3.2 Flashcards
Gonadotropina kosmówkowa (hCG - human chorionic gonadotropin)
2) Pojawia się 9. dnia po zapłodnieniu.
3) Podczas prawidłowej ciąży, stężenie hCG wzrasta, podwajając się co 2–3 dni.
4) Największe stężenie między 60. a 80. dniem (9.–12. tydzień ciąży)!
Gonadotropina kosmówkowa (hCG - human chorionic gonadotropin) - Rola biologiczna
1) Podtrzymanie czynności ciałka żółtego - wytwarzanie progesteronu.
2) Regulacja biosyntezy steroidów w łożysku i nadnerczach płodu.
3) Stymulacja komórek Leydiga jąder płodu do syntezy testosteronu.
4) Konsekwencją wzrostu hCG jest obniżenie TSH, a szczyt przypada na koniec I trymestru - wtedy stężenie hCG jest najwyższe. W organizmie krąży dużo wyprodukowanych hormonów tarczycy, więc ogólnie taki stan przypomina nadczynność tarczycy.
Gonadotropina kosmówkowa (hCG - human chorionic gonadotropin) - Zastosowanie
1) Rozpoznanie wczesnej ciąży.
2) Diagnostyka ciąży wielopłodowej.
3) Diagnostyka rozrostu trofoblastu (zaśniad groniasty częściowy/całkowity).
4) Marker nowotworów pochodzenia trofoblastycznego
(rak kosmówki, nowotwory germinalne jądra/jajnika).
5) Przewidywanie poronienia samoistnego.
6) Diagnostyka ciąży ektopowej.
7) Diagnostyka prenatalna wad płodu → wraz z AFP i estriolem stanowi test potrójny
(wzrost w trisomii 21!).
Test potrójny (β-hCG + AFP + estriol):
- test przesiewowy pomocny we wczesnym wykrywaniu wad rozwojowych płodu w II trymestrze ciąży.
- PTG rekomenduje przeprowadzenie tego badania między 15. a 20. tygodniem ciąży.
Niski poziom hCG
- poronienie samoistne
- ciąża ektopowa
Wysokii poziom hCG
- ciąża wielopłodowa
- zaśniad groniasty częściowy albo całkowity
- rak kosmówki, nowotwory jądra/jajnika
- trisomia 21
Laktogen łożyskowy (hPL)
2) Wytwarzany i wydzielany przez syncytiotrofoblast ŁOŻYSKA.
3) Wzrost stężenia hPL odzwierciedla wzrost i dobrostan łożyska.
4) Wpływa również na przygotowanie gruczołów sutkowych do laktacji.
Laktogen łożyskowy (hPL) - Stężenie w ciąży
- wykrywany 12-18 dni od zapłodnienia
- najwyższy poziom w 38 tyg
Laktogen łożyskowy (hPL) - niski poziom
- nadciśnienie indukowane ciąża
- wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu
- wewnątrzmaciczne obumarcie płodu
- niewydolność łożyska
- przedwczesne oddzielenie się łożyska
- poród przedwczesny
Laktogen łożyskowy (hPL) - wysoki poziom
- ciąża wielopłodowa
- cukrzyca
Laktogen nie tylko “ściąga” glukozę do płodu, ale też powoduje, że jest jej więcej u matki - stąd OGTT wykonywane jest w 24-28tc i też GDM ujawnia się w drugiej połowie ciąży w momencie największego wzrostu tego hormonu.
Estrogeny
1) Estrogeny są produkowane przez łożysko w ilościach proporcjonalnie wzrastających od 6. tygodnia ciąży.
3) W II i III trymestrze ciąży stężenia estrogenów świadczą o stanie jednostki płodowo-łożyskowej:
- duże lub wzrastające wskazują na dobrostan rozwijającego się płodu,
- małe wskazują na różne postaci patologii ciąży.
W stanach patologii ciąży obserwuje się zmniejszone stężenie estrogenów
- pierwotna niewydolność łożyska,
- przedwczesne oddzielenie łożyska,
- nadciśnienie tętnicze i stan przedrzucawkowy,
- ciąża przenoszona,
- wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu znacznego stopnia,
- wady ośrodkowego układu nerwowego płodu - wynika z zaniku lub hipoplazji nadnerczy u tych płodów.
