გარიგებების სახეები Flashcards
(57 cards)
ცამხრივი გარიგებები ეწოდება ისეთ გარიგებებს
რომელიც ერთი პირის ნების გამოვლენაზეა დამოკიდებული და ეს ნების გამოვლენა საკმარისია, რათა მიღწეულ იქნეს სასურველი შედეგი
პირველ ჯგუფს ისეთი ცალმხრივი გარიგებები განეკუთვნებიან, რომლებიც მხოლოდ მოქმედ, ანუ ნების გამომვლენ პირს ეხება, ანუ მისი ნამდვილობა სულაც არ არის დამოკიდებული მესამე პირის მიღებაზე. მაგალითად,
მაგალითად უძრავ ან მოძრავ ნივთზე საკუთრების უფლების მიტოვება, სამკვიდროს მიღებაც და ერთი პირის მიერ შპს-ის ან არაკომერციული იურიდიული პირის დაფუძნებაც.
მეორე ჯგუფს განეკუთვნება გარიგებები, რომლებიც იურიდიულ ძალას იძენენ მხოლოდ ერთი პირის მიერ ნების გამოვლენის შედეგად, მაგრამ უფლებრივ, ქონებრივ ან სხვაგვარ უპირატესობას ანიჭებენ მესამე პირებს. ასეთი გარიგებების კლასიკური მაგალითია
ანდერძი და მინდობილობის გაცემა.
მესამე ჯგუფს განეკუთვნება ცალმხრივი გარიგებები, როდესაც გარიგება, მართალია, მესამე პირებს ეხება, თუმცა შესაძლებელია მან სამართლებრივი ზიანი მოუტანოს მათ. ამიტომ ასეთი გარიგებების განხორციელების უფლება პირს სპეციალურად კანონით ან წინასწარ დადებული ხელშეკრულებით მიენიჭება. ამგვარი ცალმხრივი გარიგებების მაგალითია
ხელშეკრულების ცალმხრივი შეწყვეტა, შეცილება, ხელშეკრულებიდან გასვლა, ოფცია და ა.შ.
ცალმხრივი გარიგებები, ე.ი. ცალმხრივი ნების გამოვლენა, რომლებიც მესამე პირებს ეხება, ნამდვილია მხოლოდ მაშინ, თუკი
ეს ნების გამოვლენა განხორციელებულია ამ პირების წინაშე ისე, რომ ნება მათ მიუვიდათ. მაგალითად, ხელშეკრულების შეწყვეტა კი არის ცალმხირვი გარიგება, მაგრამ ხელშეკრულების კონტრაჰენტმა უნდა იცოდეს ამის შესახებ, ე.ი., მან უნდა შეიტყოს, რომ ხელშეკრულების მეორე მხარემ ცალმხრივად შეწყვიტა ხელშეკრულება. იმ წუთიდან, როცა მას ეს ნება მიუვა, ნების გამოვლენა ჩაითვლება ნამდვილად.
მაშასადამე, ცალმხრივ გარიგებებში, ყველა ნების გამოვლენა, რომელიც ეხება მესამე პირებს, ნამდვილობისთვის მოითხოვს ამ პირებისგან ნების გამოვლენის მიღებას. ორმხრივი გარიგების დროს ეს პრობლემა (ჩაბარება/არჩაბარება) ვერც წარმოიშობა, რადგან
თავიდანვე ხდება ერთ აზრზე, ერთ საკითხზე კონსესუსის მიღწევა და ბუნებრივია, მეორე მხარესაც ექნება ცნობა დადებული გარიგების და მეორე მხარის ნების გამოვლენის შესახებ. ანუ ხდება ორი ან მეტი პირის საერთო ნების ფორმირება.
რა ტიპის გარიგებაა ვალდებულებითი გარიგება?
ისეთი გარიგება, რომელიც მიმართულია ვალდებულებითი ურთიერთობის წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისკენ
სანივთო (ქონებრივ) სამართლებრივი გარიგების მიზანია
სანივთოსამართლებრივი უფლებების წარმოშობა, შეცვლა, სხვისთვის გადაცემა ან შეწვეტა
ვალდებულებითსამართლებრივი გარიგების მაგალითებია:
ნასყიდობა, ქირავნობა, მომსახურება, სესხი და სხვ.
სანივთო გარიგების მაგალითია
საკუთრების ან სხვა სანივთო უფლებების გადაცემა მესამე პირებზე, როგორც ვალდებულებითი ისე, ანივთო გარიგებები შიძლება იყოს ორმხირვიც და ცამხრივიც.
