DICHTKUNST IN DE NIEUWE TIJD - Late middeleeuwen + Nieuwe tijd Flashcards
(38 cards)
In welke context zijn geuzenliederen ontstaan?
Tachtigjarige Oorlog
Welke drie soorten geuzenliederen zijn er?
- kronieken (historisch verslag)
- triomfliederen
- spotdichten
Welke groepen worden aangesproken in Van der mollenfeeste?
Clerus, kloosterorden, wereldlijke machten (adel), stadsbestuurders, economische machten (handelaars), ambachtslieden, ongehuwden, vrouwen
Hoe veranderd de maatschappij in de nieuwe tijd op sociaal vlak?
MACHTSVERSCHUIVING:
- handelaars worden “nouveaux riches”
- steden worden belangrijker dan kloosters/abdijen
- niet ridders, maar militairen vechten
=> einde standenmaatschappij, nivellering
-> geen literatuuronderverdeling met standen
Wat is het thema van Van der mollenfeeste?
dood
dierensymboliek: mol = dode
(dood discrimineert niet: blindheid)
Wat is danse macabre?
elke artistieke voorstelling van de macht die de dood heeft over alle mensen
Wat zijn geuzenliederen?
onderdeel van propaganda (pamfletten) van geuzen om mensen te laten aansluiten bij de beweging
Hoe verandert de maatschappij in de nieuwe tijd op religieus vlak?
- reformatie (15de eeuw): hervorming van de Kerk door haar verval: Luther + Calvijn (Beeldenstorm) -> breuk binnen christendom
- contrareformatie (16de eeuw): terugbeweging -> Spaanse inquisitie
Welke contrast is er in het Egidiuslied?
positief, hemel, strofe 2, Egidius
<->
negatief, aarde, strofe 4, “ic”
Wat is een elegie / klaaglied?
lied waarin de auteur zichzelf beklaagt omwille van machteloosheid
Het Egidiuslied is een rondeel. Wat is een ronddeel?
vaste vormelijke indeling:
- vast aantal onderdelen: 8 (A of B)
- vast aantal rijmklanken: 2 (-even of -ijn)
- A: -even, -ijn, - even
- B: -ijn, -ijn
- vast rijmstelsel (volgorde van verzen):
A1, B1, A2, A1, A3, B2, A1, B1
==> herhaling ==> WANHOOP
-> vorm ondersteunt inhoud
Wie is de auteur van Van der mollenfeeste?
Anthonis de Roovere:
- Brugse stadsdichter
- kritisch (vooral bij rijken)
- schreef Van der mollenfeeste rond 1480
Wie is Arent D. Vos?
- calvinist en predikant
- schreef Slaet opten trommele
Welk contrast is er in Slaet opten trommele?
Wij: goed, protestanten, reformisten, God, geuzen, winnaars
Zij: kwaad, katholieken, contrareformisten, duivel, Spanjaarden, verliezers
Welke kritiek geeft Anthonis de Roovere?
dat ze een groot zelfbeeld hebben
-> op het einde is iedereen gelijk
Welke paradox schuilt er in het Egidiuslied?
Egidius pleegt zelfmoord
-> zou volgens religie naar de hel moeten gaan
-> gaat naar de hemel volgens het lied
Oplossing: Egidius heeft zich opgeofferd voor Moritoen
Hoe verandert de maatschappij in de nieuwe tijd op wetenschappelijk vlak?
VAL VAN CONSTANTINOPEL (1453):
- opent nieuwe wereld aan informatie (architectuur, wiskunde, geneeskunde)
- wetenschappelijk / wiskundig, niet religieus, realistisch, waarheidsgetrouw, antropocentrisch
=> meer aandacht voor vorm (balans, bv. rondeel) in literatuur, inhoud: over de mens
Wat zijn geuzen?
guerrilla van reformisten (< des gueux) die strijden voor vrijheid
Bespreek de vorm van Van der mollenfeeste
- elke strofe: 8 versregels
- vast rijmschema: ABABBCBC
- stijlfiguren:
1. herhaling -> dood komt terug
2. opsomming -> onvermoeibare dood
3. personificatie
-> vorm ondersteunt inhoud
Tot welk genre behoort het Egidiuslied?
elegie / klaaglied
Welk soort lied is Slaet opten trommele?
- titel -> oorlog aangaan
- marslied
- spotdicht (spotten met Spanje en katholicisme)
Wat zijn de gevolgen van de nieuwe maatschappij in de nieuwe tijd?
- Splitsing tussen Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden -> Noordelijke Nederlanden zijn vrije (1585: val van Antwerpen)
- Meeste intellectuelen vertrekken uit Zuidelijke Nederlanden en gaan naar Noordelijke Nederlanden
=> braindrain (slimme mensen migreren) - Taalkundig: vooruitgang van Nederlands
Wat is het Gruuthusehandschrift?
- middeleeuws verzamelhandschrift van gedichten
- gedichten gaan over liefde (passionele, verboden, naastenliefde…)
- auteur = Jan Moritoen
Lees Slaet opten trommele.
