 16

aanpassingen pionier planten

Answer 16

• wasachtige laag plus huidmondjes voorkomen uitdroging
• wortels (water & mineraal absorptie)
• steunweefsel (cambium) : geeft kracht (stengels, takken)
• vasculair weefsel (inwendig transport water en voedingsstoffen)

Question 17

pionier dieren problemen/aanpassingen

Answer 17

• uitdroging : exoskelet, huid
• ademhaling : longen
• blootstelling UV
• gebrek aan water voor ondersteuning : skelet
• amniotisch ei (met carbonaat schaal)

Question 18

verklaring verandering biodiversiteit

Answer 18

microschaal : competitie, roofdieren, toeval
macroschaal : platentektoniek, adaptieve radiatie, massa extinctie

Question 19

protostoma

Answer 19

mond eerst gevormd

Question 20

deuterostoma

Answer 20

anus eerst, daarna mond

Question 21

orgaan ligging deutero- en protostomia

Answer 21

deuterostomia : wervelkolom met neurale buis (dorsaal)
protostomia : neurale buis ventraal

Question 22

phylum chordata

Answer 22

• chordata
• vertebrate
• gnathostomes
• osteichthyans
• lobe-fins
• tetrapods
• amnioten

Question 23

4 kenmerken chordata

Answer 23

1. holle, dorsale zenuwstreng
2. notochord : flexibele staaf (ondersteuning)
3. pharynx spleten (keel)(substraat feeding)
4. post-anale staart

Question 24

gnathostomata

Answer 24

gnatos = kaak, stoma = mond
- kaken ontstaan uit voorste kieuwbogen
- ontstaan van kaken is vaker in de evolutie ontstaan

Question 25

conodonten

Answer 25

- geen kaken, maar wel tanden - vallen wel onder gnathostomata

Question 26

haai kenmerken

Answer 26

- vallen onder gnathostomata - kraakbeen, tanden - borst-, buik en rugvinnen - kieuwspleten zijn zichtbaar - nog geen zwemblaas, dus blijven zwemmen

Question 27

osteichthyans

Answer 27

beenvissen - bot (graatjes) ipv kraakbeen - kieuwdeksel - zwemblaas

Question 28

lobe-fins

Answer 28

lobvinnigen - meer stevige structuren in de vinnen (kan gebruikt worden voor beweging op land)

Question 29

tetrapoden

Answer 29

overgang vis -> amfibie - beweegbare nek - ogen aan bovenkant (tiktaalik) - poten verbonden aan wervelkolom - botjes voor- en achtervin hebben zelfde configuratie als ons

Question 30

amnioten

Answer 30

aanpassing aan leven op land - onafhankelijkheid van water

Question 31

reptielen

Answer 31

- gaten achter oogkas - anapsida (geen) - diapsida (2) - eurapsida (alleen bovenste) - synapsida (alleen onderste)

Question 32

type reptiel die overgaat naar zoogdier

Answer 32

synapsida (gat onderste helft achter oogkas)

Question 33

adapties voor leven in lucht

Answer 33

- gewicht-besparende aanpassingen (1 ovarium, lichte botten, geen urineblaas en tanden) - endotherm met isolerende veren, hoog metabolisme - aerodynamische vleugels - sterke botspieren aan groot borstbeen - uitstekende ogen en bewegingscoördinatie

Question 34

voordelen vliegen

Answer 34

- eten van voedingsrijke vliegende insecten - ontsnappen aan predatoren - migratie

Question 35

type zoogdieren

Answer 35

- monotremen : eileggend (e.g. vogelbekdier) - buideldieren - placenta zoogdieren

Question 36

primaten (adaptie leven in bomen)

Answer 36

- ogen aan voorkant hoofd (zien van diepte) - mobiele schouder - opponeerbare duim

Question 37

life history

Answer 37

ontwikkeling vanaf geboorte, verklaring levenscycli (wordt bepaald door ecologie, natuurlijke selectie)

Question 38

life history eigenschappen

Answer 38

- grootte bij geboorte - groeisnelheid - maturatieleeftijd - maturatiegrootte - aantal nakomelingen - levensduur

Question 39

waar zorgt variatie life history eigenschappen voor

Answer 39

voor verschil in fitness (is afhankelijk aan wie het beste is aangepast aan ecologie)

Question 40

darwinian demon

Answer 40

maximalisatie van alle life-history traits tegelijk, deze demon heeft wel gelijk gemaximaliseerde eigenschappen - fysiek onmogelijk, dus trade-offs

Question 41

r-geselecteerde organismen

Answer 41

snelle life-history (kwaliteit lager)

Question 42

k-geselecteerde organismen

Answer 42

lage life-history (kwaliteit hoger)

Question 43

guppie introductie-experiment

Answer 43

- gupppies hoge predatie naar laag : evolueren als laag - guppies laag naar hoog : sterven uit

Question 44

bergmann's rule

Answer 44

life-history strategie waarbij body mass (volume) groter wordt naarmate ze hoger komen/in koudere omgeving leven

Question 45

veroudering

Answer 45

vergankelijkheid bij toename leeftijd/toename fysiologisch verval met leeftijd (neemt heel veel toe)

Question 46

disposable soma theorie (wegwerplichaam theorie)

Answer 46

in natuur is de sterfte altijd >0, energie is kostbaar. je kan je energie maar 1x besteden. individuen die vooral investeren in toename fitness (ten koste van lichaamsbehoud) hebben revolutionair voordeel

Question 47

veroudering bestaat nog omdat

Answer 47

- negatieve effecten pas later (na voortplanting) plaatsvinden - MA - geen optimaal repair mechanisme

Question 48

selectie schaduw

Answer 48

geen selectie voor deze mutaties, omdat ze na reproductieve periode zijn

Question 49

mutatie accumulatie

Answer 49

mutaties na reproductieve periode kunnen ophopen

Question 50

antagonistische pleiotropie

Answer 50

pleiotroop : meerdere eigenschappen, antagonist : vijand - mutatie is voordelig begin maar nadelig na reproductieve periode

Question 51

verouderingstheorieën berusten op

Answer 51

- gebrek selectie vroeg in leven (MA later in leven), testen door reproductie leeftijd later te maken