DIDACTIEK - Inleiding

Question 1

Wat waren de bronnen over het epicurisme?

Answer 1

• Epikouros (IV-III v. Chr.)
• Philodemos van Gadara (I v. Chr.)
• Lucretius (I v. Chr.)
• Diogenes van Oinoanda (II n. Chr.)

Question 2

Van welke grote angsten is het epicurisme een verlossing?

Answer 2

• goden: er zijn geen goden volgens Epikouros (-> atoomleer), goden zitten in superwereld met eudaimonia
• dood: de ziel is materieel, dus de ziel valt uiteen voordat hij de dood tegemoet komt

Question 3

Wat is de ontologie volgens het epicurisme?

Answer 3

• atoomleer (van Demokritos)
• kosmologie: leegte + atomen + toeval (GEEN GODEN MEER)
• menselijke ziel: bestaat ook uit atomen

Question 4

Hoe zag het leven van Epikouros eruit?

Answer 4

• geboren op Samos
• gaat naar Athene en komt in contact met filosofie
• sticht eigen filosofische school: κητος (de Tuin)

Question 5

Wat gebeurde er in het leven van Hesiodos?

Answer 5

• was herder op Helikon
• Muzen inspireerden hem voor de Theogonia
• dood van vader
• conflict over erfenis met zijn broer Perses

Question 6

Welke kenmerken heeft ποιησις en welke genres kunnen dit zijn?

Answer 6

• verzen: epos of didactiek
• Aristoteles -> μιμησις (uitbeelding): epos of drama

Question 7

Hoelang is de Theogonia?

Answer 7

ong. 1000 verzen

Question 8

Wat weten we over het leven van Titus Lucretius Carus?

Answer 8

• °100-95 v. Chr.
• +50 v. Chr.
• christenen vinden hem knettergek door een verkeerd liefdesdrankje waarna hij zelfmoord gepleegd zou hebben

Question 9

Wat is de epistemologie in het epicurisme?

Answer 9

Er zijn drie wegen om tot kennis te komen:
- gewaarwording (wat je waarneemt is waar)
- geestesbeelden (je matcht iets met een beeld in je hoofd)
- affecties (wat goed smaakt / voelt / lust opwekt is goed)

Question 10

Hoe is De rerum natura opgebouwd?

Answer 10

6 boeken in hexameters

Question 11

Wat is het doel van De rerum natura?

Answer 11

het wil de boodschap van Epikouros verspreiden, namelijk hoe je gelukkig leeft

Question 12

Wat deed Diogenes van Oinoanda?

Answer 12

Hij liet inscripties maken op grote stenen

Question 13

Wat is ‘status quaestionis’?

Answer 13

~ stand van het onderzoek:
een verzameling van de meest recente informatie over het onderwerp

Question 14

Welke drie delen zijn er in de ethiek van het epicurisme?

Answer 14

• epicurisme als verlossing
• epicurisme als hedonisme
• de sociale filosofie van het epicurisme

Question 15

Hoelang is de Werken en Dagen?

Answer 15

ong. 800 verzen

Question 16

Wanneer kunnen we Hesiodos van Askra situeren?

Answer 16

rond 700 v. Chr. (tijdgenoot van Homeros)

Question 17

Wat is ataraxia?

Answer 17

de ‘onverstoorbaarheid’ van de ziel
= ultieme vorm van geluk

Question 18

Wat is het tetrapharmakon van het hedonisme in het epicurisme?

Answer 18

‘viervoudig medicijn’:
1. de goden doen niets
2. de dood gaat ons niet aan
3. genot is makkelijk te bereiken
4. pijn is makkelijk te negeren of te vermijden

Question 19

Waarom is didactische poëzie voor ons bizar?

Answer 19

omdat technische dingen niet vaak in poëzie zijn

Question 20

Waarom is het epicurisme een hedonistische leer?

Answer 20

genot (ηδονη) wekt geluk op
(! actief versus passief:
teveel geluk is slecht !)

Question 21

Wat zegt de sociale filosofie van het epicurisme over vriendschap?

Answer 21

leef in een kleine gemeenschap van vrienden (nog beter: medefilosofen)

Question 22

Waarom is didactiek geen poëzie volgens Aristoteles?

Answer 22

het heeft geen μιμησις (uitbeelding)

Question 23

Wat is de atoomleer van Demokritos?

Answer 23

• er zijn atomen en leegte
• de atomen gaan in een baan maar wijken af door toeval (= declinatie)
• zo vormen ze materie

Question 24

Wat weten we over de oorsprong van de Latijnse didactische poëzie?

Answer 24

zeer weinig:
- er was misschien een kookboek van Ennius
- het oudste werk is De Rerum Natura (Lucretius)

Question 25

Op welke drie manieren wil Lucretius ons overtuigen?

Answer 25

- technische uiteenzetting (bv. atoomleer) - filosofisch - bespeelt onze emoties

Question 26

Waarover gaat Werken en Dagen?

Answer 26

= leerdicht over landbouw, voor zijn broer Perses na hun conflict -> decadentiedenken (vroeger was het beter)

Question 27

Waartoe behoort het didactische genre?

Answer 27

ποιησις (poëzie)

Question 28

Wat is de hedonistische calculus?

Answer 28

- natuurlijk (honger, dorst, seks) vs. onnatuurlijk (rijkdom, roem) - noodzakelijk vs. niet-noodzakelijk - enkel natuurlijke noodzakelijke genotsmiddelen zorgen voor geluk (eten + drinken)

Question 29

Wat weten we over Philodemos van Gadara?

Answer 29

- epicuristisch filosoof - werkte als bibliothecaris in de Villa dei papiri van de rijke familie Pisones in Herculaneum (Italië) - we hebben enkele zwartgeblakerde papyrusrollen teruggevonden uit de bibliotheek na de Vesuviusuitbarsting

Question 30

Uit welke drie filosofische stromingen bestaat het epicurisme?

Answer 30

- ontologie (= zijnsleer / metafysica) - epistemologie (= kennisleer) - ethiek

Question 31

Waar is Hesiodos geboren?

Answer 31

in Askra, Beotië (boerenstreek)

Question 32

Wat hebben we nog van Epikouros?

Answer 32

brieven en one-liners

Question 33

Wat zijn de kenmerken van het didactische genre?

Answer 33

- verzen - technisch onderwerp - status quaestionis - aanwezige verteller - aanspreking adressant - bewustzijn van schrijver

Question 34

Wat is 'didactische poëzie'?

Answer 34

poëzie die ons iets wil aanleren bij een technisch onderwerp

Question 35

Wat zegt de sociale filosofie van het epicurisme over rechtvaardigheid?

Answer 35

rechtvaardigheid (regels en wetten) zijn uit egoïstisch motief ontstaan -> λαθε βιωσας = leef verborgen, probeer niet in de media / politiek te komen