ශාකවල ප්‍රජනනය Flashcards
(50 cards)
1
Q
භෞමික ශාකයකට භෞමික පරිසරයේදී ඇතිවන පොදු ගැටළු මොනවාද?
A
- ශාකයෙන් ජලය වාෂ්ප වීම
- සන්ධාරනය ලබාගැනීමේ ගැටළුව
- පරිවහනය ලබා දීමේ ගැටලුව
- ලිංගික ප්‍රජනනයේදී සංසේචනය සිදුකර ගැනීමේ ගැටළුව
- වායු හුවමාරු කරගැනීමේ ගැටළුව
- අහිතකර පරිසර තත්ත්ව වලින් ආරක්ෂාවීමේ ගැටළුව
- උපරිම ආලෝකයක් ලබාගැනීමේ ගැටළුව
2
Q
භෞමික ශාකයකට භෞමික පරිසරයේදී ඇතිවන ගැටළු මඟහරවා ගැනීමට පොදුවේ දක්වන අනුවර්තන මොනවාද?
A
- බීජාණු ශාකය ප්‍රමුඛ වීම හා මුල, කඳ ,පත් වලට විභේදනය වීම
- මුල් මඟින් සවි වීම, සන්ධාරණය හා අවශෝෂණය කාර්යක්ෂමව සිදු කරයි.
- කඳ මඟින් පරිවහනය හා සන්ධාරණය කාර්යක්ෂමව ඉටු කරයි.
- පත්‍ර මඟින් ප්‍රභාසංශ්ලේෂණය සහ පූටිකා හරහා වායු හුවමාරුව කාර්යක්ෂමව සිදු කරයි.
- සනාල පටක විකසනය වීම
- ශෛලමය මඟින් ජලය හා ඛනිජ අයන කාර්යක්ෂමව පරිවහනය කරයි.
- ප්ලෝයමය මඟින් කාබනික ආහාර කාර්යක්ෂමව පරිවහනය කරයි.
- කාර්යක්ෂම සන්ධාරක පටක විකසනය වීමශෛලම් පටකය, දෘඪස්තර පටකය සහ ල්ග්නිභූත සෛල බිත්ති දරයි.
- ප්‍රරෝහ කොටස් වටා කියුටීනමය උච්චර්ම දැරීම
ලිපිඩ බැවින් ජලය වාෂ්ප වීම වළකී. - ජලයේ අවශ්‍යතාව බහුලවන ජන්මාණු ශාකය ක්ෂීන වීම හා බීජාණු ශාක පටක තුළ පැවතීම.
- සංසේචනයට බාහිර ජලය භාවිතා නොකිරීම.
එවිට ජලය රහිත පරිසරවලදී පවා සංසේචනය සිදුවේ. - බීජ හා ඵල ව්‍යාප්තියට කාර්යක්ෂම යාන්ත්‍රන ඇතිකර ගැනීම.
- කාර්යක්ෂම පරාග අනුවර්ථන ඇති කර ගැනීම.
- කාර්යෂම කාලතරණ ඒකක ඇතිකර ගැනීම - බීජ/ඵල
3
Q
Pogonatum ජීවන චක්‍රය
පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය
A
විෂමරූපී පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය පෙන්වයි.
4
Q
Pogonatum ජීවන චක්‍රය
ජන්මාණු ශාකය
A
- ජන්මාණු ශාකය ජීවන චක්‍රයේ ප්‍රමුඛ ශාකයයි.
- ඒකගුණය (n)
- බීජාණු ශාකයට වඩා වැඩි කාලයක් ජීවත් වේ.
- ප්‍රභාසංස්ලේෂීය
- ‘කඳ’(ව්‍යාජ කඳ) , ‘පත්‍ර’(ව්‍යාජ පත්‍ර) හා මූලාභ ලෙස විභේදනය වී ඇත.
- ඒකලිංගිකය
5
Q
Pogonatum ජීවන චක්‍රය
සංසේචනය
A
- පරිණත වූ විට පුංජන්මාණු ශාකයේ ශුක්‍රාණුධානි හට ගනියි.
- ඒවා තුළ ශුක්‍රාණු විශාල ගණනක් අනූනනයෙන් නිපදවයි.
- ශුක්‍රාණු ද්වීකශිකාධරය
- පරිණත ඡායා ජන්මාණු ශාකයේ අණ්ඩාණුධානි නිපදවයි.
- අණ්ඩාණුධානිය තුළ තනි ඩිම්බයක් නිපදවේ.
- එම ඩිම්බය බාහිරයට නිදහස් නොවේ.
- රසායනික ආකර්ෂකවලට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස කශිකාධර චල ශුක්‍රාණු බාහිර ජලයේ පිහිනාවිත් අණ්ඩාණුධානිය තුළට ගමන් කර, ඩිම්බය සමඟ එක් වී ද්වීගුණ යුක්තාණුව සාදයි.
- සංසේචනය අණ්ඩාණුධානිය තුළ සිදුවේ.
- සංසේචනයට පසු ද්වීගුණ යුක්තාණුව කලලයක් බවට විකසනය වේ.
6
Q
Pogonatum ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකය
A
- අණ්ඩාණුධානිය තුළ රැඳී තිබෙන කලලය තවදුරටත් විකසනය වීමෙන් ද්වීගුණ බීජාණු ශාකය හට ගනියි. එය පෝෂණය ලබාගන්නේ ජන්මාණු ශාකයෙනි.
- බීජාණු ශාකය ඡායා ජන්මාණු ශාකයේ ඉහළ කෙළවරට සම්බන්ධ වී පවතී.
- ලපටි විට ප්‍රභාසංශ්ලේෂීය.
