Æðasjúkdómar

Question 1

Atherosclerosis

• í aortu leiðir til
• í kransæð leiðir til

Answer 1

• víkkunar

- þrengingar

Question 2

til þess að virkni endothel frumna sé eðlileg þarf (3)

Answer 2

laminar flow
ákv vaxtarþættir (VEGF)
föst tenging við grunnhimnuna

Question 3

við endoþelskemmd/dysfunction verður fjölgun á SMC og ECM

-hvað er svona sérstakt við þessar SMC

Answer 3

þær geta ekki dregist saman
þær geta fjölgað sér
geta tekið upp LDL

Question 4

Arteriolosclerosis

• tengsl við
• tvær gerðir

Answer 4

• HTN og Sykursýki

- hyaline og hyperplastic

Question 5

hyaline arteriolosclerosis

Answer 5

tengsl við benign HTN

homogen, bleikt hyaline þykknun í slagæðavegg

Question 6

Hyperplastic arteriolosclerosis

Answer 6

tengsl við malignant HTN

• laukslík þykknun á veggnum
• þykknuð BM

Question 7

Mönckeberg medial calcific sclerosis

• hvaða æðar
• ástæða

Answer 7

• kalkanir í muscular slagæðum
• brengluð cacliumphosphate efnakipti í SMC æðaveggs
• lumenið er ekki að minnka (ekki relevant klínískt)

Question 8

Atheroma

Answer 8

bunga inn í æðalumen, geta lokað æð eða rofnað
úr mjúkum lípíðkjarna með fibrous cap
veikja media og geta myndað aneurysm

Question 9

Meiri háttar áhættuþættir fyrir atherosclerosis

• br.
• óbr.

Answer 9

br => blóðfita, HTN, reykingar, sykursýki, bólga

óbr => aldur, kk, fjölskyldusaga, erfðir

Question 10

hvað gerir LDL

Answer 10

flytur kólesteról til peripheral vefja

Question 11

Response-to-injury hypothesis

Answer 11

• endothel skemmd/dysfunction
• uppsöfnun lípópróteina
• viðloðun monocyta við endothel
• uppsöfnun lípíðs í macrophaga
• fjölgun SMC á svæðinu
• aukin myndun ECM

Question 12

oxað LDL

Answer 12

er frekar tekið upp í macrophaga.

það örvar losun á GF, cytokínum og chemokínum sem laða að fleiri monocyta og SMC.

Question 13

Hyperlipidemia getur valdið aukningu á … sem veldur

Answer 13

ROS

=> minnkun á NO og þá verður minni dilation og meira álag á endothel => dysfunction

Question 14

Krónísk hyperlipidemia

Answer 14

þá safnast lípóprótein upp í intima. ROS oxar LDL sem er þá frekar tekið upp í macrophaga.

Question 15

Hyperglycemia í sykursýki

Answer 15

verða glycosyleringar á próteinum (AGE)
þær bindast RAGE á bólgufr. endothel og VSMC
=> aukið ROS
=>aukð cytokine og GF frá macrophögum

Question 16

diabetic microangiopathy

• hvaða æðar
• hvað er að gerast?

Answer 16

-í nýrum, sjónhimnu, úttaugum
-verður þykknun á grunnhimnu
=> AGE krosstengja collagen IV og þá verður minni samloðun endothel frumna og meira útflæði vökva => plasmaprótein tengjast grunnhimnu

Question 17

Aneurysm skiptist í

Answer 17

True => öll lög æðarinnar víkka

False => rof á æð með aðlægu hematoma

Question 18

Lögun aneurysma

Answer 18

saccular => afmörkuð útbungun

fusiform => circumferential

Question 19

Orsakir aneurysma

Answer 19

Atherosclerosis
HTN
sýkingar
bandvefssjúkdómar

Question 20

Marfan syndrome

• hvernig erfist
• hvað er

Answer 20

• autosomal dominant

- myndast afbrigðilegt fibrillin => minni elastískur vefur

Question 21

Ehlers-Danlos sjúkdómur

-hvað er

Answer 21

galli í myndun á collagen => minni styrkleiki

Question 22

þekkja hvaða anerurysma

Answer 22

AAA
TAA
saccular “berry” aneurysm

Question 23

hvað veldur aortic dissection

Answer 23

rof á intima (myndast blóðfyllt rás)

Question 24

Aortic dissection er algengt í atherosclerosis

Answer 24

ósatt

Question 25

orsakir HTN

Answer 25

Breyttur natríumbúskapur og aukið æðaviðnám viðrast eiga hlut að máli - minnkaður Na útskilnaður um nýru - aukið æðaviðnám

Question 26

Malignant HTN - hvað margir - hverjir fá - afleiðingar

Answer 26

5% af HTN sjúklingum - oftast sjúkl sem eru með benign HTN - veldur nýrnabilun og retianl blæðingum

Question 27

æðabólgur eru flokkaðar efti

Answer 27

æðastærð +/- immune complexar +/- autoantibody histologia/granuloma

Question 28

Giant cell arteritis - hvaða æðar - orsök - morphología

Answer 28

- stórar-litlar æðar í höfði - T-frumu viðbrögð við óþektu antigeni í æðavegg - granulomatous bólga (75%)

Question 29

Takayasu arteritis - hvaða æðar - orsök - morphología - kynjahlutföll

Answer 29

- meðalstórar/stórar æðar - sjálfsofnæmi sennilega - granulomatous bólga - 10 konur : 1 karl

Question 30

Polyarteritis nodosa - hvaða æðar - orsök - morphología

Answer 30

- litlar, meðalstórar - 1/3 með krónískri HBV sýkingu => immune complexar í æðaveggi - fibrinoid necrosis

Question 31

Microscopic polyangiitis - hvaða æðar - ónæmisgreining - morphología

Answer 31

- arteriolur, venulur, háræðar - MPO-ANCA í flestum - leukocytoclasískur vasculitis (fragmenteraðir PNM)

Question 32

Wegener granulomatosis - hvar - orsök - morphología

Answer 32

- lungu, nýru - PR3-ANVA - granulomatous bólga

Question 33

Churg-Strauss syndrome | -orsök

Answer 33

allergic granulomatosis -asthma => eosinophilar

Question 34

Thromboangiitis obliterans - hverjir fá - morphología

Answer 34

- Reykingafólk | - acute, chronic transmural vasculitis

Question 35

Góðkynja æðaæxli - einkenni - dæmi

Answer 35

-greinileg æðalumen fyllt blóði/vökva, klædd einföldu æðaþelslagi -hemangioma lymphangioma

Question 36

Gerðir hemangioma

Answer 36

capillary => húð, slímhúð (munn vörum) juvenile => nýfædd börnm horfin um 7 ára pyogenic granuloma => cavernosus => stór lumen, oft í subcutis

Question 37

Lymphangioma - hvar - gerðir

Answer 37

koma á háls, axilla einföld =>lumen án RBK cavernosus =>geta verið stór, afmyndandi

Question 38

Kaposi´s sarcoma

Answer 38

Borderline æxli HHV-8 kemur í ónæmisbældum aðallega húð

Question 39

Illkynja æðaæxli

Answer 39

angiosarcoma - oftar eldri - húð, mjúkv, brjóst, lifur - polyvinyl chloride, lymphedema, geislun - atypiskar endothelfrumur --> epitheloid æxli

Question 40

einkenni illkynja æðaæxla

Answer 40

frumurík/atypia mítósur venjulega ekki vel formaar æðamyndanir (æðamarkerar)