GKE endocrinologie Flashcards
1
Q
DM type 1 symptomen
A
- Dorst
- Polyurie (osm diurese)
- Vermageren (door vetafbraak)
- Asthenie (door spierafbraak)
- Drang nr zoet
- Deshydratatietekens
2
Q
DM type 1 en 2 diagnose labo
A
- glycemie
a) Nuchter suiker >126mg/dl
b) at random > 200mg/dl
c) >200mg/dL 2 uur na OGTT (75g glucose)
(in bloed > 3 mmol/l of urine > 5mmol/l)
-Gestegen osmolariteit
-Acidose
-Ketonurie
3
Q
DM type 2 symptomen
A
- vage klachten
- moe
- gedaalde concentratie
- voos gevoel
- vermageren/deshydratatie
- micro- en macrovasculaire complicaties bv. angor/claudicatio/visusdaling
- cave voor zij met gestegen CV risico/obstetr antec/obees/cortico/diuretica
4
Q
DM type 1 therapie
A
- DOEL: HbA1c<7%
- controle KH
- beweging
- Insuline (max 40 E/d). Start met snelwerkend (novorapid (ultrasnel)) via infuus.
a) Dan 4-5/d snelwerkend.
b) 1-2/d lang/traagwerkend (lantus)
5
Q
DM type 2 therapie
A
- regelen glycemie (OAD)
- reductie CV risicofactoren
- beweging/hygiëne
- educator
- bariat chirugie
- dieet
6
Q
Geef de klassen OAD (orale anti-diabetica) (6 + insuline wanneer?)
A
1) Biguanide (metformine)(dalen resistentie)
* NIET nierinsuffi en anoxemie/GEEN hypo’s)/ gunstig CV
2) sulfonylurea (stimuleren secretie)
* NIET bij zwanger/ CAVE hypo/NIET ketoacidose of vaatlijden of nierlijden/CAVE polyfarmacie
3) Incretine (glucagon like peptide 1) mimetica (SC)en enhancers (pas terugbet indien al op metformine / GEEN hypo/ beiden NIET bij zwanger
4) PPARY-agonist of glitazone
* NIET bij hartfalen/zwanger
5) Gliniden cfr sulfamide zonder hypo risico
Niet bij zwanger
6) inh Glucosidasen
7) nr insuline bij nuchter glyc > 150mg/dl of HbA1c > 7.5% start ’s avonds met 1x 12 tot 24 E traagwerkend
7
Q
Ketoacidose symptomen en therapie
A
- kan teken 1 zijn van diabetes mellitus
- symptomen: (cave coma), hyperglyc, ketonemie/urie, metabole acidose, anion-gap, electrolytenst, leucocytose, amylasemie
-R/vocht (IV isotoon NaCl-) CAVE hersenoedeem, mineralen, insuline
8
Q
Hyperosmolair niet-ketotisch coma
A
- labo: Hypergly (2000mg/dl, hyperNA, geen anion-gap, geen acidose,
- deshydratie met shockrisico (cerebrale dehydratie)
R/vocht!!! + lage dosis insuline
9
Q
Follow-up diabetes mellitus
A
- BDcontrole: Stel te hoog, Zout beperken , ACE- inh (ook zonder hypertensie zinvol voor de nieren) of ARB
- EKG
- bloedlipiden
- nieren: microalbuminurie? creatinine klaring
- urinekweek
- jaarlijks oogfundus
- perifere neuropathie? voeten nakijken
10
Q
Prediabetes / Gestegen glucosetolerantie: labo
A
glycemie:
a) Nuchter tss 100 en 126
b) 2u na OGTT >= 140 en < 200
11
Q
Hypoglycemie symtomen
A
-adrenerge symptomen: palpitaties, tremor, transpiratie, honger, bleek
- ’s nachts heel bizarre dromen
- cave: hypoglycemia unawereness
-neuroglycopenie (bij <40mg/dL, glucose tekort in CZS): diplopie, spraakmoeilijkheden, concentratieverlies, gedragstoornissen, convulsie, coma
- Triade van Whipple:
- symptomen hypo
- reële hypo (<50mg/dL)
- verdwijnen symptomen na glucose
12
Q
chronische verwikkelingen van Diabetes mellitus
A
- MICRO-angiopathie:
- retinopathie (NDPR/PDR)
- nefropathie (intercap glom sclerose)
- MACRO-angiopathie:
- angor/infarct/claudicatio
- Diabetische (poly)NEUROpathie
- sensorieel freq, vnl OL: pijn, paresthesieën,..
