Week 6

Question 1

Kan de gemeenteraad de burgemeester ontslaan?

Answer 1

Nee, de burgemeester kan ten allen tijde bij koninklijk besluit op voordracht van Onze Minister worden ontslagen. De bevoegdheid ligt dus bij de minister en niet bij de gemeenteraad. De gemeenteraad kan wel een aanbeveling tot ontslag zenden bij een verstoorde verhouding. Relevant artikel: Artikel 61b Gemeentewet.

Question 2

Geldt de vertrouwensregel voor wethouders ten opzichte van de gemeenteraad op dezelfde manier als voor ministers ten opzichte van het parlement?

Answer 2

Nee, er is een verschil. Er geldt wel een vertrouwensregel voor wethouders.
◦
Verschil: Als het parlement het vertrouwen in een minister opzegt, dienen alle ministers af te treden. Bij wethouders wordt alleen de betreffende wethouder afgezet.
◦
Bij een minister moet ontslag volgen bij Koninklijk Besluit (KB) na het opzeggen van vertrouwen. Bij een wethouder hoeft dit niet via een KB; de gemeenteraad kan besluiten tot ontslag (art. 49 Gemw) als de wethouder niet zelf ontslag neemt.
◦
De vertrouwensregel op gemeentelijk niveau is gecodificeerd (art. 49 Gemw).
◦
Relevante wetsbepaling: Artikel 49 Gemeentewet.

Question 3

Wat is kritiek op samenwerkingen van gemeenten op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr)?

Answer 3

De kritiek is dat door samenwerkingen op grond van de Wgr, gemeenten een eigen bestuur krijgen, waardoor de “echte” gemeenteraad en college van B&W op de achtergrond komen te staan. Dit kan leiden tot een situatie waarin niet goed kan worden ingespeeld op de behoeften van ingezetenen in de gemeente.

Question 4

Wat is de ‘decentralisatieparadox’?

Answer 4

De decentralisatieparadox treedt op wanneer bevoegdheden worden overgedragen aan lagere bestuursniveaus (zoals lokale overheden) en er omstandigheden ontstaan waarin bepaalde actoren op lokaal niveau juist meer macht verwerven en een centrale invloed uitoefenen over verschillende gedecentraliseerde entiteiten, in plaats van dat de macht wordt verspreid.

Question 5

In welke mate is de gemeenteraad betrokken bij de benoeming van de burgemeester? (A)

Answer 5

De burgemeester wordt bij koninklijk besluit benoemd (art. 61 lid 1 Gemeentewet). De gemeenteraad heeft als rol haar eisen met betrekking tot de vervulling van het ambt door te geven (lid 2) en een aanbeveling te doen. De gemeente bepaalt feitelijk wie burgemeester wordt door deze procedure. Relevante artikelen: Artikel 61 leden 2, 4 en 5 Gemeentewet.

Question 6

In welke mate is de gemeenteraad betrokken bij de benoeming van wethouders? (B)

Answer 6

De raad benoemt de wethouders zelf (art. 35 lid 1 Gemeentewet). Artikel 31 Gemeentewet is van toepassing op de stemming inzake de benoeming.

Question 7

Kan de gemeenteraad de burgemeester ter verantwoording roepen en tot ontslag dwingen?

Answer 7

Ja, de gemeenteraad kan de burgemeester ter verantwoording roepen op grond van artikel 180 Gemeentewet over het door hem gevoerde beleid. De burgemeester is hoofd van de gemeenteraad. Hij is ook verantwoording schuldig voor besluiten van het college van B&W omdat hij daar deel van uitmaakt.
◦
Ontslag dwingen: Nee, de gemeenteraad kan de burgemeester niet dwingen tot ontslag. Ontslag kan alleen bij koninklijk besluit (art. 61b Gemw). De raad kan wel bij een verstoorde verhouding een aanbeveling tot ontslag naar de minister sturen.

Question 8

Kan de gemeenteraad wethouders ter verantwoording roepen en tot ontslag dwingen?

Answer 8

◦
Verantwoording: Ja, wethouders zijn verantwoording schuldig op grond van artikel 169 lid 1 Gemeentewet.
◦
Ontslag dwingen: Ja, op grond van de vertrouwensregel (art. 49 Gemeentewet) kan de gemeenteraad besluiten tot ontslag van een wethouder als het vertrouwen is opgezegd en de wethouder niet onmiddellijk zelf ontslag neemt.

