პირადი არაქონებრივი უფლებები

Question 1

არაქონებრივი უფლებების მაგალითებია:

Answer 1

პატივი, ღირსება, საქმიანი რეპუტაცია, საკუთარი გამოსახულება და მათი მსგავსი სხვა არაქონებრივი სიკეთეები სამოქალაქო სამართლის დაცვის ობიექტს წარმოადგენენ, თუმცა არა სამოქალაქო ბრუნვის ობიექტებად განიხილებიან.

Question 2

სამოქალაქო კოდექსი ობიექტების ორ დიდ ჯგუფს იცნობს:

Answer 2

ნივთებსა და არამატერიალურ ქონებრივ

სიკეთეებს.

Question 3

არამატერიალური ნივთები ხასიათდებიან უსხეული ნივთებად და მათ კატეგორიას განეკუთვნებიან

Answer 3

უფლებები და მოვალეობები. აუცილებელია, რომ მათი გადაცემა სხვა პირზე იყოს შესაძლებელი ან ილეოდეს მატერიალურ სარგებელს ანდა ანიჭებდეს პირს სხვისგან რაიმეს მოთხოვნის უფლებას. მაგ.სახელის უფლება, რომელიც პირადი ქონებრივი უფლებაა, გადაცემას არ ექვემდებარება და არ წამოადგენს არამატერიალურ ქონებრივ სიკეთეს.

Question 4

პიროვნული უფლებების მიზანია,

Answer 4

ადამიანის პიროვნების სფეროში არაკანონიერი ჩარევის აღკვეთა, რომელიც ადამიანის პატივის, ღრსებისა და ინდივიდუალურობის ხელშეუხებლობიას უზრუნველყოფენ.

Question 5

პიროვნული უფლებების სამართლებრივი დაცვის ორი გზა არსებობს:

Answer 5

ზოგადი პიროვნული უფლებების აღიარება და ცალკეული პიროვნული უფლებების მოწესრიგება

Question 6

ზოგადი უფლებების აღიარება აერთიანებს თითოეულ უფლებას რომელიც

Answer 6

ადამიანის ღირსებიდან და პიროვნების თავისუფალი განვითარების უფლებიდან გამომდინარეობს და პიროვნების იდენტობასა თუ ინდივიდუალურობას უკავშირდება,

Question 7

ცალკეული პიროვნული უფლებების მოწესრიგებას აქვს ის უპირატესობა, რომ შესაძლებელი ხდება

Answer 7

მისთვის დამახასიათებელი თავისებურებების გამოკვეთა და შესაბამის დარღვევასთან მიმართებით უფრო კონკრეტული სამართლებრივი შედეგის გათვალისწინება.

Question 8

სამოქალაქო საელი წარმოადგენს პირად არაქონებრივ უფლებას, რომელიც კოდექსისეული განამრტებით მოიცავს

Answer 8

პირის სახელსა და გვარს. იგი ადამიანის იდენტიფიცირების საშუალებაა, რომელიც უფლებასთან ერთად ამავდროულად მოვალეობადაც მიიჩნევა. სახელის უფლება პირადი და აბსოლუტური ხასიათის უფლებაა.. თუმცა ერთ შემთხვევაში სახელი წმინდა პირადი არაქონებრივი უფლებაა, ხოლო მეორე შემთხვევაში არამატერიალური ქონებრივი სიკეთე, როდესაც იურიდიული პირის, ბრენდის სახელწოდებას ვეხებით.

Question 9

სახელის შეძენის საფუძველს სამოქალაქო კოდექსი ამომწურავად განსაზღვრავს, მათ განეკუთვნება:

Answer 9

დაბადება, დაქორწინება და სახელის შეცვლა ნებაყოფლობით.

Question 10

სსკ-ის მე-18 მუხლის 1-ლი ნაწილი ერთმანეთისგან განასხვავებს ორ შემთხვევას, რომლებიც შესაძლოა საფუძვლად დაედოს სასარჩელო მოთხოვნებს სახელის უფლების დაცვის შესახებ.

