WIRUSY I Flashcards
bez hiv (47 cards)
1
Q
ACYKLOWIR:
A
- przekształcany w TRIFOSFORAN,
- hamuje syntezę DNA, konkurując o miejsce aktywne na wirusowej polimerazie,
- dodatkowo też łączy się z DNA powodując przedwczesną terminacje,
- działa tylko w komórkach zakażonych (1 fosforylacja zachodzi tam, a 2 wcześniejsze na zewnątrz),
- działa na HSV-1, HSV-2, VZV silniej niż na EBV, CMV, HSV-6,
2
Q
ACYKLOWIR cd.:
A
- stosowany miejscowo, doustnie, dożylnie,
- po podaniu dożylnym osiąga 50% stężenia w OUN,
- miejscowo przy opryszczce warg,
- dożylnie przy opryszczce narządów płciowych,
- oporność na lek występuje w przypadku braku KINAZY DYMIDYNOWEJ –> wykazuje oporność krzyżową z innymi lekami wymagającymi fosforylacji,
3
Q
Działania niepożądane ACYKLOWIRU:
A
- nudności, wymioty, biegunka,
- zawroty głowy,
- odwracalne uszkodzenie nerek (przy infuzji z racji krystalizacji).
- zaburzenia neurologiczne,
- większości powikłań zapobiegniemy dobrym nawodnieniem,
- miejscowo - bez powikłań,
4
Q
WALCYKLOWIR:
A
ESTER ACYKLOWIRU,
- metabolizowany do ACYKLOWIRU,
- wykazuje większą biodostępność,
- stosowany w opryszczkach płciowych,
- stosowany w 1 dniowej terapii opryszczki wargowej,
- stowany też przy półpaścu i CMV,
- wykazuje częste powikłania neurologiczne,
- z racji metabolizmu w wątrobie mogą wystąpić zaburzenia wątroby,
- podczas stosowania w trakcie AIDS mogą też wystąpić dodatkowe zabużenia żółądkowo - jelitowe,
5
Q
FAMCYKLOWIR:
A
ESTER,
- po podaniu doustnym metabolizowany do PENCYKLOWIRU,
- również hamuje polimeraze DNA, ale nie łączy się już z nim w celu przedwczesnej terminacji,
- słabiej blokuje działanie ale znacznie dłużej działa,
- wykorzystywany przy leczeniu opryszczki i półpaśca,
- głownie tylko typowe powikłania,
- należy uważać na ewentualne uszkodzenie jąder,
6
Q
PENCYKLOWIR:
A
- sam w sobie stosowany w postaci kremu przy leczeniu opryszczki wargowej,
- jeżeli podawany doustnie to działa jak FAMCYKLOWIR, ponieważ jest jego aktywnym metabolitem!
7
Q
BRYWUDYNA,
SORYNUDYNA:
A
ANALOGI N. TYMIDYLOWEGO,
- o mechanizmie działania podobnym do ACYKLOWIRU,
- o podobnym zastosowaniu jak ACYKLOWIR,
S: jest lekiem z mniejszymi skutami ubocznymi, testowana do stosowania u dzieci w VZV,
–> może nasilać mielotoskyczność FLUOROURACYLU,
B: dodatkowo hamuje białko Hsp27 (wykorzystywana w celu zmniejszenia oporności raka trzustki),
8
Q
IBACYTABINA:
A
- stosowana przy opryszczce warg,
- hamuje polimeraze DNA HSV,
9
Q
DENOTYWIR, czyli VRATIZOLIN:
A
- stosowany przy opryszczce warg,
- o niejasnym mechanizmie działania:
- przeciwwirusowo dla HSV, VZV,
- przeciwbakteryjnie dla G(+),
- przeciwzapalnie,
10
Q
TROMANTADYNA:
A
- również wykorzystywana w leczeniu miejscowym opryszczki wargowej,
- wykazuje niejasny mechanizm działania,
- jako pochodna AMANTADANU możliwe że hamuje odpłaszczenie wirusa,
11
Q
MOROKSYDYNA:
A
BIGUNAID,
- o niewyjaśnionym mechanizmie działania,
- słabe działania przeciwwirusowe (HSV, VZV, grypa A),
- wykorzystywany m.in. w profilaktyce grypy,
- może wywołać efekt CHOLINOLITYCZNY,
12
Q
DOKOZANOL:
A
ALKOHOL ALIFATYCZNY,
- hamuje łącznie się wirusów HSV z błoną i ich wnikanie do komórek,
- stosowany miejscowo jako 10% krem,
- działa tylko gdy użyty do 12 godzin od pojawienia się objawów,
13
Q
TRYFLURYDYNA:
A
