architektura Flashcards
(16 cards)
Z uwagi na to, że rokoko współistniało z wieloma innymi stylami w sztuce, takimi jak:
barok, barok klasycyzujący i klasycyzm, bardzo często dochodziło do syntezy stylów
w budowlach.
Ich zewnętrzny wygląd najczęściej miał cechy baroku klasycyzującego. Nieliczne śmiałe projekty, dla których inspiracje stanowiły dzieła Francesca Borrominiego,
z reguły nie były realizowane. Taki los spotkał np. projekt fasady kościoła Saint Sulpice
w Paryżu, który stworzył Juste Aurèle Meissonnier. Zamiast niego jury konkursowe
wybrało pomysł znacznie mniej dynamiczny
Z czasem surową klasyczną formę zaczęły zdobić coraz bardziej rozbudowane dekoracje stiukowe
na gzymsach między piętrami. Były one też ozdobą okien umieszczonych
w wysokich, mansardowych dachach.
maisons de plaisance
Dworzanie, którzy przenieśli się z Wersalu do
Paryża, zaczęli wznosić niewielkie pałace miejskie, które poprzedzał zamknięty dziedziniec.
Powstawały też znacznie mniejsze wille lub pawilony parkowe, służące jako miejsca schadzek i zabaw towarzyskich. Takie pawilony nazywano maisons de plaisance
(fr. ‘domy przyjemności’).
Styl rokoka najpełniej wyraził się w dekoracji wnętrz,
które stały się bardziej kameralne. Rezygnowano z rytmicznych podziałów pionowych, kształtowanych przez pilastry lub półkolumny. Zerwano z obecną od wielu wieków tradycją symetrii, klasycznych
porządków i proporcji. Zamiast tego dążono do efektu lekkości i „odmaterializowania”
ścian, które dzielono na prostokątne płaszczyzny, zwane panneau (fr.), wypełnione biaymi lub pastelowymi okładzinami. Do dekoracji wnętrz wykorzystywano także drewno
w postaci boazerii ściennych (fr. boiserie) i parkietów podłogowych. Charakterystyczną cechą rokokowych wnętrz było też wrażenie atektoniki – ściany ozdobione z reguły jedynie
delikatnymi listwami zdawały się być lekkie, podczas gdy ciężar optyczny pomieszczenia
kumulował się w jego górnych partiach: na plafonach bogato zdobionych malowidłami
i stiukową sztukaterią oraz dekoracjach nad drzwiami, zwanych supraportami, i nad
oknami – suprafinestrami. Dekorację stanowiły też ozdobnie wyprofilowane kominki.
Panneau zwieńczano asymetryczną linią falistą lub łukiem odcinkowym przechodzącymi
w bardzo ozdobne ornamenty. Najpopularniejszym ornamentem rokokowym był rocaille,
który charakteryzował się asymetrią. Około roku 1750 zaczęto go wzbogacać fantazyjną
dekoracją przypominającą koguci grzebień lub morskie fale. Występowały również ornamenty roślinne, w tym girlandy, i motywy egzotyczne, przede wszystkim chinoiserie.
Pojawiły się też dekoracje przedstawiające humorystyczne sceny z małpkami ubranymi
w ludzkie stroje i naśladującymi ludzkie czynności, nazywane singerie. Głównymi pomieszczeniami były pokoje przeznaczone dla właścicieli, a zwłaszcza buduary
(fr. boudoir), czyli wykwintnie ozdobione pokoje pani domu usytuowane między sypialnią
a salonem. Służyły one głównie do przyjmowania gości. Projektowano też owalne salony
i sale balowe. Były one niezwykle jasne dzięki portes-fênetres, oraz ogromnym lustrom, w typie tremo. Istotną różnicą w dekoracji wnętrz była
zmiana kolorystyki na znacznie jaśniejszą. Stosowano pastelowe odcienie zieleni, błękitu,
różu, szarości i żółcieni, na których tle odznaczał się złocony lub srebrzony ornament.
Określenie „tektoniczny”
opisuje w architekturze budowlę o przejrzystej kompozycji i układzie konstrukcyjnym, logicznym kształtowaniu bryły, wypływającym z kierunków spływania sił i nadającym wrażenie stabilności. Przeciwieństwem jest określenie „atektoniczny” – oznaczające dzieło o zagmatwanej, efekciarskiej kompozycji, w której brak jest wyraźnych podziałów bryły oraz logiki konstrukcji.
Panneau
każda płaszczyzna dekoracyjna lub dekorowana o kształcie pola prostokątnego, utworzona w efekcie architektonicznego podziału płaszczyzny ściany
Pierwsze wnętrza z dekoracją rokokową powstały w
Hôtel de Villars w Paryżu. Jednym
z najwybitniejszych architektów i dekoratorów, który w swojej twórczości przeszedł od stylu
barokowego do rokoka, był Germain Boffrand – projektant wystroju wnętrz, a zwłaszcza
Salonu Owalnego w Hôtel de Soubise w Paryżu.
portes-fênetres
okna sięgające
podłogi
Germain Boffrand, Salon Owalny w Hôtel de Soubise w Paryżu
Pałac z zewnątrz ma formę barokową. Rokokowe wnętrza, charakteryzujące się asymetryczną
i optycznie lekką dekoracją, pochodzą z lat trzydziestych XVIII wieku. Właścicielem domu był
wówczas przyjaciel Ludwika XV, książę Charles de Rohan. Jego apartamenty mieściły się na dole,
a Salon Owalny był na pierwszym piętrze i należał do księżniczki. Zdobią go portes-fênetres, lustra
w typie tremo, jasne panneaux, bogate dekoracje plafonu i meble w stylu Ludwika XV. Obecnie
w pałacu mieści się Muzeum Francuskich Archiwów Narodowych
supraporta
ozdobne panneau umieszczone nad drzwiami, wypełnione dekoracją rzeźbiarską, freskową lub malowaną na płótnie, zwykle ujętą stiukowym lub drewnianym obramieniem;
suprafinestra
ozdobne panneau umieszczone nad oknami, wypełnione dekoracją rzeźbiarską, freskową lub malowaną na płótnie, zwykle ujętą stiukowym lub drewnianym obramieniem;
Rocaille
motyw dekoracyjny w postaci ornamentu charakterystyczny dla zdobnictwa architektury rokokowej. Pojawił się około 1730. Wyglądem naśladuje muszle, stylizowane małżowiny uszne lub florę morską
Chinoiserie
eklektyczny styl w sztuce, wzornictwie i architekturze europejskiej nawiązujący do kultury chińskiej. Charakteryzuje się zapożyczaniem chińskich motywów i materiałów, m.in. laki, porcelany itd
singerie
dekoracje przedstawiające humorystyczne sceny z małpkami ubranymi
w ludzkie stroje i naśladującymi ludzkie czynności
buduary
wykwintnie ozdobione pokoje pani domu usytuowane między sypialnią
a salonem. Służyły one głównie do przyjmowania gości
kampanule
motywy kwiatowe w formie dzwoneczka
