ශාක ව්යුහය වර්ධනය හා විකසනය 2 Flashcards
(39 cards)
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
අපිචර්මය
- ප්රාථමික මුලෙහි පිටතින්ම ඇති සෛල ස්තරය අපිචර්මයයි.
- අපිචර්මය තනි සෛල ස්ථරයකි.
- මෙම සෛලවල පිටතට වැඩෙන ඒක සෛලික ප්රසර දැකිය හැකිය, ඒවා මූලකේශ නම් වේ.
- අපිචර්මය මත උච්චර්මයක් නැත.
- අපිචර්මය මඟින් මුලෙහි අභ්යන්තර කොටස් ආරක්ෂා කරන අතර, මූලකේශ ජලය හා ඛනිජ අවශෝෂණයට දායක වේ.
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
බාහිකය
- අපිචර්මය හා සනාල සිලින්ඩරය අතර, බාහිකය ලෙස හඳුන්වන පූරක පටකය දක්නට ලැබෙයි.
- එය ප්රධාන වශයෙන් ම, අන්තර් සෛලීය අවකාශ සහිත මෘදුස්තර සෛලවලින් සෑදී ඇත.
- බාහිකය ප්රධාන වශයෙන්ම කාබෝහයිඩ්රේට සංචිත කරයි.
- ඊට අමතරව එය මඟින් ජලය හා ඛනිජ අයන ශාකයේ අන්තශ්චර්මය දෙසට පරිවහනය කරනු ලබයි.
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
අන්තශ්චර්මය
- බාහිකයේ ඇතුළතම ස්තරය අන්තශ්චර්මය නම් වේ.
- එය තනි සෛල ස්ථරයකින් යුක්තය.
- පීප්පාකාර සෛල වලින් යුක්තය.
- අන්තශ්චර්මය කැස්පාරියන් පටිය නමැති සුබරිනීභවනය වූ පටියක් දරන අතර,
- අන්තර්සෛලීය අවකාශ නොදරයි.
- මේ නිසා අන්තශ්චර්මය මඟින් බාහික ඇපෝප්ලාස්ටය, සනාල ඇපෝප්ලාස්ටයෙන් වෙන් කරනු ලබයි.
- තවදුරටත් පරිනත වෙත්ම සමහර අන්තශ්චර්මීය සෛල වල ඇතුළු ස්පර්ශක බිත්තිය මුළුමනින්ම සහ අරීය බිත්තියේ කැස්පාරීය පටිය දක්වා ද සුබරීන් තැන්පත් වේ.
- මෙය ද්විතීක සුබරීන් ඝනවීම නම් වේ.
- මෙම ඝනවීම නොමැති අන්තශ්චර්මීය සෛල මං සෛල නම් වේ. තිරස් ජල ඛනිජ පරිවහනය සිදුවන්නේ මෙම මංසෛල හරහාය.
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
පරිචක්රය
- අන්තශ්චර්මය ඇතුළතින් මෘදුස්තර සෛල ස්තර දෙකකින් හෝ තුනකින් සෑදුණු පරිචක්රය පිහිටයි.
- ද්වීබීජපත්රී ශාක මුල්වල ඇති මේ සෛලවලට විභාජනය වීමේ හැකියාව ඇති අතර,
- ශාක මුලෙහි පාර්ශ්වික මුල් හටගැනීමටත්, එහි ද්විතීක වර්ධනයක් සිදු කිරීමටත් දායක වේ.
- ඒකබීජපත්රී මුලේ පරිචක්රයට විභාජක හැකියාව නැත.
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
සනාල පටකය
- පරිචක්රයට ඇතුළතින් සනාල පටකය ඝන මධ්ය හරයක් ලෙස දක්නට ලැබේ.
- සනාල කැම්බියමක් නැත. එබැවින් නිමි සනාල කලාප නම් වේ.
- ද්වීබීජ පත්රී ශාක මුලක හරස්කඩ මධ්යයෙහි ශෛලම, තරුවක හැඩයට දක්නට ලැබේ.
- ශෛලම පටකයේ බාහු අතර, පිහිටි ඇලියක් බඳු ප්රදේශයේ ප්ලෝයම පටකය පිහිටයි.
- ඒකබීජපත්රී මුල්වල සනාල පටකය මධ්යයෙහි මෘදුස්තර සෛලවලින් සෑදුණු හරයක් ඇති අතර, එය වට කරමින් මාරුවෙන් මාරුවට පිහිටි ශෛලම හා ප්ලෝයම මඟින් සෑදුණු වළයක් දැකිය හැකිය.
- ඒකබීජ විට මජ්ජාවක් ඇත.
https: //i.imgur.com/bHWiA9f.png?1
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
අපිචර්මයේ කෘත්ය
- ඇතුළත පිහිටි කොටස් ආරක්ෂා කිරීම.