რა ტიპის გარიგებაა ჯილდოს საჯაროდ დაპირება
ვალდებულებით სამართლებრივი
ვალდებულებით სამართალში განსაკუთრებული მნიშნველობის მქონე კერძო ავტონომიის პრინციპიდან გამომდინარე, მხარეებს თავისუფლად შეუძლიათ
განსაზღვრონ ხელშეკრულების შინაარსი, მაშინ როცა სანივთოსამართლებრივ გარიგებებში ეს შინაარსი კანონითაა ზუსტად განსაზღვრული და მხარეებს მათი შეცვლაარ შეუძლიათ.
საავტორო გარიგებებს უნდა მივაკუთვნოთ ისეთი გარიგებები, რომელებიც მიმართულია
საავტორო უფლებების წარმოშობის შეცვლის ან შეწყვეტისკენ. თავისი ბუნებით ისინი უახლოვდებიან როგორც ვალდებულებით სამართლებრივ, ისე სანივთოსამართლებრივ გარიგებებს.
საოჯახოსამართლებრივ გარიგებებს განეკუთვნება
დაქორწინება, საქორწინო კონტრაქტი, ასევე მამობის აღიარებაც.
მავალდებულებელი გარიგებების კატეგორიას განეკუთვნება ისეთი გარიგებები, რომელთა
საფუძველზეც პირი კისრულბოს სხვათა წინაშე ვალდებულება შეასრულოს რაიმე მოქმედება ან თავის შეიკავოს ამ მოქმედებისგან.
განკარგივითი გარიგებების მიზანი არის
უკვე არსებულ უფლებებზე ზემოქმედება მისი შეცვლა, გადაცემა სხვისთვის, უფლებრივი დატვირთვა ან გაუქმება.
განკარგვათა სახეებია:
გასხვისება, უფლებრივი დატვირთვა, სანივთო უფლების შეცვლა ან უარის თქმა უფლებაზე
განკარგვად მიიჩნევა მხოლოდ ისეთი გარიგება, რომელიც მიზნად ისახავს
უფლების შეცვლას და ასეთ შეცვლას უშუალოდ იწვევს. განკარგვად არ მიიჩნევა უფლების ისეთი ცვლილებები, რომელებიც გარიგებიდან კი არ გამომდინარეობს უშუალოდ, არამედ კანონის საფუძველზე წარმოიშობა, მაგ. ქორწინება
განკარგვის ცნების განხილვასიას პრაქტიკული მინშნველობა აქვს ასევე იმას, ჰქონდა თუ არა განკმკარგავ პირს ამ უფლების განკარტგივს ფუელბამოსილება, როგორც წესი განკარგვის უფლება აქვს
ამ უფლების მფობელს მესაკუთრეს ან მოსარგებელს, თუმცა არის შმთხევები, როდესაც უფლების მფლობელს კანონი ართმქვს განკარგვის უფბამოსილებას, მაგალითად ნივთის დაჰყადაღების შემხვევაში
უფლების განკარგვა შეიძლება მოხდეს როგორც ამ უფლების მფლობელის მიერ უშუალოდ, ისე
სხვა პირისთვის განკარგვის უფლებამოსილების მინიჭებით. ეს მინიჭება ხორციელდება ცალმხრივი გარიგების -მინდობლობის გაცემის გზით
ზოგ შემთხვევაში ცალკე გამოყოფენ ე.წ შეძენით გარიგებებს, თუმცა ისინი გხვდება როგორც მავალდებულებელი, ასევე განგარგვითი გარიბების დროს. მათი მეშვეობით პრაქტიკულად ხდება უფლების შეძენა, ეს შეძენა შეიძლება მოხდეს როგორც
ცალმხირი, ისე ორმხირი გარიგებებით
რომელი პრინციპიდან გამომდინარეობს გარიგებათა დაყოფა აბსტრაქტულ და კაუზალურ გარიგებებად
გერმანულ სამართალშ განმტკიცებული აბსტრაქციის პრინციპიდან
გერმანულ სამართალში განმკტიცებული აბსტრაქციის პრინციპის თანახმად საკუთრება შემძეენზე გადადის როგორ
მხოლოდ ნივთის გადაცემით და ეს გადაცემა ნამდვილია მიუხედავად იმისა, მის საფუძვლად ასრსებული ვალდებულებითსამართ₾ებრივი აქტი (causa) ნამდვილაი თუარა.
გარიგება მიიჩნევა კაუზალურად, თუკი
მისგან გამომდინარეობს გარიგების მზიაანი (Causa) , სამარლთბეივი საფუძველი. ე.ი