KONTROLA WŁADZY RP Flashcards
(180 cards)
1
Q
polskie tradycje demokratyczne
A
-przywileje XV w- gwarancje nietykanlosci majatkowej, wymog zgody szlachty na nowe prawa
-sejmiki ziemskie i prowincjonalnie
-sejm walny 1468 w piotrkowe
-demokracja szlachecka
-mała konstytucja
-okrągły stół
2
Q
pracę nad konstytucja polską z 1997 etapy
A
- 1992- sejm rp uchwalenie ustawy konstytucyjnej- o trybie uchwalnie konstytucji itd, powołanie komisji konstytucyjnej, prawo wnoszenie projektów konstytucji
- kwiecien 1997- zgromadzenie narodowe- uchwalnie konstytujci
maj 1997- obywatele, referendum ogolnoraodwe- za ale po rowno
lipiec 1997- prezydent rp- podpis i zarządzenie publikacji w dzienniku staw
październik 1997- wejście kosntytucji w zyciu
3
Q
kto ma incjatywę ustawodawczą w zakresie zmiany konstytucji
A
- prezydent RP
-conajmniej 1/5 ustawowej liczby posłów
-senat
4
Q
procedura w zakresie zmiany konstytucji przez prezdyenta rp
A
prezydent rp przedkładj sejmowi projket ustawy o zmianie konstytucji-
sejm uchwala ustawe wiekszoscią 2/3 głosów w obecnosci conajmniej połowu ustawowej liczby posłów
marszałek sejmu przekazuje ustawe senatowi
senat uchwala ustawe bez zmian bezwzgledna wiekszością głosów w obecnosci conajmniej połowy senatorów
marszałek sejmu przedstawia ustawe prezydentowi rp
prezydent rp w ciagu 21 dni podpisuje ustawe i zarzadza ogłoszenie jej w dzienniku ustaw rzcezpopsoiltej polski
5
Q
co się dzieje jesli uchwalona przez senat ustawa o zmainie konstytucji dot roz I II lub XII
A
prezydent ro/ conajmniej 1/5 liczby posłow lub senat mogą w ciągu 45 dni złożyć wniosek z zżadniem przeprowadzxenia referndum zatwierdzającego zmiane- marszałek niezwłocznie je organziuje- by zmienic kosntytucje musi byc ono wiązace (wikezosc glosujacych za)
6
Q
I nowelizacja Konstytucji RP z 2006
A
uchwalenie ustawy o zmianie konstytucji w sejmie (za 344) w senacie- za wszyscy-81, podpis prezydenta RP- wrzesien
listopad-publikacja i wejscie w zycie
art 55
mozliwosc ekstradycji polskiego obywatela do danego kraju jesli poplenil cos uznane za przesteptwo tam i w polsce na podst umow miedzinarodwych min europejskich
7
Q
II nowelizacja Konstytucji RP- 2009
A
sejm- za 404, senat za 61, prezydent podpisał, paz weszło w życie
art 99
ograniczenie praw wyborczych do sejmu i sneatu osobom skazanym wyrokiem na kare pozbawienia wolnosci za przestepstwo umyslne sciagne z oskarzenia publicznego
8
Q
prezydent rp
A
najwyższy przedstawiciel rp i gwarant ciągłości władzy państwa
kandydat zgłaszany przez 100 000 obywateli i wybierany na 5 letnia kadencje, bierne prawo wyborcze 35 at
posiada incjatywe ustawdowaczą
9
Q
sejm
A
460 posłow wyłanianicyh w wyborach na 4letnia kadencje, bierne prawo wyborxze 21 lat, posłowie posiadają incjatywe ustawdowczą
10
Q
senat
A
100 senatorów wyłaninaych w wyborach w jednomandatowych okręgach, wymagane poparcie kandydata przez 2000 obywateli, bierne prawo wyborcze 30 lat, posiadają incjatywe ustawodawczą
11
Q
referendum ogólnokrajowe
A
wiążące pod warunkiem udziału 1/2 uprawnonych bezwzględną wiekszoscia głosów
zarządza prezydent za zgodą senatu lub sejm przy 1/2 obecnych
na wniosek posłow/senatu/rady ministów/0.5 mln obywateli
12
Q
naród Demokracja Bezpośrednia inicjatywa
A
incjatywa ustawodawcza 100 tys obywateli
incjatywa referendalna 500 000 obywateli
13
Q
samorząd terytorialny
A
radni gmin, powiatow i wojewodztw samorzadowych, wojtowie, burmistrze, prezydenci
14
Q
rada ministrów
A
prezes rady ministów
ministrowie
posiada incjatywe ustawodawcza
15
Q
naczelny dowódca sił zbrojnych
A
na czas wojny
ministowie wnioskuja do prezydenta o mianowanie go i odwołanie
16
Q
prezes narodowego banku polskiego
A
osoba bezpartyjna, na 6 letnia kadencje, z prawem do reelekcji, prezdyent wnioskuje o powołanie go do sejmu
przewodnczy radzie polityki pienieznej
17
Q
sędziowie trybunału konstytucyjnego
A
15 fachowców na jedną 9letnią kadencje- kierowani przez prezesa trybunału konstytucyjnego nie muszą mieć kwalifikacji
18
Q
sędziowie trybunału stanu
A
2 zastepcpw preza i 16 członków na czas kadencji sejmi- rządzi nimi pierwszy prezes sądu najwyższego
19
Q
prezes najwyższej izby kontroli
A
osoba bezpartyjna, na 6 letnia kadencje z prawem do jednej relekcji
20
Q
rzecznik praw obywatelskich/ praw dziecka
A
osoba bezpartyjna, na 5 letnia kadencje z prawem do relakcji
21
Q
rada bezpieczenstwa narodowego
A
organ pomocniczy doradczy prezydenta
22
Q
rada polityki pienieznej
A
9 specjclaistow na 6letnia kadencje, prezydent rp, sejm i senat po 3 wybieraja
23
Q
sędziowie
A
bezpartyjni, niezawiśli, nieusuwalni, powływani na czas nieokreslony
24
Q
krajowa rada sądownictwa
A
wnioskuje o powołanie sędziów
prezsen sn, prezes nsa, minister sprawiedliwosci, 1 osoba powołana przez prezydenta rp, 4 posłow , 2 senatoeów i 15 sędxiów na 4letnią kadencje
25
krajowa rada radiofoni i telewizji
5 bezpartyjnych fachowców prezdent rp i sejm wybeiraja po 2, senat 1, na 6 letnia kadencje
26
pierwszy prezes sądu najwyższego
na 6 letnia kadernvje z prawem do jednokrotnej relekcji
27
prezes naczeglengo sądu administracyjnego
na 6letnia kadencje wraz z wiceprezesem
28
najważniejsze konstytucyjne zasady ustroju rp
demokratycznego państwa prawnego; rządów prawa
społecznej gospodarki rynkowej
podziału władz
niepodległości i suwerenności
jendolitości pańśtwa
republikańskiej formy rządów
pluralizmu politycznego
suwerenności (zwierzchnictwa) narodi
29
wybory do sejmu