- බීජාණු ශාකය කොටස් තුනකින් යුක්තය
- පාදය - ඡායා ජන්මාණු ශාකයට සවි වීමට දායක වේ. ජලය හා පෝෂ්‍ය ද්‍රව්‍ය අවශෝෂනයධ ඉටු කරයි.
- තන්ත්‍රය - පෝෂ්‍ය හා ජලය පරිවහනය කරයි.
- ස්පෝටිකාව -(බීජාණුධානිය) මෙහි අඩංගු බීජාණු මාතෘ සෛල(2n) ඌනනයට ලක් වී බීජාණු නිපදවයි.
7
Q
Pogonatum ජීවන චක්‍රය
ප්‍රරෝහණය
A
- බීජාණු සම බීජාණුකය
- හිතකර තත්ත්ව යටතේ බීජාණුධානිය පුපුරා නිදහස් වන බීජාණු හිතකර තත්ත්ව සහිත වාසස්ථානයකට එනම් තෙතපස, කඳන් වල පොතු මත පතිත වී ප්‍රරෝහනය වේ.
- බීජාණු ප්‍රරෝහණයෙන් ප්‍රාක්තන්ත්‍රය නම් වූ කොළ පැහැති ශාඛනය වූ සූත්‍රිකාකාර ව්‍යූහය වර්ධනය වේ.
- මේ ප්‍රාක්තන්ත්‍රයෙන් හටගන්නා අංකුර මඟින් ජන්මාණු ශාක හට ගනී.
8
Q
Pogonatum හි භෞමික අනුවර්තන මොනවාද?
A
- ‘කඳ’ ‘පත්‍ර’ හා මූලාභ ලෙස යම් තරමක විභේදනයක් පෙන්වයි.
2. බීජාණු විසිරීයාම වාතය මඟින් සිදුවීම.
9
Q
Nephrolepis ජීවන චක්‍රය
පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය
A
විෂමරූපී පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය
10
Q
Nephrolepis ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකය
A
- ප්‍රමුඛ ශාකය බීජාණු ශාකයයි.
- ප්‍රභාසංශ්ලේෂී වේ.
- බීජාණු ශාකය වඩාත් සංකීර්ණ ව්‍යූහයක් දරයි.
- ශාක දේහය මුල, කඳ හා පත්‍ර ලෙස විභේදනය වී ඇත.
- ශාක දේහයේ වායව කොටස් වල උච්චර්මය පිහිටයි.
- වායව කොටස් වලින් වායු හුවමාරුව සඳහා පූටිකා විකසනය වී ඇත.
- සනාල පටක වර්ග දෙක වන ශෛලම හා ප්ලෝයම විකසනය වී ඇත. නමුත් දුර්වලය.
- ළපටි පත්‍ර කුණ්ඩලාකාර ප්‍රාක් පත්‍රනය දක්වයි.
- කඳ භූගත රයිසෝමයකි.
- පත්‍රය පත්‍රිකා වලින් සමන්විත සං‍යුක්ත පක්ෂවත් පත්‍රයකි.
- රයිසෝමයෙන් පැන නඟින ශාඛා වන භූගත ධාවකවලින් නව පැලෑටි හට ගනියි.
- පරිණත පත්‍රිකාවල යටි පැත්තේ සෝරස ලෙස හඳුන්වන බීජාණුධානි සමූහ ඇතිවේ. ඒවා වියළීමෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීමට කසුව නමැති ව්‍යූහය පවතී.
11
Q
Nephrolepis ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ව්‍යාප්තිය
A
- බීජාණුධානියක් තුළ ඌනන විභාජනය සිදු වීමෙන් ඒකගුණ බීජාණු හට ගනියි.
- ඒවා සම බීජාණුකය.
- සොරස පරිණත වූ විට කසුව වියළී හැකිලීමට ලක්වෙයි.
- එවිට පරිණත බීජාණුධානි පිටතට විවෘත වෙයි.
- වියළි පරිසර තත්ත්ව යටතේ බීජාණුධානිය පුපුරා බීජාණු පිටතට නිදහස් වෙයි.
- ඉන්පසු බීජාණු සුලඟෙන් ව්‍යාප්ත වෙයි.
- උචිත ස්ථානයක බීජාණු පතිත වූ පසු එම බීජාණු ප්‍රරෝහණයෙන් ජන්මාණු ශාකය හට ගනියි.
12
Q
Nephrolepis ජීවන චක්‍රය
ජන්මාණු ශාකය
A
- ජන්මාණු ශාකය ක්ෂීනය පැවැත්ම කෙටිකාලීනය.
- ජන්මාණු ශාකය කුඩාය. හෘදාකාර ප්‍රාක් තලසකි.
- මහේක්ෂීයයි.
- ඒකගුණය.
- කොළ පැහැතිය. ප්‍රභාසංස්ලේෂීය.
- උදරීය පෘෂ්ඨයේ මූලාභ විකසනය වී ඇත.
- ද්වී ලිංගිකය.
- තලසේ උදරීය පැත්තේ ශුක්‍රාණුධානි හා අණ්ඩාණුධානි හට ගනියි.
13
Q
Nephrolepis ජීවන චක්‍රය
සංසේචනය
A
- ශුක්‍රාණුධානිය තුළ බහුකෂිකාධර ශුක්‍රාණු නිපදවයි.
- පසුව ශුක්‍රාණුධානි විවෘත වී ශුක්‍රාණු බාහිර පරිසරයට නිදහස් වේ.
- අණ්ඩාණුධානිය තුළ එක් ඩිම්බ සෛලය බැගින් නිපදවේ. එය අණ්ඩාණූධානිය තුළම රැඳී පවතී.
