8.2: Diagnostiek van immunodeficiënties

Question 1

Primaire immuundeficiëntie

Answer 1

Meestal een aangeboren afwijking van het immuunsysteem verooorzaakt door een genetisch defect.

Meest voorkomende is een antistofdeficiëntie gevolgd door fagocytendeficiënties, T-celdeficiënties en complementdeficiëntie.

Verder zijn er ook auto-inflammatoire syndromen, auto-immuunziekten en immuundisregulatie syndromen

Question 2

Secundaire immuundeficiëntie

Answer 2

Meestal verworven en ze liggen buiten het immuunsysteem. Bijvoorbeeld veroorzaakt door AIDS of gebruik van prednison. Ook hematologische maligniteiten of infectie kunnen het veroorzaken

Question 3

Gevolgen/symptomen van immuundeficiënties

Answer 3

Infecties, tumoren (maligne lymfomen en leukemieën), granuloomvorming en de vorming van auto-antistoffen

Question 4

Diagnostiek immuundeficiënties

Answer 4

Klinische presentatie, flowcytometrische analyse en genetische analyse

Question 5

10 alarmsymptomen voor PID

Answer 5

1. Minimaal 4 nieuwe oorinfecties binnen 1 jaar
2. Minstens 2 serieuze sinusinfecties binnen 1 jaar
3. Minstens 2 maanden antibiotica nodig, met weinig effect
4. Minstens 2 pneumonieën binnen 1 jaar
5. Kind dat niet groeit of aankomt in gewicht
6. Recidiverende diepe abcessen in huid of organen
7. Persisterende zweertjes in de mond of schimmelinfectie op de huid
8. Infecties die alleen overgaan met intraveneuze antibiotica
9. Minstens 2 diepe infecties inclusief sepsis
10. Familieanamnese met PID

Question 6

Flowcytometrisch onderzoek

Answer 6

Gericht onderzoek naar afweercellen en hun eiwitten. Kijken naar lymfocyten subtypen, analyse van eiwitexpressie, analyse van voorloper B-cel differentiatie in het beenmerg en analyse van perifere B-cel subsets

Question 8

Wat is de rol van eiwitactiviteit in celprocessen?

Answer 8

Eiwitactiviteit speelt een belangrijke rol in celprocessen en kan worden getest om te beoordelen of signaalroutes correct functioneren.

Question 9

Wat is een voorbeeld van eiwitactiviteit in cellen?

Answer 9

De activering van cytokine-receptoren leidt tot fosforylering en een cascade van activaties binnen de cel.

Question 10

Wat zijn STAT-eiwitten?

Answer 10

Signal Transducer and Activator of Transcription-eiwitten zijn essentieel voor de activering en verplaatsing naar de celkern.

Question 11

Wat gebeurt er als de activering van STAT-eiwitten mislukt?

Answer 11

Dit kan leiden tot verstoringen in de celregulatie en bijbehorende biologische processen.

Question 12

Wat kan er met flowcytometrie worden onderzocht?

Answer 12

Naast het aantal cellen kan de ontwikkeling van cellen door middel van eiwitexpressie worden bekeken.

Question 13

Welke markers worden gebruikt om de ontwikkeling van B-cellen te analyseren?

Answer 13

CD10, CD19 en CD20.

Question 14

Wat geeft de analyse van B-cel markers aan?

Answer 14

Het kan nagaan wat er mis is in de ontwikkeling van de B-cellen.

Question 15

Wat is het doel van het gebruik van immunoglobulinen bij B-cellen?

Answer 15

Om te bepalen waar in de ontwikkeling een defect optreedt.

Question 16

Wat betekent de afwezigheid van CD19 en CD3 in het beenmerg?

Answer 16

Er is sprake van gecombineerde SCID.

Question 17

Wat betekent de afwezigheid van CD19 en aanwezigheid van CD20?

Answer 17

Er zijn B-cellen aanwezig die niet goed werken.

Question 18

Wat is de functie van CD19 in B-cellen?

Answer 18

Het signaal van de B-cellen wordt niet gestuurd zonder CD19.

Question 19

Hoe wordt CD19 tot expressie gebracht?

Answer 19

Door beide allelen (co-dominantie).

Question 20

Wat kan onderzocht worden met CD10 en CD20?

Answer 20

De aanwezigheid van alle subsets van voorloper B-cellen in het beenmerg.

Question 21

Waarom is het belangrijk om de uitrijping van B-cellen uit te zetten voor de leeftijd?

Answer 21

Om te begrijpen hoe de ontwikkeling van B-cellen verloopt.

Question 22

Wat wordt er geanalyseerd bij B-cel subsets in het bloed?