Answer 10

1) როდესაც ფიზიკურ პირს სახელს ეცილებიან;

2) როცა ფიზიკური პირის სახელით სხვა უნებართვოდ სარგებლობს და ამით ფიზიკური პირის ინტერესები ილახება.

Question 11

სახელით უნებართვოდ სარგებლობა შეიძლება გამოვლინდეს სხვადასხვა ფორმით:

Answer 11

სახელის მითვისებით, ლიტერატურული პერსონაჟისთვის მოსარჩელის სახელის უნებართვოდ შერჩევით ან საგნის თუ საქონლისთვის მოსარჩელის სახელის მიკუთვნებით. ამსთან, საკმარისია, მოპასუხე სადავო სახელით სარგებლობდეს ისე, რომ მესამე პირებმა სახელით მიღებული წარმოდგენა მოსარჩელის პიროვნებას დაუკავშირონ. ასეთ შემთხვევაში შეიძლება შეილახოს მოსარჩელის ქონებრივი ან არაქონებრივი ინტერესი.

Question 12

სსკ-ის მე-18 მუხლის მე-2 ნაწილი იცავს პირის ისეთ არაქონებრივ უფლებებს, როგორიცაა

Answer 12

პატივი, ღირსება, პირადი ცხოვრების საიდუმლოება, პირადი ხელშეუხებლობა, საქმიანი რეპუტაცია

Question 13

სახელით უნებართვოდ სარგებლობა შეიძლება გამოვლინდეს სხვადასხვა ფორმით:

Answer 13

სახელის მითვისებით, ლიტერატურული პერსონაჟისთვის მოსარჩელის სახელის უნებართვოდ შერჩევით ან საგნის თუ საქონლისთვის მოსარჩელის სახელის მიკუთვნებით. ამსთან, საკმარისია, მოპასუხე სადავო სახელით სარგებლობდეს ისე, რომ მესამე პირებმა სახელით მიღებული წარმოდგენა მოსარჩელის პიროვნებას დაუკავშირონ. ასეთ შემთხვევაში შეიძლება შეილახოს მოსარჩელის ქონებრივი ან არაქონებრივი ინტერესი.

Question 14

სსკ-ის მე-18 მუხლის მე-2 ნაწილი იცავს პირის ისეთ არაქონებრივ უფლებებს, როგორიცაა

Answer 14

პატივი, ღირსება, პირადი ცხოვრების საიდუმლოება, პირადი ხელშეუხებლობა, საქმიანი რეპუტაცია.

Question 15

სსკ-ის მე-18 მუხლის მე-2 ნაწილით

Answer 15

პირს უფლება აქვს სასამართლოს მეშვეობით, კანონით დადგენილი წესით დაიცვას საკუთარი პატივი, ღირსება, პირადი ცხოვრების საიდუმლოება, პირადი ხელშეუხებლობა ან საქმიანი რეპუტაცია შელახვისაგან.

Question 16

ეთიკის მეცნიერებაში დამკვიდრებული განმარტების მიხედვით, პიროვნების პატივის ქვეშ იგულისხმება

Answer 16

პიროვნების მორალური თუ სხვა თვისებების საზოგადოებრივი შეფასება. პატივი პიროვნების ობიექტური საზოგადოებრივი შეასებაა, რომელიც განსაზღვრავს საზოგადოების დამოკიდებულებას პიროვნების მიმართ.

Question 17

პატივი და საზოგადოებრივი სახე-

Answer 17

პატივის დაცვა უზრუნველყოფს ადამიანის პატივისცემას და უსამართლოდ მისი უარყოფით ჭრილში წამოჩენის აღკვეთას.

Question 18

პატივის დაცვის უფლების შეზღუდვა შეიძლება განხორციელდეს ორი გზით:

Answer 18

1) შეურაცხყოფის მიყენებით.

