გარიგებები

Question 1

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 50-ე მუხლის თანახმად, გარიგება არის

Answer 1

ცალმხრივი, ორმხრივი ან მრავალმხრივი ნების გამოვლენა, რომელიც მიმართულია სამართლებრივი ურთიერთობის წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისაკენ.

Question 2

გარიგება არის სამართლებრივი ფაქტობრივი შემადგენლობა, რომელიც შედგება

Answer 2

ერთ ან რამდენიმე ნების გამოვლენისაგან, აგრეთვე, სხვა პირობებისგან, რომელიც აუცილებელია, რომ მიღწეულ იქნეს სამართლებრივი შედეგი

Question 3

გარიგებისა და ნების გამოვლენის დამოკიდებულება.

Answer 3

გარიგება არ არის ნების გამოვლენის იდენტური!
ნების გამოვლენა არის გარიგების ერთ_ერთი მნიშნვალოვანი, მაგრამ მხოლოდ იშვიათად ერთადერთი შემადგენელი ნაწილი (მაგ. ანდერძს შედგენა ან მინდობილობის გაცემა არის როგორც გარიგება, ასევე, ნების გამოვლენა)

Question 4

როგორც წესი, გარიგების შემადგენელი ნაწილებია რამდენიმე ნების გამოვლენა, განსაკუთრებით, ხელშეკრულების შემთხვევაში, და სხვა გარემოებები, მაგალითად, →

Answer 4

გარიგების ფორმის დაცვა, მესამე პირების თანხმობა, კანონიერი წარმომადგენლების თანხმობა არაქმედუუნარობის შემთხვევაში- ადმინისტრაციული ორგანოს თანხმობა და ა.შ. მაშასადამე, გარიგების ცნება უფრო მეტის მომცველია, ვიდრე ნების გამოვლენა.

Question 5

გარიგების სამართლებრივი შედეგი მოიცავს არა მხოლოდ ხელშეკრულების მხარეთა ნებიდან, არამედ, კანონიდან გამომდინარე შედეგებს, (მაგალითად,

Answer 5

გამყიდველის მოვალეობანი → ნაკლული ნივთის გაყიდვისას).

Question 6

რა ტიპის გარიგებების სახეებს განასხვავებენ?

Answer 6

ცამხრივ და ორმხრივ გარიგების ტიპებს

Question 7

ცალმხრივი გარიგების პირველ ჯგუფს განეკუთვნება ის გარიგებები, რომელთა

Answer 7

სამართლებრიივ შედეგი მეორე მხარის მიერ ნების გამოვლენის მიღებით მიიღწევა (სსკ-ის 51-ე მუხლის 1-ელი ნაწილი) მაგ. ხელშეკრულების შეწყვეტა, შეცილება და ა.შ

Question 8

ცალმხრივ გარიგებათა მეორე ჯგუფისათვის დამახასიათებელია, რომ

Answer 8

ისინი იურიდიულ ძალას იძენენ ერთი პირის მიერ ნების გამოვლენის შედეგად,მაგ. ანდერძის შედგენა ან ჯილდოს საჯაროდ დაპირება.

Question 9

მრავალმხირივი გარიგებების კლასიკურ მაგალითს წარმოადგენს

Answer 9

ხელშეკრულება, ამას გარდა, არის საერთო ქმედება, რომლის დროსაც რამდენიმე ნების გამოვლენა ხდება არა ურთერთმიმართებაში, არამედ მათ აქვთ საერთო მიზანი, მაგ. გაერთიანების დაფუძნება ან საზოგადოების დამფუძნებელთა საერთო გადაწყვეტილება

Question 10

მავალდებულებელი გარიგების საფუძველზე წარმოშობა პირის ვალდებულება …

Answer 10

შეასრულოს განსაზრული მოქმედება ან თავი შეიკავოს მქომედებისაგან.

Question 11

განკარგვითი გარიგების შედეგად - ხშირად მავალდებულებელი გარიგების შესასრულებლად- ხდება

Answer 11

სამართლებრივი სატუსის ცვლილება (მაგ. საკუთრების გადაცემა).