-460 posłow wyłanianych w wyborach równych bezposrednich proporcjonalnych z zastoswaniem formuły dhonta w głosowanie tjnym w 41 wielomadnowtowych okręgach wyborczych (od7 do 20 posłow)
30
wybory do senatu
-100 senatrów jest wyłanianych w wyborach powszechnych bezpostednich nierownych wiekszosciowych i w głosowaniu tajnym w 100 okregach jednomandatowych
31
wybory do sejmu i santu
zarządza prezydent rp
wybierane na 4 letnia kadencje
kandyadow na poslow moga wyznaczac partie i wyborcy
nie mona kandydatowac do sejmu i senatu naraz
waznowsc wyborow stwierdza sad najwyzszy
32
wybory prezydenta rp
zarzadza marszałek sejmu
wyłoniany przez narodw na 5 letnia kadencja z mozliwoscia 1 relekcji
zgloszony przez at least 100 kandydatów
-wybrany gdy otrzymal ponad polowe glosow- jak nie ma takiego to 2 tura
waznosc sąd najwyzszy
33
wybory organów samorządu terytorialnego
-wybore zarządone przez Prezesa Rady MiNISTRÓW
radni wybierani na 5 lat
prezydenci burmistrzowie i wojtowie wylaniania w wyborach powszechncyh rownych bezposrednich i glosowaniu tajnym
34
wybory do parlamentu europesjkiego
zarządza prezydent rp
52 europdeputowynch wyłaniancyh w wyborach bezposrenidhc rownych powszechncyh propocojonalnych z zstosowaniem dhonta w gosowaniu tajnym w 13 okregach wyborczacxg
-wybierani na 5letnia kadencje
-obowiązują kwoty płci
35
we wszytskich wyborach odwbywajacych sie wg ordynacji proporcojankej (do sejmu rad i parlamentu europsjekifo_) liczba kandyadot koniet i mezczn ne moz enbyc mniejsza niz 35 %
kwoty płci
36
próg wyborczy
w wyborach do rad gmin powzej 20 tys, rad powaitow, wojewodztw i parlamentu euroopsjekfio w podziale mandatow uczestnuicz listy kandyadtow na ktorych oddana conajmniej 5% waznych glosow, do sejmu w podziale kandydtaw conajmniej 5%, a w koalicjach conajmniej 8%
37
prawo do subwencji
samodzielna partia- powzyej 3%, koalicja 6% otryzmuje na dzialnosc statusowa subwencje budzetu panstwa przez okres kadencji sejmu
38
wybory prezdyenta rp- wymogi
obywatelstwo plskie czynne,18 i bierne, 35, pelna zdolnosc do czynnosci prawnych; brak konkretnego miejsca zamieszkania
39
wybory senatoó- wymogi
obywatelswo polskie czynne 30 bierne 18 zdolnosc do czynnosci prawych; brak konkretnego miesjca zamieskzania
40
wybór posłow i europosłow
obywateltswo polskie bierne 18 czynne 21, poslowie brak konkrtengo miesjca zamieszkania, euro, stałe na terytorium ue od 5 lat
41
wybor wojtow burmistrzow prezydentow
obywatelstwo polskie lub kraju czlonka ue , cyznne 25, bierne 18, miejsce zamkeiszamia syałe w danym okregu wyborczym
42
wybór randych gmin
obywatelstwo polskie lub kraju ue, czynne 18, bierne 18, miesjce zamieszkania dany okreg wyborcxy
43
wybor rasdnych powiatow sejmikow wojewodzkich
obywatelstwo polskie, czynne prawo wyborcze i bierne 18m zamieskzanie stałe na danym okregu wyborczym
44
ograniczednie prawa czynnego i biernego
-ubezwlasniwoanie prawomocnym orzeczeniem sadu osob ktore nie sa w stanie kierowac swoim postepowaniem (choroba psychiczna, zaburzenie, narkoamnia)
-pozbawanie rawa pulicznego za przestprzestwo
-pozbawanie prawa publiczneho prawomonym orzeczeniem trybunalu stanu za umsylne badz niemusle naruszenie konstytucji lub usyaw w zwiazku z zjamowaym stanowiskiem
45
ograniczenie prawa wyborczego biernego w polsce
-niezgodne z prawda oswiadczenie lustracyjne
-pozbawienie wolnosci wyrokeiem sadu za umyslne przetsopstwo
46
rodzaje referndum
refernfum zatwierdzające zmiane konstytucji rp- incjatywa referdndalna: prrzydent rp/1/5 posłow/senat- marszałek sejmu zatwierdza referdum- potem jest referndum ogolnokrajowe- wiazace oid warynkiem udzialu polowy uprawnionych- wiazace gdy opowiedziala sie za nia wiekszosc glosujacych
referndum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa - incjatywa referendalna senatu rady ministów, conjamniej 500 000 obywateli, sejmu- organ zarzadzjacy marszałęk, potem referudnom oglnokrajowe- wiazace gdy wziela polowa uprawnioncyh
referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikacje umowy miedzynarodowej- incjatywa sejm- organ zarzzaz tez referbfyn ogolnokrajowe- wiazace gdy zwziela w nim udzial polowa uprawnionych
47
6 referendów ogólnokrajowych
- referndum o powszechnym uwłaszczeniu obywateli 1996- wazne, niewiazace
-referndum o niektórych kierunkach wyorzystania majatku panstowego- prywatyzacyjne- wazne, niewiazce 1996
referndum dotyczace przyjecia konstyucji rzeczpospolitej- wazme, wiazace 1997
referndum o ue 2003, wazne wiazace
refernfum w trzech sprawach o szczegolnym znaczeniu dla panstwa- wprowadzenue jowow w wyborach do sejmu, finansowanie parti, prawo podatkowe- wazny niewiazce
to ostatnie
48
referndum niezatwierdzone przez senat
2015- referndum w trzech sprawach- utrzymniu dotychczasowgo funkcjoowania gospodarstwa leśnego lasów państwowych
-zniesienie obowiazku szkolnego dla 6latków
-obnizenie wieku emerytalnego
49
przedmiot referndum lokalnego
odwołanie się do organu stanowiącego jednostki samorządu
odwołanie wójta/burmistrza/prezydenta
sposob rozstrzygniecia sprawy/więzi dot wspolnoty samorządowej
samopodatkowanie sie mieszkancow gminy na cele publiczne
50
inicjatorzy referndum loklanych
inicjatorzy referndum w sprawie odwolania organu jendostki samorzadu terytorialnego przed upływem kadencj
i-mieszkancy- co najmniej 5
-rady gminy
reszty referndó
-organ stanowiacy daej jednostki
conajjmniej 10 procent uprawnionych do głosowania
-nie mniej niż 3/5 liczby bioracych udział w wyborze danego organu
51
