H6: Prestatiemanagement Flashcards
(95 cards)
Wat is prestatiebeoordeling?
Evaluatie die formeel, periodiek en systematisch plaatsvindt.
Dit geeft een leidinggevende de kans om na te denken over zijn medewerkers en eigen leiderschap en die eventueel
bij te sturen of te coachen. Zo krijgen medewerkers ook regelmatig feedback over hun sterke en zwakke punten.
Wat is prestatiemanagement?
Gaat nog verder dan perstatiebeoordeling: de gemeten prestaties worden afgestemd op de strategisch doelen van de organisatie.
Wat zijn de beoogde bijdragen van prestatiemanagement aan HRM?
- Motivatie om te presteren is hoger
- Managers krijgen inzicht in de capaciteiten van medewerkers
- Functiedefinities en -criteria worden verduidelijkt
- Zelfinzicht en ontwikkeling worden verhoogd
- Werknemers worden competenter
- De doelen van een organisatie worden duidelijker gemaakt
- HR-beslissingen (promoties) verlopen eerlijker
- Meer bescherming voor een organisatie tegen mogelijker gerechtelijke procedures
- Beter en concreter onderscheid tussen goede en slechte presteerders
- Visie van leidinggevenden op presentaties worden duidelijker gecommuniceerd
- Organisationele veranderingen worden gemakkelijker gemaakt
- Betrokkenheid en intentie om bij de organisatie te blijven is hoger
Een systeem van prestatiemanagement bevat enkele bouwstenen die de HRM-verantwoordelijke moet kiezen. Geef deze.
- Wat is de doelstelling? Waarvoor dienen de resultaten van de beoordeling? Bepaling salaris, ontwikkeling van medewerker?
- Waarop wordt het personeel beoordeeld? Resultaten (prestaties) of gedrag?
- Welk instrument gebruiken?
- Wie treedt op als beoordelaar?
- Welke training geven we aan de beoordeelaars voor een accurate beoordeling?
- Welke gespreksvorm moeten de beoordelaars gebruiken?
- Hoe wordt prestatiebeoordeling gecommuniceerd?
Geef de 4 brede toepassingsgebieden van prestatiemanagement in organisaties
- Tussen personen-toepassingen: evalueren prestaties personeel, beloning, promoties, salarisstijging, ontslag…
- Binnen persoon-toepassingen: feedback op individueel presteren, assessment van sterktes en zwaktes, identificeren van trainingsbehoeften…
-
Gebruik van het prestatiemanagement voor het consolideren van de globale HR-aanpak
(strategische aspect): beslissingen op macroniveau: personeelsplanning, trainingsplannen op organisatieniveau, trainingsprogramma’s en creëren van groeigericht klimaat. -
Prestatiemanagement voor researchdoeleinden (validatie-instrument): controleren of
voorspellingen bij de selectie correct waren, effectiviteit van een trainingsprogramma…
→ Ook discriminatie van subgroepen en vriendjespolitiek uitschakelen
Resultaten en/of gedrag: wat wordt beoordeeld?
Op grond van welke criteria zal de persoon in kwestie worden beoordeeld? Algemeen gesteld: de criteriabepaling moet gebaseerd zijn en een gedegen functiestudie die moet garanderen dat de criteria en de meetbare criteriumconstructen relevant zijn, maar niet deficiënt en ook niet gecontamineerd
Wat zijn de 2 benaderingen om te kiezen wat we gaan beoordelen?
-
Gedragsgerichte benadering: WN’s worden beoordeeld op grond van hun gedragingen en geleverde inspanningen
- Subjectieve criteria (bv. beoordelingsschalen) brengen dit in kaart.