- ශුක්‍රාණු බාහිර ජලයේ පිහිනන අතර, අණ්ඩාණුධානියෙන් නිකුත්වන රසායන ද්‍රව්‍ය වෙත ආකර්ෂණයෙන් එය තුළ ඇති ඩිම්බ සෛලය කරා ගමන් කරයි.
- අණ්ඩාණුධානිය තුළ දී ඩිම්බය හා ශුක්‍රාණුව එකිනෙක සම්බන්ධ වී ද්වීගුණ යුක්තාණුව නිපදවයි.
14
Q
Nephrolepis ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකයේ විකසනය
A
- යුක්තාණුව අන්ඩාණුධානිය තුළ රැඳෙමින් ආරක්ෂාව හා පෝෂණය ලබමින් අනූනනයෙන් බෙදෙමින් කලලයක් බවට විකසනය වේ.
- කලලයද අණ්ඩාණුධානිය තුළ රැඳෙමින් ළපටි බීජාණු ශාකය බවට ජන්මාණු ශාකය තුළදීම විකසනය වේ.
- සියළුම වර්ධක අවධි ජන්මාණු ශාකයෙන් පෝෂණය ලබාගනී.
- ක්‍රමයෙන් බීජාණු ශාකයේ ප්‍රභාසංස්ලේෂක පටක විකසනය වීමත් සමඟම ළපටි බීජාණු ශාකය ස්වාධීන ශාකයක් බවට පත් වේ.
- මේ අවධියේ ජන්මාණු ශාකය ක්ෂය වී යයි.
15
Q
Nephrolepis හි භෞමික අනුවර්තන මොනවාද?
A
- බීජාණු ශාකය ප්‍රමුඛ වීම. මුල, කඳ, පත්‍ර වලට විභේදනය වීම.
- ශෛලම ප්ලෝයම යන සනාල පටක දැරීම.
- ප්‍රරෝහ කොටස උච්චර්මය දැරීම.
- වායව කොටස් පූටිකා දැරීම.
- ළපටි පත්‍ර කුණ්ඩලාකාර ප්‍රාක්පත්‍රනය පෙන්වීම.
- සොරස්/බීජාණුධානි කසුවකින් ආවරණය වීම හා පත්‍රයේ යටි පැත්තේ පිහිටීම.
- කඳ රයිසෝමයක් වීම.
- ධාවක මඟින් අලිංගික ප්‍රජනනය සිදුකළ හැකිවීම.
- බීජාණු නිදහස් වීම වියළි තත්ත්ව යටතේ සිදුවීම.
- බීජාණු ව්‍යාප්ත වීම සුලඟ මඟින් සිදුවීම.
- ජන්මාණු ශාකය කෙටි ජීවිත කාලයක් දැරීම.
16
Q
Nephrolepis භෞමික පරිසරයට පෙන්වන දුර්වලතා මොනවාද?
A
- ජන්මාණු ශාකය තලසක් වීම.
- මූලාභ අකාර්යෂම වීම.
- ජන්මාණු ශාකයේ සනාල පටක සහ සන්ධාරක පටක නොතිබීම.
- සංසේචනයට බාහිර ජලය අත්‍යවශ්‍ය වීම.
- ජන්මාණු ශාකය උච්චර්ම නොදැරීම.
17
Q
Selaginella ජීවන චක්‍රය
පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය
A
විෂමරූපී පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය
18
Q
Selaginella ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකය
A
- බීජාණු ශාකය ප්‍රමුඛයි. ප්‍රභාසංශ්ලේෂකයි.
- බීජාණු ශාකය මුල, කඳ, පත්‍ර ලෙස විභේදනය වී ඇත.
- ශෛලම් හා ප්ලෝයම් යන සනාල පටක දරයි.
- අකාෂ්ඨීය ශාක වේ. (සන්ධාරක පටක අඩුය)
- වායව කඳ පෘෂ්ඨෝදරීයව පැතලිය.
- විෂම පත්‍රී වේ. විශාල පත්‍ර හා කුඩා පත්‍ර යුගල් ලෙස සකස් වී ඇත.
19
Q
Selaginella ජීවන චක්‍රය
බීජාණු නිපදවීම
A
- බීජාණුධානි හට ගන්නේ විශේෂණය වු පත්‍ර වර්ගයක් වන බීජාණු පත්‍රවලයි.
- බීජාණු පත්‍ර සුසංහිතව සැකසීමෙන් හටගත් සංකේතුව නමැති ව්‍යූහය කඳ අග්‍රස්ථයේ පිහිටා තිබේ.
- මහා බීජාණු පත්‍ර හා ක්ෂුද්‍ර බීජාණු පත්‍ර ලෙස හඳුන්වනු ලබන බීජාණු පත්‍ර දෙවර්ගය ම එක් සංකේතුවක සැකසී ඇත.
- මහා බීජාණු පත්‍රයේ තනි මහා බීජාණුධානියක් ද, ක්ෂුද්‍ර බීජාණු පත්‍රයේ තනි ක්ෂුද්‍රබීජාණුධානියක් ද හට ගනියි.
- මහා බීජාණුධානිය තුළ ඌනනයෙන් ප්‍රමාණයෙන් විශාල මහා බීජාණු හතරක් හට ගනියි.
- ක්ෂුද්‍ර බීජාණුධානිය තුළ ඌනනයෙන් ප්‍රමාණයෙන් කුඩා ක්ෂුද්‍ර බීජාණු විශාල සංඛ්‍යාවක් හටගනියි.
- මේ බීජාණු වර්ග දෙකම ඝනකම් බිත්තියකින් ආවරණය වී පවතී.