kiedy wynik refernda lokalnego jest ważńy a kiedy rozstrzygający
ważny:
SNtak uznał
rozstrzygający:
-za jednym z rozwiazan zaglosowalo wiec niz polowe waznych glosow
-jesli za samoopadtkowaniem oddano cnjamniej 2/3 waznych glosow
52
3 zasady funkcjonowania polskiego parlamentu
-zasada autonomii (regulaminowej)- istnieje regulamin sejmu ktory reguluje jego dzialanie organizacje i porzadek prac
-zasada permanencji- sejm (senat) jest stale aktywny, jego posiedzenie zwołuje marszałek sejmu i marszałek senatu
-zasada jawności obrad-- posiedzenia są jawne i dotępne dla każdegi, na wniosek Prezydium lub grupy 30 posłów (10 senatrów) można utajnić dla dobra panstwa wiekszoscią głosow obrady
53
organ kierujący pracami izby, złożony z marszałka i wicemarszałków, zwołuje posiedzenia i ustala porządek obrad izby, czuwa nad przebiegiem obrad i dokonuje wykładni regulaminu izby
Prezydium Sejmu (Prezydium Senatu)
54
organ doraczy w Sejmie (Senacie) złożony z członków prezydium i przewodniczących klubó; umożliwia współpracę między prezydium a klubami
Konwent Seniorów
55
formalna grupa parlamentarzystów - w przypadku posłów musi ich być 15 w przypadku senatorów 7, złożona z członków jednej partii albo kilku partii o zbliżonym programie politycznym; jest reprezentowana w Konwencie Seniorów
Klub parlamentarny
56
formalna grupa parlamentarzystów - musi ich być conajmniej 3, złożona z członków jednej partii albo kilku partii o zbliżonym programie politycznym; nie jest reprezentowana w Konwencie Seniorów
koło parlamentarne
57
organy kontroli sejmowej (seneckiej) w polskim parlamencie
komisje sejmowe
58
trzy rodzaje komisji sejmowych
-stałe- powłoywane przez Sejm w celu rozpatrywania spraw stanowicych rutynowe prace sejmu np edukacji etyki poselskiej zdrowia
-nadzwyczajne- powłowane w celu realizacji konkkretnych zadań np org energetyki, ograniczenia biurokracji
-śledcze- w skłądzie 11 posłów powłoane przez Sejm bezwzględną wiekszoscia głosó do zbadania okreslonej sprawy np wyborow sasima
59
najwyższy przedstawiciel izby, wybierany przez posłó z grona parlamentarzystów na pierwszym posiedzeniu, stoi na straży godności i praw izby
marszałek sejmu/senatu
60
marszałek senatu
Małgorzata Kidawa-Błońska
61
liczba posłó (senatoró) obecnych podczas obrad, która umożliwia podjęcie w drodze głosowania prawomocnych decyji; od uchwalnia lub zmiany ustawy wymagany jest udział conajmniejpołowy ustawowej liczby posłó (senatorów)
kworum
62
formy głosowania w sejmie
głosowanie jawne:
-podniesienie ręki
-powstanie z miejsca
-za pomocą urzadzen elektrycznych
-przez wrzucenie kart do urn
-przez podział lub wychodzenie z sali
-wyrazanie aprobaty głosem
głosowanie tajne:
-przy użyciu kart do głosowania
63
więcej głosów "za" niż "przeciw"
(teoretycznie może zostać uchwalone przy 1 głosie za i reszcie wstrzymujących sie)
większość zwykła/względna
64
wiecej głoswów za niż łącznie przeciw i wstrzymujących się+ więcej niż połowa wszystkich głosów
(nie 50% +1 glos w wypadku parzystej liczby głosujących; głosy wstrzymujące się tak naprawe są przeciw)
większość bezwzględna (absolutna)
65
szczególna propocja głosów wyrazana ułamkiem zwykłm- 3/4. 2/4, 3/5
może odnosić się do lczby głosującyh lub uprawnioncyh do głsowoania
większosc kwalifikowana
66
przykłady zastosowania względnej większości głosów
sejm np
uchwala ustawe
udziela radzie ministrow wotum zuafania w III krok
udziela wotum zaufania radzie ministrow na wniosek prezesa rady ministrów
senat np
uchwala poprawki do ustaw]odrzuca ustawe uchwalona przez sejm
67
przykłądy zastosowania więksozsci bezwzglednej
sejm np
powołuje i odwołuje marszałaka i wice
odrzuca pprawki uchwalone przez senat
odrzuca ustawy senatu
-udziela radzie ministow wotum zaufania wi i ii kroku jej powoływania
powołuje/wybiera i odwołuje organy państwowe np członka krrit i krs
68
przykłady zastsowoania kwalifkiwaonej większość głosów
sejm
-uchwala ponownie wiekszoscia 3/5 głosow usatwe skierowana przez prezydenta rp di ponownego rozpatrzenia (odrzuca weto prezydenta)
-uchwala wiekszoscia 2/3 głosów zmiane konstytucji
69
przykłady zastoswania wiekszosci ustawowej liczby członków izby (liczba za musi stanowic wieksozsc ustawowego składu izby)
sejm
-wraza radzie ministrow konstruktywne wotum nieufnosci
-wyraza wotum nieufnosci ministrom
70
przykłady zastosowania większosci kwalifkowanej ustawowej loczby członków
sejm
uchwala wiekzoscia 2/3 głosow decyzje o skroceniu sejmu
71
opowżnienie do sprawowanua funkcji w organach przedstawicielskich np posła senatora radnego; upoważnia do reprezentowania wyborców
madat przedstawicielski
72
dwa typu mandaedstawicielskiego
-wolny (niezależny) - przedstawiciel ma prawo podejmowac dezyje zgondie z własnym tokiem myślenia
-imperatywny (związany)- nakłada na przedstawiciela obozwiazek uwzgledniania opini i woli elektoratu, wyborcymoga go odowlac przed upływem kadencji
73
mandat wolny jest
generalny (wyraza wole narodu a nie konkretnych wyborców)
niezależny (nie ma obowiazkow prawnych zeby miec dane zdanie)
nieodwoływalny (nie da się cofnąc pełnomocnictwa posłowi)
-TEN MANDAT OBOWIĄZUJE W POLSCE
74
jest klasyczną instytujcą prawa konstytucyjnego, której korzenie sięgaja XIVwiecznej Angli- gwarancja braku nacisku władz parlamentarnych z monarchą
imunitet
75
dotyczy przede wszystkim parlamentarzystów oraz radnych i zapewnia im że nie zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za działania bezpośrednio związane z wypełnianiem swojego mandatu.
