პირები (ქმედუნარიანობა)

Question 1

ქმედუნარიანობა ეს არის

Answer 1

პირის უნარი, თავისი ნებითა და მოქმედებით სრული მოცულობით შეიძინოს და იქონიოს, განახორციელოს სამოქლაქო უფლებები და მოვალეობები (მაგ. დადოს ხელშეკრულება).

Question 2

რას უკავშირდება ქმედუნარიანობის წარმოშობა

Answer 2

სრულწლოვანების (18 წლის ასაკი) მიღწევისთანავე. ქმედუნარიანად ითვლება აგრეთვე პირი, რომელიც იქორწინებს თვრამეტი წლის ასაკის მიღწევამდე (საქორწინო ასაკად, გამონაკლის შემთხვევაში, მიჩნეულია 16 წელი).

Question 3

ქმედუნარიანობის განსაზღვრისათვის საჭიროა ორი კომპონენტი:

Answer 3

ასაკი და ჯანმრთელობა

Question 4

7 წლამდე პირი არის

Answer 4

ქმედუუნარო

Question 5

7დან 18 წლამდე პირი არის

Answer 5

შეზღუდულ ქმედინარიანი

Question 6

ემანსიპაციის ქმედუნარიანობასთან კავშირი

Answer 6

ეს ის შემთხვევაა, როდესაც პირს, მართალია, ჯერ კიდევ არ მოუღწევია სრულწლოვანების ასაკამდე, მაგრამ განსაზღვრული პირობების არსებობისას სამართალი მას უთაბანბრებს სრულფლოვან პირებს.

Question 7

სამოქალაქო კოდესი ითვალისწინებს ემანსიპაციის ორ შემთხვევას, ესენია:

Answer 7

1) როცა 18 წლის ასაკს მიუღწეველი პირი იქორწინებს.

2) თუ კანონიერი წარმომადგენელი ნიჭებს თექვსმეტი წლის ასაკს მიღწეულ არასრულოვანს საწარმოს ამოუკიდებლად გაძღოლის უფლებას

Question 8

16 წელს მიღწეული არასრულწლოვანი პირის ქორწინება დაიშვება ….

Answer 8

სასამართლოს თანხმობით ისეთი პატივსადები მიზეზის არსებობისას, როგორსაც წარმოადგენს ორსულობა და ბავშვის დაბადება

Question 9

ემანსიპაციის მეორე შემთხვევას ითვალისწინებს სსკ-ის 65-ე მუხლი, რომლის თანახმადაც

Answer 9

თუ კანონიერი წარმომადგენელი ანიჭებს თექვსმეტი წლის ასაკს მიღწეულ არასრულწლოვანს საწარმოს დამოუკიდებლად გაძღოლის უფლებას, მაშინ ამ სფეროსათვის ჩვეულერბვი ურთიერთბებშ იგი შეუზღუდავად ქმედუნარიანი ხდება.

Question 10

როგორ შეიძლება შეიზღუდულოს ქმედუნარიანობა

Answer 10

ქმედუნარიანობის შეზღუდვა ხდება მხოლოდ კანონით გათვალისწინებული შემთხვევების არსებობისას, რომელსაც მოსამართლე წყვეტს. დაუშვებელია ქმედუნარიანობის შეზღუდვა გარიგებით.
პირველი, შეზღუდულ.ქმედუნარიანია პირი თუკი იგი არასრუწლოვანია, ან სრულწლოვანი რომელსაც სასამართლომ დაუწესა მზრუნველობა.

Question 11

შეზღდულ ქმედუნარიანი პირი თავის ქმედუნარიანობაში უთანაბდრებდა

Answer 11

არასრულწლოვანს

Question 12

პირი რომელი ბოროტად იყენებს ალკოჰოლს ან ნარკოტიკულ ნივთიერებებს და ამის გამო იგი ოჯახს მატერიალურ ზიანს აყენებს არის

Answer 12

შეზღუდულქმედუნარიანი

Question 13

2015 წლის რეფორმის მიხედვით, რატომ შეიცვალა მიდგომა ფსიზიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე პირების მიმართ

Answer 13

ცვლელებების მიზეზი გახდა საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელმაც არაკონსიტუციურად ცნო ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების გამო პირების ქმედუნარიანობის შეზღუდვის საკანონმდებლო რეგულაციები.

