Krew i naczynia Flashcards
(169 cards)
1
Q
Z czego składa się krew?
A
osocze + elementy morfotyczne
2
Q
Jakie funkcje pełni krew? (6)
A
- pośredniczy w wymianie gazowej
- rozprowadza substancje odżywcze, hormony, witaminy
- przenosi zbędne produkty przemiany materii do narządów wydalniczych
- udział w utrzymaniu stałej temp. ciała
- tworzy płynne środowisko wewnętrzne organizmu
- udział w reakcjach obronnych
3
Q
Ile krwi mamy w organizmie?
A
5-5,5 l
4
Q
Ile procent krwi to osocze?
A
55%
5
Q
Jaki jest skład osocza?
A
90% woda, 8-9% substancje organiczne, 1% substancje nieorganiczne (Na+, K+, Cl-. CO3 2-)
6
Q
Jakie frakcje białek wyróżniamy w osoczu? (3)
A
albuminy, globuliny, fibrynogen
7
Q
Charakterystyka albumin (funkcje)
A
- syntezowane w wątrobie
- wiążą wodę»_space;> utrzymywanie ciśnienia onkotycznego
- nośniki niektórych jonów i hormonów
8
Q
Jaka jest najważniejsza frakcja globulin? Jaka jest ich rola?
A
γ-globuliny syntezowane przez kom. plazmatyczne
Rola»_space;> obrona
9
Q
Charakterystyka fibrynogenu
A
- wytwarzane w wątrobie
- udział w procesie krzepnięcia krwi (tworzy FIBRYNĘ)
- osocze pozbawione fibrynogenu ma słomkowy kolor i nosi nazwę surowicy krwi
10
Q
Funkcje osocza (4)
A
- utrzymuje stałe pH, temp., ciśnienie osmotyczne, lepkość
- równowaga wodno-elektrolitowa
- zawiera czynniki utrzymujące krew w stanie płynnym
- udział w procesach odpornościowych
11
Q
Co to jest hematokryt?
A
Stosunek objętości krwinek do osocza
12
Q
Jakie są najfajniejsze metody barwienia rozmazu krwi?
A
Metoda barwienia r-rem Maya-Grunwalda i Giemsy, erytrocyty barwią się na czerwono
13
Q
Typy komórek krwi (3)
A
erytrocyty, leukocyty, trombocyty
14
Q
Charakterystyka budowy erytrocytów i gdzie one powstają
A
- nadają krwi czerwoną barwę
- powstają w czerwonym szpiku kostnym i żyją ok. 120 dni
- 4-5 mln/mm3»_space;> najliczniejsze
- najmniejsze, dwuwklęsły dysk o średnicy 7,8 μm»_space;> NORMOCYTY
- MIKROCYTY < 7,8 μm, MAKROCYTY > 7,8 μm
15
Q
Co to jest anizocytoza?
A
Stan rozmazu krwi, w którym stwierdza się znaczne zróżnicowanie wielkości erytrocytów
16
Q
Co to jest poikilocytoza?
A
Zróżnicowanie erytrocytów ze względu na kształt
17
Q
Przystosowanie erytrocytów do odwracalnego wiązania tlenu
A
- charakterystyczny kształt»_space;> duży nadmiar powierzchni w stosunku do objętości»_space;> odkształcone i oporne na uszkodzenia
- zawierają HEMOGLOBINĘ Hb = globina + 4x hem
18
Q
Czym jest oksyhemoglobina?
A
To utlenowana (NIE utleniona!) hemoglobina
19
Q
Czym jest karbaminohemoglobina?