Question 9

Staat de wijze van benoeming van de burgemeester in de Grondwet geregeld?

Answer 9

Nee, de wijze van benoeming van de burgemeester is gedeconSTITUTIONEELiseerd. Artikel 131 Grondwet stelt dat de commissaris van de Koning en de burgemeester worden aangesteld, geschorst en ontslagen op een bij de wet te bepalen wijze, en verwijst dus naar de Gemeentewet. Vroeger stond de benoeming van de minister bij KB in de grondwet.

Question 10

Stel dat wettelijk wordt geregeld dat burgemeesters voortaan rechtstreeks worden gekozen. Hoe zal dat de verhouding tussen de burgemeester en de gemeenteraad beïnvloeden?

Answer 10

Zowel de gemeenteraad als de burgemeester zullen zich kunnen beroepen op rechtstreekse democratische legitimatie door de bevolking.
◦
Bij conflicten kan dit het evenwicht verstoren, waarbij de gemeenteraad in principe bovenaan staat (geen hiërarchie, maar wel primaat wetgevende bevoegdheid).
◦
De controle van de gemeenteraad op de burgemeester kan moeilijker worden als de burgemeester ook een eigen democratische legitimatie heeft.
◦
De aanbeveling tot ontslag door de gemeenteraad kan dan een belangrijk controlemiddel blijven.

Question 11

Welke bestuursorganen in de Caribische delen van Nederland zijn vergelijkbaar met de gemeenteraad, de wethouders en de burgemeester? Waar zijn hun bevoegdheden neergelegd?

Answer 11

◦
Gemeenteraad: Eilandsraad. Verordenende bevoegdheid: artikel 149 WolBES.
◦
Wethouders: Eilandcollege (bestuurscollege) - dagelijks bestuur. Verantwoording afleggen aan de eilandsraad: artikel 171 WolBES.
◦
Burgemeester: Gezaghebber - voorzitter college (artikel 36 WolBES), gaat over openbare orde (niet alle bevoegdheden).
◦
Dit is terug te vinden in het Statuut (art. 1 Statuut) en de aparte staatsregelingen.
◦
ACM (Aruba, Curaçao, Sint Maarten) staan in het Statuut, art. 1 Statuut.

Question 12

Wat is het formele onderscheid tussen autonomie en medebewind?

Answer 12

◦
Autonomie: Regeling en bestuur inzake de ‘eigen huishouding’ van de gemeente. Als de Gemeentewet zelf iets vordert. Bevoegdheden die voortvloeien uit de Gemeentewet zelf (art. 108 lid 1, 147 lid 2 Gemw).
◦
Medebewind: Regeling en bestuur die van de gemeentebesturen worden ‘gevorderd bij of krachtens de wet’, een andere wet dan de Gemeentewet. Bevoegdheden in medebewind (art. 108 lid 2, 147 lid 3 Gemw) worden uitgeoefend door het college van B&W.

Question 13

Wat zijn de twee vormen van toezicht op decentrale besturen genoemd in artikel 132 Grondwet?

Answer 13

◦
Voorafgaand toezicht: Besluiten kunnen slechts hieraan worden onderworpen in bij of krachtens de wet te bepalen gevallen (lid 3). Komt niet vaak voor. Voorbeeld: art. 203 Gemwet (goedkeuring begroting door GS onder omstandigheden).
◦
Repressief toezicht (vernietiging): Vernietiging van besluiten kan alleen geschieden bij koninklijk besluit wegens strijd met het recht of het algemeen belang (lid 4). Uitgewerkt in titel 10.2.2 en 10.2.3 Awb. Kan ook niet-schriftelijke beslissingen betreffen. Eerst vaak schorsing.

Question 13

Welke voorzieningen bij in gebreke blijven van regeling en bestuur zijn geregeld in artikel 132 Grondwet (lid 5)?

Answer 13

Eerste volzin: regelt voorzieningen bij in gebreke blijven ten aanzien van regeling en bestuur gevorderd krachtens artikel 124, tweede lid (medebewind).
◦
Tweede volzin: regelt voorzieningen die bij wet kunnen worden getroffen voor het geval het bestuur zijn taken grovelijk verwaarloost (kan zowel autonomie als medebewind betreffen). Hiervoor is een speciale wet nodig.