Chodzi tu o zgłaszanie inicjatyw ustawodawczych, sposób głosowania, wystąpienia parlamentarne. Immunitet materialny nie zwalnia parlamentarzysty od odpowiedzialności za pozostałe swoje czyny, nie związane ze sprawowaniem funkcji.
Taki immunitet jest niezbywalny i chroni osobę, również po utraceniu mandatu.
imunitet materialny
76
dotyczy przede wszystkim parlamentarzystów. Niesie on ze sobą ograniczenie odpowiedzialnośi.
Poseł czy senator nie może być aresztowany, chyba że zostanie złapana na gorącym uczynku. Immunitet jest ustanawiany na czas sprawowania funkcji, potem wygasa.
Osoba posiadająca takie uprawnienie może zostać pociągnięta do odpowiedzialności, jeżeli immunitet zostanie jej uchylony. Kompetencję do tego posiada ta izba parlamentu, której członkiem jest popełniający czyn zabroniony.
imunitet formalny
77
uzupełnienie imunintetu formalnego, które ma charakter nietrwały i względny; wiaze sie z obowiazkiem powiadomienia przewodniczego parlamentu o zatrzymaniu badz arestzowaniu
instytucja nietykalności
78
funkcje sejmu i senatu
1. ustrojodawcza
uchwalają usatwy o zmianie konstytucji
posiadaja incjatywe ustawodawcza konstytucjna
2.ustawodawcza
-uchwalanie ustaw
-poprawki do ustaw senatu i weto
-incjatywa ustawodawcza
3.kreacyjna
-sejm powołanie/wybieranie/odwołanie organów władzy/rząd (poprzez wotum zaufania lub wybó premiera), wotum nieufnosci
-sejm wybor sedziow tk
-sejm wybiera prezesa nik i rpo za zgoda senatu-sejm wybiera 4 posłów a senat 2 do KRS
-powołanie członków do KRRiT i 6 członków RPP
4. kontrolna
sejm nadzorujeprace rządu- pociaga do odpowiedzialni czlonkow rzadu przed TS
-wyraza rzadowi konstruktywne wotum nieufnosci badz wotum zaufania
-udziela rzadowi absolatorium budzetowefo
-powołuje stałe komisje sejmowe (senat-senackie)
-posłowie kieruja inerpalecje i zapytania poselskie do członków rządu i innych organow, prezsa nik i nbp
-zgromadzenie narodowe stawia prezydenta rp w stan oskarzenia przed TS
5. własne
-uchwalają swoje regulamy
-powołuja marszałków
6. inne
-posiadają incjatywe referndalna
-sejm zarza refednum ogolnokrjuje
-sejm decyduje o stanie wojny i zawarciu pokoju
-sejm zgadza sie na przedluzenie stanu wyjatkowego i stanu kleski zywiolowej
-sejm uchyla rozporzadzenie prezydenta o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego
79
nowelizacje konstytucji uchwalone
nowela z 2006- zgoda na ekstradycje polskich obywateli
nowela z 2009-wiezniowe nie moga glosow
80
konstytucyjna incjatywa ustawadawcza w sejmie i senacie
conajmniej 1/5 posłow
81
incjatywa ustawodaczwaw sejmie i senacie
conajmniej 15 posłó, komisja sejmowa, senat
82
funckja kreacyjna sejmu i senatu
-sejm powołanie/wybieranie/odwołanie organów władzy/rząd (poprzez wotum zaufania lub wybó premiera), wotum nieufnosci
-sejm wybor sedziow tk
-sejm wybiera prezesa nik i rpo za zgoda senatu-sejm wybiera 4 posłów a senat 2 do KRS
-powołanie członków do KRRiT i 6 członków RPP
83
funckja kontrolna sejmu i senatu
sejm nadzorujeprace rządu- pociaga do odpowiedzialni czlonkow rzadu przed TS
-wyraza rzadowi konstruktywne wotum nieufnosci badz wotum zaufania
-udziela rzadowi absolatorium budzetowefo
-powołuje stałe komisje sejmowe (senat-senackie)
-posłowie kieruja inerpalecje i zapytania poselskie do członków rządu i innych organow, prezsa nik i nbp
-zgromadzenie narodowe stawia prezydenta rp w stan oskarzenia przed TS
84
inne funckje sejmu i senatu
-posiadają incjatywe referndalna (conajjmniej 1/5 posłow, senat)
-sejm zarza refednum ogolnokrjuje
-sejm decyduje o stanie wojny i zawarciu pokoju
-sejm zgadza sie na przedluzenie stanu wyjatkowego i stanu kleski zywiolowej
-sejm uchyla rozporzadzenie prezydenta o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego
85
prawo incjatywy obywatelskiej
posołwie (conajjmniej 15),
Prezydent,
Senat (uchwała poparta przez większość izby), Rada Ministrów
grupa 100 000 obywateli
86
omawianie przez posłó w komisjach sejmowych i podczas obrad projektów ustaw
czytania sejmowe
87
tryb ustawodawczy- ścieżka legislacyjna
1.incjatywa ustawdawcza
2.sejm- czytania sejmowa (trzy czytania; ustawe uchwala 1/2 obecnych posłów, marszałek przekazuje)
3.senat (uchwala popraki/odrzuca/przyjmuje ustawe bez zmian)
3.5jesli odrzucil badz dodal poprawki ustawa znowu trafia do sejmi- odrzuca poprawki senatu 1/2 obecnych posłow/ nie odrzuca poprawek senatu- marszałek przekazuje ustawe/ odrzuca odrzucenie ustawy przez senat bwg przyconjajmniej 1/2 obecnych posłó, marszałek przekazuje
4.prezydent- w ciagu 21 dni podpisuje ustawe/ wystepuje do TK o sprawdzenie zgodnosci z Konstytucją/ przekazuje ustaw z umotywowaniem wnioskiem do ponownego rozpatrzenia
4.5 TK- stwierdza zgodnosc/niezgodnosc z Konstytucją- Prezydent zwraca ustawe w celu poprawek, po zasiegnieciu opini marszałka sejmu podpisuje ja z pominieciem przepisow niezgodnych z konstytucja/ sejm usuwa niezgdnosci- prezydent podpisuje
5. pobukiacja w dzienniku ustaw
88
ustawa zwykła- tryb ustawodawczy
incjatywa: posłowie, senat, prezydent, RM, obywatele
sejm: rozpoatruje w trzech czytaniach uchwala zwg
senat:przyjmuje ustawe, odrzuca z w g
prezydent: w ciągu 30 dni podpisuje ustawe/ wetuje/ kieruje do TK
89
ustawa budżetowa- tryb ustawodawczy
incjtywa ustawodacza" RN
Sejm: rozpatruje w trzech czytaniach uchwala zwg
senat: w ciągu 20 dni rozpatruje ustawe; przyjmuje zwg/uchwala poprawki do ustawy zwg