- මෙලෙස රූපීය වශයෙන් වෙනස් බීජාණු ආකාර දෙකක් හට ගැනීම සිදුවේ. මේ ස්වභාවය විෂමබීජාණුකතාව ලෙස හැඳින්වේ.
20
Q
Selaginella ජීවන චක්‍රය
පුංජන්මාණු ශාකය
A
- ක්ෂුද්‍ර බීජාණු ක්ෂුද්‍ර බීජාණුධානිය තුලම විකසනය වී, පුං ජන්මාණු ශාකය බවට පත්වෙයි.
- ක්ෂුද්‍ර බීජාණුවේ පිත්තියෙන් පුං ජන්මාණු ශාකය වටවී පවතී.
- එය ක්ෂුද්‍ර බීජාණුධානියෙන් නිදහස් වේ.
- ඒවා බාහිර පරිසරයේදී පරිණත පුං ජන්මාණු ශාකය බවට පත්වේ.
- පුං ජන්මාණු ශාකය ප්‍රභාසංශ්ලේෂී නොවේ. සංචිත ආහාර මත යැපේ. අන්වීක්ෂීයයි.
- ශුක්‍රාණුධානියක් නිපදවා එය තුළ ද්වීකශිකාධර ශුක්‍රාණු රාශියක් නිපදවයි.
21
Q
Selaginella ජීවන චක්‍රය
ඡායා ජන්මාණු ශාකය
A
- සංකේතුව තුළ ඇති මහාබීජාණුව ඡායා ජන්මාණු ශාකය බවට විකසනය වේ. එය බාහිර පරිසරයට නිදහස් වේ.
- ඡායා ජන්මාණු ශාකය බහුසෛලිකය.
- මහා බීජාණුවේ ඝන බිත්තියෙන් වටව පවතින, මූලාභ විකසනය වූ, ප්‍රභාසංස්ලේෂක හැකියාව ඇති නමුත් සංචිත ආහාර මත අර්ධව යැපෙන ව්‍යූහයකි.
- ඡායා ජන්මාණු ශාකයේ ඉහළ මතුපිට ප්‍රදේශයේ අණ්ඩාණුධානි හටගනියි.
- ඒවා ජන්මාණු පටකයේ සම්පූර්ණයෙන් ගිලී පවතී.
- අණ්ඩාණුධානි තුළ තනි ඩිම්බ සෛලයක් නිපදවයි.
22
Q
Selaginella ජීවන චක්‍රය
සංසේචනය හා බීජාණු ශාකය බවට විකසනය වීම.
A
- පුං ජන්මාණු ශාකයෙන් බාහිර ජලයට නිදහස් වන ශුක්‍රාණු කෂිකා ආධාරයෙන් බාහිර ජලයේ පිහිනා අණ්ඩාණුධානි තුළට ඇතුළු වී ඩිම්බ සෛලය සංසේචනය කරයි.
- සංසේචනයේ ප්‍රතිඵලය ද්වීගුණ යුක්තාණුවයි.
- යුක්තානුව අණ්ඩාණුධානිය තුළ රැඳෙමින් පෝෂණය හා ආරක්ෂාව ලබමින් අනූනනයෙන් බෙදෙමින් කලලය බවට විකසනය වේ.
- කලලය ළපටි බීජාණු ශාකය බවට විකසනය වේ. අවශ්‍ය පෝෂණය ඡායා ජන්මාණු ශාකයෙන් ලැබේ.
- තවදුරටත් වර්ධනය වී ස්වාධීන පරිනත බීජාණු ශාකය නිපදවයි.
23
Q
Selaginella හි භෞමික අනුවර්ථන මොනවාද?
A
- බීජාණු ශාකය ප්‍රමුඛ වීම හා මුල, කඳ,පත්‍ර වලට විභේදනය වීම.
- සනාල පටක දැරීම.
- සංධාරක පටක දැරීම.
- ප්‍රරෝහ කොටස් උච්චර්ම දැරීම.
- වායව කොටස් පූටිකා දැරීම.
- විෂම බීජාණුකතාව.
- බීජාණුධානි සංකේතුව තුළ වියළීමෙන් ආරක්ෂාවීම.
- බීජාණු ප්‍රරෝහනය බීජාණුඪ්ඃආනි තුළම ඇරඹීම.
- ජන්මාණු ශාක බීජාණුවේ බිත්ති මඟින් ආරක්ෂා වීම.
24
Q
Selaginella හි භෞමික පරිසරයට දුර්වලතා
A
- සන්ධාරක පටක දුර්වල වීම.
- සනාල පටක කාර්යක්ෂම නොවීම.
- සංසේචනයට බාහිර ජලය අවශ්‍ය වීම.
- ජන්මාණු ශාකය නිදහස් වීම. (අනුවර්තන නොමැතිව බාහිර පරිසරයට නිරාවරනය වීම.
25
# Cycas ජීවන චක්‍රය
පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය
විෂමරූපී පරම්පරා ප්‍රත්‍යාවර්තනය පෙන්වයි.
26
# Cycas ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකය
1. ජීවන චක්‍රයේ ප්‍රමුඛ ශාකය ද්වීගුණ බීජාණු ශාකයයි.
2. එය ප්‍රභාසංශ්ලේෂීය.
3. බීජාණු ශාකය මුල්, කඳ, පත්‍රවලට විභේදිත බහුවාර්ෂික ශාකයකි.
4. කඳ අතු නොබෙදුණ ස්තම්භ ආකාර කාෂ්ඨීය ව්‍යූහයකි.
5. පත්‍ර කිරුලක් ලෙස සැකසී ඇත.
