DICHTKUNST IN DE NIEUWE TIJD - Renaissancepoëzie Flashcards
(36 cards)
In welke context ontstaat de renaissance?
- oorsprong in Italië: “rinascita”
- nieuw in vgl. met middeleeuwen, maar is wedergeboorte van klassieke oudheid
Wat zijn de kenmerken van de renaissance?
- antropocentrisme
- individualisme
- humanisme
- estheticisme
- classicisme
Wat betekent antropocentrisme?
menselijke beleving staat centraal (<-> theocentrisme)
Wat betekent individualisme?
de kunstenaar wordt als individu erkend => naambekendheid + winst maken wordt belangrijker, kunst = persoonlijke verdienste van kunstenaar zelf
<-> kunstenaar als ambachtsman (voor God)
Wat betekent humanisme?
toenemend geloof in eigen kunnen en denken -> we kunnen als mens meer dan we denken
-> niet God, maar zelf bepaal je je leven (verantwoordelijkheid!)
-> tollerantie: mensen moeten meer vrijheid hebben
Wat betekent estheticisme?
uiterlijke schoonheid wordt even belangrijk als inhoud
Wat betekent classicisme?
bewondering voor klassieke oudheid:
- toenemende interesse voor klassieke talen
- Latijnse namen aannemen
- translatio, imitatio, aemulatio
- interesse in taalkunde
- toenemende ontwikkeling van standaardtaal
Wie zijn de bekendste Nederlandse renaissancedichters?
“De Gouden Drie” (geboren tussen 1581-1587 in Amsterdam):
- Hooft
- Vondel
- Bredero
met elk eigen schrijfstijl
Wat is de stijl van Hooft?
- sonnet
- gekunstelde manier van schrijven
Wat is de stijl van Vondel?
- elegie
- dramatische manier van schrijven
Wat is de stijl van Bredero?
- volks (zowel inhoud als schrijfstijl)
- authentiek -> dialect
Welk genre schrijft Pieter Corneliszoon Hooft?
liefdespoëzie in sonnetvorm
Hoe leefde Pieter Corneliszoon Hooft?
- Amsterdam, °1581
- zoon van regent van Amsterdam, welgesteld gezin
- degelijke opleiding, onderneemt grand tour wanneer hij 17-20 is
- keert terug naar Amsterdam en krijgt bestuursfunctie drost / drossaard van gemeente Muiden
- mocht wonen in Muiderslot (kasteel), ontwikkelde de Muiderkring
- heeft in veel van zijn teksten een obsessie met de tijd (vanitas)
Wat is een grand tour?
een grote pedagogische reis, om:
1. volwassen te worden (Wat zijn mijn interesses?)
2. zichzelf te onderdompelen in restanten van klassieke oudheid in het Middellands Zeegebied
Wat was de Muiderkring?
informeel, literair en cultureel intellectueel netwerk van kunstenaars, schrijvers, dichters en wetenschappers die zich in de eerste helft van de 17e eeuw rond P.C. Hooft verzamelde op het Muiderslot bij Muiden om over kunst te praten en zo renaissance te introduceren in de Nederlandstalige literatuur
Wat betekent vanitas?
thematiek in verschillende kunstvormen vanaf de nieuwe tijd:
- tijdelijkheid
- eindigheid
- vergankelijkheid
van ons leven
-> ondraaglijk: moeilijk een plaats te geven
Wat was de aanleiding voor P.C. Hooft om Geswinde Grijsaert te schrijven?
rond 1620 moet hij afscheid nemen van Christina van Erp (haar moeder is ziek), zijn verloofde, voor drie maanden
Wat is het thema van Geswinde Grijsaert?
almacht van de tijd
Wat betekent de titel ‘Geswinde Grijsaert’?
“energieke, actieve oudere man”
-> personificatie van de tijd
Lees Geswinde Grijsaert.
Waarom is Geswinde Grijsaert een doodvijand van de rust?
- tijd rust nooit
- tijd maakt ons onrustig
Welk etymologisch onderzoek doet P.C. Hooft op het einde van Geswinde Grijsaert?
verlangen = ver-langen = verlengen v. tijd
Welk contrast schuilt er in Geswinde Grijsaert?
- strofe 1-2: tijd, snel
- strofe 3-4: Christina, traag
Bespreek de vorm van Geswinde Grijsaert.
- sonnet
- omarmend rijm (ABBA)
- stijlfiguren in de titel (alliteratie, oxymoron, metafoor, personificatie) -> gekunsteld
- stijlfiguren in de tekst (alliteratie, metafoor, assonantie, parallelisme, retorische vraag)