2) დამამცირებელი ფაქტის გამოვლენით (პირიდიულ პირებთან მიმართებით)

Question 19

ღირსების ქვეშ იგულისხმება”

Answer 19

პიროვნების მიერ საკთარი მორალური თუ სხვა თვისებების, უნარის, საზოგადოების წინაშე მისი ვალის მოხდის, საკუთარი საზოგადოებრივი მნიშნველობის შეფასება თავად პიროვნების მიერ. ამასთან, ეს თვითშეფასება ემყარება მორალური თ სხვა თვისებების შეფასების საზოგადოებრის მიერ აღიარებულ კრიტერიუმებს.

Question 20

საქმიანი რეპუტაციის ქვეშ იგულისხმება:

Answer 20

საზოგადოების მიერ პირის პროფესიული თუ სხვა საქმიანი თვისებების შეფასება, რასაც ემყარება საზოგადოების დამოკიდებულება ფიზიკური თუ იურიდიული პირის მიმართ.

Question 21

პირადი სფეროს დაცვა გულისხმობს

Answer 21

ადამიანის ცხოვრების წარმართვის ავტონომიური სფეროს აღიარებას რომელშც იგი საკუთარ თავთან რჩება და საკუთარ ინდივიდუალურობას ავითარებს სხვათა მონაწილეობის გარეშე.

Question 22

ინდიმური სფეროს დაცვაში მოაზრება

Answer 22

განდობილი აზრებისა და განცდების მესამეპირთათვის აკრძალვა, თუკი ამ უკანასკნელის დავის ინტერესს არ აღემატება საზოგადოებრივი ინტერესის დაცვა. პირადი სფეროს ხელყოფად ასევე გამოიხატება არასასურველი სატელეფონო ზარებით, სარეკლამო საქონლის საფოსტო ყუთში ჩაგდებით, ფასით გაგზავნითა და სხვა მსგავსი შემთვევები.

Question 23

აზრის ფორმირებისა და გამოხატვის უფლება

Answer 23

ინდივიდი თავისუფალია იმაში თუ როგორი იქნება მისი აზრი, მისი გავრცელების თავისუფლებაშიც არ არის შეზღუდული. აქვე შედის ადეკვატური ციტირება, შეფასება, კომენტარის გაკეთების უფლება, პირს აქვს ულება განსაზღვროს აზრის შინაარსი, გამოხატვის ადგილი, ფორმა

Question 24

პატივის, ღირსების, საქმიანი რეპუტაციის შელახვის ქვეშ იგულისხმება

Answer 24

ფიზიკური ან იურიდიული პირის შესახებ ისეთი ცნობების გავრცელება, რომლებიც შეიცავენ მტკიცებას, მათ მიერ კანონის ან მორალის ნორმების დარღვევის, უღირსი საქციელის ჩადენის შესახებ.

Question 25

პატივის, ღირსების, საქმიანი რეპუტაციის ან პირადი ცხოვრების საიდუმლოების შემლახველი ცნობების გავრცელების ქვეშ იგულისხმება

Answer 25

ასეთი ცნობების გამოქვეყნება პრესაში, ტელევიზიით, რადიოთი, მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებებით, ცნობების გადმოცემა საჯარო განცხადებებში, გამოსვლებში; დაცვას არ ექვემდებარება ცნობები, რომლებსაც ფიზიკური ან იურიდიული პირის შესახებ შეიცავენ სასამრთლო გადაწყვეტილებები, საგამოძიებო ორგანოთა დადგენლიებები, რადგან ამ დოკუმენტების განხილვა ექვემდებარება საპროცეო კანონმდებლობით დადგენილ წესს.

Question 26

პატივის, ღირსების, საქმიანი რეპუტაციის შელახვის შესახებ სამოქალაქო სარჩელის განხილვის დროს მოსარჩელე ვალდებულია დაამტკიცოს, რომ

Answer 26

ასეთი ცნობები გავრცელებულია. მას არ ეკისრება იმის მტკიცება, შეესაბამება თუ არა გავრცელებული ცნობები სინამდვილეს. გავრცელებული ცნობების სინამდვილისადმი შესაბამისობის მტკიცება ეკისრება მოპასუხეს.