prezydent: w ciągu 7 dni podpisuje ustawe/kieruje do TK
90
Ustawa konstytucyjna- tryb ustawodawczy
incjatywa ust" posłowie, senat, prezydent rp
sejm: rozpatruje projekt w trzech czytaniach na posiedzeniu i w kosmisajch; uchwala k wg (2/3)
senat: w ciągu 60 dni rozpatruje ustawe, uchwla w jednakowym brzmieniu jak sejm bwg
prezydent: w ciągu 21 di podpisuje ustawy- tylko to może zrobić
91
tryb pilny ustawy- tryb ustawodawczy
incjatywa ust: RM
Sejm: rozpatruje w trzech czytaniach, uchwala zwg
senat: w ciagu 14 dni rozpatruje ustaw, przyjmuje zwg, odmawia zwg, uchwala poprawki zwprezydent rp: w ciagu 7 dni podposiuje ustawe/wetuje/kieruje do TK
92
skrócenie kadencji sejmu
uchwała sejmu- sejm może skrócic swoja kadencje 2/3 ilość ustawowej liczby posłów
zarządzenie prezydenta RP- moze zarzdzic skrocenie kadencji po zasiegniuc opini marszałków sejmu i sneatu w dwóch sytuacjach:
a) obligatoryjne- w razie nieudzielenia rm wotum zaufania w tzw trzecim kroki
b) fakultatywne- w razie nieprzedstawienia prezydentowi rp usatwy budżetowej do podpisu w ciagu 4 mies od dnia przedlozenia sejmowi jej rojektu
93
skutki skrócenia kadencji sejmu
skrócenie równiez kadencji senatu- wybory zawsze są razem
94
skrócenie kadencji a rozwiązanie sejmu
nie ma czegoś takiego jak rozwiazanie sejmu- mozna jedynie skrocic kadencje
nie ma czegos takiego jak rozwiazanie i skrocenie kadencji senatu- jedzie on wraz z sejmem i tylr
95
organ bedacy połaczeniem obu izb parlamenteu (sejmu i senatu) do wypełniania szczegolnych zadan; obraduje pod przewodnictwem Marszalka Sejmu i w zastepstwie Marszałka Senatu
Zgromadzenie Narodowe
96
funckje zgromadzenia narodowego wg Kontsytucji
-postawienie Prezydenta RP w stan oskarżenia przed TS
-stwierdzenie trwałej niezdolnosci Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowotny
-odebranie przysiefi os osoby wybranej na urzad prezydenta RP
-wysłuchanie orędzia prezydenta RP
97
prezydenci na uchodzctwie
Władysław Raczkiewicz 1939-1947
August Zaleski 1947-1972
Stanisław Ostrowski 1972-1979
Edward Raczyński 1979-1986
Kaizmierz Sabbat 1986-1989
Ryszard Kaczorowski 1989-1990 (symboliczne przekazanie insygniów wałesie)
98
prezydenci III RP
Wojciech Jaruzelski- prezydent prl i rp, wybrany przez ZN
Lech Wałęsa, 1990-1995 preztdent RP; wybory powszechne
Aleksnaer Kwaśniewski- 1995-2005 prezydent rp wybory powszechne
Bronisław Komorwski 2010-2015, wybory powszechne, prezydent RP
Andrzej Duda 2015- prezydent rp, wybory powszechne
99
uprawnienia prezydenta wobec władzy wykonawczej (RM)
-desygnuje Prezesa Rady Ministrów, powołuje Preza i członków RM, odbiera od nich przysięge
-może zwołać Radę Gabinetową w sprawach szczegolenj wagi i jej przewodniczky
-wnisokije do sejmu o pociagniecie czlonka RM przed TS
100
uprawnienia prezydenta wobec włądzy sądowniczej
-powołuje sędziów na wniosek KRS
-powołuje Prezsa Sadu Najwyższego, Sądu Administracyjbego, Prezesa i Wicepreza TK (sposd kandydatow wybranych przez zgromadzenie ogolne sedziow sadu adminstracyjnego./sedziow tk)
-powołuje jedną osobę do KRS
101
uprawnienia prezydenta w polityce zagranicznej
jest reprezenysmetm panstwa w stosnukach zew
wspoldziela z prezesem rm i ministrem w zakresie pol zag
mianuje i odwoluje przedstawiciel rp w inncyh pańśtwahc
102
uprawnienia prezydenta w polityce obronnej
- jest najwyzszym zwierzchnikiem sił zbrojnych
-Mianuje szefa sztabu generalnego i naczelnej dowódcę sił zbrojnych
-Jeżeli sejm nie może się zebrać a razie zbrojnej napaści gdy z umowy wynika zobowiązanie wsparcia może wprowadzić stan wojenny
103
Uprawnienia prezydenta honorowe
Nadaje polskie obywatelstwo
Nadaje ordery i odznaczenia
Tytuły profesorkie
Stosuje prawo łaski
104
Uprawnienia prezydenta tzw własne
Ma prawo zarządzić referendum
Powołuje i odwołuje członków rady bezpieczeństwa narodowego
Powoluje część członków KRRiT
Powoluje 1/3 składu RPP
Wnioskuje do sejmu o powołanie prezesa NBP
Na wniosek RM w razie zagrożenia może sprawdzić stan wyjątkowy na czas określony
105
Odpowiedzialność konstytucyjna Prezydenta rp
wniosek conajmniej 140 członków ZN o postawienie go przed TS
Uchwałą ZN o postawieniu go większością conajmniej 2/3 głosów
Złożenie lub nie prezydenta RP z urządu orzeczeniem TS (na czas sądu tymczasowe zawieszenie; obowiązki przejmuje marszałek sejmu)
106
Odpowiedzialność karną prezydenta rp
wniosek conajmniej 140 członków ZN o postawienie go przed TS
Uchwałą ZN o postawieniu go w stan oskarżenia większością conajmniej 2/3 głosów
Złożenie lub nie prezydenta rp z urzędu orzeczeniem Ts (zgodnie z ustawami karnymi) (nie jest zawieszony w obowiązkach)
107
Odpowiedzialność prezydenta Rp
Za naruszenie Konstytujci bądź popełnienia przestepstwa jedynie przed TS
108
Przeszkody trwałe w wykonywaniu obowiązków Prezydenta RP
1) śmierć
2) zrzeczenie się z urzędu
3) stwierdzenie przez SN nieważności wyborów
4) uznanie przez ZN trwałej niezdolnosci
5) złożenie prezydenta z urzedu orzeczeniem TS
109
przeszkody mijające w wykownywania obowiązków prezydenta rp
z mocy prawa- uchwała ZN o postawieniu Prezydenta przez TS
zawiadomienie przez Prezydenta RP marszałka sejmu/orzeczenie TS na wniosek marszałka sejmu- przejściowa niemoznsc
110
kto przejmuje tymczasowo obowiazki prezydenta
marszałek sejmu, jak nie to marszałek senatu- śmierć lecha kaczyńskiego w katasrofie smolenskiej 2010- przejal marszałek bronisław komorowski, potem marszałek senatu na dzien borusiewicz i potem marszałek sejmu grzegorz schetyna