Answer 22

De expressie van moleculen op de cellen.

Question 23

Wat kan er worden onderzocht met betrekking tot geheugen B-cellen?

Answer 23

Of er genoeg geheugen B-cellen zijn, of er genoeg plasmacellen zijn of dat er te veel transitional B-cellen zijn.

Question 24

Wat is de derde stap in genetische analyse?

Answer 24

DNA-diagnostiek van mogelijk gemuteerde genen.

Question 25

Wat is het doel van DNA-diagnostiek?

Answer 25

Het opsporen van mutaties op PID-genen en het geven van een exacte (moleculaire) diagnose.

Question 26

Wat is een vereiste voor gentherapie?

Answer 26

Een genetisch defect.

Question 27

Wat zijn de voordelen van een goede DNA-diagnose?

Answer 27

Het biedt een basis voor een goede behandeling en prognose, en mogelijkheden voor lange termijn preventiestrategieën.

Question 28

Hoe draagt kennis van de diagnose bij aan de patiënt?

Answer 28

Het bevordert therapietrouw en biedt mogelijkheden voor genetische counseling.

Question 29

Wat is een voorbeeld van DNA-diagnostiek?

Answer 29

Moleculaire diagnostiek.

Question 30

Hoe wordt moleculaire diagnostiek uitgevoerd?

Answer 30

Met behulp van PCR-amplificatie van exonen.

Question 31

Wat gebeurt er in de eerste stap van moleculaire diagnostiek?

Answer 31

De exonen worden geamplificeerd met behulp van primers.

Question 32

Wat volgt na de amplificatie van exonen?

Answer 32

Een sequencing reactie.

Question 33

Waarom wordt sequencing van twee kanten gedaan?

Answer 33

Om zeker te weten dat de gevonden mutatie echt is.

Question 34

Wat gebeurt er met het mengsel van verschillende producten na sequencing?

Answer 34

Het wordt gesplitst met behulp van elektroforese.

Question 35

Wat kan er bepaald worden met elektroforese?

Answer 35

De basenvolgorde van een exon.

Question 36

Wanneer wordt er gesproken over een mutatie?

Answer 36

Als deze mutatie zorgt voor een ziekte.

Question 37

Wat is een voorbeeld van een primaire immuundeficiëntie?

Answer 37

X-gebonden agammaglobulinemie (XLA) ## Footnote XLA is een B-celdeficiëntie die leidt tot lage serum IgG niveaus.

Question 38

Wat is het effect van XLA op het serum IgG niveau?

Answer 38

Heel laag ## Footnote Dit resulteert in verhoogde vatbaarheid voor infecties.

Question 39

Welke cellen zijn nauwelijks aanwezig in de lymfeklieren bij XLA?

Answer 39

Follikels en plasmacellen ## Footnote Dit leidt tot een verhoogde kans op infecties met pyogene bacteriën.

Question 40

Wat is de normale cellulaire immuniteit tegen bij XLA?

Answer 40

Normale cellulaire immuniteit tegen virussen ## Footnote Dit blijft intact ondanks de B-celdeficiëntie.

Question 41

Vanaf welke leeftijd kan XLA worden opgespoord?

Answer 41

Drie maanden ## Footnote Dit is wanneer de eigen aanmaak van antistoffen begint.

Question 42

Waar codert het defecte gen voor bij XLA?

Answer 42

Proteïnekinase BTK (Bruton’s tyrosine kinase) ## Footnote Dit gen bevindt zich op chromosoom Xq21.3-22.

Question 43

Wat veroorzaakt het defect in het BTK-gen?

Answer 43

Deletie van een nucleotide ## Footnote Dit leidt tot de vorming van een stopcodon.

Question 44

Wat is de rol van BTK in B-cel differentiatie?

Answer 44

Signaleringsmolecuul voor de voorloper B-cel differentiatie in het beenmerg ## Footnote BTK is cruciaal voor de proliferatie van pre-B-cellen.

Question 45

Wat gebeurt er wanneer de pre-B-celreceptor een signaal krijgt?

Answer 45

Vorming van zware ketens stopt en lichte ketens beginnen ## Footnote Dit is een essentieel proces in de B-cel ontwikkeling.

Question 46

Wat gebeurt er bij een mutatie in het BTK-gen?

Answer 46

Slechte signalering en blokkade in B-cel ontwikkeling ## Footnote Dit leidt tot een beperking in het aantal B-cellen.

Question 47

Bij een BTK-defect, wat is er met de B-cellen?

Answer 47

Er zijn soms kleine hoeveelheden aanwezig ## Footnote Deze hoeveelheden zijn onvoldoende voor adequate immunoglobuline productie.