Question 14

Hoe bepaal je of een toegekende opdracht medebewind of autonomie betreft?

Answer 14

1.
Stel vast of het gaat om autonomie of medebewind: Meestal is het medebewind.
2.
Kijk of de opdracht voortvloeit uit de Gemeentewet (autonomie) of een andere wet (medebewind).

Question 15

Wat zijn de gevolgen van taakverwaarlozing bij medebewind?

Answer 15

◦
Lichte taakverwaarlozing: Indeplaatsstelling door een ander orgaan op grond van artikel 132 lid 5 eerste zin Grondwet jo artikel 124 e.v. Gemeentewet.
▪
Raad of college: Gedeputeerde Staten (GS) treden in de plaats.
▪
Burgemeester: Commissaris van de Koning treedt in de plaats.
▪
Let op artikel 124b Gemeentewet en de bijlage: voor sommige wetten treedt de minister in de plaats. Kijk eerst in de bijlage bij het tentamen.
◦
Grove taakverwaarlozing: Specifieke wet mogelijk op grond van artikel 132 lid 5 tweede volzin Grondwet. Wordt strikt uitgelegd; gemeente moet niet langer kunnen functioneren.

Question 16

Stel dat de Roermondse verordeningsbepaling pas in 2020 was vastgesteld. Verandert dit de situatie?

Answer 16

◦
Het gaat nu om posterieure regelgeving (APV kwam later).
◦
Toets aan artikel 121 Gemeentewet: bevoegdheid tot verordeningen blijft gehandhaafd voor zover niet in strijd met hogere regeling.
◦
Is het hetzelfde onderwerp? Nog steeds niet (ander motief).
◦
Strijd met de wet? Kijken of de hogere regeling uitputtend bedoeld is (Bierfiets openbare orde, Circus Renz). De Opiumwet is niet uitputtend bedoeld t.a.v. openbare orde.
◦
Onaanvaardbare doorkruising? Nog steeds niet waarschijnlijk.
◦
Conclusie: De APV en artikel 13b kunnen nog steeds naast elkaar bestaan, maar de redenering is anders (geen van rechtswege vervallen, maar kijken naar strijd).

Question 16

Wat zijn de gevolgen van taakverwaarlozing bij autonomie?

Answer 16

◦
Lichte taakverwaarlozing: Geen indeplaatsstelling mogelijk op grond van artikel 132 lid 5 eerste zin Grondwet (geldt alleen voor medebewind) en artikel 124 e.v. Gemeentewet. Hooguit afdwingen via de rechter.
◦
Grove taakverwaarlozing: Specifieke wet mogelijk op grond van artikel 132 lid 5 tweede volzin Grondwet.

Question 17

Artikel 72 APV Roermond (2001) vs. artikel 13b Opiumwet (2012). Welk oordeel dient de rechtbank te verbinden aan de overweging dat art. 13b Opiumwet uitsluitend op bescherming volksgezondheid ziet?

Answer 17

◦
Het gaat om anterieure regelgeving (APV was er eerder).
◦
Toets aan artikel 122 Gemeentewet: bepalingen in wiens onderwerp door een wet wordt voorzien, zijn van rechtswege vervallen.
◦
Is het hetzelfde onderwerp? Kijken naar materie (object) en motief (Emmense baliekluivers).
▪
Materie (wat wordt geregeld): lijkt hetzelfde (sluiten van panden bij drugs).
▪
Motief: verschillend. Opiumwet ziet op volksgezondheid, APV ziet op openbare orde.
◦
Conclusie: Het is niet hetzelfde onderwerp, dus artikel 72 APV is niet van rechtswege vervallen.
◦
Vervolgens toetsen aan onaanvaardbare doorkruising (APV Schiermonnikoog). Stel APV verbiedt alle drugs, dan doorkruist het de Opiumwet niet ontoelaatbaar.
◦
De APV en artikel 13b kunnen naast elkaar bestaan.

Question 18

Besluiten minister Slob op 11 juli 2019 en 9 juli 2020? Waarom? Juridische grondslag?

