Hc 5 Flashcards
(54 cards)
Stalking
wederrechtelijk (= tegen de wet), stelselmatig en opzettelijk inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer van een ander, met het doel de ander te dwingen (1) iets te doen, (2) iets niet te doen, (3) iets te dulden of angst aan te jagen
Weetjes stalking
- Er bestaat sinds 28 juni 2000 een anti-stalkingswet, maar in Nederland noemt men het belaging en geen stalking
- De handelingen van de stalker zijn op zichzelf vaak niet strafbaar (bellen, bloemen sturen), wat het voor de politie lastig maakt om daders op te pakken
- Bij het melden van stalking staat de perceptie van het slachtoPer centraal; het slachtoffer moet de handelingen als dreigend ervaren
- De daders zien het vaak niet als stalking, maar als een daad van liefde
Om van stalking te mogen spreken, moet er aan de volgende drie voorwaarden voldaan zijn:
- Er moet een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van het slachtoffer zijn. deze inbreuk moet daarbij opzettelijk én wederrechtelijk zijn (= tegen de wet)
- De inbreuk moet niet eenmalig zijn, maar stelselmatig plaatsvinden; het moet meerdere keren voorkomen
- De handelingen van de stalker moeten als doel hebben om iemand te dwingen iets (niet) te doen, iets te dulden of iemand bang te maken
Prevalentie van stalking
- Een grote meerderheid (74%) van de gevallen van stalking wordt nooit gemeld, of komen
niet onder de aandacht van de politie - Darknumber studies = onderzoeken die niet-geregistreerde criminaliteit onderzoeken, dus
aan ‘random’ mensen vragen of ze al eens te maken hebben gehad met geweld of stalking; 2-13% van de mannen en 8-32% van de vrouwen hebben te maken gehad met stalking - De helft van de daders zijn ex-partners, waarbij er vaak al signalen zijn tijdens de relatie
(overdreven jaloezie, denigrerende opmerkingen) - Bij 80% van de gevallen is de dader een bekende van het slachtoffer
- Stalking gebeurt vooral onder de studentenpopulatie, omdat dit vaak de fase is waarin
mensen intieme relaties starten. Daarnaast is social media ook populair onder studenten - 1⁄4 van de stalkers gebruikt fysiek geweld
- Het ervaren van stalking is emotioneel erg ingrijpend voor het slachtoffer, emotionele
verkrachting en psychologisch terrorisme
Tijdens het ervaren van stalking zal het slachtoffer zich meerdere dingen afvragen:
- Hoelang zal dit duren? Stalking duurt langer wanneer de dader een ex-partner is. De gemiddelde duur is 22 maanden
- Wanneer het gestopt lijkt te zijn, is het dan ook echt gestopt? Of is het een stilte voor de storm? de SRP geeft hier richtlijnen in (instrument die verder in dit college besproken wordt)
- Wanneer escaleert het tot geweld?: (1) tijdens of na het hebben van een complexe relatie, (2) het risico tot escalatie is hoger wanneer de dader een ex-partner is, maar (3) andere onderzoeken stellen dat het een combinatie is tussen de ex-partner en andere factoren (vandalisme, middelenmisbruik)
Stalking in relatie met moord
Literatuur over de relatie tussen stalking en moord is beperkt. Wel is gevonden dat het risico op moord het hoogste is wanneer de stalker een ex-partner is die tijdens de relatie slachtoPer was van familiaal geweld
- Onderzoek van Moracco et al. (1998); de helft van de vrouwelijke slachtoffers is vermoord (= femicide) door de partner, 1⁄4 van de slachtoffers werd vooraf gestalkt
- Onderzoek van McFarlane; vond hogere cijfers, waarbij 76% femicide en 85% poging tot femicide. Daarnaast werd er gevonden dat 42% van de deelnemers stalking niet hadden gemeld bij de politie
Er is geen studie die keek naar stalking slachtoffers voor (poging tot) moord. Tenslotte zorgt de grote base rate verschillen tussen stalking en moord voor een paradox
Volgens Mullen et al. (2009) zijn er verschillende type stalkers:
- afgewezen stalker
- stalker met intimiteitswanen
- incompetente aanbidder
- rancuneuze stalker
- de seksueel gemotiveerde stalker
Afgewezen stalker
een ex-partner is eigenlijk altijd een afgewezen stalker (en geen rancuneuze stalker)
• Context; na het einde van de relatie
• Motief; verzoening of wraak
• Gedrag: compenseren van de verloren gegane intimiteit
Stalker met intimiteitswanen
• Context; eenzaamheid, voelen zich tekortgedaan in de liefde
• Motief; het tot stand brengen van een relatie
• Gedrag; de gefantaseerde relatie wordt een vervanging van een echte relatie
Incompetente aanbidder
• Context; eenzaamheid of lust
• Motief; op zoek naar een mogelijke partner, vaak op een onhandige manier
• Gedrag; verwarren aandacht met interesse
Rancuneuze stalker
- context: hebben het gevoel dat ze door het slachtoffer vernederd of onrechtvaardig zijn behandeld
- motief; wraak
- gedrag; een gevoel van controle en macht willen krijgen
De seksueel gemotiveerde stalker
• Context; afwijkende seksuele voorkeuren en ongebruikelijke praktijken
• Motief; informatie verkrijgen en zich voorbereiden op een (meestal) seksueel delict