Question 12

განკარგვითი გარიგებები ყველაზე მეტად დამახასიათებელია

Answer 12

სანივთო საამრთლისთვის, მაგამ ხგვხვდება აგრეთვე, ვალდებულებით სამართალში (მაგალითად,→ მოთხოვნის დათმობა, → ვალის პატიება).

Question 13

თუ განკარგვითი ვალდებულების შესასრულებლად არ არსებობს ვალდებულება, მაშინ, როგორც წესი, წარმოიშობა მოთხოვნა →

Answer 13

უსაფუძვლო გამდიდრების წესების მიხედვით;

Question 14

ე) კაუზალური და აბსტრაქტული გარიგებები.

Answer 14

როგორც წესი, ყოველ გარიგებას აქვს საფუძველი (causa) და არა მხოლოდ, ხშირად, სამართლებრივად უმნიშვნელო, ეკონომიკური ინტერესი.

Question 15

სსკ-ის 186-ე მუხლის პირველი ნაწილით

Answer 15

,, მოძრავ ნივთზე საკუთრების გადასაცემად აუცილებელია, რომ მესაკუთრემ ნამდვილი უფლების საფუძველზე გადასცეს შემძენს ნივთი”. გამომდინარე აქედან, ქართული სამოქ. სამართალი არ იცნობს აბსტრაქციის პრინციპს, რომელსაც უკავშირდება გარიგებების დაყოფა კაუზალურ და აბსტრაქტულ გარიგებებად.

Question 16

სამოქალაქო კოდექსით განსაზღვრულია აბსტრაქტული გარიგებები, მაგალითად →

Answer 16

მოთხოვნის დათმობა, → ვალის პატიება და → ვალის არსებობის აღიარება.

Question 17

გარიგება შეიძლება იყოს განსაზღვრული ნაკლის მატარებელი, რომელიც განზრახულ სამართლებრივ შედეგის დადგომას, მთლიანად ან ნაწილობრივ, დროებით ან მუდმივად, შეუძლებელს ხდის. ნაკლის არსიდან გამომდინარე, სამოქალაქო კოდექსი განასხვავებს გარიგებების ბათილობის სხვადასხვა ფორმებს:

Answer 17

ა) უცილოდ ბათილი (არარა) გარიგება
ბ) მერყევად ბათილი გარიგება
გ) საცილო გარიგება

Question 18

უცილოდ ბათილი (არარა) გარიგება სსკ-ის მიხედვით

Answer 18

სსკ-ის 61-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, ბათილად ითვლება მისი დადების მომენტიდან და არ წარმოშობს სამართლებრივ შედეგს (მაგ. პირის ქმედუუნარობა, კანონით დადგენილი წესისა და აკრძალვების, აგრეთვე, საჯარო წესრიგისაან ზნეობის ნორმების საწიმააღმდეგოდ დადებული გარიგება, მოჩვნეებით და თვალთმაქცური გარიგება)

Question 19

მერყევად ბათილი გარიგებისთვის დამახასიათებელია ის გარემოება, რომ კანონი ითვალისწინებს

Answer 19

გარიგების დადების დროს არსებული ნაკლის ან შეცდომის გამოსწორებას და ამ გზით გარიგების ნამდვილად ქცევას (მაგ. არასრუწლოვანის მიერ კანონიერი წარმომადგენლის აუცილებელი თანხმობის გარეშე დადებული გარიგება; გარიგებები, რომლებიც ნამდვილობისათვის საჭიროებენ მესამე პირების თანხმობას; წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების გარეშე დადებული გარიგება

Question 20

საცილო გარიგება

Answer 20

საცილო გარიგებები ნამდვილია მისი დადების მომენტში, მაგრამ მისი ბედი დამოკიდებულია გარიგების მეორე მხარის ან უფლებამოსილი პირის → შეცილებაზე (მაგალითად, შეცდომითი, მოტყუებითი ან იძულებით დადებული გარიგებები. → გარიგების ბათილობა; → ნების გამოვლენა. → მართლსაწინააღმდეგო და ამორალური გარიგება; → საკუთარ თავთან გარიგების დადების დაუშვებლობა.