Question 27

თუ პირის პატივის, ღირსების, საქმიანი რეპუტაციის ან პირადი ცხოვრების საიდუმლოების შემლახველი ცნობები გავრცელებულია მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით, მაშინ მათი უარყოფაც უნდა მოხდეს

Answer 27

ამავე საშუალებებით.

Question 28

თუ პიროვნების გამაწბილებელ ცნობებს შეიცავს ამა თუ იმ ორგანიზაციის მიერ გაცემული დოკუმენტი და ისინი სინამდვილეს არ შეესაბამებიან, სასამართლო უფლებამოსილია

Answer 28

ორგანიზაციას დააკისროს დოკუმენტის შეცვლა , რომელიც უნდა გაეგზავნოს ყველა იმ დაინტერესებულ პირს, ვისაც თავდაპირველად დოკუმენტი მიეწოდა

Question 29

პირი, რომლის შესახებაც მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში მისი პიროვნების პატივის, ღირსების, საქმიანი რეპუტაციის შემლახველი ცნობები გამოქვეყნდა, უფლებამოსილია

Answer 29

სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე, მასობრივი ინფორმაციის იმავე საშუალებებით გამოაქვეყნოს თავისი პასუხი.

Question 30

სოციოლოგიურ და იურიდიულ ლიტერატურაში გავრცელებული განმარტების თანახმად, „პირადი ცხოვრების საიდუმლოების“ ქვეშ იგულისხმება

Answer 30

ინფორმაცია, რომელიც არ შეეხება პიროვნების საზოგადოებრივ ცხოვრებას და გამიზნულია პირთა განსაზღვრული წრისთვის ან მისი ვინმესთვის განდობა საერთოდ არ შეადგენს პირის ინტერესს

Question 31

„პირადი ცხოვრების საიდუმლოების“ დაცვის მოთხოვნით წარდგენილი სარჩელების განხილვა და ამ უფლებების დაცვა ისეთი სამოქალაქო სამართლებრივი საშულებებით უნდა ხდებოდეს, როგორიცაა

Answer 31

უფლების აღიარება, უფლების შემლახავი მოქმედების აღკვეთა, უფლების დარღვევამდე არსებული მდგომარეობის აღდგენა, ქონებრივი თუ მორალური ზიანის ანაზღაურება

Question 32

პირადი ხელშეუხებლობის თავისუფლება მოიცავს ისეთ პიროვნულ ღირებულებებს, როგორიცაა

Answer 32

მიწერ-მოწერის, პირადი წერილების, დღიურების, კერძო დოკუმენტაციის დაცვა, რომელთა უზრუნველყოფა ეფექტურია „პირადი ცხოვრების საიდუმლოების“ განხილვისას მითითებული სამოქალაქო-სამართლებრივი საშუალებებით.

Question 33

პირის თანხმობა არ არის საჭირო, როცა ფოტოგადაღება (ვიდეოგადაღება და ა.შ.) დაკავშირებულია

Answer 33

მის საზოგადოებრივ აღიარებასთან, დაკავებულ თანამდებობასთან, მართლმსაჯულების ან პოლიციის მოთხოვნებთან, სამეცნიერო, სასწავლო ან კულტურულ მიზნებთან, ანდა ფოტოგადაღება (ვიდეოგადაღება და ა.შ.) მოხდა საზოგადო ვითარებაში, ანდა პირმა პოზირებისათვის მიიღო საზღაური.

Question 34

გამოსახულების ქვეშ იგულისხმება

Answer 34

მხატვრული პორტრეტი, ფოტოსურათი, ინდივიდის გამოსახულება კინოფილმში, ტელეგადაცემაში თუ ვიდეოფილმში, სადაც მისი გარეგნული იერის შეცნობა შესაძლებელია. ინდივის თავისუფლება-მისი გამოსახულება გამოტანილ იქნეს საჯაროდ ან ეჩვენოს საზოგადობას მისთვის სასურველი ფორმით, პიროვნულობის განუყოფელი ნაწილია.