Question 14

„შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კონვენცია“ პრინციპულად
უარყოფს ადამიანისთვის ქმედუნარიანობის ჩამორთმევას. მათი თქმით, …

Answer 14

კონვენციით გათვალისწიენბული მოთხოვნებით, მხოლოდ ფსიქიკური ჯანმრთელობის გამო ადამიანისთვის არა თუ ქნედუნარიანობის ჩამორთმევა, არამედ ქმედუნარიანობის შეზღუდვაც კონვენციით დადგენილი მაღალი სტანდარტების საწიააღმდეგოდ მიიჩნევა.

Question 15

რა შემოვიდა ტერმინ ,,ქმედუუნაროს” ნაცვლად სამოქალაქო კონდექსში

Answer 15

,,ფსიქო-სოციალური საჭიროების მქონე პირი (მხარდამჭერის მიმღები)”

Question 16

,,მხარდამჭრის მიმღები” პირი მიიჩნევა ქმედუნარიან პირად, რომელსაც

Answer 16

ფსიქო-სოციალური საჭიროებების ინდივიდუალური შესწავლის საფუძველზე შიძლება, სასამართლომ დაუნიშNოს, მხარდამჭერი, ანუ პირი, რომელიც მას დაეხმარება უფლებების რეალიზებასა და ინტერესების დაცვაში.

Question 17

ფსიქო-სოციალური საჭიროების მქონე პირად მიჩნევა ხდება

Answer 17

ინდივიდუალური შეფასების მიხედვით, რომელიც არ ეფუძნება მხოლოდ სამედიცინო მოდელს და მასში მნიშნველოვან ადგილს იჭერს სოციალური შეფასების სისტემაც.

Question 18

რით ეხმარება მხარდამჭერი ფსიქო-სოციალური საჭიროების პირს?

Answer 18

მხარდამჭერი მას დაეხმარება უფლებების რეალიზებასა და ინტერესების დაცვაში.

Question 19

ვინ ნიშნავს მხარდამჭერს?

Answer 19

სასამართლო,რ ომელიც ასევე განსაზღვრავს მხარდაჭერის ფარგლებსა და მხარდამჭერი პირის უფლება-მოვალეობებს.

Question 20

ვინ შეიძლება დაინიშნოს მხარდამჭერად?

Answer 20

პირის ოჯახის წევრი, ნათესავი, ახლობელი ან სპეციალისტი, რომელიც აკმაყოფილებს სამოქალაქოკოდექსით დადგენილ მოთხოვნებს.

Question 21

რას ითვალისწინებს სასამართლო მხარდამჭერის არჩევისას?

Answer 21

მის პიროვნულ თვისებებს. მხარდამჭერის მიერ მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესრულების უნარს, მხარდამჭერისა და მხარდაჭერის მიმღების ურთიერთდამოკიდებულებას, მხარდაჭერის მიმღების ინტერესებს და ნებას, ხოლო მხარდაჭერის მიმღების არასრულწლოვანების შემთხვევაში – აგრეთვე მისი მშობლის მითითებას.

Question 22

რა ვალდებულებები ეკისრება მხარდამჭერს?

Answer 22

მხარდამჭერი ვალდებულია თვალყური ადევნოს მხარდაჭერის მიმღების მუდმივ სამედიცნო მომსახურებას, დაადგინოს მისი სურვილები/არჩევანი და დაეხმაროს მას შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღებაში, რაც გამოხატება გადაწვეტილების მისაღებად აუცილეებლი ინფორმაციის მიღებაში. მხარდაჭერის მიმღებისათვის გასაგები საკომუნიკაციო ფორმით მიწოდებაში.

მხარდამჭერი ვალდებულია მხარდაჭერის მიმღების მიერ გარიგების დადებისას დაეხმაროს მას გარიგების პირობებისა და სამართლებრივი შედეგების სრულყოფილად აღქმაში, თუ ეს სასამართლოს გადაწყვეტილებით არის განსაზღვრული.

Question 23

გამონაკლის შემთხვევაში, თუ სასამართლო დაადგენს, რომ მხარდამჭერის მიერ მხარდაჭერის მიმღების ნების გამოვლენა 1 თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში ობიექტურად შეუძლებელია და მის ნაცვლად გადაწყვეტილების მიღების აკრძალვა მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს მხარდაჭერის მიმღებს, რის უფლებას აძლევს სასამართლო მხარდამჭერს?

Answer 23

სასამართლო მხარდამჭერს უფლებას აძლევს, მხარდაჭერის მიმღების სახელით, მისი ინტერესებიდან გამომდინარე, დადოს აუცილებელი გარიგებებ

Question 24

რაზეა დამოკიდებული გარიგების ნამდვილობა თუ მხარდაჭრის მიმღები დებს გარიგებას?

