HC 3.1 Diagnostiek van infectieziekten

Question 1

Welke informatie neem je mee in het opstellen van een DD omtrent infectieziekten?

Answer 1

Epidemiologie
Belangrijk bij infectieziekten: contacten (mens en dier), reizen, verblijf in buitenland.
Aanvullend onderzoek
Beeldvorming is richting geven aan differentiaal diagnose en vervolgonderzoek. Dit combineer je met je klinisch chemisch / hematologisch onderzoek. Om te kijken naar:
1. Lokale schade door micro-organismen, toxinen
2. Ontstekingsreactie: cytokinen en chemokinen, CRP, leukocyten telling / differentiatie, lever- en nierfunctie.
Stel je hebt een DD opgesteld, dan kun je materiaal verkrijgen en opsturen voor microbiologisch onderzoek.

Question 2

Waarom doen we microbiologisch onderzoek?

Answer 2

Belang van aantonen ziekteverwekker:
- Bepaalt keuze en duur van anti-microbiële therapie
- Gevolgen voor omgeving (gevaar van transmissie, vaccinatie)
- Epidemiologisch belang (prevalentie/incidentie, epidemieën)
- Kan wijzen op verminderde afweer

Question 3

Welk onderzoek zet je in?

Answer 3

Afhankelijk van je DD:
- Verwekker
- Klachten/materiaal
- Eerste ziektedag/beloop
Mogelijkheid diagnose te stellen en de juiste behandeling te kiezen is geheel afhankelijk van de kwaliteit van het ingezonden materiaal en de vraagstelling.

Question 4

Welke onderzoeken kun je gebruiken om een bacterie op te sporen?

Answer 4

• Direct preparaat
• Antigeentest
• Kweek + gevoeligheidsbepaling (belangrijk)
• Serologie
• Moleculaire diagnostiek (belangrijk)

Question 5

Welke onderzoeken kun je gebruiken om virussen op te sporen?

Answer 5

• (direct preparaat): zijn niet echt mogelijk
• Antigeentest
• Kweek
• Serologie (belangrijk)
• Moleculaire diagnostiek (belangrijk)

Question 6

Welke onderzoeken kun je gebruiken om parasieten op te sporen?

Answer 6

• Direct preparaat (belangrijk)
• Antigeentest
• Serologie
• Moleculaire diagnostiek (belangrijk)

Question 7

Welke onderzoeken kun je gebruiken om schimmels/gisten op te sporen?

Answer 7

• Direct preparaat
• Antigeentest
• Kweek + gevoeligheidsbepaling (belangrijk)
• Serologie
• Moleculaire diagnostiek (belangrijk)

Question 8

Wat houdt een direct preparaat in?

Answer 8

Dit doen we niet voor de virussen. Dit houdt in: het materiaal wat je van de patiënt verkrijgt doe je direct op een objectglaasje. En daar pas je dan bepaalde kleuringen aan toe.

Question 9

Wat kun je zien onder de gram kleuring?

Answer 9

• Je kan zien of het gram positief of negatieve bacteriën zijn.
• Je kan kijken of het meer staven zijn of kokken.
• Je kan zien of ze in trosjes liggen (staphelococcen) of in ketens (streptococcen)

Question 10

Welke andere kleuringen kunnen worden toegepast bij een direct preparaat?

Answer 10

• Auramine: mycobacteriën. Mycobacteriën zijn niet goed zichtbaar met de gramkleuring, deze kleuring kan ze wel goed aantonen met fluorescentie.
• Blankophor: fungi (ook met fluorescentie)
• Ziehl Nielsen: oa mycobacteriën
• JKJ (jodine): parasieten faeces

Question 11

Wat zijn de voordelen van microscopisch onderzoek (met kleuring)?

Answer 11

• Meerdere micro-organismen samen zien
• Snel
• Met name in steriele materialen (bijv. liquor) grote waarde. Omdat is onsteriele materialen al bacteriën aanwezig zijn en dan is er moeilijk onderscheid te maken tussen wat de oorzaak van de infectie is.
• Ook niet kweekbare micro-organismen aantoonbaar

Question 12

Wat zijn de nadelen van microscopisch onderzoek (met kleuring)?

Answer 12

• Weinig sensitief (je kan dingen over het hoofd zien)
• Voor nadere determinatie van de bacterie en gevoeligheidsbepaling andere techniek nodig

Question 13

Wat is een kweek?