Question 35

გამოქვეყნება გულისხმობს

Answer 35

პირის გამოსახულების საჯაროდ გამოტანას.

Question 36

პიროვნების გამოსახულების გამოყენება შეიძლება მიზნად ისახავდეს

Answer 36

როგორც გამოსახულებაზე აღბეჭდილი პიროვნების დისკრედიტაციას, ისე გამოსახულების გამოყენებას რეკლამის მიზნით, ამა თუ იმ პოლიტიკური, სოციალური თუ სხვა იდეების სასარგებლოდ.

Question 37

რა სახით შეიძლება არსებობდეს თანხმობა გამოსახულების გამოქვეყნებაზე?

Answer 37

ცალმხირი ნებართვისა ან ხელშეკრულების ელემენტის სახით

Question 38

რასთან გვაქვს საქმე, როცა პირი ვინმეს შემხვედრი მოვალეობის გარეშე, თანახმაა გამოსახულება გამოქვეყნდეს

Answer 38

თანხმობის ცალმხრივ გაცხადებასთან ანუ ნებართვასთან.

Question 39

გამოსახულების გამოქვეყნების მართლზომიერების საკითხის გადაწყვეტისას საქმე გვაქვს ____ და ____ ინტერესების კოლიზიასთან.

Answer 39

ინდივიდუალური და საზოგადოებრივი ინტერესების კოლიზიასთან. ერთის მხრივ, სახეზეა ინდივიდის ინტერესი -დაუპირისპირდეს თავისი გამოსახულების საჯაროდ გამოტანას, ხოლო მეორეს მხრივ, საზოგადოების ინტერესი, მიიღოს ინფორმაცია საზოგადოებრივი მოვლენების შესახებ. თუ გამოსახულებაში აღმბეჭდილი მოვლენა სცილდება კერძო ცხოვრების ფარგლებს და შეადგენს საზოგადოებრივი ცხოვრების ნაწილს, საზოგადოების ინფორმირების საყოველთაო ინტერესი სჭარბობს ინდივიდის ინტერესს.

Question 40

პირადი არაქონებრივი უფლებების იურიდიული შინაარსი მოიცავს

Answer 40

ფიზიკური პირის შესაძლებლობას, სამართლის ყველა სხვა სუბიექტისგან მოითხოვოს მისი აღნიშნული უფლებების პატივისცემა

Question 41

მე-18 მუხლის მიხედვით, არაქონებრივ უფლებათა დაცვის ფორმებად მიჩნეულია:

Answer 41

არაქონებრივ უფლებათა აღიარება, ხელმყოფი მოქმედების შეწყვეტა ან მათზე უარის თქმა. დაცვის ეს ფორმები უმთავრეს მიზნად ისახავს დაზარალებულის უფლებების აღდგენას და მათი განხორციელების მოთხოვნა ფიზიკურ პირს შეუძლია ხელმყოფის ბრალეულობის მიუხედავად.

Question 42

თუ პირადი არაქონებრივი უფლებების ხელყოფა ხორციელდება ვინმეს ბრალეული მოქმედებით, ფიზიკურ პირს უფლება აქვს

Answer 42

მოითხოვოს ქონებრივი ზარალის ან მორალური ზიანის ანაზღაურება ან ზარალის და მორალური ზიანის ანაზღაურება ერთად.

Question 43

პირადი არაქონებრივი უფლებების ხელყოფით მიყენებული ზიანის ანაზღაურების ფაქტობრივ საფუძვლებად ჩაითვლება

Answer 43

ზიანის ანაზღაურების საერთო საფუძვლები. პირველ უმთავრეს საფუძველს ქონებრივი ზიანის არსებობა წარმოადგენს. ზიანის ქვეშ, მოცემულ შემთხვევაში იგულისხმება ქონებრივი დანაკლისი, რაც ფიზიკურმა პირმა მისი პიროვნული უფლებების ხელყოფით განიცადა. აღნიშნული დანაკლისი შეიძლება დადგეს ანაცდენი სარგებლის სახით. ამგვარი ზიანის შედარებით გავრცელებული სახეებია: პროფესიული საქმიანობის შეზღუდვა, კლიენტურის, პაციენტების დაკარგვა და სხვა.