- motorisch: voetdrop, facpara
- autonoom (!): ortho hypot, gastroparese, constipatie, blaasretentie,…
-COMBI: diabetische voet
13
Q
Diabetes insipidus oorzaak + symptomen
A
-symptomen: Polyurie (4-20L/d) vrij plots Polydipsie ook s nachts -teveel secretie van ADH (dr hypofysetumor: craniofaryngeoom; trauma hypofysesteel, idiopatisch)
14
Q
Hypofysetumor symptomen
A
-lokale tumorgroei:
Hoofdpijn / visusproblemen
Zelden hypofysaire apoplexie
-uitval normale hypofysefunctie:
LH/FSH uitval: amenorree, libidoverlies, erect disfctie
TSH/ACTH uitval: asthenie, hypotensie
-hypersecretie hormoon: Prolactinoma (vnl microadenomata) meest freq (40%) => overdreven vochtverlies uit tepel GH: acromegalie ACTH: Cushing TSH: zelfzaam
15
Q
Hypopituïtarisme oorzaken
A
- start uitval GH, dan LH/FSH, ACTH/TSH, laatst prolactine
- oorzaken:
hypofyse tumor,
SHEEHANSYNDROOM (postpartumnecrose), craniofaryngioom,
empty sella syndroom,
AI-hypofysitis,
na RT/chirurgie,
trauma,
M,
kiemceltumor,
infectie,
infiltr,
genetisch,
congenitaal
16
Q
Endocrinologische oorzaken van zweten
A
acromegalie, diabetes, hyperthyreoïdie menopauze, feochromocytoom, carcinoid syndroom Cushing syndroom (?)
17
Q
Syndroom van Cushing symptomen (16 + bijkomende kenmerken bij man en vrouw)
A
- Typische vetverdeling: vetopstapeling ter hoogte van de buik (centrale adipositas), terwijl de armen en benen slank zijn en soms zelfs mager door spierafbraak.
- Gewichtstoename. Door de ongewone vetverdeling over het lichaam lijkt iemand ook veel dikker.
- Moonface (letterlijk ‘maangezicht’), een rond opgeblazen gelaat
- Bisonnek (ook wel ‘buffalo hump’ genoemd), een bochel van vet hoog op de rug
- Dunnere huid, waarbij er sneller dan normaal blauwe plekken ontstaan
- Striae (zwangerschapsstrepen) op buik en billen door gewichtstoename en verzwakking bindweefsel.
- Vermoeidheid
- Slaapproblematiek, waarbij het dag/nacht ritme moeilijk is te handhaven.
- Dunner wordende spieren (spieratrofie) en vermindering spierkracht
- Dunner en brokkelig wordende haren
- Vaak moeten plassen (polyurie)
- te hoog cortisol in het bloed. Het cortisol kan ook in het speeksel en de urine gemeten worden.
- Overmatige acne
- Hypertensie (hoge bloeddruk)
- Kwalitatief minder parodontium
- Verminderde vruchtbaarheid of verminderd libido.
- bij vrouwen ook nog
- hirsutisme op gelaat, borsten, buik en ledematen.
- dysmenorree, amenorree
- Op lange termijn kan osteoporose
- Bij mannen ook nog
- impotentie.