Answer 13

Micro-organismen in het laboratorium laten vermenigvuldigen tot er voldoende zijn om ze te zien. Diverse lichaamsmaterialen: sputum, pus, urine, feces, bot, cathetertip, bloed, wattenstokken van allerlei origine (o.a. huiduitstrijk). Je hebt verschillende media om micro-organismen te laten groeien: vloeibare media (o.a. bloedkweekflesjes) en vaste media: agarplaten.

Question 14

Hoe noem je algemene kweek methoden? En welke bacteriën hebben een andere kweekmethode nodig?

Answer 14

Algemene kweekmethoden noem je banaal. Sommige bacteriën hebben speciale nutriënten nodig waardoor ze niet op een standaard plaat kunnen groeien. Dit zijn bijv. legionella, campylobacter, gonokokken.

Question 15

Welke standaard kweekmedia gebruiken we? En welke soorten zijn er?

Answer 15

Electief: vergemakkelijkt determinatie, selectief: remming oninteressante flora.
- Bloedagar en chocoladeagar zijn electieve media
- McConkey is een selectief en electief media.

Question 16

Wat is maldi-TOF?

Answer 16

Apparaat dat lasers afschiet op een metalen plaatje. Als die laser bepaalde onderdelen van een bacterie raakt. Dan valt de bacterie uiteen en de tijd die het kost om van het plaatje naar de detector te komen, bepaald hoe groot het onderdeel is van de bacterie. Aan de hand van massaspectometrie kun je dus achterhalen welke bacterie het is.

Question 17

Hoe kom je erachter welke antibiotica je kunt geven voor een bacterie?

Answer 17

• Broth microdilutie (bolletjes met verschillende antibiotica –> stoof –> kijken of er sprake is van groei)
• Disk diffusie (in het midden antibiotica tablet, daaromheen op de plaat bacteriën uitgesmeerd, bij de antibiotica stopt de groei)
• E-test (bovenin is de concentratie antibiotica het hoogst, op een bepaald punt ontstaat er een lijn van wel groei en geen groei)

Question 18

Wat is een bloedkweek-incubator (Bactec)?

Answer 18

Dit apparaat is 37 graden. Er zit een constante detector op om te kijken of er zuurstof wordt verbruikt. Als dit zo is dan geeft die een signaal af.

Question 19

Wat zijn de voordelen van een kweek?

Answer 19

• Meerdere micro-organismen
• Aansluitend identificatie en gevoeligheidsbepaling mogelijk
• Redelijk sensitief
• Relatief goedkoop

Question 20

Wat zijn de nadelen van een kweek?

Answer 20

• Alleen kweekbare organismen
• Soms arbeidsintensief (m.n. virale kweek)

Question 21

Wat zijn factoren die het resultaat van een kweek kunnen beïnvloeden?

Answer 21

• Anti-microbiële therapie
• Afname en transport patiënt materialen

Question 22

Wat is serologie?

Answer 22

Meten van de immunologische respons van de gastheer tegen een micro-organisme. In de acute fase van de infectie is in het algemeen na enkele dagen tot weken micro-organisme specifiek IgM aantoonbaar. Later ook IgG (vaak levenslang). Er bestaan meerdere varianten van serologische tests.

Question 23

Wat is de indirecte assay?

Answer 23

Op een plaat zit antigeen, dan komt er patiëntenmateriaal bij. Als er dan antilichamen inzitten die gericht zijn tegen het antigeen dan bindt het daaraan. De rest was je weg. Dan voeg je een secundair antilichaam toe die gaat binden aan een antilichaam van een mens. Die is gebonden met een bepaald fluorescent label, dan voeg je substraat toe en dan komt er een signaal.

Question 24

Wat zijn de voordelen van serologie?

Answer 24

• (ook) voor moeilijk te kweken micro-organismen
• Immuniteit / vaccinrespons te bepalen
• Relatief goedkoop

Question 25

Wat zijn de nadelen van serologie?

Answer 25

• Nauwelijks geschikt voor acute infectie: meestal 2e serum nodig
  o Antistoffen na dagen tot weken meetbaar
  o Enkele meting zegt niet genoeg
• Aanvragen specifieke pathogenen: je kunt geen algemene test doen
• Geen antibiogram (gevoeligheid)
• Kruisreactiviteit (pathogenen onderling, maar ook bijv. reumafactoren)
• Invasief onderzoek