Answer 18

◦
Besluiten: Indeplaatsstellingsbesluiten.
◦
Waarom: Gemeenteraad Westland weigerde basisschool Yunus Emre op te nemen in het Plan van Scholen basisonderwijs, ondanks juridische verplichtingen (art. 23 Gw, WPO) en uitspraken Raad van State. Raad liet in 2020 vaststelling van het hele plan achterwege.
◦
Juridische grondslag: Artikel 124b lid 1 jo artikel 124 lid 1 Gemeentewet jo artikel 132 lid 5 eerste zin Grondwet (lichte taakverwaarlozing bij medebewind - minister treedt in plaats vanwege bijlage art. 124b).

Question 19

APV Amsterdam (2008) verbod messen op aangewezen plaatsen. In 2012 Wet wapens en munitie gewijzigd (volledig verbod stiletto’s etc.). Wat betekent dit voor de APV?

Answer 19

Het gaat om een anterieure verordening.
◦
Toets aan artikel 122 Gemeentewet: hetzelfde onderwerp? Hangt af van materie en motief (discussie mogelijk).
▪
Materie: beide gaan over messen/steekwapens.
▪
Motief: niet gegeven in de vraag.
◦
HR (in vergelijkbare zaak) liet APV in stand omdat ze vonden dat het niet precies hetzelfde onderwerp regelde (APV algemener dan specifieke messen in de wet).
◦
Ook gekeken naar wetsgeschiedenis: wetgever had niet tot doel APV omver te werpen en wet ziet ook op andere soorten mensen.
◦
Als de wet uitputtend bedoeld was, zou de APV van rechtswege vervallen. Hier was dat volgens de HR niet het geval.

Question 20

Besluit ministers Ollongren en Slob op 29 november 2021? Waarom? Juridische grondslag?

Answer 20

◦
Besluit: Besluit tot vernietiging van het besluit van de gemeenteraad tot intrekking van het Plan van Scholen basisonderwijs 2021-2024.
◦
Waarom: Gemeenteraad was niet bevoegd tot intrekking van het plan, aangezien dit plan bij wege van indeplaatsstellingsbesluit door de minister was genomen. De intrekking was ook in strijd met het recht (art. 23 Gw, WPO art. 79).
◦
Juridische grondslag: Artikel 132 lid 4 Grondwet jo artikel 268 Gemeentewet jo afdeling 10.2.2 Awb (spontane vernietiging bij KB wegens strijd met het recht). Ondertekend door ministers Slob (Onderwijs) en Ollongren (Binnenlandse Zaken). Vernietiging geschiedt bij Koninklijk Besluit (KB).

Question 21

Wie mag, in welke omstandigheden, welke beslissingen van een gemeente vernietigen bij ‘spontane vernietiging’?

Answer 21

◦
Wie: De Kroon, bij Koninklijk Besluit (KB). Dit betekent de Koning samen met één of meer ministers. De bevoegde minister (bijv. Onderwijs) draagt de vernietiging voor, vaak samen met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (art. 278 lid 1 Gemw).
◦
Welke beslissingen: Besluiten in de zin van artikel 132 lid 4 Grondwet en zowel schriftelijke besluiten als niet-schriftelijke beslissingen (ruimer dan Awb-begrip) op grond van artikel 268 Gemeentewet.
◦
Omstandigheden: Wegens strijd met het recht (hoger recht, ABBB) of strijd met het algemeen belang (hoger belang dan gediend door het besluit, doorkruising rijksbeleid) (art. 132 lid 4 Gw jo art. 268 Gemw jo art. 10:35 Awb).

Question 22

Waarom moest het Besluit tot vernietiging van de gemeente Westland gerectificeerd worden? Wat was de fout?

Answer 22

De aanhef van het besluit was onvolledig. Bij een Koninklijk Besluit (KB) moet ook de naam van de Koning (Willem-Alexander) in de aanhef staan, niet alleen de ministers. Anders zou het een ministeriële regeling zijn.

Question 23

Wat was het doel van de ‘decentralisatie in het sociale domein’ in 2015 (jeugdzorg, ouderen, langdurig zieken, bijstand)?

Answer 23

◦ Beter maatwerk leveren; gemeenten kennen de lokale omstandigheden en behoeften van burgers beter. ◦ Dichter bij de burger organiseren, waardoor hulp laagdrempeliger zou zijn. ◦ (Verkapte) doel van de overheid was mogelijk ook kostenbesparing en efficiëntere uitvoering. ◦ Belangrijke wetten hierbij waren de Participatiewet en de Jeugdwet.