Question 21

გარიგების განმარტება (სსკ-ის 50-ე მუხლით)

Answer 21

გარიგება არის ცალმხრივი, ორმხრივი ან მრავალმხრივი ნების გამოვლენა, რომელიც მიმართულია სამართლებრივი ურთიერთობის წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისაკენ

Question 22

რადგანაც ნების გამოვლენას სამართალი ასეთ დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს, იგი უნდა აკმაყოფილებდეს განსაზღვრულ პირობებს.

Answer 22

ერთი მხრივ, დაცული უნდა იყოს მატერიალური, ხოლო მეორე მხრივ, კი ფორმალური წინაპირობები.

Question 23

ნების გამოვლენის მატერიალურ წინაპირობებში იგულისხმება

Answer 23

პირის გონებრივი შესაძლელობა (ასაკი, ჯანმრთელობა)

Question 24

ნების გამოვლენის ფორმალურ წინაპირობებში იგულისხმება

Answer 24

ნების გამოხატვის სამართლებრივი ფორმა. ნების გამოვლენის მაგვარ თვისებას, რომ იგი ვარგისია სამართლებრივი ურთიერთობების წარმოშობის, შეცვლის ან შეწყვეტისთვის, კანონი ნების გამოვლენის ნამდვილობას უწოდებს

Question 25

ცამხრივია გარიგება

Answer 25

ცალხმრივია გარიგება, რომელთა ნამდვილობისთვის საკმარისია ერთი პირის მიერ ნების გამოვლენა

Question 26

გამოყოფენ ცალმხრივი გარიგებების სამ ჯგუფს:

Answer 26

1) პირველ ჯგუფს განეკუთვნება ცალმხრივი გარიგებები, რომლეციც მხოლოდ მოქმედ, ე.ი. ნების გამომვლენ პირს ეხებიან. 2) მეორე ჯგუფს შეადგენენ გარიგებები, რომლცებიც, მართალია, იურიდიულ ძალას იძენენ მხოლოდ ერთი პირის მიერ ნების გამოვლენის შედეგად, მაგრამ უფლებრივ, ქონებრივ ან სხვაგვარ უპირატესობას ანიჭებენ მესამე პირებს. ასეთი გარიგების კლასიკური მაგალითებია ანდერძი და მინდობილობის გაცემა. 3) მესამე ჯგუფს მიეკუთვნება გარიგებები, რომლის დროსაც გარიგება, მართალია, მესამე პირებს ეხება, მაგრამ შესაძლებელია მან სამართლებრივი ზიანი მოუტანოს მათ. ამიტომ ასეთი გარიგების განხორციელების უფლება პირს სპეციალურად კანონით ან წინასწარ დადებული ხელშეკრულებით მიენიჭება. ამგვარი ცალმხრივი გარიგების მაგალითია ხელშეკრულების ცალმხრივი შეწყვეტა.

Question 27

ცალმხრივი გარიგებები, რომლეციც მხოლოდ მოქმედ, ე.ი. ნების გამომვლენ პირს ეხებიან. ამის მაგალითია

Answer 27

საკუთრების შეძენა ხანდაზმულობით, მაგალითად, როდესაც პირი მოძრავ ნივთს უწყვეტად ფლობს ხუთი წლის განმავლობაში როგორც საკუთარს, მასზე მოიპოვებს საკუთრების უფლებას

Question 28

გარიგებები, რომლცებიც, მართალია, იურიდიულ ძალას იძენენ მხოლოდ ერთი პირის მიერ ნების გამოვლენის შედეგად, მაგრამ უფლებრივ, ქონებრივ ან სხვაგვარ უპირატესობას ანიჭებენ მესამე პირებს. ასეთი გარიგების კლასიკური მაგალითებია

Answer 28

ანდერძი და მინდობილობის გაცემა. ორივე შემთხვევაში მესამე პირი — მემკვიდრე ან რწმუნებული იღებს უფლებრივ უპირატესობას, რომ მიიღოს სამკვიდრო ან განახორციელოს ესა თუ ის მოქმედება

