Hfst 2: medicatie bij 'bloed en stolling'

Question 1

Wat is antitrombotica?

Answer 1

middelen die gebruikt worden om natuurlijke stollingsneiging van bloed te onderdrukken

Question 2

Wanneer spreken we van gewenste en noodzakelijke stolling?

Answer 2

Wanneerr bij beschadiging van bloedvat het mechanisme in werking treedt waarbij vloeibaar bloed wordt omgezet in stolsel. Zo blijft bloedverlies beperkt en kan wondheling optreden

Question 3

Wat is een aandachtspunt bij antitrombotica?

Answer 3

hoge bloedingsneiging. Dit betekent dat zelfs kleine wonde bloeding kan veroorzaken

Question 4

Wat zijn de stappen van hemostase (bloedstolling)?

Answer 4

1. vasoconstrictie
2. aggregatie
3. coagulatie

Question 5

Waarvoor staat INR?

Answer 5

= International Normalized Ratio
- geeft aan hoe lang het duurt voordat bloed stolt t.o.v. normale waarde

Question 6

Hoe kan je INR-waarde interpreteren?

Answer 6

• normaal: +-1
• 3 -> 3 keer zo lang nodig om te stollen dan normaal

Question 7

Welke factoren buiten medicatie kunnen een invloed hebben op de INR-waarde?

Answer 7

vitamine K in de voeding (groene groenten), infecties, diarree en overmatig alcoholgebruik

Question 8

Wat is het doel van antitrombotica?

Answer 8

stollingsproces te beïnvloeden, zodat het risico op het vormen van stolsels verkleint.

Question 9

In welke groepen kan men antitrombotica onderverdelen?

Answer 9

• antiaggregantia
• anticoagulantia
• trombolytica

Question 10

In welke groepen kan anticoagulantia onderverdeeld worden?

Answer 10

• oraal
  
  • vitamine K antagonisten
  • DOAC’s
• parenteraal
  
  • heparine
    -> Niet gefractioneerde heparine
    -> heparine met laag moleculair gewicht

Question 11

Wat zijn antiaggregantia?

Answer 11

= Trombocytenaggregatieremmers
- middelen die aggregatie (samenklontering) van trombocyten remmen
- soms ook plaatjesremmers genoemd

Question 12

Hoe werken antiaggregantia?

Answer 12

samenklontering van bloedplaatjes verminderen en daardoor vorming van bloedstolsels helpen voorkomen

Question 13

Wat zijn de indicaties voor antiaggregantia?

Answer 13

• om klontervorming te voorkomen in de hart-, hersen- en slagaders;
• in de acute behandeling van een ischemisch CVA
• na een TIA of een ischemisch CVA;
• na een PTCA (percutane transluminale coronaire angioplastiek) -> combinatie
  acetylsalicylzuur en clopidrogel
• bij perifeer vaatlijden

Question 14

Welke middelen zijn antiaggregantia?

Answer 14

• acetylsalicylzuur
• clopidogrel

Question 15

Wat is acetylsalicylzuur?

Answer 15

• antiaggregantia
• één van de oudste NSAID’s, maar het wordt tegenwoordig nog weinig gebruikt als behandeling om pijn, koorts en ontstekingen te verminderen

Question 16

Wat zijn voorbeelden van acetylsalicylzuur?

Answer 16

Aspirine®, Asaflow®, Cardioasperine®

Question 17

Wat is clopidogrel?

Answer 17

• antiaggregantia
• pro-drug die in de lever wordt omgezet tot een actief metaboliet

Question 18

Wat zijn voorbeelden van clopidogrel?

Answer 18

Clopidogrel EG®, Plavix

Question 19

Wat zijn contra-indicaties voor gebruik van Trombocytenaggregatieremmers?

Answer 19

• actieve bloedingen;
• verhoogde bloedingsneiging;
• leverinsufficiëntie.

Question 20

Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van antiaggregantia?

Answer 20

Bij risicopatiënten of patiënten > 80 jaar schrijft de arts een PPI voor want de antiaggregentia tasten de maagmucosa aan

Question 21

Wat is een verpleegkundig aandachtspunt bij gebruik clopidogrel?

Answer 21

De omzetting van clopidogrel tot zijn actieve metaboliet kan geremd worden bij gelijktijdig gebruik van bepaalde PPI’s (bv. omeprazol) waardoor het stollingseffect kan verminderen

Question 22

Wat doen anticoagulantia?

Answer 22

werken in op verschillende niveaus van de stollingscascade en omvatten een aantal klassen

Question 23

Welke klassen van anticoagulantia zijn er?

Answer 23

• orale anticoagulantia
• parenterale anticoagulantia
• trombolytica

Question 24

Waar werken orale anticoagulantia op in?

Answer 24

Deze zijn sterke antistollingsmiddelen die inwerken op fase 3 (‘coagulatie’) van het stollingsproces

Question 25

Welke soorten orale anticoagulantia zijn er?

Answer 25

- coumarine anticoagulantia/ vitamine K-antagonisten - directe orale anticoagulantia (DOAC)

Question 26

Wat is de werking van coumarine anticoagulantia?

Answer 26

- remmen aanmaak van stollingsfactoren in lever door verdringen van vitamine K => ‘vitamine K-antagonisten’. - duurt enkele dagen voordat er voldoende effect is op antistolling

Question 27

Waar moet men op letten bij het toedienen van coumarines?

Answer 27

- nauwe therapeutische breedte en lange halfwaardetijd -> werking individueel bepaald =>Bij opstart, elke dosiswijziging en periodieke nazichten bij de arts uitvoeren van INR-controles

Question 28

Wat kan men doen wanneer de antistolling te ver gaat bij coumarines?