- Geschikt voor gedetailleerde feedback over gedrag van de werknemer voor eventuele toekomstige verbeteringen
- Ook dikwijls toegepast als de resultaatgerichte benadering niet mogelijk is omdat te veel factoren waar we werknemer geen greep op heeft de resultaten kunnen beïnvloeden of indien de resultaten pas in de verre toekomst duidelijk worden. -
Resultaatgerichte benadering: objectieve criteria om prestaties te meten
- Bv. via geproduceerde input
- Vooral geschikt indien er verschillende manieren zijn om een functie goed uit te voeren. Het te bereiken resultaat is dan belangrijk, niet hoe je tot dat resultaat komt
Hoe worden de 2 benaderingen om te kiezen wat we gaan beoordelen toegepast in de praktijk?
We kunnen beide benaderingen ook samen aanwenden, maar binnen strategisch HRM is er de laatste
tijd de tendens om de resultaatgerichte benadering toe te passen (→ nagaan in welke mate de
werknemer in de richting van de algemene doelstellingen van de organisatie heeft gewerkt + meer
individuele vrijheid)
Welke soorten beoordelingsinstrumenten zijn er?
- Rangschikkingsmethodes
- Beoordelingsschalen
- Methoden van de kritische incidenten
- Narratieve beoordeling
- Management by objectives (MBO)
Wat zijn rangschikkingsmethodes om te beoordelen?
Welke soorten zijn er?
Hierbij wordt een persoon vergeleken met een andere persoon.
- Paarsgewijze vergelijking: in paren vergelijken om zo tot een rangschikking te komen
- Globale rangschikking: medewerkers rangschikken van beste tot slechtste
- Rangschikken binnen constructen: medewerkers niet langer obv. een globaal criterium rangschikken maar op grond van onderscheiden kenmerken (criteriumconstructen) (bv. leiderschap of initiatief). Men wordt dus binnen elk construct vergeleken met een referentiepersoon ipv. enkel globaal te worden vergeleken
- Verplichte spreiding: (gebruikt wanneer het praktisch onmogelijk is grote groepen medewerkers globaal te rangschikken) Men moet medewerkers indelen in vooraf bepaalde groepen (vb. 10% in groep V (uitstekende personeelsleden), 20% in groep IV (goede personeelsleden), 40% in groep III (middelmatige personeelsleden), 20% in groep II (zwakke personeelsleden) en 10% in groep I (echt zwakke personeelsleden)) → populair bij up-or-outsysteem van loopbaanmanagement
Geef een voordeel en een nadeel van globale rangschikking.
Voordeel: hoge interbeoordelaarsbetrouwbaarheid + geeft écht beeld dat leidinggevende over zijn medewerkers heeft.
Nadeel: impliceert competitie-element, onmogelijk toe te passen bij groot aantal werknemers, holistische aanpak (nuanceringen zijn niet mogelijk), niet bruikbaar voor
individuele feedback + geeft geen aanwijzingen voor coaching.
→ lijkt alleen bruikbaar om selectiebeslissingen te valideren.
Geef een voordeel en een nadeel van rangschikken binnenconstructen
Voordeel: niet langer holistisch + feedbackmogelijkheden
Nadeel: competitie-element nog steeds aanwezig, moeilijke vergelijking tussen
afdelingen dus lastig om resultaten voor de totale onderneming te integreren +
globale visie blijft nog steeds predominant en zal het geheel toch nog beïnvloeden.
Geef het nadeel van verplichte spreiding.
Nadeel: weerstand bij managers: vinden groep soms gewoon goed + die verplichte spreiding (soms is er gewoon echt niemand die erg zwak presteert want ze werden
allemaal aangeworven)
Welke soorten beoordelingsschalen zijn er?
- Grafische beoordelingsschaal
- Gedragsobservatieschaal
- Gedragsverankerde beoordelingsschaal
- Gemengde standaardschaal
- Relatieve percentielmethode
Wat is een grafische beoordelingsschaal
Beoordeelaar moet op een schaal een punt aankruisen dat overeenkomt met de evaluatie van de prestatie van de
medewerker.