A
To hemoglobina wiążąca CO2
20
Q
Jaka jest przyczyna anemii? (4)
A
Niedobór hemoglobiny wywołany:
- zmniejszoną liczbą erytrocytów,
- nieprawidłowym rozwojem prekursorów erytrocytów (bo niedobór B12 i kw. foliowego),
- niedoborem żelaza
- defektami genów kodujących łańcuchy hemoglobiny
21
Q
Budowa dojrzałego erytrocytu (5)
A
- pozbawiony jądra i organelli
- błona kom. pokryta glikokaliksem (tu ugrupowania antygenowe związane z grupami krwi)
- zagęszczona cytoplazma = zrąb
- w cytoplazmie włókniste białko szkieletowe - SPEKTRYNA
- spektryna + aktyna + ankyryna + tropomiozyna + adducyna + białko 4.1 = kompleks połączeń utrzymujący charakterystyczny kształt kom.
22
Q
Jakie mamy białka integralne w błonie kom. erytrocytów? (3)
A
- GLIKOFORYNY - długie łańcuchy oligocukrów
- BIAŁKO PRĄŻKA III - transporter anionowy
- BIAŁKA ENZYMATYCZNE - dostarczanie energii na drodze glikolizy beztlenowej
23
Q
Przyczyna dziedzicznej sferocytozy
A
Nieprawidłowa budowa spektryny, która nie może tworzyć kompleksu z białkiem 4.1»_space;> erytrocyty mają kulisty kształt, transportują mniej tlenu
24
Q
Przyczyna dziedzicznej eliptocytozy
A
Zaburzenia w budowie spektryny ORAZ brak jednej z podjednostek glikoforyny»_space;> erytrocyty mają eliptyczny kształt
25
Czym są retikulocyty?
To niedojrzała forma erytrocytów, zawierają substancje ziarnisto-siateczkowe
Po 2/3 dniach przekształcają się w formę dojrzałą
26
Co to hemoliza?
Zjawisko, w którym erytrocyty pęcznieją i pękają, uwalniając hemoglobinę
27
Co to są komórki mioendokrynowe i gdzie występują?
Wystepują w śródsierdziu prawego przedsionka. Są to przekształcone komórki mięśnia sercowego o małej liczbie miofibryli, ale z dużą liczbą pęcherzyków wydzielniczych.
28
Co produkują komórki mioendokrynne?
Między innymi przedsionkowy czynnik natriuretyczny ANF.
29
Funkcja ANF -przedsionkowego czynnika natriuretycznwgo
* W wyniku jego działania dochodzi do rozkurczu mięśni gładkich naczyń krwionośnych -> obniżenie ciśnienia krwi.
* Zwiększa również wydalanie sodu z moczem przez nerki oraz hamuje wydzielanie reniny i aldosteronu.
30
Z jakich warstw są zbudowane naczynia krwionośne ( oprócz najmniejszych naczyń włosowatych, przed- i pozawłosowatych)
1) błona wewnętrzna
2) błona środkowa
3) błona zewnętrzna
31
Dlaczego naczynia tętnicze muszą wykazywać się wytrzymałością i elastycznością?
Bo panuje w nich wysokie ciśnienie krwi
32
Co zapewnia tętnicom wytrzymałość i elastyczność?
Komorki mięśni gładkich i włókna sprężyste
33
Co tworzy błonę wewnętrzną ścian tętnic ?
Tworzą ją:
• warstwa komórek śródbłonka
• warstwa podśródbłonkowa z luźnej tkanki łącznej
• blaszka sprężysta wewnętrzna składająca się z włókien elastycznych ( stanowi również granice )
34
Co tworzy błonę środkową ścian tętnic?
* okrężnie układające się komórki mięśniowe gładkie, włókna sprężyste i kolagenowe
* najbardziej obwodowo znajduje się skupisko włókien elastycznych tworzących blaszkę sprężysta zewnętrzna.
35
Co w budowie ścian wpływa na typ i średnicę tętnicy ?
Proporcje mięśni gładkich, włókien kolagenowych i sprężystych w błonie środkowej ściany tętnicy.
Ilość miocytów wpływa na średnicę tętnicy.