111
rada ministrow skład
Prezes Rady Ministrów- moze pelic funkcje ministra
wiceprezses RM
Ministrowie
a)resortowi- kieruja ministerstwem
b)bez teki- sprawuja funkcje okreslone przez premiera
Przewodniczący KOmitetów
-Komitet badań naukowych
-Komitet Integracji Euro
Seketariat Euro
Rzadowe Centrum Studiów Strategicznych
112
tworzenie rządu wg Konstytucji Rzeczpospolitej 2 kwietnia 1997- I krok
Prezydent RP desygnuje Prezes RM
Premier- proponuje prezydentowi skład RM
Prezydent- w ciagu 14 dni od pierwszego posiedzenia sejma powoluje premiera i ministrów i odbiere przysiege od rm
Premier- w ciagu 14 dni przedstawai sejmowi program dzialania RM z wnioskem o udzielenie jej wotum zaufania
Sejm- uchwala wotum zaufania bwg przy conjamniej 1/2 ustawowej liczby posłów
113
kompetencje Prezesa Rady Ministrów
- koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
- może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie rządowi wotum zaufania.
- proponuje Prezydentowi RP skład Rady Ministrów,
- przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania,
- wnioskuje do Prezydenta RP o dokonanie zmian w składzie rządu,
- wydaje rozporządzenia,
- sprawuje nadzór (wraz z wojewodami) nad samorządem terytorialnym,
- wnioskuje do Sejmu o rozwiązanie organu stanowiącego samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy,
- wnioskuje do Prezydenta RP o mianowanie (odwołanie) na czas wojny Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych,
- wnioskuje do Prezydenta RP o zarządzenie powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej,
- kontrasygnuje akty urzędowe Prezydenta RP w celu uzyskania przez nie ważności i ponosi za nie
odpowiedzialność przed Sejmem,
- występuje z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego.
114
kompatencje Rady Ministrów
- prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej,
- wydaje rozporządzenia,
- uchwala projekt budżetu państwa,
- kieruje wykonaniem budżetu państwa
- zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne panstwa oraz stosunki międzynarodowe
- wnioskuje do Prezydenta RP o wprowadzenie stanu wojennego,/kleski zywiolej/wojennego
115
tzworzenie rządu- II krok
II krok następuje gdy prezydent nie desynguje prezesa rm/premier nie proponuje składu rm/sejm nie uchwala wotum zaufania rm
sejm rp wciągu 14 dni od upłyuw poprzednich terminów wybiera premiera i proponowanych przez niego ministrow bwg przy conajmniej 1/2 liczby ustawocyh posłów
premier powoluje rm i odbiera przysiege jej czlonkow
116
tworzenie rządu krok III
nastepuje jesli sejm w II kroku nie wybierze RM
Prezydent rp w ciagu 14 dni powoluje prezesa rady ministrow i na jego wniosek ministrów, odbiera przysiege od jej czlonkow
sejm w ciagu 14 dni od powołania RM przez Prezydenta udziela jej wotum zaufania wg przy conajmniej 1/2 liczby ustaowej posłów- jesli tego nie zrobi prezydent skraca kadencje sejmu i zarzdza wybory
117
premier (1989–1990) - niezależny, związany z opozycją antykomunistyczną
Tadeusz Mazowiecki
118
premier II (1991) - Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe (ZChN)
Jan Krzysztof Bielicki
119
premier III (1991–1992) - niezależny, związany z opozycją antykomunistyczną
Jan Olszewski
120
premier V (wczesniej pawlak ktory nie uwtorzyl rzadu) (1992–1993) - Unia Demokratyczna (UD)
Hanna Suchocka
121
premier IV i VI 1992 (1993–1995) - Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)
Waldemar Pawlak
122
premier VII (1995–1996) - Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD)
Józef Oleksy
123
premier VIII (1996–1997) - SLD
Włodzimierz Cimoszewicz
124
premier IX (1997–2001) - Akcja Wyborcza Solidarność (AWS)
Jerzy Buzek
125
premier X (2001–2004) - SLD
Leszek Miller
126
premier XI (2004–2005) - niezależny, związany z opozycją antykomunistyczną
Marek Belka
127
premier xii (2005–2006) - Prawo i Sprawiedliwość (PiS)
Kazimierz Marcinkiewicz
128
premier XIII (2006–2007) - PiS
Jarosław Kaczyński
129
4 poprzedni premierze
Donald Tusk (2007–2014) - Platforma Obywatelska (PO)
Ewa Kopacz (2014–2015) - PO
Beata Szydło (2015–2017) - PiS
Mateusz Morawiecki (od 2017) - PiS
130
prezydent RP przyjmuje dymisje RM
na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego sejmu
- wrazie nie wyrazanie jej przez sehm wotum zaufania
-w razie wyraznia jej przez sejm kosntruktywnego wotum nieufnosci
-wrazie rezygnacji prezsa rm
-w razie smierci prezesa rm
131
procedura, które służa opozycji do kontroli działań rządu
1) Konstruktywne wotum nieufności wobec rządu
46 posłów
2) Wotum nieufności wobec ministra
Sejm może wyrazić ministrowi wotum nieufności. Wniosek o wyrażenie wotum nieufności może byćzgłoszony przez co najmniej 69 posłów.
132
uprawnienia posłów sejmu rp
-pyania w sprawach bieżących
-zapytania poselskie, interpelacje- pisemne zobowiazanie czlonka rzadu do pisemnego wyjasnienia problemu zwiazanego z pol
-żądanie biezacej informacji- grupa conjamniej 15 posłów- zobowiaanie czlonka rzadu do udzielenia dluzszego ustnego wyjasnienia podczas posiedzenia sejmu problemu pol
-incjatywa ustawodawcza (15 posłow)
-zglaszanie poprawek do ustaw i uchwał
-składanie wnioskow mniejszosci do sprawozdan komisji sejmowych
133
wotum zaufania wobec rządu
Prezes Rady Ministrów może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie Radzie Ministrów wotum zaufania.
Udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów następuje większością głosów w obecności co najmniej 1/2 liczby posłów
134
rodzaje odpowiedzialności rządu
a) Odpowiedzialność polityczna oznacza, że rząd odpowiada politycznie za swoje działania i może zostać zdymisjonowany w wyniku utraty poparcia ze strony parlamentu lub społeczeństwa. Członkowie RM przed sejmem.
b) Odpowiedzialność konstytucyjna; przed TS za złamanie konstytucji
c) Odpowiedzialność karna oznacza, że członkowie rządu mogą być pociągnięci do odpowiedzialności karno-prawnej za przestępstwa popełnione w trakcie sprawowania swoich funkcji.
135
administracja samorządowa w polsce
16 wojewodztw
314 powiatów ziemskich
2477 gmin
136
wojwództwo
organ wykonawczy: Zarząd (marszałek+ 4 członków)
Sejmik Województwa (conjajmniej 30 radnych, wybory powszechne, równe, bezpośrednie, proprocjonalne i tajne)- wybiera marszałka bwg, członków wzg
137
powiat ziemski
zarząd (starosta +2-4 członków)
Rada Powiatu (15-29 randych) wybieraja zarzad, wybory powszechne, rowne, bezp, prop, tajne
138
gmina
wójt/burmistrz/prezydent-wymagane uzyskanie b wg
Rada Gminy (15,21,23,25-45 radnych), wybory powsze, rowne, bezp, tajne, prop- w gminie powyzej 20 000 mieszkancow, wiekzosciowe w mniejszych
139
gminy dzielimy na
miejskie- burmistrz
wiejskie-wójt
miejskie powżej 100 tys- prezydent
miasta na prawach powiatu
miasta ktore w tradycji polskiej miały prezydena
(gminy miejsko-wiejskie?)
140
organami uprawnionymi do nadzru działalności samorządów terytorialnych są
premier
wojewodowie
regionalne izby rachunkowe
141
środki nadzoru wobec samorządow terytorialnych
rozwiązanie organu stanowiacego gminy przez sejm na wniosek premiera
roziwazanie organu wykonawczego gminy przez premiera na wniosek wojewody
stwierdzenie niewaznosci uchwały lub zarzadzenia orhany gminy przez premiera
-stwierdzenie niewanzosci uchwaly lub zarzadzenia organu gminy
zastepcze ustalenie budzetu gminy przez regionalną izbę obrachunkową
142
strutkutra sądownictwa powszechnego w polsce
sądy rejnowe
sądy okręgowe
sąd apelacyjny
sąd najwyższy (może być skip apelacyjnego)
143
struktura sądownictwa wojskowego w polsce
wojskowe sądy garnizonowe
wojskowe sądy okręgowe
sąd najwyższy
144
struktura sądownictwa administracyjnego w polsce
wojewódzkie sądy administracyjjne
naczelny sąd administracyjny
145
przebieg konkursu na wolne stanowsiko sędziego powszechnego
minister sprawiedliwosci- oglasza nabor
zgłaszanie kandydatow- sami sie zglaszaja
sąd okregowy badz apelacyjna- sedzia wizystator ocena, kolegium sadu opinia, zgromadzenie sedziow opinia
KRS- rekomdacja kandydata, wniosek o powołanie
Prezydent RP- powołuje sedziego
146
przywilej, uprawnienie wynikające z zajmowanego stanowiska.
prerogatywa
147
izby sądu najwyższego
cywilna
karna
pracy, ubezpieczen spol
kontroli nadzwyczajenj i spraw pub
dyscyplinarna
148
organy sądu najwyzszego
pierwszy prezes sądu najwyzszegom, prezesi sądu najwyzszego, zgromadzenie ogolne sedziow sady najwyzego, zgromadzenie sedziow sadu najwyszego dla kazdej z izb,, izby sadu najwyszego
149
obecni pełni funkcje pierwszego sedzi sadu najwyzszego
Małgorzata Manowska
150
jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, przysługującym od prawomocnych orzeczeń sądu drugiej instancji, mającym na celu przede wszystkim poddanie orzeczenia kontroli ze względu na prawidłową wykładnię i zastosowanie prawa.
skarga kasacyjna
151
organ sądowy sprawujący kontrolę funkcjonowania i bezczynności lokalnej i regionalnej administracji publicznej pod względem zgodności z Konstytucją RP, prawem unijnym i ustawami.
Naczelny Sąd Administracyjny
152
izby Naczelnego Sądu Administracyjnego
izba finansów
izba gospodarcza
izba ogolnoadministracyjna
153
organ konstytucyjny zobowiązany do stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, istniejący od 1989 roku. Nie jest to organ władzy sądowniczej.; 25 członków
KRS
154
skład KRS
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższgeo, Pierwszy Prezes Sądu Administracyjnego, MInister Sprawiedliwości, jedna osoba powołana przez prezydenta RP, 15 członków sądu najwyższego, sądow apelacyjnych, okręgowych i wosjkowych, 4 wybrankow sejmu sposrod poslow oraz 2 sposrod senatorow
155
Dagmara Pawełczyk-Woicka
przewodnicząca KRS
156
KRS uprawnienia
-reguolajce ustroj sadow: uchwały w sprawie wystapienia do TK o zbdanie zgodnosci z konstytucja danych aktow
-kreacyjne: rozpoatruja wnioski o przeniesienie sedziow s tan spoczynki; wyrazaja zgode na dalsze zajmowanie stanowiska przez sedziow po 65 roku zycia, ropoatruje i ocenia knadydatury sedziow
-dyscyplinarnewybiera Rzecznika Dyscyplinarnego, uchwala zbuir zasad etyki zawodwoej sedziow i czuwa nad jej przestrzeganiem; wizytacje sedziow
157
– polski sąd konstytucyjny, organ władzy sądowniczej; ustanowiony w polsce 1982 a powłoany do żcyia w 1985
Trybunał Konstytucyjny
158
Julia Przyłębska
prezes TK
159
skład i sposób powływania TK
-15 sedziow na 9letnia kadencje wybierani przez sejm
-zakaz wybierania sedziego na kolejna kadencje oraz nieusswalnosc ze stanowiska
-prezesa i wiceprezsa mianuje prezydent rp sposrod dwoch kandydaow na to miejsce wybranych przez Zgro Ogólne Sędzió Trybunału spośród swojego grona
160
funkcje TK
kontrola normatywnych aktów prawnych: ustaw, umów międzynarodowych oraz innych przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe (sądowa kontrola konstytucyjności prawa).