Answer 24

თუ მხარდაჭერის მიმღები დებს გარიგებას სასამართლოს გადაწყვეტილებით განსაზღვრული მხარდაჭერის მიღების გარეშე, გარიგების ნამდვილობა დამოკიდებულია იმაზე, შემდგომ მხარდამჭერი მოიწონებს თუ არა მას, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მხარდაჭერის მიმღები ამ გარიგებით სარგებელს იღებს.

Question 25

მხარდაჭერის მიმღების მიერ სასამართლოს გადაწყვეტილებით განსაზღვრული მხარდაჭერის მიღების გარეშე გარიგების დადებაზე ვრცელდება სსკ-ის _-ე და 6_-ე მუხლებით დადგენილი წესით.

Answer 25

სსკ-ის 64-ე და 66-ე მუხლებით დადგენილი წესით. (საცილოდ ბათილი გარიგება)

Question 26

სსკ-ის 64 მუხლი:

Answer 26

უარი არასრულწლოვანის მიერ დადებულ გარიგებაზე. 1. არასრულწლოვანის მიერ დადებული ხელშეკრულების მოწონებამდე მეორე მხარეს აქვს ხელშეკრულებაზე უარის თქმის უფლება. 2. თუ მეორე მხარემ იცოდა პირის არასრულწლოვანობის შესახებ, მაშინ მას უარის თქმა შეუძლია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როცა არასრულწლოვანი მას ატყუებდა, რომ წარმომადგენლისაგან მიღებული აქვს თანხმობა.

Question 27

სსკ-ის 66 მუხლი:

Answer 27

წარმომადგენლის აუცილებელი თანხმობის გარეშე დადებული გარიგების ბათილობა; ბათილია ცალმხრივი გარიგება, რომელსაც არასრულწლოვანი დებს კანონიერი წარმომადგენლის აუცილებელი თანხმობის გარეშე. ბათილია ასეთი გარიგება მაშინაც, როცა არსებობს კანონიერი წარმომადგენლის თანხმობა, მაგრამ არასრულწლოვანს არ წარმოუდგენია ამის დამადასტურებელი წერილობითი საბუთი, რის გამოც გარიგების მეორე მხარემ დაუყოვნებლივ თქვა მასზე უარი. ასეთი უარი დაუშვებელია, თუკი მეორე მხარე ინფორმირებული იყო კანონიერი წარმომადგენლის ამ თანხმობის შესახებ.

Question 28

თუ მეორე მხარემ იცოდა პირის არასრულწლოვანობის შესახებ, მაშინ მას უარის თქმა შეუძლია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როცა

Answer 28

არასრულწლოვანი მას ატყუებდა, რომ წარმომადგენლისაგან მიღებული აქვს თანხმობა.

Question 29

სარგებლის მომტანად არ არის მიჩნეული ორმხრივი ხელშეკრულებები, ვინაიდან

Answer 29

ასეთ ხელშეკრულებებში უფლებებს ყოველთვის უპირისპირდება მოვალეობები.

Question 30

რომელ გარიგებს მიაკუთვნებენ ისეთს რომელსაც არასრულწლოვანი სარგებელს იღებს და მზრუნველის თანხმობა არ სჭირდება?

Answer 30

ჩუქებას, უპატრონო ნივთის მითვისებას.

Question 31

არასრულწლოვანის მიერ დადებული ნამდვილი გარიგებების ჯგუფს განეკთვნება გარიგებები, რომელთა

Answer 31

დასადებად არასრულწლოვანმა განკარგა ის საშუალებანი, რომლებიც ამს გადასცეს კანონიერმა წარმომადგენლებმა ან ამ წარმომადგენლის თანხმობით -მესამე პირებმა, ამ მიზნით ანდა თავისუფალი განკარგვის მიზნით.

Question 32

თუ კანონიერი წარმომადგენელი მოიწონებს შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირის მიერ დადებულ გარიგებას, ეს გარიგება გახდება ნამდვილი. ამიტომ ასეთი გარიგებები განეკუთვნება ან

Answer 32

საცილო გარიგებებს, ან მერყევად | ბათილ გარიგებებს.

Question 33

როგორ შეიძლება განვსაზღვროთ დელიქტუნარიანობა?

Answer 33

როგორც პირის უნარი, საკუთარი ნებითა და ოქნებით აგოს პასუხი მიყენებული ზიანისთვის.