Answer 28

antidotum Konakion® (vitamine K)

Question 29

Wat zijn de indicaties voor de toediening van coumarines?

Answer 29

* behandeling en preventie van trombo-embolische aandoeningen: diep veneuze trombose (DVT) en longembool; * bij hartklepprothesen.

Question 30

Wat zijn voorbeelden van coumarines?

Answer 30

Sintrom®, Marcoumar®, Marevan®

Question 31

Wat is een aandachtspunt bij toediening van coumarines?

Answer 31

risico op toename of daling van effect van Vitamine K-antagonisten bij tegelijk gebruik met andere geneesmiddelen. Bv.: verhoogd effect bij inname salicylsalicylzuur of antibiotica

Question 32

Wat zijn de kenmerken van DOAC's?

Answer 32

- remmen stollingsproces direct - nauwe therapeutische marge - kunnen in vaste dosis worden toegediend - INR-controles zijn niet geschikt om de werking van een DOAC op te volgen - geen antidotum gekend om te hoge bloedingsneiging op te heffen

Question 33

Wat zijn de indicaties voor het gebruik van DOAC's?

Answer 33

Preventie en behandeling van trombo-embolische aandoeningen: diep veneuze trombose (DVT) en longembool (bv. postop bij knie- en heupprothese)

Question 34

Wat zijn voorbeelden van DOAC's?

Answer 34

Eliquis®, Lixiana®, Pradaxa®, Xarelto®

Question 35

Welke soorten parenterale anticoagulantia zijn er?

Answer 35

gefractioneerde heparines en heparines met laag moleculair gewicht

Question 36

Waarvoor word heparine gebruikt?

Answer 36

gebruikt om stolbaarheid van bloed snel te verminderen, bv bij mensen met acute trombose of longembolie, of tijdens hartchirurgie om bloedstolsels in de hartlongmachine te vermijden

Question 37

Wat is de (dubbele) werking van heparine?

Answer 37

- remt de laatste stap in stollingsproces: vorming van fibrinenetwerk (de coagulatie wordt onderbroken) - fibrinolytische werking

Question 38

Wat zijn de voordelen van heparine?

Answer 38

- enige anticoagulantia als veilig beschouwd tijdens zwangerschap en periode van borstvoeding. Indien mogelijk wordt de heparine kort vóór de bevalling onderbroken wegens het risico op een bloeding - Middelen op basis van heparine werken sneller dan orale anticoagulantia

Question 39

Waarvoor word niet-gefractioneerde heparine gebruikt?

Answer 39

- steeds minder gebruikt voor preventie van veneuze trombo-embolie - gebruikt bij acute anticoagulatie

Question 40

Wat zijn de farmacokinetische kenmerken van niet-gefractioneerde heparine?

Answer 40

- niet via de nieren uitgescheiden (voordeel) - korte halfwaardetijd van 1 tot 2 uur -> anticoagulerende werking verdwijnt snel uit lichaam zodra toediening stopt

Question 41

Wat zijn de indicaties voor het gebruik van niet-gefractioneerde heparine?

Answer 41

* acuut myocardinfarct; * instabiele angor; * acuut longembool en diep veneuze trombose; * minder ter preventie van longembool en diep veneuze trombose

Question 42

Wat zijn voorbeelden van niet-gefractioneerde heparine?

Answer 42

Heparine Leo®

Question 43

Wat zijn de eigenschappen van heparine met laag moleculair gewicht (LMWH)?

Answer 43

lange halfwaardetijd en hoge biologische beschikbaarheid

Question 44

Wat zijn de indicaties voor heparine met laag moleculair gewicht?

Answer 44

* behandeling en preventie van longembool en diep veneuze trombose; * primaire preventie van diep veneuze trombose. o bij chirurgische ingrepen met een risico op trombose o bij langdurige immobilisatie bij bedlegerige patiënten. * instabiele angor (in combinatie met acetylsalicylzuur); * acute CVA (in combinatie met acetylsalicylzuur); * ter vervanging van vitamine K-antagonisten tijdens de zwangerschap of chirurgie

Question 45

Wat zijn voorbeelden van heparine met laag moleculair gewicht?

Answer 45

Innohep®, Clexane®, Fraxiparine®, Fraxodi®

Question 46

Wat zijn aandachtspunten bij heparine?

Answer 46

- antidotum: protamine, IV toediening -> Bij ernstige bloeding waarbij stolling hersteld moet worden of onverwachte chirurgische spoedingreep -> anticoagulerend effect snel omgekeerd - Fraxodi®: HRM -> bevat dubbele dosis t.o.v. Fraxiparine®. - Bij opstart en elke dosiswijziging wordt APTT bepaald

Question 47

Wat is de werking van trombolytica?

Answer 47

Deze middelen kunnen recent gevormde bloedklonters oplossen door plasminogeen om te zetten in plasmine. Plasmine heeft fibrinolytische werking.

Question 48

Wanneer en hoe worden trombolytica toegediend?

Answer 48

intraveneus via een spuitpomp toegediend in de acute fase van de behandeling

Question 49

Wat zijn voorbeelden van trombolytica?

Answer 49

- Actilyse (alteplase) - actosolv (urokinase)

Question 50

Wat is de indicatie voor actilyse?

Answer 50

acuut myocardinfarct, longembool en ischemisch cerebrovasculair accident

Question 51

Wat zijn de indicaties voor actosolv?

Answer 51

acuut longembool, arteriële of veneuze trombose