6. සං‍යුක්ත පත්‍ර ශුෂ්කරූපී අනුවර්තන පෙන්නුම් කරන අතර, ළපටි පත්‍ර කුණ්ඩලාකාර ප්‍රාක්පත්‍රනය දක්වයි.
7. බීජාණු ශාකය ඒකලිංගිකය, විෂම බීජාණුකය.
8. බීජාණු ශාකයට මුදුන් මුල් පද්ධතියක් ඇත. කොරල් මුල් නම් ඍණ ගුරුත්වාවර්ථී මුල් ඇත.
9. ද්විතීයික වර්ධනය පෙන්වයි.
27
# Cycas ජීවන චක්‍රය
ඡායා බීජාණු ශාකය
1. මහාබීජාණු නිපදවන බීජාණු ශාකය ඡායා බීජාණු ශාකයයි.
2. පරිණත ඡායා බීජාණු ශාකයේ අග්‍රස්ථයේ කිරුළක් පරිද්දෙන් මහා බීජාණු පත්‍ර හට ගනියි.
3. මහා බීජාණු පත්‍රවලපාර්ශ්වික දාරයේ මහා බීජාණුධානි නැතහොත් ඩිම්බ හට ගනියි.
4. මහා බීජාණුධානිය, ආරක්ෂිත ස්තරයක් වන ඩිම්බාවරණයෙන් වට වී ඩිම්බය සාදයි.
5. ඩිම්බයේ විදුර අන්තයේ ඩිම්බාවරණයේ කුඩා සිදුරක් ඇත. එය අනුද්වාරය ලෙස හැඳින්වේ.
6. මහා බීජාණු පටකයේ ඇති එක් සෛලයක් විභේදනය වී, තනි මහා බීජාණු මාතෘ සෛලය බවට පත්වේ.
7. මහාබීජාණු මාතෘ සෛලය එහි ඌනනයෙන් ඒකගුණ මහා බීජාණු හතරක් හට ගනියි. එයින් එකක් පමණක් ක්‍රියාකාරී වේ. අනික්වා විනාශ වේ.
8. මහා බීජාණුධානි පටකයේ ඉතිරිය කුක්ෂිය ලෙස ම ඉතිරි වී පෝෂණය සපයයි.
9. මහා බීජාණුව පරිසරයට නිදහස් නොකෙරේ. එය ඩිම්බය තුළ රැඳෙමින් ඡායා ජන්මාණු ශාකය බවට විකසනය වේ.
28
# Cycas ජීවන චක්‍රය
ඡායා ජන්මාණු ශාකය
1. පරිණත ඩිම්බය තුළ ඡායා ජන්මාණු ශාකය අඩංගු වේ.
2. ඡායා ජන්මාණු ශාකය අණ්ඩාණුධානි රැසක් නිපදවයි.
3. එක් එක් අණ්ඩාණුධානිය තුළ තනි ඩිම්බ සෛලයක් බැගින් නිපදවයි.
29
# Cycas ජීවන චක්‍රය
පුං බීජාණු ශාකය
1. ක්ෂූද්‍ර බීජාණු නිපදවන ශාකය පුං බීජාණු ශාකයයි.
2. පරිණත පුං බීජාණු ශාකය පුං කේතුවක් නිපදවන අතර, ඒවා ක්ෂුද්‍ර බීජාණු පත්‍ර වලින් සමන්විතය.
3. මේ ක්ෂුද්‍ර බීජාණුපත්‍ර වල යටි පැත්තේ ක්ෂුද්‍ර බීජාණුධානි අඩංගුය.
4. ක්ෂුද්‍ර බීජාණුධානි තුළ ඇති ක්ෂුද්‍ර බීජාණු මාතෘ සෛල වලින් (2n) ක්ෂුද්‍ර බීජාණු (n) රැසක් ඌනනය මඟින් නිපදවයි.
5. ඒවා බීජාණුධානි තුළ දී පරාග කනිකාවලට විකසනය වී නිදහස් කරයි.
30
# Cycas ජීවන චක්‍රය
පුං ජන්මාණු ශාකය
1. පරාග කනිකා සුලඟ මඟින් ව්‍යාප්ත වේ. මේවා ඩිම්බයක අනුද්වාරයේ තැන්පත් වීම පරාගණයයි.
2. ඩිම්බයේ පරාග කුටීරයට පරාග කණිකා ඇතුළු වන්නේ අනුද්වාරය තුළිනි.
3. පරාග කුටීරය තුළ දී පරාග කණිකා පුං ජන්මාණු ශාකය බවට විකසනය වේ.
4. පුං ජන්මාණු ශාකයේ බෙදුණු පරාග නාලයක් අඩංගු වන අතර, එමඟින් කුක්ෂීයෙන් පෝෂක අවශෝෂණය කරගනී.
5. පුං ජන්මාණු ශාකයට කෙටි ජීවන කාලයක් ඇත.
6. පුං ජන්මාණු ශාකය විශාල ශුක්‍රාණු දෙකක් නිපදවයි. මෙහි සර්පිලාකාර පටි ආකාර ලෙස සැකසුණු පක්ෂ්ම රැසක් ඇත.
31
# Cycas ජීවන චක්‍රය
සංසේචනය
1. පුං ජන්මාණු ශාකයේ පරාග නාලයේ කෙළවර පිපිරීමෙන්, ඩිම්බයේ අණ්ඩාණුධානි කුටීරයට ශුක්‍රාණු නිදහස් කරයි.
2. ශුක්‍රාණු ජලීය මාධ්‍ය තුළින් පිහිනා ගුස් අණ්ඩය සංසේචනය කරයි.
3. මෙම ජලීය මාධ්‍ය පුං ජන්මාණු ශාකයෙන් නිපදවයි.