Verschillende soorten:
- Zonder numerieke of verbale ankers (positief voor aversie tegen cijfers) => Weinig gebruikt
- Numerieke waarden als anker voor beoordeling
- Met korte verbale omschrijving
- Semantische dferentiaalschaal: aan de twee uiteinden van de schaal kenmerkende kwalificaties
Geef een voor- en nadeel van grafische beoordelingsschalen.
Voordeel: Eenvoud
Nadeel:
- Onduidelijke definiëring constructen (wat is tijdsmanagement?) en prestatieniveaus (wat is zwak?) → leidt tot inconsistente beoordelingen
- Vatbaar voor allerlei beoordelingseffecten (halo-effect)
Wat is een gedragsobservatieschaal?
Hierbij wordt geen evaluatie van de beoordelaar gevraagd, men moet enkel aangeven hoe frequent specifieke gedragingen zich voordoen gedurende een bepaalde periode. Vaak via een checklist van allerlei items die een operationalisatie zijn van een globaal construct.
Geef de voor- en nadelen van de gedragsobservatieschaal.
Voordelen
- Hoge informatiewaarde
- Kan als startpunt dienen voor feedback en coaching
- Psychometrisch adequaat: hoe meer waarnemingen, hoe betrouwbaarder
Nadelen
- Voor verschillende jobs of onderscheiden niveaus moeten verschillende vragenlijsten worden gemaakt → daarom vaak het minst realistisch.
- Onderzoek toont aan dat de schalen er niet in slagen subjectieve evaluatieve aspecten uit te bannen.
Wat is een Gedragsverankerde beoordelingsschaal?
In prestatiemanagement niet meer weg te denken. Ze bevatten gedragsvoorbeelden voor de verschillende prestatieniveaus. Op die manier worden zowel competenties als prestatieniveaus duidelijk gedefinieerd. (bv. hij is altijd vriendelijk of hij denkt na over de degelijkheid van zijn werk)
Wel tijdsintensief.
3 fasen:
1. Relevante gedragingen worden geïnventariseerd via gesprekken met personeel.
2. De groepering wordt gecheckt: vragen aan andere groep personeelsleden de gedragingen opnieuw toe te wijzen aan de competenties.
3. Voorlopige lijst laten beoordelen door nog een andere groep. Zij bepalen effectiviteit van elke gedragsbeoordeling.
Geef de voor- en nadelen van een Gedragsverankerde beoordelingsschaal
Voordelen
- Competenties en prestatieniveaus duidelijk omschreven
- Evaluatie wordt gefaciliteerd
- Beoordeelden + beoordelaar staan meestal positief tov. deze schaal (want ze werken hier vaak actief aan mee)
Nadelen
- Lang constructieproces + moet worden herhaald per functie
- Cruciaal dat gedragsankers representatief zijn anders vertekende beoordeling
Wat is een Gemengde standaardschaal?
Bevatten ook gedragsvoorbeelden, maar deze schalen meten altijd diverse constructen. Voor elk construct zit er telkens een item in dat betrekking heeft op uistekende prestaties, één op
middelmatige en één op slechte prestaties.
Geef de voor- en nadelen van een gemengde standaardschaal.
Voordeel
- Vergemakkelijkt de beoordelingstaak
Nadeel
- Complex scoringssysteem
Wat is de Relatieve percentielmethode?
Ontworpen om beoordelingsinflatie (= iedere medewerker kreeg redelijk goede beoordelingen) tegen te gaan.
Verschillende personen worden hier tegelijkertijd beoordeeld. Per competentie worden de personen
relatief tov. elkaar en tov. een hypothetische standaard beoordeeld.
Geef de voor- en nadelen van een relatieve percentielmethode.
Voordelen
- Comparatief: bouwt voort op rangschikkingsmethode
- Maakt duidelijk dat het niet mogelijk is iedereen een goede beoordeling te geven
Nadelen
- Geen absolute methode
- Competie-element