2. මූලකේෂ මඟින් ජලය හා ඛනිජ අවශෝෂණය
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
බාහිකයේ කෘත්ය
- කාබෝහයිඩ්රේට ලෙස ආහාර සංචිත කරයි.
2. ජලය හා ඛනිජ ලවණ අන්තශ්චර්මය දෙසට තිරස් පරිවහනය සිදු කරයි.
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
අන්තශ්චර්මයේ කෘත්ය
- සනාල සිලිංඩරයේ ඇපෝප්ලාස්ටය බාහිකයේ ඇපෝප්ලාස්ටයෙන් වෙන් කරයි.
- ඛනිජ අයන වරණයට ලක් කරයි.
- ජලය හා ඛනිජ නිදහසේ ඇතුළුවීම වළක්වයි.
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
පරිචක්රයේ කෘත්ය
- ද්වීබීජ මුලේ පාර්ශ්වික මුල් හටගැන්වීම.
- ද්වීබීජ මුලේ ද්විතීක වර්ධනයේදී වල්ක කැම්බියම නිපදවීම.
- තිරස් ජල හා ඛනිජ පරිවහනයට දායක වීම.
ශාක මුලක ප්රාථමික වර්ධනය
ශෛලම් පටකයේ කෘත්ය
- ජල හා ඛනිජ අයන සිරස් ලෙස මුලේ ඉහළට පරිවහනය
2. යාන්ත්රික සංධාරනය
1. ජල හා ඛනිජ අයන සිරස් ලෙස මුලේ ඉහළට පරිවහනය 2. යාන්ත්රික සංධාරනය
ප්ලෝයම් පටකයේ කෘත්ය
කාබනික ආහාර සුක්රෝස් ලෙස පරිවහනය
ද්වීබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
අපිචර්මය
- පිටතින්ම අපිචර්මය පිහිටයි.
- අපිචර්මය තනි සෛල ස්ථරයකි. අන්තර්සෛලීය අවකාශ නැත.
- අපිචර්මය අඛණ්ඩ නැත. තැනින් තැන පූටිකා පිහිටයි. ඒවා අන්වීක්ෂීය සිදුරු වේ.
- අපිචර්මය මත උච්චර්මය පිහිටයි. එය කියුටීන් ය.
- අපිචර්මයෙන් බාහිරයට කේෂර තිබිය හැක.
- සාමාන්ය අපිචර්මීය සෛල වල හරිතලව නැත. පූටිකා පාලක සෛල තුළ හරිතලව ඇත.
- අපිචර්මය මඟින් ඇතුළත කොටස් වියළී යෑමෙන් හා ආසාදන වලින් ආරක්ෂා කරයි.
ද්වීබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
බාහිකය
- අපිචර්මයට වහාම ඇතුළතින් බාහිකය පිහිටයි.
- බාහිකය සෛල ස්ථර ගණනාවකින් යුක්තය.
- අපිචර්මයට වහාම ඇතුළතින් බාහිකයේ පර්යන්තයේ සෛල ස්ථර කීපයක් අධඃචර්මය නම් වේ.
- අධඃචර්මය ස්ථුලකෝනාස්ථර සෛල වේ. ඒවායේ හරිතලවද තිබිය හැකිය. ඒවා මඟින් සන්ධාරණය සපයයි.
- අධඃචර්මයට ඇතුළතින් බාහික සෛලවල හරිතලව අඩංගු විය හැක. එය හරිතස්තරය නම් වේ.
- බාහිකයේ අනෙකුත් සෛල මෘදුස්තර වේ.
- බාහිකයේ මෘදුස්තර අතර අන්තර්සෛලීය අවකාශ බහුලය.
- බාහිකයේ දෘඪස්තර තන්තුද පිහිටිය හැකි අතර, ඒවා මඟින් අවශ්ය අමතර සන්ධාරණයක් සපයයි.
ද්වීබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
සනාල පටකය
- සනාල කලාප වලයක් ලෙස පිහිටයි.
- සනාල කලාපයක ප්රාථමික ප්ලෝයම බාහිකය දෙසටත් ප්රාථමික ශෛලම මජ්ජාව දෙසටත් මුහුණලා පිහිටයි.
- ප්රාථමික ශෛලම හා ප්රාථමික ප්ලෝයම අතර අන්තඃකලාපීය කැම්බියම පිහිටයි.
- සනාල කලාපයට පිටතින් ප්රාථමික ප්ලෝයමය මත දෘඪස්තර සෛල ගොනුවක් පිහිටයි.
https: //i.imgur.com/tERoOLj.png
ද්වීබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
මජ්ජාව
- සනාල කලාප වලට ඇතුළතින් මෘදුස්තර සෛල වලින් සෑදුණු විශාල මජ්ජාවක් දැකිය හැකිය.
- මජ්ජා මෘදුස්තර අතර අන්තර්සෛලීය අවකාශ ඇත.