4. එමඟින් ද්වීගුණ යුක්තානුවක් (2n) සෑදේ.
32
# Cycas ජීවන චක්‍රය
ළපටි බීජාණු ශාකය බවට පත් වීම.
1. යුක්තාණුව කලලය බවට විකසනය වේ.
2. ඉතිරිවන ඡායා ජන්මාණු ශාකය භ්‍රෑණපෝෂය බවට පත් වී, එය බීජ ප්‍රරෝහණයේදී විකසනය වන කලලයට පෝෂණය සපයයි.
3. ඩිම්බාවරණය බීජාවරණය බවට පත්වේ.
4. ඩිම්බය බීජය බවට පත්වේ.
5. බීජය ව්‍යාප්ති ඒකකය වන අතර, එහි කලලය හා සංචිත ආහාර අඩංගු වේ. මේවා බීජාවරණයකින් වටවී ඇත.
6. බීජ ව්‍යාප්ති වී හිතකර පරිසර තත්ත්ව ලැබුණු විට ඒවා ප්‍රරෝහණය වී බීජ පැළ (ළපටි බීජාණු ශාකය) නිපදවයි.
33
Cycas හි භෞමික අනුවර්තන
1. බීජාණු ශාකය ප්‍රමුඛ වීම. මුල,කඳ,පත්‍ර වලට හොඳින් විභේදනය වීම.
2. සනාල පටක හා සන්ධාරක පටක දැරීම.
3. ප්‍රරෝහ කොටස් පූටිකා දැරීම.
4. ප්‍රරෝහ කොටස් උච්චර්ම දැරීම.
5. විෂ්ම බීජාණුකතාව දැක්වීම.
6. පුං කේතු දැරීම.
7. බීජ දැරීම.
8. බීජාණු, බීජාණුධානි තුළ ප්‍රරෝහනය ඇරඹීම.
9. ජන්මාණු ශාකය නිදහස් නොවීම, බීජාණුශාක පටක තුළ ආරක්ෂාවීම.
10. පරාගනය වාතය මඟින් සිදුවීම.
11. කලලයට භ්‍රෑණ පෝෂය මඟින් පෝෂණය සැපයීම.
34
# සපුෂ්ප ශාකවල ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකය;
පුෂ්පය;
මනිපත්‍ර හා දළ පත්‍ර
1. මනිපත්‍ර සාමාන්‍යයෙන් කොළ පැහැති ය. පුෂ්පය විවෘත වීමට පෙර දළ පත්‍ර ආවරණය කර ආරක්ෂා කරයි.
2. බොහෝ පුෂ්පවල දළ පත්‍ර වර්ණවත් ය. ඒවා පරාගණයේදී පරාගනකාරක ආකර්ෂණය කරයි.
3. සුළඟ මඟින් පරාගනය වන්නේ නම් වර්ණවත් දළ පත්‍ර නැත.
4. මනිපත්‍ර හා දළ පත්‍ර වඳ පත්‍රයි. ඒවා ප්‍රජනන කාර්යයට ඍජුව දායක නොවේ.
35
# සපුෂ්ප ශාකවල ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකය;
පුෂ්පය;
රේණු
1. රේණු යනු ක්ෂුද්‍ර බීජාණු පත්‍රයි.
2. රේණුවක් අග්‍රස්ථ ඛණ්ඩිකා දෙකකින් යුත් පරාගධානියකින් හා සූත්‍රිකාව නම් වෘන්තයකින් සමන්විත ය.
3. පරාගධානියක් ක්ෂුද්‍ර බීජාණුධානි නැතහොත් පරාගකෝෂ වලින් සමන්විත ය.
4. ක්ෂුද්‍ර බීජාණුධානිය තුළ ඇති ක්ෂුද්‍ර බීජාණු මාතෘ සෛල ඌනනයෙන් ඒකගුණ ක්ෂුද්‍ර බීජාණු නිපදවයි.
5. ක්ෂුද්‍ර බීජාණු පරාග කණිකා බවට විකසනය සිදුවන්නේ පරාගධානිය තුළදී ය.
6. මේ එක් එක් පරාග කණිකාවකට න්‍යෂ්ටි දෙකක් ඇත. ඒවා නාල න්‍යෂ්ටිය හා ජනක න්‍යෂ්ටියයි.
36
# සපුෂ්ප ශාකවල ජීවන චක්‍රය
බීජාණු ශාකය;
පුෂ්පය;
අණ්ඩප
1. සපුෂ්ප ශාකවල මහා බීජාණු පත්‍ර අණ්ඩපය ලෙස හඳුන්වයි.
2. අණ්ඩපයේ ඇලෙන සුළු කලංකය ඇත. එය පරාග කණිකා ප්‍රතිග්‍රහණය කරයි.
3. අණ්ඩපයේ පාදස්ථව ඇති ප්‍රසාරිත ප්‍රදේශය ඩිම්බකෝෂයයි. එය තුළ ඩිම්බ එකක් හෝ කිහිපයක් පවතියි.
4. කලංකය හා ඩිම්බ කෝෂය සම්බන්ධ කරන්නේ කීලයයි. එය සිහින් දිගැටි ගෙලක් වැනි ව්‍යූහයකි.
37
බීජාණු ශාකය;
පුෂ්පය;
කලල කෝෂය
1. ඩිම්බය තුළ ඇති ද්විගුණ මාතෘ සෛල ඌනනයෙන් ඒකගුණ මහා බීජාණු හතරක් නිපදවෙයි.
2. ඉන් එකක් ක්‍රියාකාරී මහා බීජාණුව විකසනයෙන් ඡායා ජන්මාණු ශාකය හෙවත් කලල කෝෂය හටගනී.