Question 44

ქონებრივი ზიანის ანაზღაურების ვალდებულების მეორე საფუძველს წარმოადგენს მართლსაწინააღმდეგო მოქმედება, რომლითაც ხდება

Answer 44

პირადი არაქონებრივი უფლებების შეზღუდვა.

Question 45

პირადი არაქონებრივი უფლებების ხელყოფა შეიძლება განხორციელდეს სამი სხვადასხვა შინაარსის მართლსაწინააღმდეგო მოქმედებით:

Answer 45

1) ქონებრივი ზიანის მომტანი ფაქტების გავრცელებით, 2) ამგვარი ზიანის მომტანი ფაქტების გახმაურებით, 3) ფიზიკური პირის თანხმობის გარეშე მისი გამოსახულების გამოქვეყნებით.

Question 46

სსკ-ის 993-ე მუხლის 1-ელი ნაწილით.

Answer 46

პირი, რომელიც განზრახ ან გაუფრთხილებლად ავრცელებს ან ახმაურებს სხვა პირისათვის ქონებრივი ზიანის მომტან ფაქტებს, ვალდებულია აანაზღაუროს აქედან წარმოშობილი ზიანი, თუ ეს ფაქტები აშკარად არასწორია.

Question 47

სსკ-ის 993-ე მუხლი ითვალისწინებს 2 მნიშვნელოვან ფაქტობრივ გარემოებას, რომლებიც ზიანის ანაზღაურების აუცილებელ წინაპირობებს განეკუთვნება:

Answer 47

1. ქონებრივი ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება წარმოიშვება თუ გავრცელებული ან გახმაურებული ცნობები აშკარად არ შეესაბამება სინამვილეს. 2. ანაზღაურებას არ ექვემდებარება ის ქონებრივი ზიანი, რომელიც პიროვნებას მიადგა იმ ცნობების გავრცელებით, რომლებსაც საზოგადოებრივი მნიშვნელობა აქვთ. სხვაგვარად რომ ითქვას, მართლსაწინააღმდეგო ქმედებად არ ჩაითვლება სინამდვილის შესაბამისი ისეთი ცნობების გავრცელება ან გახმაურება, რომლებსაც მნიშვნელობა აქვთ მართლმსაჯულების, საზოგადოებრივი უსაფრთხოების ან კანონით დაცული სხვა საზოგადოებრივი ინტერესისთვის. 3. ქონებრივი ზიანის ანაზღაურების მესამე აუცილებელი საფუძველია მიზეზობრივი კავშირი მართლსაწინაარმდეგო ქმედებასა და დამდგარ ქონებრივ ზიანს შორის. ქონებრივი ზიანი უნდა იყოს უშუალო შედეგი პირადი არაქონებრივი უფლების ხელყოფისა. 4. ხელმყოფის პირის ბრალი

Question 48

ქონებრივი ზიანის ანაზღაურების მეოთხე ძირითად საფუძველს წარმოადგენს

Answer 48

ხელმყოფი პირის ბრალი. ზიანის მიმყენებლის განზრახვა და გაუფრთხილებლობა ზიანის ანაზრაურებისთვის თანაბარი მნიშვნელობისაა. ზიანის ანაზღაურების მოცულობა განისაზღვრება როგორც დამდგარი ზიანის სიმძიმის, ისე ბრალის ხარისხის მიხედვით.

Question 49

მორალური ზიანის ანაზღაურების უპირველეს მიზანს წარმოადგენს არა ხელყოფილი უფლების რესტიტუცია, რომელიც შეუძლებელია, რადგან მიყენებულ ზიანს ფულადი ექვივალენტი არ გააჩნია, არამედ

Answer 49

სულიერი თუ ხორციელი ტკივილის ან ხელყოფილი პიროვნული სიკეთის დადებითი ემოციებით შეცვლა.