Jónas Flashcards
(17 cards)
bein án steinefna
verður eins og gúmmí
bein án kollagens
verður mjög stökkt og myndi brota við minsta álag
Þreytubrot
síendurtekin hreyfing undir miklu álagi
“insufficiency” brot / pathologisk brot
venjulegt álag en beinið þolir ekki álagið og brtnar (t.d. þegar meinvarp er í beini)
einkenni brots
verkur, skortur á færni, aflögun, crepitus (marr), bólga-roði og mar, dofi distalt við brotið (útaf bólgu sem legst á taugina (eins og þegar maður liggur á hendinni))
Meðferð brota
“engin”, fatli eða annað til verkjameðferðar, spelkur og gips, yfti festing með pinnum og ramma, innri festing með plötum, skrúfum, teinum og nöglum.
Blóðrás og vöðvaþekja eru forsendur gróanda
tilgangur meðferðar brota
rétta skekkju, viðhalda réttri legu og endurhæfa starfsgetu útlims
Meðferð compartment
Bráðameðferð - minnka þrýsting!, taka umbúðir, gera fasciotomy, EKKI hálega (nema eftir fasciotomy)
Langtíma meðferð - þjalfun og koma í veg fyrir contracturur
Mjúkvefjaskaðar: vöðvar, sinar og liðbönd
oftast í tengslum við áverka við lið t.d. að misstíga sig, snúa upp á hné, renna til
algenustu áverkanir eru: ökklatognun, hné tognun, hásinarslit, axlar tognun.
Mjúkvefjaskaðar - meðferð
hvíld, kæla niður (48-72 tíma) til að minnka blæðingu og bólgu, þrýstingur til að minnka bólgu, halda viðkomandi útlim hátt að minnka bjúg, stundum aðgerðir,
RICE! = REST(aktív hvíld!), ICE, COMPRESSION, ELEVATION
Viðbeinsbrot
Orsakir - fall á öxl, beint högg á veiðbein, fall á útrétta hönd
Greining - oft sér maður brotið, þó getur þurft rtg
Meðferð - Fatli eða átta tölu bindi 2-3 vikur.
úlnliðsbrot - distal radius brot
algenasta í eldri konum með beingisnun eftir fall á sama fleti
skiptir í marga flokka: dorsalt, volart, intraartivulert
Greining: Bólga og eymsli, gaffal aflögun, Rtg
Meðferð: Gips 5 vikur ef lítil tilfærsla, opin rétting, plata og skrúfur ef tilfært
Ulnara CMG I liðbandið
MÁ EKKI VISSA AF!
algengur skaði t.d. við að detta á skíðum, þumalinn abducerast og ulnara collateral ligamentið slitnar
Greining: bólga og eymsli yfir liðbandinu og stunum þarf að deyfa til þess að greina þetta
Meðferð: aðgerð, liðbandið er saumað og gips í sex vikur
Mjaðmargrindarbrot
Osteoporotisk brot : stöðug, engin blæðing, verkjalyf og MOB
Háorkuáverkar: oft óstöðug brot, blæðingarhætta, áverkar á þvagrás/blöðru, aðgerð
Mjaðmarbrot
Skiptist í nokkrar greðir
1. collumbrot
2. basocervical brot
3. pertrochanter brot
4. subtrochanter brot
Slitgigt
sjúkdómur af óþekktum orsökum, leggst á brjósk og eyðir því, slítur ákveðnum liðum meira en öðrum.
Brjósklos
Rof á ytra byrði disks, innihaldið rennur út og erfir taugarót. Flest hættulaus (mjög sárt) 90% lagast af sjálfu sér
Cauda equin syndrome - þrýstingur á taugar sem stjórna endaþarmi og blöðru (oftast central brjósklos)