3. එය ඉතා ක්ෂීණ වූ අන්වීක්ෂීය ව්‍යූහයකි.
4. ප්‍රභාසංස්ලේෂී නොවේ.
5. පරිණත කලල කෝෂය සෛල 7ක් තුළ න්‍යෂ්ටි 8 කින් යුක්තය.
ඒවානම් ප්‍රතිධ්‍රැව සෛල 3 ක්, ධ්‍රැවීය න්‍යෂ්ටි 2ක් සහිත මධ්‍ය සෛලය, ආධාරක සෛල 2ක් හා ඩිම්බ සෛලයකි.
38
# සපුෂ්ප ශාකවල ජීවන චක්‍රය
පරාගණය
1. පරාග කණිකා පරිණත කලංකය මත පතිත වීම පරාගණයයි.
2. ඇතැම් ශාක විශේෂවල පුෂ්පවල පරාග කණිකා එකම පුෂ්පයේම කලංකය මත පතිත වීම හෝ එම ශාකයේම වෙනත් පුෂ්පයක කලංකය මත පතිත වීම හෝ එම ශාකයේම වෙනත් පුෂ්පයක කලංකය මත පතිත වීම සිදුවෙයි. මෙය ස්වපරාගණයයි.
3. පරාග කණිකා එම විශේෂ්‍යේම වෙනත් ශාකයක පුෂ්පයක කලංකය මත පතිත වුව හොත් එය පරපරාගණය නම් වේ.
4. බොහෝ ආවෘත බීජක ශාක පර පරාගනය සඳහා අනුවර්තන පෙන්වයි. පුෂ්පවල වර්ණය, සුවඳ යනාදිය පරපරාගණය සඳහා ඇති සාමාන්‍ය අනුවර්තනයි.
5. මීට අමතරව ඇතැම් ශාකවල පරපරාගණය සඳහා විශේෂ අනුවර්තන ද පවතියි.
උදා : විශමකීලතාව, ස්වවන්ධ්‍යතාව, ඒකලිංගික පුෂ්ප
39
# සපුෂ්ප ශාකවල ජීවන චක්‍රය
සංසේචනය
1. කලංකය මත පරාග කණිකාවක් පතිත වූ පසු එහි ප්‍රරෝහණය සිදු වෙයි.
2. එයින් පරාග නාලයක් විහිදෙන අතර, එය අණ්ඩපයේ කීලය ඔස්සේ පහළට වර්ධනය වේ.
3. ඉන්පසු ජනක න්‍යෂ්ටිය අනූනනයෙන් බෙදීමෙන් ශුක්‍රාණුක න්‍යෂ්ටි දෙකක් සෑදේ.
4. ඩිම්බ කෝෂය වෙත පැමිණෙන පරාග නාළය අනුද්වාරයෙන් ඇතුළු වී ශුක්‍රාණුක න්‍යෂ්ටි දෙක කලල කෝෂයට මුදා හරියි.
5. එක් ශුක්‍රාණුක න්‍යෂ්ටියක් ඩිම්බය සමඟ එක් වී ද්වීගුණ න්‍යෂ්ටිය සාදයි.
6. අනෙක් ශුක්‍රාණුක න්‍යෂ්ටිය කලල කෝෂයේ ඇති ධ්‍රැවීය න්‍යෂ්ටි දෙක සමඟ එක් වේ.
7. මෙය ද්විත්ව සංසේචනයයි. එය ආවෘත බීජ ශාක වලට අනන්‍ය වූ ලක්ෂණයකි.
8. ද්විත්ව සංසේචන ක්‍රියාවලියට පසු යුක්තාණුව කලලයක් බවට විකසනය වේ.
9. ඩිම්බය බීජය බවට පරිනත වේ.
10. ත්‍රිගුණ න්‍යෂ්ටිය ආහාර සංචිත කරන භ්‍රෑණ පෝෂය බවට විකසනය වේ.
11. ද්විත්ව සංසේචනය සඳහා ජලය හෝ ජලීය මාධ්‍යයක් හෝ අවශ්‍ය නොවේ.
40
# සපුෂ්ප ශාකවල ජීවන චක්‍රය
බීජය, ඵලය සහ නව බීජාණු ශාකය ඇති වීම
1. ද්විත්ව සංසේචනයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස විකසනය වූ බීජය සමන්විත වන්නේ කලලය, සංචිත ආහාර සහිත භ්‍රෑණපෝෂය හා බීජාවරණයෙනි.
2. බීජ, ඵලයකින් ආවරණය වී එනම් ඵලය තුළ පිහිටයි.
3. ඵලය යනු විශාල වූ විකසනය වූ ඩිම්බ කෝෂයකි. බහුලවම සංසේචනයෙන් ලැබෙන උත්තේජය මීට හේතු වේ.
4. සංසේචනය මඟින් ලැබෙන උත්තේජය මෙන්ම ශාක වර්ධක ද්‍රව්‍ය වල වෙනස්වීම් ඩිම්බකෝෂය, ඵලය බවට විකසනය වීම ප්‍රේරණය කරයි.
5. පුෂ්පය පරාගණය නොවුනේනම් ඵලයක් විකසනය නොවේ. සම්පූර්ණ පුෂ්පයම හැලීයයි.
6. ඵලය විකසනය වීමේදී ඩිම්බකෝෂ බිත්තිය ඵලාවරණය බවට ද ඩිම්බකෝෂ කුහරය ඵලයේ කුහරය බවටද පත් වේ.
7. බීජ හෝ ඵල ව්‍යාප්ත වේ. බීජ ප්‍රරෝහනයෙන් නව බීජාණු ශාකය ඇති වේ.
41
ද්විත්ව සංසේචනයේ වැදගත්කම කුමක්ද?