18
Q
Syndroom van Cushing: wat en oorzaken
A
- verzameling van klinische tekens en symptomen die veroorzaakt wordt door hypercortisolemie
- Oorzaken:
a) hypofysetumor (ACTH) : “de ziekte van Cushing”
b) de bijnier
c) iatrogeen, behandeling met corticosteroïden voor een andere ziekte
d) zware depressie
e) de hypothalamus (overmatige afgifte van het hormoon CRH; corticotropin-releasing hormone)
f) een tumor buiten de hypofyse, die ACTH produceert (bijvoorbeeld een longcarcinoom): “ectopische Cushing”
19
Q
Ziekte van Cushing
A
overproductie van ACTH in de hypofyse tgv goedaardige tumor met syndroom van Cushing tot gevolg
20
Q
Ectopische Cushing
A
tumor buiten de hypofyse, die ACTH produceert (bijvoorbeeld een longcarcinoom). met syndroom van Cushing tot gevolg
21
Q
Schildkliercysten
A
- Stoornis in migratie met ectopisch thyroïdweefsel/ resten uit ductus thyreoglossus
- Colloïdcysten
- Bloeding
- ‘echte’
- Thyroglossuscysten (check op echo, nog vrij veel frequent)
- Dermoidcysten
22
Q
Struma
A
- goedaardig progressieve opzetting/ dr gestegen TSH stimulatie door bv joodgebrek (gebergte, puberteit, zwanger), genetische enzymstoornis)
- Vergroting schildklier: diffuus, beperkt tot solitaire nodus of multipele noduli
- symptomen vnl door lokale druk: ADHproblemen, soms veneuze stuwing
23
Q
Maligne schildkliertumoren types
A
- papilair Tcarcinoom (goed gediff, meest frequent)
- folliculair Tcarcinoom, CAVE M: lymfogeen en hematogeen (vnl long/bot)
- medullair Tcarcinoom (woekering van C-cellen, tumormarkers: calcitonine en CEA; 20% familiaal met MEN)
24
Q
Diagnose schilklierCA
A
-Echo
-Scintigrafie: kleurt nodule zwakker dan omliggend = koude nodus => DD
adenoom,
carcinoom,
degeneratieve cyste,
echte cyste,
plots knobbel => denk aan bloeding
-PUNCTIE voor DD!!!
25
Therapie schildklierCA
1) op basis van scintigrafie
warm: afwachtend
koud: afwachtend of HK
2) HK indien vermoeden maligne:
- verdachte punctie
- recente volumetoename
- andere argumenten maligniteit
- jong pt, man, solitaire nodule
SupprT met TSH frequent
Indien papilair: thyroidectomie, ablatie radiojood, dan TSH suppressief
3) !!!FU: meting thyreoglobuline
26
Thyroïditis types (3)
1) Subacute thyroiditis van de Quervain
(reuscelthyroïditis vaak na virale ontsteking)
2) Silentieuze (onderliggend AI T lijden)
3) T van Hashimoto (meest FREQUENT)
Vaak naar hypothyroidie
=> zeldzaam
27
Thyroïditis symptomen
- pijnlijk spontaan of palpatie (uitstraling naar oren)
- eerst sympt thyreotoxie dan hypothyr
- inflammatie
- INDIEN silentieus: pijnloos zonder inflammatie
28
Thyroïditis diagnose
- Palpatie: matig opgezet/ vast
- eerste w geen captatie op scan
- biochem tekenen inflam: gestegen sedim, CRP, alfa2glob
- echo: diffuus hypoechogeen
- *Diagnose T van Hashimoto: hoge titers Tantilichamen
29
Thyroïditis therapie
- spontane genezing
- sympt: NASID bij mild, cortico bij ernstig
- DOE B-blokker!
30
Thyreotoxicose types/oorzaken (6)
1) !!ziekte van Graves=>
AI-ziekte; gest stim T dr TSI of TSAb
(thyreotoxi + diffuus vergrote T)
2) !!Toxisch adenoom (warme nodule)=>
Kan zonder thyreotoxi
3) !!multinodulair struma =Hyperthyreoïdie
Overmaat vrij T3 en T4 dr verhoogde synthese schildklier dr goiter (autoneem functio follikels), indien subkl CAVE joodtoediening bij contrast; sympt eerder sluipend
4) subactue thyroïditis van Quervain
Voorbijgaande thyreotoxi
5) overmatige inname TSH
6) na inname cordarone mogelijk tot hypo of hyperthyreodie!
