5. INTERNATIONALE INFORMATIE- EN BEWIJSVERGARING/-LEVERING Flashcards
(3 cards)
De stagiaire kan beschrijven in hoeverre in een Nederlandse procedure voor het beoordelen van vorderingszaken en verzoekzaken waarin buitenlands recht van toepassing is, het Nederlandse bewijsrecht geldt.
Het kan voorkomen dat een Nederlandse rechter niet Nederlands, maar buitenlands recht moet toepassen in een procedure. Dit is deels geregeld in boek 10 BW, Brussel I-bis en de Rome I-verordening.
Welke rechter bevoegd is, wordt bepaald aan de hand van de Brussel I-bis-verordening. Hoofdregel is dat zij die woonplaats hebben op het grondgebied van een lidstaat, worden opgeroepen voor de gerechten van die lidstaat (artikel 4 Brussel I-bis).
Hierop zijn enkele uitzonderingen mogelijk. Indien de Nederlandse rechter bevoegd is, heet hij op grond van artikel 25 Rv de plicht om buitenlands recht ambtshalve toe te passen indien dit door de conflictregels wordt aangewezen. Dit geldt echter niet voor het procesrecht. De Nederlandse rechter dient altijd de regels van het Rv te volgen, op grond van de lex fori processus regel, behoudend de in toepasselijke verdragen en verordeningen neergelegde procesregels. Het procesrecht is dwingendrechtelijk van aard: partijen kunnen niet voor een ander procesrecht kiezen.
De stagiaire kan opsommen op welke wijze bewijs of informatie dat zich in Nederland bevindt, ten behoeve van een in het buitenland te voeren procedure kan worden verzameld.
In de Uitvoeringswet wordt voorzien in een centraal orgaan (de Raad voor de Rechtspraak), dat onder meer tot taak krijgt de gerechten van informatie te voorzien (artikel 3 Bewijsverordening jo.
Artikel 3 Uitvoeringswet), alsmede een bevoegde autoriteit (de Rechtbank Den Haag), die kennisneemt van verzoeken tot rechtstreekse bewijsverrichting in Nederland buiten de rechter om (artikel 17 Bewijsverordening jo. Artikel 3 lid 3 Uitvoeringswet).
Er hoeft geen gebruik gemaakt te worden van een buitenlands gerechtelijk apparaat en de bewijsverkrijging (gerechtelijke plaatsopneming of een getuigenverhoor) kan in alle EU-landen door 1 persoon worden verricht.
In artikel 2 Uitvoeringswet worden de rechtbanken aangewezen die in Nederland bevoegd zijn een verzoek van een gerecht uit een andere lidstaat uit te voeren.
De verordening laat niet toe verzoeken om rechtstreekse bewijsverkrijging door een rechter uit een andere lidstaat op hun grondgebied te weigeren.
Artikel 843a Rv mag ook worden gebruikt voor een in het buitenland te voeren procedure:
De stagiaire kan beschrijven op welke wijze bewijs of informatie die zich in het buitenland bevindt, ten behoeve van een in Nederland te voeren procedure kan worden verzameld en in deze procedure kan worden ingebracht.
Voor (voorlopige) getuigenverhoren, (voorlopige) deskundigenberichten en (voorlopige) descentes is de EG-Bewijsverordening (Bewijs-Vo) van belang.
Een verzoek kan alleen worden gedaan met het doel bewijs te verkrijgen in een reeds aanhangige of in een voorgenomen procedure (art. 1 lid 2 Bewijs-Vo). Fishing expeditions en pre-trial discovery zijn uitgesloten.
In de bewijsverordening zijn twee mogelijkheden opgenomen voor internationale bewijsvergaring:
- De rogatoire commissie: de Nederlandse rechter verzoekt de buitenlandse rechter om voor hem een bepaalde bewijsverrichting te verrichten. Het aangezochte gerecht dient het verzoek uit te voeren. Artikel 10 lid 2 Bewijsverordening bepaalt dat die uitvoering overeenkomstig het nationale recht van het aangezochte gerecht plaatsvindt.
- Rechtstreekse bewijsverkrijging door personen in een andere lidstaat die daartoe door de wet zijn aangewezen. Denk aan het equivalent van de Nederlandse deurwaarder.
Verder volgt uit HvJ EU Lippens c.s./Kortekaas c.s. dat de nationale rechter niet verplicht is om, indien een in het buitenland woonachtige partij als getuige moet worden gehoord, de route van de Bewijsverordening te volgen. De rechter mag hem oproepen voor hem te verschijnen en hem horen volgens de regels van het nationale bewijsrecht. Het probleem met buitenlandse getuigen is echter dat je ze niet kan verplichten om hen in Nederland een verklaring te laten afleggen. Meestal probeert men toch om een getuige vrijwillig te laten verschijnen. Indien de getuige niet wil verschijnen maar het toch nodig is om hem te horen, dan kan je de rechtbank waar het verhoor loopt vragen om een rogatoire commissie.