ද්විත්ව සංසේචනයත් සමඟම කලල විකසනය ඇරඹේ. භ්‍රෑණපෝෂයද සෑදේ. මෙය සමකාලීනව සිදුවේ. සංසේචනයක් සිදු නොවුනහොහ් භ්‍රෑණපෝෂයක් නොසෑදෙන නිසා ඇතිවන නිසරු ඩිම්බවලට පෝෂණය සැපයීමක් සිදු නොවේ. එමඟින් ශාකයේ පෝෂ්‍ය ද්‍රව්‍ය අපතේ යෑමක් සිදු නොවේ.
42
පාතනෝඵලනය යනු කුමක්ද?
සමහර ශාකවල සංසේචනයකින් තොරව ඩිම්බකෝෂය ඵලයක් බවට විකසනය වීම. මේවායේ බීජ නැත.
ඇතැම් විශේෂ වල පාතනෝඵලනය ස්වභාවිකවම සිදුවේ.
උදා :: කෙසෙල්, අන්නාසි
ඇතැම් විශේෂ වල ශාක වර්ධක ද්‍රව්‍ය යෙදීමෙන් පාතනෝඵලනය ප්‍රේරනය කළ හැක.
උදා : මිදි, දොඩම්
43
පාතනෝද්භවය යනු කුමක්ද?
සමහර ශාකවල සංසේචනයකින් තොරව නිසරු බීජ විකසනය වීම.
උදා : ඇතැම් තෘණ ශාක
මෙහිදී අනූනනයෙන් ද්වීගුණ ඩිම්බයක් හට ගැනීම හෝ ඒකගුණ ඩිම්බය ධ්‍රැවීය න්‍යෂ්ටිය සමඟ පෑහීමෙන් හෝ ප්‍රවේණික ද්‍රව්‍ය ද්වීකරණය වීමෙන්, ඩිම්බය ද්විගුණ වීමෙන් හෝ යන හේතු නිසා ඩිම්බය ශුක්‍රාණුවක් සමඟ සංසේචනය නොවී බීජයක් විකසනය වීම පාතනෝද්භවනයේදී සිදුවේ.
44
බීජ යනු මොනවාද?
කලලය, සංචිත ආහාර අඩංගු බීජාවරණයෙන් ආවරණය වූ බීජ ශාක වල ව්‍යාප්ති ඒකකයයි.
45
බීජ වල ඇති භෞමික වාසය සඳහා අනුවර්තන මොනවාද?
1. බීජාවරණය - අහිතකර පරිසර තත්ත්ව යටතේ විනාශ නොවීමට දායක වීම. කලලය ආරක්ෂා කරයි.
2. සංචිත ආහාර - විකසනයේදී කලලයට අවශ්‍ය පෝෂනය ලබා දෙයි.
3. සුප්ත අවධියක් තිබීම - අහිතකර පරිසර තත්ත්ව යටතේ නොනැසී තිබීම.
4. ව්‍යාප්තිය සඳහා ඇති අනුවර්තන - වර්ධනය, විකසනය හා පැවැත්ම සඳහා වැඩි අවස්ථාවක් ලැබීම.
46
බීජ සුප්තතාවය යනු කුමක්ද?
පරිණත වීමේ එක් අවධියකදී බීජය තුළ ඇති කලලය ප්‍රරෝහනය නොවී අක්‍රියව පැවතීම. මෙමඟින් ස්වභාවිකවම ඵලය තුළදී බීජය ප්‍රරෝහනය වීම වළකී.
47
බීජ සුප්තතාවයට හේතු මොනවාද?
1. වර්ධක නිශේධක පැවතීම.
2. ඝන/දැඩි බීජාවරණ පැවතීම.
3. ජලයට අපාරගම්‍ය බීජාවරණ පැවතීම - බීජ ප්‍රරෝහනය ඇරඹීමට ජලය අවශෝෂණය විය යුතුය. පසුව බීජාවරණය පිපිරිය යුතුය.
4. අපරිනත කලල තිබීම.
48
බීජ සුප්තතාවය බිඳහෙලීම සඳහා ගත හැකි ක්‍රියා මාර්ග මොනවාද?
1. බීජාවරණ/බීජ කවච ඉවත් කිරීම.
2. තාපය ලබාදීම.
3. ගිබරලින් වැනි වර්ධක ද්‍රව්‍ය යෙදීම.
4. රතු ආලෝකයට නිරාවරණය.
49
බීජ ප්‍රරෝහණය යනු කුමක්ද?
ජලය අවශෝෂණය කිරීම, එන්සයිම සක්‍රිය වීම, ආහාර/පෝෂ්‍ය ද්‍රව්‍ය සචලනය වීම නිසා සිද්වන කලලයේ සීඝ්‍ර වර්ධනය සමගම බීජාවරණය හරහා බීජ මූලය පිටතට වර්ධනය වීම.
බීජ සුප්තතාවය බිඳ වැටීමෙන් අනතුරුව ජලය, ඔක්සිජන් හා ප්‍රශස්ත උෂ්ණත්වයක් ලැබූ විට බීජ ප්‍රරෝහනය ආරම්භ වේ.
බීජාංකුරය ඍණ ගුරුත්වාවර්තනය දක්වන අතර බීජ මූලය ධන ගුරුත්වාවර්තනය දක්වයි.
50
බීජ ප්‍රරෝහනයේ ප්‍රධාන පියවර මොනවාද?
1. ජලය අවශෝෂණය කිරීම.
2. එන්සයිම සක්‍රීය වීම.
3. ආහාර ප්‍රභව සචල වීම.
4. කලලයේ සීඝ්‍ර වර්ධනය,
