DICHTKUNST IN DE NIEUWE TIJD - De Verlichting

Question 1

Wat zijn de kenmerken van de Verlichting?

Answer 1

• rationalisme: kennis verwerven door te redeneren (geen empirisme, bijgeloof of onrecht) -> emancipatie en secularisatie
• vooruitgangsdenken: meer kennis = betere wereld
• vrijheidsdenken: mensen moeten de vrijheid hebben om te doen/denken wat ze zelf willen

Question 2

Wat is emancipatie?

Answer 2

verwerven van rechten / strijd tegen onrecht

Question 3

Wat is secularisatie?

Answer 3

scheiding tussen Kerk en staat
(minder geestelijk worden)

Question 4

Hoe veranderde de beleving van literatuur in de Verlichting?

Answer 4

• literaire salon (bijeenkomst van intellectuelen bij salonnière om ideeën uit te wisselen over de maatschappij met als voorloper de Muiderkring) -> kennis verwerven
• kinderliteratuur ontstaat -> kennis geven aan jongeren

Question 5

Wie schreef De Pruimeboom?

Answer 5

Hiëronymus van Alphen

Question 6

Waarom is De Pruimeboom een exempel?

Answer 6

er zit een moraal in:
wees gehoorzaam aan je ouders en dan zal je beloond worden

Question 7

Hoe is De Pruimeboom opgebouwd?

Answer 7

1) dilemma (pruimen plukken?)
2) redenering 1: pruimen plukken
3) redenering 2: pruimen niet plukken
4) waarschuwing: vader is er wel!
5) beloning

Question 8

Waarom is De Pruimeboom een Verlichte tekst?

Answer 8

• kennisverwerving: zowel voor Jantje als voor publiek
• kinderliteratuur: geschreven voor kinderen
• manier van kennis verzamelen: Jantje: beloning -> empirisch, publiek: gedrag van Jantje spiegelen en zelf toepassen -> rationeel

Question 9

Bespreek de vorm van De Pruimeboom.

Answer 9

vormelijke eenvoud:
- gebrek aan stijlfiguren
- eenvoudig taalgebruik
- eenvoudig rijmschema (ABCB)
=> om kinderen efficiënt de inhoud bij te brengen (functionele eenvoud)
=> vorm ondersteunt de inhoud