Question 29

გარიგებები, რომლის დროსაც გარიგება, მართალია, მესამე პირებს ეხება, მაგრამ შესაძლებელია მან სამართლებრივი ზიანი მოუტანოს მათ. ამიტომ ასეთი გარიგების განხორციელების უფლება პირს სპეციალურად კანონით ან წინასწარ დადებული ხელშეკრულებით მიენიჭება. ამგვარი ცალმხრივი გარიგების მაგალითია

Answer 29

ხელშეკრულების ცალმხრივი შეწყვეტა. რადგან ასეთი ნების გამოვლენა ყოველთვის საზიანოდ ეხება მესამე პირთა ინტერესებს, კანონი დაწვრილებით განსაზღვრავს იმ შემთხვევებს, თუ როდის შეუძლიათ პირებს ასეთი მოქმედება

Question 30

ორმხრივია (მრავალმხრივი) გარიგება

Answer 30

რომლის ნამდვილობისთვის აუცილებელია სულ მცირე ორი პირის მიერ ნების გამოვლენა[8].

Question 31

ხელშეკრულება (გარიგებასთან კონტექსტში)

Answer 31

ხელშეკრულება ორმხრივი (მრავალმხრივი) გარიგების კლასიკური ფორმაა, რომლის დასადებადაც აუცილებელია სულ მცირე ორი პირის მიერ ნების გამოვლენა. ამასთან, ნების გამოვლინებები ერთმანეთს უნდა ემთხვეოდეს. ამას კონსესუსი ეწოდება. მის გარეშე ხელშეკრულება დადებულად არ ჩაითვლება

Question 32

ცამხრივია ხელშეკრულება როდესაც

Answer 32

მის მხარეებს მხოლოდ უფლებები ან მხოლოდ მოვალეობები აქვთ. მაგ. ჩუქების ხელშეკრულების დროს მჩუქებელს უფლება აქვს აჩუქოს, ხოლო დასაჩუქრებულს უფლება აქვს მიიღოს საჩქარი.

Question 33

ორმხრივი ხელშეკრულების მაგალითია

Answer 33

ნასყიდობა, რომლის დროსაც გამყიდველს უფლება აქვს, მიიღოს გაყიდული ქონების ფასი და ამავე დროს, ვალდებულია გადასცეს ქონება მყიდველს, ხოლო მყიდველს უფლება აქვს, მიიღოს ქონება და ამავე დროს, ვალდებულია გადაიხადოს ქონების საფასური.

Question 34

მრავალმხრივი გარიგების მეტად გავრცელებული ფორმაა გადაწყვეტილებები, რომლებიც პირთა უმრავლესობის მიერ მიიღება. არსებითი, რაც მას ხელშეკრულებისგან განასხვავებს, ესაა

Answer 34

კონსესუსის არარსებობა. ხელშეკრულება იდება მხარეთა მიერ ნების გამოვლენის კონსესუსის საფუძველზე, ხოლო გადაწყვეტილება — ხმათა უმრავლესობით

Question 35

კაუზალურია გარიგება, რომლიდანაც გამომდინარეობს

Answer 35

გარიგების მზიანი და რომელსაც აქვს კონკრეტული სამართ₾ებრივი საფუძველი- Causa

Question 36

კაუზალური გარიგებების განხილვისას ერთმანეთისგან უნდა განვასხვაოთ ____ და ____ საფუძვლები. პირველი მათგანი გარიგების შინაარსს განსაზღვრავს, ხოლო მეორე გავლენას არ ახდენს გარიგებაზე

Answer 36

სამართლებრივი და არასამართლებრივი საფუძვლები. პირველი მათგანი გარიგების შინაარსს განსაზღვრავს, ხოლო მეორე გავლენას არ ახდენს გარიგებაზე

Question 37

აბსტრაქტული გარიგების დროს, კაუზალურისგან განსხვავებით, სამართლებრივ საფუძველს მნიშვნელობა არ აქვს და გარიგების ნამდვილობა დამოუკიდებელია ამ სამართლებრივი საფუძვლის ნამდვილობისგან. მაგალითად,