161
kompetencje tk
1.kontrola kostyucyjnosci aktow normatywnych:
-kontrola abstrakctjna (ustawa/umowa miedz)
a) kontrola prewnejcyjna
b) kontrola następcza
-kontrola konkretna
a)pytanie prawne (na wniosek sądu w kokretnej sprawie)
b) skargi kosntytucyjne
2. inne sprawy
-spory kompetencyjne miedzy centralnymu organami władzy
-zgodsnosc konstyujci z celamia i dzialnoscia parti pol
-rozstrzyganie o czasowej niemozsci sprawowania urzedu przez prez rp
162
najwyższy organ kontroli Rzeczypospolitej Polskiej, podlegający Sejmowi, działający na zasadach kolegialności. Obecnie pod kierownictwem Mariana Banasia. Działalnością kieruje Prezes . Kadencja trwa 6 lat i może być powtórzona jednokrotnie.
Najwyższa Izba Kontroli
163
prezes NIK (jest chroniony imunitetm)
Marian Banaś
164
Strukutra NIK
senat- wyraża zgoda na wybór Prezesa NIK przez Sejm
Sejm- marszaelk wyraza zgode na powolnie i odwolanie prezsa;powoluje bwg wnisek marszalka
Prezes NIK- kieruje dzialanoscia niku
Kolegium NIKU (przewodniczy prezes)
2-4 wiceprezsó
165
Podmioty ponoszące odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu
- Premier i ministrowie - za naruszenie Konstytucji lub ustawy
- Prezydent - za naruszenie Konstytucji lub ustawy, ale też za przestępstwa pospolite i skarbowe,
- prezes NBP, prezes NIK, członkowie KRRIT, kierownicy ministerstw, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych ną przez nich funkcją, za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- posłowie i senatorowie - w razie złamania zakazu działalności gospodarczej i czerpania korzyści z majątku Skarbu Państwa.
166
kto decyduje o postawieniu przed trybunałem stanu
1. Zgromadzenie Narodowe
* w odniesieniu do Prezydenta RP, wniosek w tej sprawie musi podpisać co najmniej 1/4 (140) członków ZN, a decyzja o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za niaco najmniej 2/3 członków ZN.
2. Sejm
-w odniesieniu do prezesa i członków Rady Ministrów, wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP, a decyzja o postawieniu członka Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 3/5 (276) posłów;
-w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK, członków KRRiT oraz Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych, wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP, a decyzja o postawieniu przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Sejmie;
-w odniesieniu do posłów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Sejmu, a decyzja o postawieniu posła przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Sejmie.
3. Senat
w odniesieniu do senatorów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Senatu, a decyzja o postawieniu senatora przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Senacie.
4.Wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu może też złożyć sejmowa komisja śledcza w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK, członków KRRIT oraz Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych, jeśli zostanie on poparty przez co najmniej 2/3 składu Komisji, w obecności co najmniej połowy jej członków.
bwg
167
trybunał stanu może orzekać kary
- utraty czynnego i biernego prawa wyborczego,
- zakazu zajmowania kierowniczych w państwie-
-pozbawienia mandatu posleksiego
168
zadania NIK
kontrolowanie z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności
działalności:
- Narodowego Banku Polskiego,
- organów administracji rządowej,
- osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych,
- organów samorządu terytorialnego,
-kontrola instytucji korzystających z środków państwowcyh
169
co nik musi przekładać sejmowi
NIK przekłada Sejmowi
1. analizę wykonania przez rząd budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej,
2. opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów,
3. informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia, określone w ustawie,
4. coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.
170
formy kontroli realizowane przez NIK
kontrola obligatoryjna- a)podmioty państwowe (kontroli podlegaja organy administ rzadowej NBP itd)
kontrola fakultatywna
a)podmioty samorządowe
b)podmioty prywatne- prywat pod gosp, pubkiczne srodki gosp
171
to konstytucyjny organ stojący na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. .
KRRiT
172
Witold Kołodziesjki
przewodniczacy KRRiT
173
struktura KRRiT
przewodnicacy wiceprzewodniczacy
2 osoby-prezydent
2osoby sejm
1 osoba senat
nie mg dzialac w politce
174
organ ochrony prawnej na ktorej czele stoi prokurator geberalny- podlegaja mu powszechne jednostki prokuratuy i ipn i komisje sciagnaia rbodni przeciw narodowi polskiemu
prokuratura
175
obecny prokuratoir generalny
adam bodnar
176
struktura prokuratury w polsce
prezydent rp powołuje minist spr ktory jest tez prokuratorem gen
prezes rm na wniosek prok gen powołuje i odwoluje prokurat krajowego i poztslaych zastepcow
prokurator generalny
-kieruje dzialnoscia prokuratu
-powoluje i odwoluje prokrstorw
prokuratorua krajowa (na czele z prokursatorem krajowym- zastepca prokuratora generlanego)- zapewnia udzial prokuratora w postepowaniu przed TS, SN, SNA
Krajowa Rada Prokuratorów- stoi na strazy niezalnosc prokuratowo
prokuratura krajowa sprawuje nadzor nad
powszechnymi jednosykami org takimi jak a)prokuratura regionalna b)okręgowa c)rejnowa
i IPN
177
głowne zadanie prokuratury
- strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestepców
178
stany nadzwyczajne
stan wojenny- wnisokuje RM decydeent Prezdent RP zardza rozporzedzenie- sejm moze uchylic bwg; na czas nieoznaczony, czesc/calosc panstwa
stan wyjątkowy- zagrozenie konstytucyjnegno ustroju panstwa, zagrozenie bezpieczenstwa narodowefo, zagrozenie prozakdu publicznej; wnioskuje RM, decydeent Prezdent RP zardza rozporzedzenie- sejm moze uchylic bwg, na czas oznaczony nie dluzszy niz 90 dni, czesc/calosc panstwa
stan klęski żywiołowej- wprowadza rada ministrów, na czas oznaczony nie dłużzy mz 30 dni, czesc/calosc państwa
179
skierowany do agresora i spolecznosci miedzynarodowej; podstawa do wprowadzenia dzialan zbrojennych; nie pcoiaga bezposrednich skutkow co do sytuacji wew panstwa chyba ze jest dod stan wojenny
stan wojny
180
incjatywa w referndum lokalnym
Referendum przeprowadza się z inicjatywy organu stanowiącego danej jednostki samorządu terytorialnego lub na wniosek co najmniej: 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy albo powiatu, 5% uprawnionych do głosowania mieszkańców województwa.