Question 34

ვინ აგებს პასუხს 10 წლის ასაკს მიუღწეველი პირის მიერ მიყენებული ზიანისთვის?

Answer 34

მის ნაცვლად მშობლები ან მეთვალყურეობაზე ვალდებული პირები არიან პასუხისგმებელი აანაზღაურონ ამ პირის მიერ მიყენებული ზიანი. მათი პასუხისმგებლობა გამოირიცხება თუ მეთვალყურეობაზე ვალდებულ პირებს არ შეეძლოთ ზიანის თავიდან აცილება.

Question 35

აგებს თუა რა 10 წლის ასაკს მიღწერული, თუმცა არასრულწოვანი პირი პასუხს იმ ზიანისთვის, რომელიც მან სხვას მიაყენა?

Answer 35

დიახ აგებს 10 წელს მიღწერული არასრულწლოვანი პასუხს ზიანისთვის, გარდა იმ შემთხვევისა თუ მას არ შეეძლო თავისი მოქმედების მნიშვნელობა გაეგო, თუ მისი ქონება საკმარისი არ არის მიყენებული ზიანის ანაზღარუებისთვის, დამათებითი, ე.ი სუბსიდიური პასუხისმგებლობა დაეკისრება მის კანონიერ წარმომადგენენლებსაც.

Question 36

მხარდაჭერის მიმღების მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება ეკისრება მხარდაჭერის მიმღებს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა

Answer 36

მას სასამართლოს გადაწყვეტილებით მხარდამჭერი ზიანის მიყენების თავიდან ასაცილებლად დაენიშნა

Question 37

თუ მხარდაჭერის მიმღებს სასამართლოს გადაწყვეტილებით მხარდამჭერი ზიანის მიყენების თავიდან ასაცილებლად დაენიშნა, მის მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება ეკისრება

Answer 37

მხარდამჭერს, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ამ ზიანის თავიდან აცილება შეუძლებელი იყო.

Question 38

მხარდაჭერის მიმღების მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღარუების ვალდებულება მხარდამჭერს არ დაეკისრება, თუ ის

Answer 38

დაადასტურებს, რომ მხარდაჭერის მიმღებს ზიანის მიყენების მომენტისათვის აღარ სჭირდებოდა მხარდაჭერა ზიანის მიყენების თავიდან ასაცილებლად.

Question 39

როგორ შეიძლება გაუქმდეს პირის უფლებაუნარიანობა?

Answer 39

მხოლოდ მისი გარდაცვალების შემთხვევაში.

Question 40

ირი გარდაცვლილად შეიძლება გამოცხადდე სასამართლოს გადაწყვეტილებით, თუმცა გრდაცვლილად გამოცხადება მხოლოდ კონკრეტულ შემთხვევაშია სესაძლებელი, რომელიც გაწერილია სამოქალაქო კოდექსში:

Answer 40

ა) საცხოვრებელ ადილას 5 წლის განმავლობაში არ მოიპოვება ცნობა მისი ადგილსამყოფლის შესახებ; ბ) ისეთ გარემოებაში დაიკარგა უგზო-უკვლოდ, რომელიც მის გარდაცვალებას უქადდა; ანდა გ) სავარაუდოა, რომ იგი უბედური შემთხვევის შედეგად გარდაიცვალა და 6 თვის განმავლობაში არ მოიპოვება ცნობები მის შესახებ.

Question 41

სამხედრო მოსამსახურე ან სხვა პირი, რომელიც უგზო-უკვლოდ დაიკარგა საომარ მოქმედებასთან დაკავშირებით, შეიძლება სასამართლო წესით გამოცხადდეს გარდაცვლილად არა უადრეს

Answer 41

ორი წლის გასვლისა საომარი მოქმედების დამთავრების დღიდან. ასეთ შემთხვევებში სასამართლოს შეუძლია პირის სიკვდილის დღედ აღიაროს მისი სავარაუდო დაღუპვის დღე. მისი გარდაცვალების დღედ მიიჩნევა ის თარიღი, რომლითაც სასამართლო გადაწყვეტილება მისი გარდაცვალების შესახებ ძალაში იქნა შესული.

Question 42

უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება - პირის გარდაცვლილად გამოცხადებას უსწრებს პირის უგზო-უკვლოდ გამოცხადება, რომელიც ორი გარემოების საფუძველზე ხორციელდება

Answer 42

ა) პირის ადგილსამყფელი უნდა იყოს უცნობი და | ბ) ორი წლის განმავლობაში საკუთარ საცხოვრებელ ადგილას არ უნდა იყოს ნამყოფი