FLUOROWANA PIRYMIDYNA,
- HSV-1, HSV-2, krowianka, adenowirusy,
- nie wymaga działania KINAZY stąd działa w każdej komórce,
- hamuje dotego działanie KINAZY TYMIDYNOWEJ co powoduje jej wysoką toksyczność,
- stosowana jako 1% roztwór przy zapaleniu rogówki,
- w połączeniu TRYFLURYDYNA + TIPIRACYL (inhibitor fosforylacji) stosowana przy zaawansowanym raku okrężnicy,
14
Q
IDOKSURYDYNA:
A
- po trzykrotnej fosforylacji wbudowuje się w nić DNA i hamuje polimerazę,
- działa na HSV-1, HSV-2, VZV,
- zbyt toksyczny (szczególnie kardio),
- stosowany jak TRYFLURYDYNA przy zakażeniu rogówki,
15
Q
WIDARABINA:
A
ANALOG N. ADENYLOWEGO,
- D-arabioza zamiast D-rybioza,
- po trzykrotnej fosforylacji inibuje polimeraze DNA,
- głównie działa na HSV-1, HSV-2, VZV, pox, rhabdo, etc,
- hamuje też replikacje ROTAWIRUSÓW,
- wykazuje aktywność mimo oporności na IDOKSURYDYNĘ,
- stosowany miejscowo na rogówkę,
- stosowany ogólnie przy leczeniu półpaśca,
16
Q
GANCYKLOWIR:
A
ANALOG GUNAOZYNY,
- funkcjonuje jak ACYKLOWIR, z identycznym działaniem,
- stosowany przy CMV, HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, KSHV,
- oporność polega na ewentualnej mutacji kinazy aktywującej lek (UL97),
- podanie doustne powoduje wchłonięcie się w 15%,
- podawany też dożylnie przy CMV i jako implant (pry retinitis od CMV) –> (do OUN w 50% stężeniach),
17
Q
Działanie niepożądane GANCYKLOWIRU:
A
- przy mutacji polimerazy DNA może dać oporność krzyżową z CYDOFOWIREM i FOSKARNETEM,
- mielosupresja,
- neuropatia obwodowa,
- splątanie,
- przy RETINITIS może dojść do odklejenia się siatkówki,
18
Q
WALGANCYKLOWIR:
A
ESTER GANCYKLOWIRU,
- metabolizowany do leku macierzystego dopiero w jelitach,
- powinien być spożywany z posiłkiem,
- większa biodostępność (60%),
- przy CMV, głownie gdy retinitis (u chorych na AIDS),
19
Q
CYDOFOWIR:
A
ANALOG N. CYTYDYLOWEGO,
- fosforylowany inhibitor polimerazy DNA,
- powoduje przedwczesną terminacje,
- fosforylowany tylko przez kinazy komórkowe,
- wykazuje długi okres półtrwania,
- bez oporności,
- nie przenika do OUN,
- wydalany przez nerki,
- jeżeli podawany dożylnie to z PROBENECYDEM, który hamuje wydalanie i powoduje zmniejszenie nefrotoksyczności,
- stosowany przy retinitis spowodowanym CMV,
20
Q
Działanie niepożądane CYDOFOWIRU:
A
- uszkodzenie ciała szklistego (dlatego nie podawany bezpośrednio do oka),
- nefrotoksyczność, która rośnie przy współstosowaniu FOSKARNETU,
- obniża ciśnienie w gałce ocznej,
- może dać kwasicę i neutropenie,
- wykazuje też typowe powikłania jak nudności, wymioty, zaczerwienienie skóry),
21
Q
FOSKARNET:
A
KWAS FOSFONOMRÓWKOWY,
- bezpośrednio hamuje polimeraze DNA ale i RNA<
- hamuje też odwrotną transkryptaze,
- wykazuje krzyżową oporność z GANCYKLOWIREM i CYDOWIREM,
- stosowany głównie dożylnie,
- osiąga w OUN 50% stężenia z surowicy,
- deponuje się w kościach,
- wydalany przez nerki,
- wykorzystywany głównie przy CMV, HSV, VZV opornych na ACYKLOWIR,
22
Q
Działanie niepożądane FOSKARNETU:
A
- nefrotoksyczność objawiająca się:
- hipo lub hiperKALCEMIA,
- hipo lub hiperFOSFATEMIA,
- hipoKALIEMIĄ,
- hipoMAGNEZEMIĄ,
- PENTAMIDYNA zwiększa hipokaliemie,
- owrzodzenie żołędzi,
- niedokrwistość,
- zaburzenia neurologiczne,
- nudności, wymioty,
23
Q
FOMIWIRSEN:
A
ANTYSENSOWNY NUKLEOTYD Z 21 b.p.