Question 24

Betreffen de taken die gemeenten in het sociale domein op zich nemen als gevolg van de decentralisatie medebewind of autonomie?

Answer 24

Medebewind. Het gaat om taken die worden gevorderd in andere wetten dan de Gemeentewet, zoals de Participatiewet, Jeugdwet en Wmo 2015. Gemeenten moeten de regels en richtlijnen volgen die door de landelijke overheid zijn opgesteld in deze wetten.

Question 25

Welke nadelen en/of juridische risico’s brengt een decentralisatie met zich mee?

Answer 25

◦ Decentralisatieparadox: Dichter bij de burger willen komen, maar door samenwerking van kleine gemeenten ontstaat weer afstand. ◦ Ongelijkheid tussen gemeenten: Verschillen in budget en capaciteit kunnen leiden tot ongelijkheid in de uitvoering en voorzieningen. ◦ Rechtsonzekerheid en rechtsongelijkheid: Lokale interpretatie van wetten kan leiden tot verschillen in rechtszekerheid en rechtsgelijkheid. ◦ Financiële risico's: Gemeenten kunnen te weinig budget ontvangen om de gedecentraliseerde taken goed uit te voeren. ◦ Organisatorische draagkracht: Kleine gemeenten kunnen moeite hebben met de omvangrijke taken. ◦ Discrepantie in wezenlijke voorzieningen: Te grote verschillen in de kwaliteit en beschikbaarheid van voorzieningen tussen gemeenten. ◦ Toezicht onder druk: Als gemeenten niet in staat worden gesteld taken goed uit te oefenen (bijv. door financiële tekorten), wordt toezicht lastiger.

Question 26

Beschrijf de staatsvorm van Nederland volgens de Grondwetten van 1814/15 en de Grondwet van 1848.

Answer 26

◦ Grondwetten 1814/15: Gedecentraliseerde eenheidsstaat. Deels teruggegrepen op de structuur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (lokale besturen), maar met een koning die uiteindelijk het gezag had. ◦ Grondwet van 1848: Zeer belangrijk voor de vestiging van de parlementaire democratie (vertrouwensregel etc.). Ook belangrijk voor decentrale overheden door Thorbecke ('Huis van Thorbecke'). Legde de drie bestuurslagen (rijk, provincie, gemeente) vast in de Grondwet. Basis voor de Gemeentewet en Provinciewet, die de besturen uniformeerden (college B&W, burgemeester). Voorzien in toezicht door centraal gezag. Deze systematiek geldt in wezen nog steeds.

Question 27

Noem de organen van de gemeente en de relevante hoofdstukken in de Gemeentewet.

Answer 27

◦ Gemeenteraad: Titel II, Hoofdstuk 2 Gemwet (algemene bepalingen), Titel III, Hoofdstuk 9 Gemwet (bevoegdheden). Grondslag in artikel 125 Grondwet. ◦ College van B&W: Titel II, Hoofdstuk 3 Gemwet (algemene bepalingen), Titel III, Hoofdstuk 10 Gemwet (bevoegdheden). Grondslag in artikel 125 Grondwet. ◦ Burgemeester: Titel II, Hoofdstuk 4 Gemwet (algemene bepalingen), Titel III, Hoofdstuk 11 Gemwet (bevoegdheden). Grondslag in artikel 125 Grondwet en artikel 131 Grondwet jo artikel 61 Gemwet (benoeming).

Question 28

Wat zijn de belangrijkste bevoegdheden van de gemeenteraad?

Answer 28

◦ Verordenende bevoegdheid: regels maken waaraan inwoners zijn gebonden (art. 147, 149 Gemwet). ◦ Autonome bestuursbevoegdheden: bevoegdheden die voortvloeien uit de Gemeentewet zelf (art. 108 lid 1, 147 lid 2 Gemwet). ◦ Rechtstreeks gekozen door de inwoners (art. 8 Gemwet). ◦ Immuniteit (art. 22 Gemwet), stemmen zonder last (art. 27 Gemwet). ◦ Staat aan het hoofd van de gemeente (art. 125 Gw, art. 6 Gemw).

Question 29

Wat zijn de belangrijkste bevoegdheden van het college van B&W?