• Gedrag; voyeurisme (= met seksuele lustgevoelens kijken naar één of meer mensen)
en anticipatorische fantasieën (= vooruitlopende fantasieën)
Plaatje = beslisboom in de SRP voor over welke soort stalker het gaat (met als voorbeeld Joe in de serie ‘You’)
Plaatje
Stalking risk profile (SRP)
De Stalking Risk Profile (SRP) van MacKenzie et al. (2009) is een gestructureerd klinisch oordeel- instrument die vier soorten risico’s bij stalking kan inschatten per type stalker:
- Het risico met betrekking tot de duur
- Het risico op recidive
- Het risico op de escalatie van geweld
- Het risico op de psychosociale schade voor het slachtoffer én de stalker
—> Het instrument meet dus risicodomeinen, die vervolgens handvaten geven voor behandeling. Om deze reden is het een vierde generatie risicotaxatie-instrument
SRP ontwikkeld omdat;
Het instrument is ontwikkeld omdat de bestaande risicotaxatie-instrumenten niet geschikt waren om stalking te scoren. Er werd in deze instrumenten namelijk geen rekening gehouden met de specifieke kenmerken van stalkers. Daarnaast werd er geen rekening gehouden met de context
De SRP is opgebouwd uit drie soorten factoren, die ook in deze volgorde afgenomen worden
(1) rode vlaggen
(2) algemene risicofactoren
(3) risicofactoren gebaseerd op het type stalker
Rode vlaggen
Er zijn verschillende rode vlaggen:
- Hebben zelf zelfmoord-ideatie of een zelfmoordpoging ondernomen, of hebben moord-
ideatie of een moordpoging op een ander (ondernomen). - Hebben ze last van wanhoopsdenken (“als ik haar niet kan hebben, zal niemand haar
hebben”) - Lopen een hoog risico op psychotische fenomenen (ziekelijke jaloezie, waanideeën,
dreigementen, paranoia) - Het hebben van een diagnose een psychopathie (depressie, persoonlijkheidsstoornis)
—> Hebben een hoger gevaar voor alle vier de risico’s en voor alle types van stalkers
—> Het hebben van minimaal één rode vlag is gelijk al een teken dat er onmiddellijk een interventie nodig is
—> De scoring voor rode vlaggen, aanwezig, afwezig of onbekend
—> De handleiding geeft concrete richtlijnen
Algemene risicofactoren
Er zijn meerdere algemene risicofactoren:
- Geweld tegen het slachtoffer vóór en/of tijdens de huidige stalking episode
- Vandalisme tegen bezittingen van het slachtoffer tijdens de huidige stalking episode
- Toegang tot, of affiniteit, met wapens via militaire opleiding of andere schietopleidingen
- Toenaderingsgedrag; het slachtoffer fysiek benaderen of de persoonlijke ruimte van het
slachtoffer binnendringen
- Impulsiviteit bij negatieve gebeurtenissen
- Middelenmisbruik tijdens de stalking episode, in combinatie met andere eerder benoemde
risicofactoren
—> Deze algemene risicofactoren kunnen betrekkingen hebben op zowel de huidige als de vorige stalking episode
—> De scoring voor algemene risicofactoren; aanwezig,
afwezig of onbekend
—> Hoe meer factoren er aanwezig zijn, hoe groter het risico
Risicofactoren gebaseerd op het type stalker
De risicofactoren gebaseerd op het type stalker is logischerwijs afhankelijk van het type stalker; voorbeeld voor de afgewezen stalker:
- Dreigementen
- Overtreden van straat- of contactverbod
- Weet waar het slachtoffer zich bevindt en het
slachtoffer is toegankelijk voor de stalker
- Ruzies over kinderen of bezittingen
- Verhoogd niveau van boosheid of wraakgedachten
scoringsformulier, met alle rode vlaggen en risicofactoren
PLAATJE
Scoring SRP
- Laag;
1. geen speciale interventie nodig
2. Geen noodzaak om te monitoren met het oog op verandering in risico - gemiddeld;
1. Een ietwat verhoog risico
2. Risicomanagementplan moet opgesteld worden, die gericht is op de relevante dynamische risicofactoren voor het type stalker
3. Behoefte aan her evaluatie - hoog;
1. Noodzaak om de relevante partijen op de hoogte te stellen
2. Direct behoefte aan risicomanagementplan
3. Regelmatige her evaluatie
Wanneer iemand de SRP af wil nemen moet deze aan de volgende vereisten voldoen:
- Degene moet een klinisch professional zijn met ervaring met risicotaxatie
• Moeten werken met daders én slachtoffers; voor de slachtoffers moet een aanvullend
instrument gebruikt worden; de SRP-slachtoffers - Moeten kennis hebben van de anti-stalkingwetgeving in het eigen rechtsgebied
- Moeten een training gevolgd hebben
- Moeten gebruikmaken van verschillende bronnen:
• Interview met de dader
• Gerechtelijke bundels raadplegen
• GGZ-dossiers doorlezen
• Slachtofferverklaringen
SASH
Er is een verkorte versie met 13 risicofactoren en 3 optionele factoren. Deze is bedoeld voor professionals die niet-klinisch geschoold zijn en die een snelle (!), eerste inschatting kunnen maken = Screening Assessment for Stalking and Harassment (SASH)àdeze screening is onder andere beschikbaar in het Engels, Nederlands, Zweeds, Deens, Italiaans en Duits
Voordelen SRP
Voordelen:
1. De duidelijke structuur en de gebruiksrichtlijnen bieden de professionals een handige tool
2. Het instrument is begrijpelijk en hanteerbaar
3. Het instrument is snel af te nemen