DE LANGE 19de EEUW - De romantiek

Question 1

Welke maatschappelijke veranderingen waren er in de 19de eeuw?

Answer 1

• sociaal: verstedelijking + arbeidersklasse
• economie: industrialisatie
• wetenschap: transport + communicatie
• politiek: ontstaan van republiek en natiestaat, kolonisatiepolitiek

Question 2

Wat is een republiek?

Answer 2

staat waar het hoogste gezag in handen is van een gekozen president

Question 3

Wat is een natiestaat?

Answer 3

het idee dat een volk (met gemeenschappelijke kenmerken) recht heeft op een eigen staat met eigen bestuur

Question 4

Wanneer begint de lange 19de eeuw?

Answer 4

• 1775: romantiek in Duitsland
• 1776: onafhankelijkheid van VS
• 1780: industrialisatie in GB
• 1789: Franse revolutie

Question 5

Wanneer eindigt de lange 19de eeuw?

Answer 5

1914: WOI

Question 6

Welke culturele stromingen ontwikkelen zich in de lange 19de eeuw?

Answer 6

• romantiek (ca. 1800-1850)
• realisme (ca. 1850-1880)
• naturalisme (ca. 1850-1880)
• impressionisme (ca. 1880-1914)

Question 7

Wat zijn de kenmerken van de romantiek?

Answer 7

Reactie op de ingrijpende veranderingen van de 18e en 19e eeuw (industrialisatie, Verlichting, …)
-> romanticus kiest voor emotie, verbeelding en individuele gevoel ipv. ratio en orde
-> diep verlang naar het overweldigende, ongrijpbare, onbegrepen
-> natuur = tegengif: troost en verwondering + ongetemde kracht
-> keert zich af van beklemmende maatschappij en zoekt isolement op (vrijwillig uit verlangen naar zuiverheid / onvrijwillig uit verdriet om onbegrip)
-> melancholie, Weltschmerz, spleen, mal du siècle
-> antwoord is escapisme: romanticus vlucht in natuur, verleden, exotische, kunst, of zelfs dood

Question 8

Wat is melancholie?

Answer 8

een negatieve, treurige kijk op de wereld omdat je verlangt naar iets water nooit geweest is / zal zijn

Question 9

Wat is nostalgie?

Answer 9

tegelijk triest en dankbaar terugblikken naar iets wat je hebt meegemaakt

Question 10

Wat is Weltschmerz?

Answer 10

zich ongelukkig voelen omdat de wereld niet aan je verwachtingen voldoet en dat nooit zal doen

Question 11

Wat is spleen?

Answer 11

zich niet in zijn vel voelen en niet weten waarom

Question 12

Wat is mal du siècle?

Answer 12

algemeen gevoel van desinteresse in de wereld (bwa de vivre)

Question 13

Bespreek de inhoud en vorm van gedichten in de romantiek?

Answer 13

INHOUD
- Thematiek: focus op (overweldigende) gevoelens, vluchtgedrag
VORM
- Afkeer van strakke vormvoorschriften => “dichterlijke vrijheid”
- Dramatisch, gevoelsgeladen taalgebruik

Question 14

Wie was Guido Gezelle?

Answer 14

• seminarieopleiding in Roeselare
• priester-leraar aan het Klein Seminarie in Roeselare (1857-1860)
• titularis in poësis (5de middelbaar) Vlaamse beweging: streeft voor Vlaamse taal
• Gezelle wil de Vlaamse taal ook in zijn poëzie verspreiden
• krijgt functie als onderpastoor in Brugge en Kortrijk

Question 15

Waarom mocht Guido Gezelle geen leerkracht meer zijn?

Answer 15

• hij lag overhoop met het schoolbestuur (eigenzinnig)
• hij had een (te) nauwe band met leerlingen (wss. als mentor)

Question 16

Waarom is de bundel Kerkhofblommen van Guido Gezelle een typisch romantisch werk?