Answer 29

◦ Voeren van dagelijks bestuur (art. 160 Gemwet), bijv. voorbereiden beslissingen raad, instellen marktdagen. ◦ Uitoefenen van bestuursbevoegdheden in medebewind (art. 108 lid 2, 147 lid 3 Gemwet), toegekend in bijzondere wetten. ◦ Bestaat uit de wethouders (benoemd door de raad, art. 36 Gemwet) en de burgemeester. ◦ Collegialiteitsbeginsel: bevoegdheden worden als college uitgeoefend. ◦ Immuniteit (art. 57 Gemwet).

Question 30

Wat is de onderlinge verhouding tussen het college van B&W en de gemeenteraad?

Answer 30

◦ Verantwoordingsplicht: Het college en elk lid zijn verantwoording schuldig aan de raad over het gevoerde bestuur en moeten inlichtingen geven (art. 169 Gemwet). ◦ Vertrouwensregel: De raad kan het vertrouwen in een wethouder opzeggen (art. 49 Gemwet). Leidt dit niet tot onmiddellijk ontslag, dan kan de raad tot ontslag besluiten. Vertrouwensregel is vormvrij en ruimer dan verantwoordingsplicht.

Question 31

Wat zijn de belangrijkste bevoegdheden en de positie van de burgemeester?

Answer 31

Wordt bij koninklijk besluit benoemd (art. 131 Gw jo art. 61 Gemwet) na aanbeveling van de raad. ◦ Voorzitter van de gemeenteraad (geen lid, art. 9 Gemwet) en voorzitter van het college van B&W. ◦ Goede behartiging van zaken; voorbereiding, vaststelling en uitvoering beleid (art. 170 Gemwet). ◦ Handhaving openbare orde, inclusief noodbevoegdheden (noodbevel, noodverordening, art. 172 e.v., 175, 176 Gemwet) - belangrijkste en meest verstrekkende bevoegdheid. Mag hierbij afwijken van andere dan grondwettelijke bepalingen.

Question 32

Wat is de onderlinge verhouding tussen de burgemeester en de gemeenteraad?

Answer 32

◦ Verantwoordingsplicht: De burgemeester is verantwoording schuldig aan de raad over het door hem gevoerde bestuur (art. 180 Gemwet). ◦ Geen ontslag door raad: De raad kan de burgemeester niet ontslaan (art. 61b Gemwet). ◦ Verstoorde verhouding: Bij een verstoorde verhouding kan de raad bij de minister aandringen op ontslag van de burgemeester. Dit is een ander criterium dan het vertrouwensbeginsel, maar in de praktijk wordt vaak over vertrouwen gesproken.

Question 33

Wat is de kern van autonomie en medebewind volgens artikel 124 Grondwet?

Answer 33

◦ Autonomie (lid 1): Regeling en bestuur inzake de ‘eigen huishouding’ van de gemeenten wordt aan de gemeentebesturen overgelaten. ◦ Medebewind (lid 2): Regelingen en bestuur kunnen van de gemeentebesturen worden ‘gevorderd bij of krachtens de wet’. ◦ Uitgewerkt in artikel 108 Gemeentewet. ◦ Driekringenleer (Thorbecke) (exclusieve taken per laag) is verlaten; taken zijn vaak gedeeltelijk belegd.

Question 34

Hoe wordt het onderscheid tussen autonomie en medebewind tegenwoordig formeel gemaakt?

Answer 34

Het onderscheid is formeel geworden en niet meer gebaseerd op beleidsterrein. ◦ Autonomie: Als de Gemeentewet iets vordert (art. 108 lid 1 Gemwet). ◦ Medebewind: Als een andere wet dan de Gemeentewet iets vordert (art. 108 lid 2 Gemwet). Zie de bijlage bij de Gemeentewet voor specifieke wetten bij indeplaatsstelling.

Question 35

Waar is de verordenende bevoegdheid van gemeenten geregeld en waarvoor mogen verordeningen worden gemaakt?

Answer 35

◦ Geregeld in artikel 124, 127 Grondwet en artikel 108, 147 en 149 Gemeentewet. ◦ Op basis van autonomie mogen gemeenten zelf dingen regelen in verordeningen die de huishouding van de gemeente treffen en in het belang van de gemeente zijn. ◦ Lagere regelingen moeten in overeenstemming zijn met hogere regelingen.