31
Thyreotoxicose symptomen
- hartkloppingen
- nerveus
- vermageren
- tremor
- zweten/warmte intolerantie
- emo labiel/concstoornis
- slapeloos/moe
- spierzwak/ haaruitval
- meer stoelgang/stoornis menstrueel
- subfebril/polyurie/ jeuk
* Graves: typisch endocriene oftalmopathie met proptose, vitiligo, hevige thyreotoxi
* Multinod struma: sympt progressief,
32
Thyreotoxicose diagnose
1. Bepaling TSH
2. Bepaling FT3 en FT4
3. Schildklierscintigrafie (99m Tc)
4. Echo (doppler)
Algemeen: nerveus
Cor: tachycardie, soms PIP/hartfalen
Fijne temoren vingers/tong/oogleden + spierzwak (+signe du tabouret)
Huid: warm + vochtig
Ogen: hypersympathico, retractie bovenste ooglid
Palpatie nodulair struma bij MNS
Laag TSH, hoog FT4 en FT3
33
Thyreotoxicose therapie
1) Medicatie (antithyreoïdea)
-propylthiouracil (PTU)
-methimazol VOORKEUR!!
VIA *block and replace OF *titreren tot eurthy (moeilijk)
2) Radioactief jood (CAVE thryroïdstorm)
3) Heelkunde: bilat subtot of totaal thyroïdectomie/ verwijderen tox adenoom
4. ADJ: Bblokker!! Propranolol + RR
-Graves: kan alle drie (medi bij jongept)
-Toxisch adenoom: jonge pt voorkeur HK; oudere radiojood
-MNS: vaak oudere pt: radiojood VK
34
Hypothyroïdie types/oorzaken (6)
- Hormoongebrek (myxoedeem)
-congenitaal
-spontaan (idiopatische atrofie )
-Hashimoto (AI-ziekte, stukmaken thyroïdfollikels dr lymfocyt infiltr met anti TPO anti TG AB
-iatrogeen
Behandeling thyreotoxi
Behandeling radiojood
HK
-secundair
Vaak normaal TSH of laag
35
Hypothyroïdie symptomen
- koude-intolerantie
- constipatie
- anorexie
- gedaald concvermogen
- moe/apathie
- gewichtstijging/spierstijf
- haaruitval
- paresthesieën
* INDIEN floriede:
- trage/apathische pt, opgezwollen, hese stem, hypertensie, trage pols, hartdilatatie, pericardvochtuitstorting, myxoedeem
36
Hypothyroïdie therapie
-toedienen levothyroxine T4: Progressieve instelling!
(CAVE myocardinfarct bij cardiaal belaste pt)
-ook associatie Bblokker!