- මජ්ජාවෙන් බාහිකය දෙසට විහිදෙන, සනාල කලාප අතර පිහිටන මෘදුස්තර ප්රාථමික මජ්ජා කිරණ නම් වේ.
ද්වීබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
පාර්ශ්වික ශාඛා
- පාර්ශ්වික ශාඛා හටගැනීම මතුපිට පෘෂ්ඨයේ පවතින කක්ෂීය අංකුර මඟින් සිදු කරයි.
- කක්ෂීය අංකුර බාහිකයෙන් විකසනය වේ.
- බහිර්ජන්ය සම්භවයකි. පහසුවෙන් ගැලවී යයි.
ඒකබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
අපිචර්මය
- පිටතින්ම තනි සෛල ස්ථරයකින් යුත් අපිචර්මය පිහිටයි.
- අපිචර්මය මත කියුටීනමය උච්චර්මයකි.
- අපිචර්මය තනි සෛල ස්ථරයකි. අන්තර්සෛලීය අවකාශ නැත.
- අපිචර්මයෙන් බාහිරයට කේෂර තිබිය හැක.
- සාමාන්ය අපිචර්මීය සෛල වල හරිතලව නැත. පූටිකා පාලක සෛල තුළ හරිතලව ඇත.
- අපිචර්මය මඟින් ඇතුළත කොටස් වියළී යෑමෙන් හා ආසාදන වලින් ආරක්ෂා කරයි.
ඒකබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
පූරක පටකය
- අපිචර්මයට ඇතුළතින් ඇත්තේ පූරක පටකයයි.
2. පූරක පටකය බාහිකය හා මජ්ජාව බවට විභේදනය වී නැත.
ඒකබීජපත්රී කඳක ප්රාථමික ව්යූහය
සනාල කලාප
- පූරක පටකය තුළ සනාල කලාප අක්රමවත්ව ව්යාප්තව පවතී.
- සනාල කලාප විවිධ ප්රමාණ වේ.
- සනාල කලාපයක ඇතුළු දෙසට ප්රාථමික ශෛලමය ද බාහිර දෙසට ප්රාථමික ප්ලෝයමයද පිහිටයි.
- ප්රාථමික ශෛලම හා ප්රාථමික ප්ලෝයම අතර කැම්බියමක් නැත.
- සෑම සනාල කලාපයක් ම දෘඪස්තර කොපුවකින් වටවී ඇත.
- සනාල කලාපයක ප්රාථමික ශෛලමය තුළ,
- V හැඩයට පිහිටන විශාල වාහිනී 2ක් හා කුඩා වාහිනියක් ඇත.
- ප්රාක් ශෛලම බිඳවැටී සෑදුණු භංගජාත කුහරයක් පිහිටයි.
- සනාල කලාපයක, ප්රාක්ශෛලම තුඩ ප්රදේශයේත් ප්රති ශෛලම ඊට ඇතුලතිනුත් පිහිටයි.
https: //i.imgur.com/vnn1RFq.png
https: //i.imgur.com/C9gZUeF.png
ශාකවල ද්විතීක වර්ධනය යනු කුමක්ද?
පාර්ශ්වික විභාජක වල ක්රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් සෑදෙන නව සෛල එකතුවීම නිසා ශාක කඳේ හා මුලේ විශ්කම්භය වැඩි වීම.
ද්විතීක වර්ධනය දැකිය හැකි ශාක මොනවාද?
- සියළු විවෘත බීජක ශාක
2. බොහෝ ද්වීබීජ පත්රී ශාක (කාෂ්ඨීය බහුවාර්ෂික ශාක)
දර්ශීය කාෂ්ඨීය ශාක කඳක සනාල කැම්බියම
තනි සෛල ස්ථරයක ඝනකම සහිත විභේදනය නොවූ සෛල වලින් සෑදුනු අඛණ්ඩ සිලින්ඩරයක් ලෙස පිහිටයි.
එම සෛල මෞලික සෛල නම් වේ.
එය මජ්ජාවට හා ප්ර්රාථමික ශෛලමයට පිටතින්ද බාහිකයට හා ප්රාථමික ප්ලෝයමයට ඇතුලතින්ද පිහිටයි.
https://i.imgur.com/b7rXJPA.png
දර්ශීය කාෂ්ඨීය මුලක සනාල කැම්බියම
පාර්ශ්විකව ප්රාථමික ශෛලමයට පිටතින් ද ප්රාථමික ප්ලෝයමයට හා පරිචක්රයට ඇතුළතින් ද පිහිටයි.
හරස්කඩක නිරීක්ෂණය කළවිට සනාල කැම්බියම මෞලික සෛල වලයක් ලෙස දිස් වේ.
දිගැටි මෞලික සෛල
කඳට හා මුලට සමාන්තරව දික් අක්ෂය ඔස්සේ පිහිටයි.
මෙම මෞලික සෛල විභාජනයෙන් ද්විතීක ශෛලම හා ද්විතීක ප්ලෝයම නිපදවයි.