Answer 16

• ‘blommen’ -> natuur
• ‘kerkhof’ wekt bepaalde gevoelens op
• idee van vanitas (de dood) wordt uitgedrukt

Question 17

Bespreek de taal en vorm van Guido Gezelle.

Answer 17

• liefhebber van volkstaal
• natuurlijke schrijfstijl
• vrije verzen (geen strofes / rijmschema)
• overdrijvingen met uitroeptekens

Question 18

Aan wie is Een bonke keerzen kind geschreven?

Answer 18

aan Eugène van Oye, een leerling van Gezelle

Question 19

Bespreek de inhoud van Een bonke keerzen kind

Answer 19

fascinatie
specifiek: voor mooie kersentros + dankbaarheid voor relatie met Eugène
=> algemeen: de schepping

Question 20

Waarom is Een bonke keerzen kind een typisch romantisch gedicht?

Answer 20

1. Verwondering voor de natuur
2. Overweldigende gevoel: uitroeptekens, herhalingen

Question 21

Welke zintuiglijke waarnemingen komen voor in Een bonke keerzen kind?

Answer 21

• visueel
• auditief
• smaak
• tactiel

Question 22

Bespreek de vorm van Een bonke keerzen kind

Answer 22

• geen structuur / onderverdeling / rijmschema = vrije verzen -> ondersteunt overweldiging
• stijlfiguren: alliteratie (z-klank) -> spatten van kers, assonantie, anafoor/herhaling -> ondersteunt overweldigende, personificate: kersen spreken
• uitroeptekens -> overweldiging

Question 23

Bespreek de inhoud van Die avond en die rooze.

Answer 23

denkt terug aan een avond -> dankbaarheid + verdriet
algemeen: vele momenten van vriendschap
=> specifiek: dat ene moment
=> VANITAS: vluchtigheid van tijd en vriendschap
CONCLUSIE: vreest de VANITAS die nog moet komen

Question 24

Welke tweeledigheid is er in Die avond en die rooze?

Answer 24

• titel: avond <-> rooze
• ik <-> u
• nostalgie: dankbaarheid <-> verdriet

Question 25

Bespreek de vorm van Die avond en die rooze.

Answer 25

- elke strofe heeft twee verzen (ondersteunt inhoudelijke tweeledigheid - oneven versregels eindigen met 'u' (connectie met Eugène als rode draad) - parallellisme

Question 26

Wie was Piet Paaltjens?

Answer 26

het pseudoniem en alter ego van de Nederlandse dichter François Haverschmidt: - zeer ongelukkig, Waltschmerz (hij was ongewenst een romanticus) - pleegde zelfmoord (= ultieme vlucht in de dood)

Question 27

Wat is het doel van de intro op 'snikken en grimlachjes'.

Answer 27

- mystificatie: mysterie gecreëerd rondom een zekere Piet Paaltjens - vragen opgewekt en lezer geprikkeld (persuasief)

Question 28

Waarom gebruikt François Haverschmidt een alter ego?

Answer 28

als vluchtweg naar een andere persoonlijkheid (escapisme)

Question 29

Waarom is Aan Rika een typisch romantisch gedicht?

Answer 29

1) overweldigende van de liefde en de ontgoocheling 2) het onmogelijke (zij ziet hem lett. en fig. niet staan) 3) Weltschmerz en melancholie: treinen rijden in tegengestelde richting 4) escapisme: Piet Paaltjens naar de dood + François Haverschmidt naar andere persoonlijkheid 5) verzet tegen de moderne maatschappij (snelle trein)

Question 30

Waarom is Aan Rika geen serieuze tekst? Wat is het dan wel?

Answer 30

parodie op de romantiek (en zelfspot): - uitvergrote obsessie (zelfs zelfmoord) voor meisje dat hij niet kent - "Piet Paaltjens" is belachelijke naam - retorische vraag (strofe 4) beantwoordt hij alsof het serieus is (strofe 5)