Question 36

Wat zijn de grenzen aan de verordenende bevoegdheid van gemeenten?

Answer 36

◦ Zijgrens (Territoriaal): Alleen binnen het eigen grondgebied van de gemeente. ◦ Ondergrens (Inhoudelijk): Openbare belangen, ‘niet louter bijzondere belangen der ingezetenen’ (Wilnisse visser arrest, Maartensdijk). Verordening mag niet te ruim geformuleerd zijn en moet gericht zijn op openbaar belang. Artikel 10 Grondwet (eerbiediging persoonlijke levenssfeer) is hier relevant. ◦ Bovengrens (Hiërarchie): Geen strijd met hogere regeling (Grondwet, wetten, AMvB's, provinciale verordeningen).

Question 37

Wat bepaalt artikel 122 Gemeentewet over anterieure verordeningen (verordening was er eerder dan de wet)?

Answer 37

Bepalingen van gemeentelijke verordeningen in wier onderwerp door een hogere regeling wordt voorzien, zijn van rechtswege vervallen. ◦ Onderwerp: Materie (wat wordt geregeld) en motief (waarom wordt het geregeld) (Emmense baliekluivers). Zijn materie en motief hetzelfde als in de hogere regeling? ◦ Ook toetsen aan onaanvaardbare doorkruising (APV Schiermonnikoog): ook als het onderwerp niet hetzelfde is, mag de lagere regeling de strekking van de hogere niet ondermijnen.

Question 38

Wat bepaalt artikel 121 Gemeentewet over posterieure verordeningen (wet was er eerder dan de verordening)?

Answer 38

De bevoegdheid tot het maken van gemeentelijke verordeningen blijft gehandhaafd ten aanzien van het onderwerp waarin door hogere regelingen is voorzien, voor zover de verordeningen met die hogere regelingen niet in strijd zijn. ◦ Onderwerp: Ook hier materie en motief relevant (Emmense baliekluivers). ◦ Strijd met de wet: Spitst zich vaak toe op de vraag of de hogere regeling uitputtend bedoeld is (Bierfiets openbare orde, Circus Renz). Als de wet iets toestaat, kan een gemeente het niet helemaal verbieden (Hendrik Ido Ambacht). ◦ Algemene regel: lagere regels moeten in overeenstemming zijn met hogere regels, ook als het onderwerp niet hetzelfde is (Bierfiets vs. WVW).

Question 39

Wat is het doel van de Wet revitalisering generiek toezicht (2012)?

Answer 39

Het doel was het vereenvoudigen van het toezichtsinstrumentarium door toezichtsinstrumenten primair in de Gemeentewet op te nemen, in plaats van in bijzondere wetten. Er hoort een bestuurlijke interventieladder te worden doorlopen voordat een hogere overheid ingrijpt.

Question 39

Welke drie soorten toezicht op decentrale besturen worden in artikel 132 Grondwet genoemd?

Answer 39

◦ Voorafgaand toezicht (lid 3). ◦ Repressief toezicht - Vernietiging (lid 4). ◦ Repressief toezicht - Indeplaatsstelling bij taakverwaarlozing (lid 5).

Question 40

Wanneer en door wie kan indeplaatsstelling plaatsvinden bij taakverwaarlozing in het kader van medebewind?

Answer 40

Wanneer: Wanneer een gemeentelijk orgaan een bij of krachtens een andere dan de Gemeentewet gevorderde beslissing niet of niet naar behoren neemt (lichte taakverwaarlozing) (art. 132 lid 5 Gw jo art. 124 Gemw). ◦ Door wie: ▪ Raad of college: Gedeputeerde Staten (GS). ▪ Burgemeester: Commissaris van de Koning. ▪ Uitzondering (art. 124b Gemw en bijlage): Minister voor taken genoemd in de bijlage.

Question 41

Wanneer kan indeplaatsstelling plaatsvinden bij grove taakverwaarlozing?

Answer 41

Alleen bij grove taakverwaarlozing (wanneer het gemeentebestuur niet langer functioneert) kan de wetgever ingrijpen met een speciaal daarop toegesneden wet (art. 132 lid 5 tweede volzin Gw). Dit kan zowel bij autonomie als medebewind. Lichte taakverwaarlozing bij autonomie leidt niet tot indeplaatsstelling.