Stel pt subklinisch, gestegen TSH, nog normaal FT3FT4: voorzichtig thyroxine substitutie
37
Hyperparathyroïdie types/oorzaken
a. Primair
-adenoom (90%)
-hyperplasie
-PTHcarcinoom
DD hypercalcemie bij maligniteiten: bv bij lyt botletsels: MM, botM (hypercalc MAAR laag PTH)
b. Secundair FREQUENT
bij elke neiging tot hypocalcemie => hypersecr PTH
c. Tertiair : ontwikkelen van
autonome PTHfunctie
38
Hyperparathyroïdie symptomen
-vaak asympt
-symptomen van hypercalcemie:
Neuromusc: concmoeilijk, hoofdpijn, confusie, stupor, coma
GI: anorexie, braken, constipatie
Renaal: polyurie, polydipsie, nierinsu
Cardiaal: gest contract, korte systole
-symp lange termijn: urniaire lithiase, skeketafwijk (secundaire osteopor)
Vaak voork bij nierinsuffie, hyperF ook belangr etio (renale osteodystrofie)
39
Hyperparathyroïdie diagnose
-primair: combi van gestegen hypercal en gestegen PTH
vaak + hypofosfatemie, hypercl acidose
vaak 24u calciurie gestegen
- secundair: hypocal/normaal en gestegen PTH
- tertiair: hypercl en gestegen PTH
40
Hyperparathyroïdie therapie
- STEEDS HK indien
* hypercal > 11.5 – 12 mg/d
* jonger 50
* osteoporose
* urin lithiase
* calciurie
* nierinsuffie
41
Hypoparathyroïdie oorzaken
- zeldzaam AI destructie
| - vnl iatrogeen door HK na totale thyroidectomie
42
Hypoparathyroïdie symptomen
Symptomen van een hypocalcemie:
- paresthesieën
- carpopedale spasmen/larygnospasmen
- convulsies
43
Hypoparathyroïdie diagnose
- kliniek van hypocalcemie
| - biochemie: hypocalc met hyperfosfatemie, lage PTH, laag 1.25 dihydrovit D
44
Hypoparathyroïdie therapie
- calcium
| - onderhoud:calcitriol of alfacalcidol
45
Bijnierschors structuren (3) en hormonen
1) zona glomerulosa: mineralocortico (aldosteron) (ACTH, renine-angio, E)
2) zona fasciculata: glucocortico’s (ACTH)
3) zona reticularis: androgenen(ACTH, aash)
46
Bijnierschors diagnose
- bepaal Na/K
- bepaal cortisol ’s morgens en na 1mg dexametasone
- bepaal DHEAS
47
Syndroom van Cushing diagnose
1) kliniek van Cushing
2) *24u urn exr vrij cortisol
* 1mg dexametha suppressie
* bepaal cortisol circa ritme
3) *ACTH bepaling lege artis (bloedstaal gekoeld op ijs)
4) *CT bijnier/ NMR hypofyse
48
Bijnierschorsinsufficiëntie types/oorzaken acuut en chronisch
* Acuut
- Addisoncrisis dr acute stress(bvinf)
- iatrogene crisis
- pituitarie apoplexie
- acute vascu collaps/ sepsis
* Chronisch
- primair (ziekte van Addison)(AIadr)
- secundair:
a) na corticotherapie!!!! Na 3w therapie met >20mg predni steeds hypofyse-bijnier onderdruk
b) hypofys uitval
49
Bijnierschorsinsufficiëntie symptomen
- lage BD/shock
- diarree, buikpijn, braken, anorexie, asthenie, dehydr, koorts, gestegen huidpigm
- uitgesproken moeheid
- anorexie, gewichtsverlies, nausea, abd pijn, diarree
- spierzwak, lage BD
- vitiligo of gestegen pigm
50
Bijnierschorsinsufficiëntie diagnose
- klinisch
- laag Na, hoog K
- gestegen uremie
- hypoglycemie
- lage plasma cortisol (niet of onvoldoende reactie op Syacthen test IV)
51
Bijnierschorsinsufficiëntie therapie
- URGENTIE
- meteen hydrocortiso hemisuccinaat (SOLUCORTEF) 100mg IV + infuus fysio zout in glucose
R/
-subst hydrocortisone en 9 Alfafludrocortisone
* Bij stress/braken/shock: dosis stijgen!!!
NZ voorzichtig afbouwen + subst met hydrocorti na >3w therapie met >20 mg predni, check herstel via plasmacortisol basaal, synachthen test en ITT
52
Primair hyperaldosteronisme
= Gest secr aldosteron (Na/waterretentie) met inh van renine
- oorzaken aldos-prod adenoom:
Ziekte van Conn OF
bilat hyperplasie zona glomerulosa
53
Wanneer screenen voor hyperaldosteronisme
SCREEN INDIEN:
- hypertens + spontaan hypoK
- hypertens + hypoK na diuretica
- therapieresist hypertens
- hypertens + bijnierincidentaloom
54
Symptomen primair hyperaldosteronisme
- hypertensie soms spierzwak (hypoK)
| - dorst/ polyuriee (hypoK, gedaald conc vermogen nier)
55
primair hyperaldosteronisme diagnose
- gestoorde elektr met hypoK alkalose
- hypertensie
- gestegen aldosteron (>15ng/dL)
- onderdrukt renine
- gestegen Kaliurie , gedaald Natriurie
56
primair hyperaldosteronisme therapie
R/
OF chirurgie van aldosteronoma
OF aldos antagonist: spironolactone
57
Gyeacomastie types/oorzaken
= vnl door te hoge oestrogeen/ kan na elke androgeendefi
- vnl puberteitsgynaecomastie
- of na farmaca: spironolactone!