- wiąże się z mRNA dla czynnika transkrypcyjnego,
- aktywacja enzymów rozkłada kompleks,
- hamuje rozmnażanie się wirusów,
- stosowany we wstrzyknięciu do oka (CMV),
- może spowodować obrzęk lub odklejenie się siatkówki,
- dodatkowo powoduje wymioty, nudności, gorączka, zapalenie zatok czy płuc,
24
Q
INTERFERON ALFA:
A
ALFA 2A, ALFA 2B,
- pegylowane substancje,
- we wstrzyknięciach podskórnych i domięśniowych przy HVB i rzadziej HVC,
- połączenie 2B z albuminą = ALBUFERON
- połącznie 2A jako implant = LOKTERON,
- daje liczne działania niepożądane,
25
LAMIWUDYNA:
ANALOG CYTOZYNY,
- hamuje polimeraze DNA w HBV,
- hamuje też odwrotną transkryptaze,
- może wystąpić oporność krzyżowa z ENTEKAWIREM i EMTRYCYTABINĄ,
- u 44% pacjentów doprowadza do zaniknięcia DNA HBV z krwi,
26
ADEFOWIR:
ANALOG N. ADEZYLOWEGO,
- jako difosforan (!) hamuje polimerazę DNA u HBV,
- hamuje też odwrotną trkanskryptaze u HIV,
- stosowany głownie w postaci diestru,
- terapia prowadzona tym lekiem jest przez 48 tygodni,
- nie wykazuje oporności krzyżowej z LAMIWUDYNĄ,
- rzadkie powikłania (ew. to nefrotoksyczność, kwasica, stłuszczenie wątroby),
27
ENTEKAWIR;
ANALOG N. GUANINOWEGO,
- hamuje wszystkie funkcje polimerazy,
- podawany na czczo, doustnie,
- trochę lepszy niż LAMIWUDYNA w usuwaniu DNA HBV,
- podobna wydajność za to przy serokonwercji HBeAg,
28
TENOFOWIR,
| EMTRYCYTABINA:
ANALOGI NUKLEOZYDÓW,
- leczenie HBV i profilaktyka przy AIDS,
- leczenie AIDS też,
E: może dać oporność krzyżową z LAMIWUDYNĄ,
29
TELBIWUDYNA:
ANALOG N. TYMIDYLOWEGO,
- inhibitor DNA HBV,
- działa gdy występuje oporność na LAMIWUDYNĘ i ADEFOWIR,
- wykazuje wiele działań niepożądanych m.in.: kwasicę mleczanową, uszkodzenie wątroby, uszkodzenie mięśni,
30
RYBAWIRYNA:
ANALOG GUANOZYNY,
- fosforylowany przez kinazy KOMÓRKOWE,
- prawdopodobnie działa poprzez:
- zmniejszenie ilości trifosforanu guanozyny,
- blokowanie tworzenia czapeczki,
- bezpośrednie hamowanie polimerazy
- RSV, HCV, HIV-1, EBV,
- nasila odpowiedź komórkową na INTEFERON,
- podawana doustnie w połączeniu z preparatami INTERFERONU ALFA 2A,
31
Odpowiedź na terapię RYBAWIRYNĄ:
- gdy genotyp I HCV --> 40 - 50% pacjentów,
- gdy genotyp II i III HCV --> 75% pacjentów,
- gorsza u Afroamerykanów,
- gorsza orzy HIV, marskości wątroby, cukrzycy,
- może powodować niedokrwistość hemolityczną (zależnie od dawki),
- dodatkowo depresja, nudności, świąd,
32
Wybiórcze inhibitory proteazy serynowej przy HCV:
- blokują cięcia dużego białka na wiele kluczowych dla wirusa drobnych białek,
- stosowane tylko przy przewlekłym zapaleniu wywołanym genotypem II,
bocePREWIR, telaPREWIR, symePREWIR, paritaPREWIR, asunaPREWIR, grazoPREWIR,
33
Inhibitory białka NS5A:
- białko to bierze udział w replikacji razem z polimerazą NS5B,
- białko to jest ważne dla HCV w komórkach,
- stosowane są z innymi lekami przy tzw.: terapii "bezinterferonowej" przy zapaleniu typu C,
daklatASWIR, ledipASWIR, ompitASWIR, welpatASWIR, elbASWIR,
34
SOFOSBUFIR,
| DASABUFIR:
- swoiste inhibitory polimerazy NS5B przy HCV,
- stosowane w skojarzeniu z RYBAWIRYNĄ, PEGINTERFERONEM ALFA, inhibitorami polimerazy NS5B,
S: jest analogiem URYDYNY, działa po przekształceniu do trifosforanu,
D: jest nienukleozydowym inhibiotorem,
- mogą powodować typowo zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia snu, nudności (tak samo jak inhibitory NS5A),
35
Obecna terapia przewlekłego zapalenia wątroby typu C:
1. ELBASWIR + GRAZOPREWIR,
2. LEDIPASWIR + SOFOSBUFER,
3. OMBITASWIR + PARITAPREWIR + RYTONAWIR
(tu wykorzystujemy "rytonavir boosting!).