Answer 37

მინდობილობის გაცემა. მართალია, მინდობილობა გაიცემა რომელიმე ძირითად ურთიერთობასთან დაკავშირებით (ნასყიდობა, მომსახურება და სხვ.), მაგრამ თვით მინდობილობის გაცემა დამოუკიდებელია ამ ურთიერთობის ხასიათისგან

Question 38

მართლსაწინაამდეგო და ამორალური გარიგებები (სსკ-ის 54)

Answer 38

ბათილია გარიგება, რომელიც არღვევს კანონით დადგენილ წესსა და აკრძალვებს, ეწინააღმდეგება საჯარო წესრიგს ან ზნეობის ნორმებს

Question 39

ძალაუფლების ბოროტად გამოყენება (გარიგებისას)

Answer 39

გარიგება შეიძლება ბათილად ჩაითვალოს, თუ გარიგებით განსაზღვრულ შესრულებასა და ამ შესრულებისათვის გათვალისწინებულ ანაზღაურებას შორის აშკარა შეუსაბამობაა და გარიგება დაიდო მხოლოდ იმის წყალობით, რომ ხელშეკრულების ერთ-ერთმა მხარემ ბოროტად გამოიყენა თავისი საბაზრო ძალაუფლება ან ისარგებლა ხელშეკრულების მეორე მხარის მძიმე მდგომარეობით ან გამოუცდელობით (გულუბრყვილობით). ბათილია გარიგება, რომელიც დადებულია ერთი მხარის მიერ მეორეზე გავლენის ბოროტად გამოყენებით, როცა მათი ურთიერთობა დაფუძნებულია განსაკუთრებულ ნდობაზე

Question 40

მოჩვენებითი და თვალთმაქცური გარიგებები

Answer 40

ბათილია გარიგება, რომელიც დადებულია მხოლოდ მოსაჩვენებლად, იმ განზრახვის გარეშე, რომ მას შესაბამისი იურიდიული შედეგები მოჰყვეს (მოჩვენებითი გარიგება)

Question 41

სსკ-ის 56-ე მუხლის მე-2 ნაწილით, თუ მოსაჩვენებლად დადებული გარიგებით მხარეებს სურთ სხვა გარიგების დაფარვა, მაშინ გამოიყენება

Answer 41

დაფარული გარიგების მიმართ მოქმედი წესები (თვალთმაქცური გარიგება)

Question 42

ნების გამოვლენის არასერიოზულობა

Answer 42

ბათილია ნების გამოვლენა, რომელიც გაკეთებულია არასერიოზულად (ხუმრობით) იმ ვარაუდით, რომ არასერიოზულობა გამოცნობილი იქნებოდა;

Question 43

ნების მიმღებს უნდა აუნაზღაურდეს ის ზიანი,რომელიც წარმოიშვა იმის გამო, რომ იგი ენდობოდა ნების გამოვლენის სერიოზულობას, თუკი

Answer 43

მან არ იცოდა და არც შეიძლებოდა სცოდნოდა არასერიოზულობის შესახებ

Question 44

ქმედუუნარობა ან ფსიქიკური აშლილობა (გარიგებისას)

Answer 44

ბათილია მცირეწლოვანის ან სასამართლოს მიერ ქმედუუნაროდ აღიარებული პირის ნების გამოვლენა. ბათილად შეიძლება ჩაითვალოს ნების გამოვლენა ცნობიერების დაკარგვის ან დროებითი ფსიქიკური მოშლილობის დროსაც. ბათილია ნების გამოვლენა სულით ავადმყოფის მიერ, როცა ეს არ შეესაბამება რეალური ვითარების სწორად აღქმას, თუნდაც ის არ იყოს სასამართლოს მიერ ქმედუუნაროდ აღიარებული

Question 45

ფორმის დაუცველობა (გარიგებისას, სსკ-ის 59-ე მუხლის 1-ელი ნაწ.)