- chronisch leverlijden
- testistumoren
- idiopatisch
- klinefelter
58
Gyenacomastie therapie
Antioestrogeen (tamoxifen)
59
Hirsutisme types/oorzaken
- gestegen androgeenspiegel,
| - gestegen sensi huid op norm adrosecr
60
Hirsutisme symptomen
- toegenomen lichaamsbeharing vrouw
- vaak + acne
- + androgene alopecia
61
Hirsutisme therapie
R/ disfuctioneel/idiopatisch=> cosmetica, OAC, spironolactone, metformine
NOOIT tijdens zwangerschap
62
Feochromocytoom
= Ziekte van BIJNIERMERG: Secreteert catecholamines:
Adr en Nor (10%) (metabolieten: metanefrine)
-oorzaak:
vnl tumor bijniermerg of symp weefsel (paraganglioom)
Komt soms voor in dom autos aand:
MEN 1
MEN 2 FC, paraTaden, pranctumor
MEN 3 FC, medul SKCA, multipele mucosale ganglionneurom
63
Feochromocytoom symptomen en diagnose
- hypertensie (0.1% oorzaak) in opstoten (met bleekheid, palpitaties, hoofdpijn, zweten, abd pijn, angst)
- -24u excr catecholamine bepaling basaal
- lokalisatie via NMR en 131I-metaiodobenzylguanidine scan (MIBGscan)
64
Feochromocytoom therapie
Chirur resectie na IV vocht en zoutsuppletie en alfa-lytica (voorkomen hypert crisis)
65
Turnersyndroom (XO) symptomen
- klein, amenoroe, onvruchtbaar
- hypertens/AO aneurysma
- gestoorde levertesten
- hypothyreose
- DM 2
- vaak stijging LDL / triglyceriden
66
Carcinoïd syndroom
- gezwel van enterochormafine cellen, behoren tot APUD systeem) deze cellen kunnen serotonine maar ook ACTH, gatrine, calcitonine, insuline, vasoactief intestinaal polypeptide aanmaken;
- vnl thv digstive tractus; kan ook M geven
67
Carcinoïd syndroom symptomen
- flushing
- diarree
- bronchospasme
- hartstoornis
- telangiectasie
- endocriene syndromen (bv cushing)
68
Carcinoïd syndroom diagnose
- gouden standaard:
histologisch, meten van chromogranine A
-gestegen excretie van serotonine metabolieten (urinair 5HIAA)
-octreotidescan – MIBG scan of PET scan
69
Hypogonadisme
afw of minder androgeen (testosteron) door Leydig cellen disfu
70
Hypergonadotroop hypogonadisme types/oorzaken
a. Klinefelter XX(X)Y
b. congenitale anorchie
c. verworven testisatrofie (enkel indien bilateraal)
d. hypogonadisme bij oudere man
71
Hypogonadisme: symptomen (13)
- Kleine testes, vrij groot, wisselend
- gynaecomastie/beperkte virilisatie,
- steriel door azoospermie,
- leer/gedragmoeilijk
- Testis atrofie na 14d zwweek DD bilaterale cryptorchidie
- torsie
- orchitis (vaak na bof)
- bilaterale cryptorchidie
- trauma/chemo/radio
- minder vitaal
- daling libido
- warmteopwellingen
- daling spierkracht/botdensi
- syndroom van Kallman (5)
72
Hypogonadotroop hypogonadisme types/oorzaken
a. idiopatisch
- constitutioneel
- KAL-1gen mutatie: Kallmann syndr
b. verworven
- schade aan klier of steel
- dr tumor, chirugie, RT, trauma, hemochromatose, lokaal inf/inflam