4. WELPATASWIR + SOFOSBUFIR,
36
Nowe leki na HBV:
INHIBITORY NUKLEOZYDOWE POLIMERAZY DNA,
- klewudyna, telbiwudyna,
- waltorcytabina,
- alamifowir,
37
Nowe leki przy zakażeniu HCV:
- pochodne RYBAWIRYNY,
- nowe INHIBITORY NS5B,
- nowe INHIBITORY NS5A,
- inhibitory ALFA-GLUKOZYDAZY,
38
AMANTADYNA,
RYMANTADYNA,
+ TROMANTADYNA:
POCHODNE ADAMANTANU,
- hamują białko M2 otoczki wirusa,
- nie dopuszczają tym samym do powstania porów i do odpłaszczenia wirusa,
- wykorzystywane w profilaktyce i leczeniu GRYPY A,
- wykazują szybkie narastanie oporności ale bez oporności krzyżowej z inhibitorami NEURAMIDAZY,
- dają wzrost uwalniana DOPAMINY (co wykorzystujemy w leczeniu PARKINSONA),
T: stosowana w miejscowym leczeniu HSV,
39
Działania niepożądane AMANTADYNY i RYMANTADYNY:
```
A: wydalana przez nerki,
R: wydalana przez wątrobę,
- wpływa na przewodnictwo dopaminergincze,
- bezsenność, rozdrażnienie,
- obrzęki kończyn,
- nudności, wymioty, jadłowstręt,
- silnie teratogenne leki,
```
R: wykazuje mniejszą ilość skutków niepożadanych w OUN,
40
ZANAMIWIR,
| OSELATAMIWIR:
INHIBITORY NEURAMIDAZY,
- analogi KWASU SJALOWEGO,
- blokują rozkład kwasu, który to rozkład jest wymagany by wirus mógł opuścić komórkę,
- wykorzystywane w profilaktyce i leczeniu GRYPY A i B,
- obecnie nie wykazują istotnej klinicznie oporności,
- skuteczność warunkowana podaniem leku do 48h,
Z: podawany wziewnie powyżej 7r.ż.,
O: podawany doustnie jako prolek, już od 1r.ż.
41
Działanie niepożądane ZANAMIWIRU i OSELTAMIWIRU:
Z: z racji wziewnego podawania - kaszel, skurcz oskrzeli, pieczenie w nosie i gardle,
O: biegunki, nudności, wymioty, bóle brzucha (możemy łagodzić pożywieniem),
oba: zmiany skórne, zmiany zachowania u młodych,
42
PERAMIWIR:
INHIBITOR NEURAMIDAZY,
- nowy, dożylny lek,
- skuteczny na wirusa A nawet przy oporności na inne leki,
- może powodować neutropenie, biegunki i wzrost aminotrasferaz we krwi,
- może też dać (ale rzadziej) wzrost CTK, hiperglikemie i zaburzenia OUN np. halucynacje,
43
Leki przeciw GRYPIE w innych krajach:
1. adapromina - jako pochodna adamantanu; przy grypie A i B,
2. umifenowir - jako pochodna indolowa,
3. triazawiryna,
4. fawipirawir,
(oba ostatnie mogą spowodować gorączkę krwotoczną),
44
Leki stosowane pod kątem skuteczności w zwalczaniu grypy:
```
LANIMAWIR - donosowo, przeciwko A i B,
RYBAWIRYNA i jej prolek TYRYBAWIRYNA,
INTERFERON ALFA,
MOROKSYDYNA - pochodna biguanidowa,
FLUDAZA - sjalidaza,
```
45
PALIWIZUMAB:
HUMANIZOWANE PRZECIWCIAŁO,
- skierowany przeciwko białku F na RSV,
- podawany w co miesięcznych wstrzyknięciach domięśniowych (5 razy),
- jedyny środek dostępny w profilaktyce RSV u wcześniaków i dzieci z wadami,
- dobrze tolerowany,
MOTAWIZUMAB - to nowy, silniejszy lek
46
PLEKONARYL:
- działa na wirusy Picorna,
- łączy się z hydrofobową kieszonką białka VP1 i hamuje odpłaszczenie wirusa wewnątrz komórki,
- polecany lek u pacjętów z astmą,
- do leczenia "przeziębienia",
- bez działania niepożądanego,
47
IMIKWIMOD:
IMMUNOMODULATOR,
- wykorzystywany przy kłykcinach kończystych spowodowanych HPV,
- jako 5% krem,
- prawdopodobnie nasila mechanizmy odporności pierwotnej (np. TLR, aktywność interferonów),
- może dawać przebarwienia skóry,
- lekiem podobnym jest REZYKWIMOD,