- zespołu Downa/Edwardsa
test podwójny
- β-hCG + PAPP-A
- test przesiewowy pomocny we wczesnym wykrywaniu wad rozwojowych płodu w I trymestrze ciąży.
- PTG rekomenduje przeprowadzenie tego badania między 11. a 14. tyg. ciąży wraz z oceną przezierności karkowej (NT).
Nowotwory zarodkowe, w których podwyższony jest poziom beta-hcg
-dysgerminoma, seminoma (podwyższone u ok. 10%)
-guz mieszany
-nabłoniak kosmówkowy złośliwy
Progesteron
1) W czasie ciąży wytwarzany jest najpierw przez ciałko żółte (do 11. tygodnia),
a łożysko od około 11-12 tygodnia ciąży
2) Fizjologicznie najwyższe stężenie progesteronu u kobiet
obserwuje się w końcowym okresie ciąży.
Białko PAPP-A
= PAPP-A - ang. pregnancy-associated plasma protein A, pappalysin 1 - tj. ciążowe białko osoczowe
1) PAPP-A jest wielkocząsteczkową glikoproteiną zwaną ciążowym białkiem osoczowym (powstaje w trofoblaście).
2) Znamienny wzrost jego stężenia obserwuje się w 6. tygodniu ciąży. Następnie stężenie dalej rośnie aż do porodu.
3) Odgrywa rolę w immunosupresji (nierozpoznawalność trofoblastu jako ciała obcego).
Białko PAPP-A- Zastosowanie
1) Stężenie PAPP-A wzrasta w przebiegu ciąży prawidłowej.
2) Zatem nieprawidłowy niski poziom może świadczyć o pewnych nieprawidłowościach w przebiegu ciąży.
3) W trisomii 21. wykazano zmniejszenie jego stężenia w osoczu.
Fibronektyna
1) Fibronektyna jest glikoproteiną występującą w płynach ustrojowych, błonach komórkowych i macierzy międzykomórkowej.
2) Fibronektyna płodowa stanowi składnik macierzy międzykomórkowej
matczyno-płodowego.
3) Fizjologicznie fibronektyna występuje w wydzielinie pochwowej w minimalnych stężeniach. Wysokie stężenie ( ≥50 ng/ml) FFN w wydzielinie pochwowej w 22 tygodniu ciąży lub później zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego
Fibronektyna- Zastosowanie
1) Diagnostyka porodu przedwczesnego (pomiar stężenia w wydzielinie śluzowej pochwy → fibronektyna (+) → zwiększone ryzyko porodu przedwczesnego).
2) Marker nadciśnienia indukowanego ciążą i stanu przedrzucawkowego (wzrost stężenia w surowicy matki w przypadku uszkodzenia naczyń łożyska w przebiegu NT).
3) Marker IUGR (wzrost stężenia w surowicy matki w przypadku uszkodzenia naczyń łożyska w przebiegu NT → IUGR w konsekwencji).
Stężenie metabolitu progesteronu, pregnandiolu, maleje w stanach patologii ciąży
- niewydolność lutealna łożyska,
- ciąża przenoszona,
- wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu,
- stan przedrzucawkowy.
- test potrójny
β-hCG + AFP + estriol
α-fetoproteina (AFP)
1) AFP to glikoproteina wytwarzana początkowo przez pęcherzyk żółtkowy, a następnie przez wątrobę płodu.
2) Stężenie AFP w surowicy krwi płodu osiąga maksymalną wartość na początku II trymestru, a następnie ulega zmniejszeniu.
3) Matczyne stężenie AFP wzrasta wraz z wiekiem ciążowym (zwiększająca się produkcja AFP przez płód i transfer przez łożysko).
Biologiczna rola AFP polega na
- udziale w rozwoju narządów płodu dzięki specyficznym receptorom w tkance nerwowej, mięśniach, skórze, płucach i nerkach;
- wiąże także hormony steroidowe, zabezpieczając płód przed ich nadmiarem.
Znaczący wzrost stężenia AFP w surowicy krwi matki:
1) Wady ośrodkowego układu nerwowego płodu (bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa, przepuklina oponowa, wodogłowie).
2) Inne wady rozwojowe (zarośnięcie przełyku, wytrzewienie).
3) Stany zagrożenia płodu (ciężka immunizacja Rh, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, IUGR*).