- secundair na systm ziek en/of cortico’s(!!!), opiaten, anabolica
73
Syndroom van Kallman symptomen (5 + 13)
- anosmie/hyposmie (geen reukzin)
- uitblijven puberteit
- eunuchoidisme
- geen sec geslachtskenm
- testes zijn week
- symptomen van hypogonadisme (13)
74
Hypogonadisme diagnose
- kliniek
- karyotype
- gestegen FSH/LH// gedaald testosteron
- *Doe HCG test, na injectie stijging testosteron
- laag serumgonadotropinen
- laag testosteron
75
Hypogonadisme therapie
Hypoergonadotroop:
- androgeen-substitutie
- R/ testosteronsubstitutie enkel bij klachten
```
Hypogonadotroop:
OF Gn stimuleren testisfunctie
HCG stimuleert Leydigcellen
OF GnRH
OF Testosteron (meest freq, PO/TD/IM)
```
* DOEL van testost therapie (GnRH)
- normale puberteit/virilisatie
- op gang brengen spermatogense + hestel fertiliteit
Verworven:
- Causaal
- adrogenen of gonadotropines
76
BIJWERKINGEN CORTICOtherapie
- ZEKER afbouwen / alternateday therapie/ CAVE operaties
- gewenst antiflogistisch of immuunsuppressief OF substitutie OF suppressie OF anti-shock
- maar ook:
* hyperglycemie (diabetes!)
* hypertensie
* spieratrofie
* osteoporose
* immuunsupressie,
* bijnier platlegging (addisoncrisis risico),
* huidverdunning,
* vetophoping buik,
* moonface,
* cataract
77
Relatieve sterkte cortisoneklassen
```
Hydrocortisone 1
Prednisolone 4
Methylpredni 5
Triamcinolone 5
Dexamethasone 30-40
```
78
BIJWERKINGEN sympathicomimetica
vnl de orale, zelden na inhalatie:
Tremoren,
tachyvardie,
hypoK
79
Secundaire hyperlipidemie (=meest frequente!) oorzaken (10):
```
obesitas,
DMII,
Schildklierziek,
Cushing,
Nefro syndroom,
chro nierfalen,
hepatisch aandoening,
alcohol,
roken,
medicatie: OAC, thiaide diuretica, atyp antipsy, cortico’s
```
80
Therapie hyperlipidemie
1. Totale vetiname doen dalen met 30% E-inname: magere zuivelproducten, minder vlees, meer vis
2. Meer bewegen, stoppen roken, hypertensie + diabetes behandelen
3. Na 3 m onvoldoende effectief => hypolipem farmaca
81
Hypolipemiërende farmaca (7)
a. Statines :
- dalen synthese van cholesterol in levervel dr inhibitie van enzym HGM CoA reductase : plasma LDL daalt
- CAVE myositis: spierpijn + CK stijging
b. anion-uitwisselaars (harsen):
- complexatie van galzouten=> grijpen aan op enterohepatische reabsorptie dus lever zal lichaamseigen LDL en cholesterol aanspreken=> LDL-fractie in plasma daalt
- Cave: maagdarmreabsorptiestoornissen, en verminderde absorptie van andere GMn
c. Fibraten
- verlagen TG via reductie VLDL en LDL
- NIET combineren met statines
d. Nicotinezuur/ vit B3/ niacine
- inhibitie van lipase in vetweefsel
- cave: Flushing
e. Ezetimibe
- inhibeert selectief de intestinale absorptie van cholesterol
- kan in combinatie met statines
f. Combitherapie
g. Varia: omega-3 vetzuren, rode rijst, vezelpreparaten (vb Psyliumzaad), D-thyroxine
