Hjúkrun sjúklinga með heilabilun Flashcards
Hvað er heilabilun?
Ekki sjúkdómur heldur skert vitræn geta, en orsakast af ýmsum sjúkdómum
Hver er munurinn á óáttun, vitrænni skerðingu og heilabilun?
Óáttun getur orsakast af mörgu s.s. bráðarugli, þunglyndi, TIA köstum, vitrænni skerðingu af öðrum orsökum en heilabilun og svo heilabilun
Vitræn skerðing getur orsakast af heilaslagi sem getur valdið skerðingu eða heilaáverka (t.d. höfuðhögg)
Heilabilun er vitræn skerðing sem fer vaxandi og hamlar einstaklinginn í daglegu lífi og orsakast af ýmsum sjúkdómum
Hvað er persónumiðuð þjónusta?
Þar sem horft er á einstaklinginn fremur en sjúkdóminn
Hvað er jákvæð persónuvinna?
Að mæta einstaklingnum á jafnréttisgrunni
Að umgangast einstaklinginn sem persónu
Réttmæting - að mæta einstaklingnum þar sem hann er staffur, vitrænt og tilfinningalega
Að styðja einstakling til að nýta styrkleika sína
Að stuðla að leik og gleði án annars tilgangs
Hvað er neikvæð persónuvinna?
Að notfæra sér fötlun einstaklings til að koma sínu fram
Að dæma einstaklinginn sem óhæfan vegna fötlunarinnar
Horfa fremur á veikleikaþætti en styrkleikaþætti
Koma fram við einstakling eins og barn eða eins og dauðan hlut
Vanrækja líkamlegar, sálrænar eða félagslegar þarfir
Ásaka einstakling vegna fötlunar hans
Hvað er mikilvægt að fólk sem greinist með heilabilun fái að vita?
Mikilvægt að upplýsa fólk um greininguna og fræða um greininguna í kjölfarið
Veita ráðgjöf og búa sig undir framtíð meðan vitræn geta er í lagi
Hvernig er best að hjúkra fólki með heilabilun?
Tryggja öryggi
Skipuleggja daglegt líf út frá styrkleikum
Fylgjast með heilsu almennt og áhrifum heilabilunar á aðra mögulega sjúkdóma
Stuðla að framtíðar áætlunargerð
Fræða einstakling og aðstandendur
Hvað gæti þurft að gera/breyta í umönnun fólks með heilabilun?
Notast við fingrafæði ef einstaklingur á erfitt með að matast með hnífapörum
Finna aðferðir við böðun sem hentar og leyfa fólkinu að ráða för, velja föt sjálft
Taka mið af lífssögu og fyrri venjum ásamt breytingum vegna fötlunar
Hvaða 4 gagnlegar aðferðir er hægt að notast við við umönnun einstaklinga með heilabilun?
Einföldun (gagnlegt við ADL)
Auðveldun (gagnlegt við að tjá hugsanir og tilfinningar)
Skilningur (gagnlegt til að skilja tjáningu)
Stuðningsaðferðir
Hvað felur einföldun í sér?
Að útskýra eitt atriði í einu
Að tala hægt
Að bíða eftir svari
Að draga úr truflunum
Samskipti við einn einstakling í einu
Gefa vísbendingar og stikkorð: nota bendingar eða látbragð til að sýna viðkomandi hvað hann á að gera
Hvað felur auðveldun í sér?
Að finna sameiginlega þætti
Að gefa af sjálfum sér
Að leyfa viðkomandi að velja umræðuefni
Að tala saman á jafningjagrunni
Að nota breiða opnun s.s. „hvernig hefurðu það í dag?“
Að nota kímni á viðeigandi hátt
Að mæta viðmælanda þar sem hann er staddur og fylgja honum eftir
Hvað felur skilningur í sér (somprehension strategies)?
Að greina óáttun í tíma (hvar er viðmælandinn staddur í tíma)
Að átta sig á umræðuefninu (finna samhengi í tali sem virðist ósamhangandi, átta sig á undirliggjandi tilfinningu)
Að finna hvað viðkomandi er að reyna að segja (s.s. einfaldar þarfir t.d. komast á wc, söknuður, langar heim)
Hvað fela stuðningsaðgerðir í sér?
Að kynna sig og útskýra hver maður er. Heilsa með handabandi.
Virða það ef viðkomandi vill ekki spjalla, reyna aftur síðar
Sitja nærri og hafa augnkontakt
Leiðrétta sem minnst
Gera ráð fyrir að tal einstaklingsins innihaldi merkingu
Nota margs konar tjáningaraðferðir
Leita merkingar í tali viðkomandi
Þekkja lífssögu og daglegt líf
Gera sér grein fyrir undirliggjandi tilfinningum og bregðast við þeim
Sýna kurteisi og virðingu í samskiptum
Sýna áhuga með líkamstjáningu
Taka tillit til heyrnar- og sjónskerðingar
Mæta einstaklingi þar sem hann er staddur og virða hans veruleika
Þakka fyrir spjallið að lokum
Gæði tjáskiptana skipta máli fremur en lengd eða innihald
Hvernig er hægt að nýta lífssögu einstaklinga?
Sérstaklega mikilvæg við hjúkrun fólks með heilabilun
Stuðlar að persónumiðaðri þjónustu
Getur hjálpað til að varðveita persónuheild
Hjálpartæki við hjúkrunaráætlun
Getur styrkt sjálfsævisögulegt minni
Uppspretta merkingarbærra samskipta
Hvernig virkar aðferð réttmætingar?
Réttmæting – þýðing á validation: að gera sterkan og öflugan
Að viðurkenna og reyna að skilja veruleikann sem einstaklingurinn upplifir
Að mæta tilfinningalegu ástandi með viðeigandi tilfinningalegum viðbrögðum
Dæmi: þegar einstaklingur kallar á löngu látið foreldri – tala um foreldrið, veita hlýju