Answer 45

ბათილია კანონით ან ხელშეკრულებით გათვალისწინებული აუცილებელი ფორმის დაუცველად დადებული გარიგება, ასევე ნებართვის გარეშე დადებული გარიგება, თუ ამ გარიგებისთვის საჭიროა ნებართვა

Question 46

იმისთვის, რომ გარიგება ნამდვილად ჩაითვალოს, საჭიროა კანონით დადგენილი ფორმის დაცვა. თუ ასეთი ფორმა კანონით არ არის დაწესებული, მაშინ

Answer 46

მხარეებს შეუძლიათ თვითონ განსაზღვრონ იგი.

Question 47

სსკ-ის 68-ე მუხლის პირველი ნაწილით, იმისთვის, რომ გარიგება ნამდვილად ჩაითვალოს,

Answer 47

საჭიროა კანონით დადგენილი ფორმის დაცვა. თუ ასეთი ფორმა კანონით არ არის დაწესებული, მაშინ მხარეებს შეუძლიათ თვითონ განსაზღვრონ იგი

Question 48

ბათილი გარიგება

Answer 48

გარიგება მიიჩნევა ბათილად, თუ მას შედეგად არ მოჰყვება დასახული მიზანი იმის გამო, რომ მოქმედი სამართალი განხორციელებულ ქმედებას სამართლებრივად უვარგისად მიიჩნევს

Question 49

უცილოდ ბათილი (არარა) გარიგება

Answer 49

ისეთ გარიგებებს, რომლებიც დადებისთანავე ბათილია და მონაწილეთა მიერ დასახულ სამართლებრივ შედეგებს არ წარმოშობს, კანონი უცილოდ ბათილ (არარა) გარიგებას უწოდებს. იგი ბათილი გარიგების ყველაზე მკაცრი და კატეგორიული ფორმაა. ამ გარიგებით გათვალისწინებული სამართლებრივი შედეგი არ დადგება არც მისი მონაწილეების და არც მესამე პირთა მიმართ. ასეთი გარიგება დადებისთანავე ბათილია და მას ნამდვილად ვერ აქცევს ვერც გარიგების შემდგომი მომქედება და ვერც სასამართლოს გადაწყვეტილება[

Question 50

ნაწილობრივად ბათილი გარიგება

Answer 50

ნაწილობრივად ბათილია გარიგება, რომელიც მთლიანობაში შეიძლება იყოს ნამდვილი, მაგრამ მისი ესა თუ ის ნაწილი სამართლებრივად უვარგისია

Question 51

მერყევად ბათილი გარიგება

Answer 51

მერყევად ბათილია გარიგება, რომელიც, მართალია, დადების მომენტში ბათილია, მაგრამ მისი უფლებამოსილი პირის მიერ მოწონების შემთხვევაში ნამდვილად იქცევა. მაგალითად, არასრულწლოვნის მიერ კანონიერი წარმომადგენლის აუცილებელი თანხმობის გარეშე დადებული ორმხრივი გარიგება (ხელშეკრულება) არის მერყევად ბათილი. თუ მისი დადების შემდეგ კანონიერი წარმომადგენელი მას მოიწონებს, იგი ნამდვილი გახდება

Question 52

საცილო გარიგება

Answer 52

თუ გარიგება დადების მომენტში ნამდვილია, მაგრამ შეცილების (ე.ი. მისი გაუქმების მოთხოვნის) შემდეგ ძალას კარგავს, ეწოდება საცილო გარიგება. მისი ნამდვილობა დამოკიდებულია იმაზე, გაასაჩივრებს (შეეცილება) თუ არა გარიგების მხარე ან უფლებამოსილი პირი ამ გარიგებას. თუ ეს მოხდა, მაშინ გარიგება დადების მომენტიდანვე ჩაითვლება ბათილად

Question 53

პირობითი გარიგებები

Answer 53

პირობითად ითვლება გარიგება, როდესაც იგი დამოკიდებულია უცნობ და სამომავლო მოვლენაზე იმით, რომ ან გარიგების შესრულების გადადება ხდება მის დადგომამდე, ანდა გარიგების შეწყვეტა ამ მომენტის დადგომისთანავე.