36
Średnia zawartość leukocytów w 1 mm^3 krwi
6-10 tys.(znaaaacznie mniej niż erytrocytów)
37
Główne cechy różniące leukocyty od erytrocytów
1. Obecne jądro komórkowe
2. Brak hemoglobiny
3. Fakt, iż leukocyty nie spełniają swojej funkcji w strumieniu krwi, która służy im jedynie jako środek transportu
38
Jak nazywa się zjawisko wędrówki leukocytów z łożyska naczyń krwionośnych do tkanki łącznej
Diapedeza
39
Jak nazywa się stan, w którym liczba krwinek białych znacząco się zmniejsza
Leukopenia
40
Jak nazywa się stan, w którym liczba krwinek białych znacząco rośnie
Leukocytoza
41
Podstawowy podział leukocytów ze względu na rodzaj i liczbę ziarenek w cytoplazmie i kształt jądra
Granulocyty (neutrofile 60%, eozynofile 1-5%, bazofile 0-1%) + agranulocyty (limfocyty 20-40%, monocyty 2-8%)
42
Najliczniejsza forma krwinek białych
Neutrofile - granulocyty obojętnochłonne
43
Cechy neutrofili (3)
- wyraźne jądro o zbitej chromatynie
- jądro dzieli się na 2-5 segmentów/płatów połączonych warstwą chromatyny
(Wraz z dojrzewaniem zwiększa się liczba segmentów, poczynając od 1 u młodych komórek)
-słabo kwasochłonna cytoplazma z ziarenkami azurochłonnymi - 20% to ziarenka PIERWOTNE a reszta to ziarenka WTÓRNE/SPECYFICZNE swoiste dla tych granulocytow
44
Co to skala Arnetha?
Uszeregowane neutrofile w zależności od liczby segmentów jądra
* z analizy skali wychodzi, że najwięcej neutrofili ma 3 segmenty, potem 2, kolejno 4, 1, 5
45
Co oznacza przesunięcie na skali Arnetha w lewo? (więcej jąder z małą ilością płatów)
Wzmożone wytwarzanie komórek, np. przy ostrej białaczce szpikowej
46
Co oznacza przesunięcie na skali Arnetha w prawo? (Więcej jąder wielopłatowych)
Osłabienie funkcji szpiku
47
Co zawierają ziarenka pierwotne neutrofili?
Kwaśne hydrolazy
Mieloperoksydaza
Białka zwiększające przepuszczalność błon
Lizozym (antybakteryjny)
48
Co zawierają ziarenka specyficzne neutrofili?
Kolagenaza
Laktoferyna
Białka wiążące witaminę B12
Defenzyny (naturalne antybiotyki; kationowe białka o właściwościach przeciwbakteryjnych)
49
Co jeszcze, oprócz ziarenek, zawiera cytoplazma neutrofili?
Fosfatazę zasadową
* oznaczanie jej aktywności ma znaczenie diagnostyczne
> aktywność zwiekszona: szpiczak, zakażenia, zawał serca
< aktywność zmniejszona: mononukleoza zakaźna, białaczki szpikowej
50
Gdzie występuje znaczna liczba granulocytów obojętnochłonnych ?
W tkance łącznej (tu tez przebywają znacznie dłużej niż we krwi - 4/5 dni, w krwi kilka h)
51
Funkcja neutrofili
Inicjacja stanu zapalnego i fagocytoza drobnoustrojów, zwłaszcza bakteryjnych
52
Kiedy działają neutrofile?
- aktywacja w wyniku zakażenia lub uszkodzenia tkanki
- jako odpowiedź na wydzielane miejscowo cytokiny, neutrofile przylegają do śródbłonka i przechodzą przez niego i błonę podstawną, opuszczając krwiobieg
53
Dzięki czemu możliwa jest migracja neutrofili do miejsc infekcji?
Dzięki zdolności do reagowania z czynnikami chemotaktycznymi (chemotaksynami)
54
Czym są czynniki chemotaktyczne?
- produkty metabolizmu bakterii
- składniki układu dopełniacza
- mediatory uwalniane przez pozostałe komórki układu immunologicznego ( inne niż neutrofile)
55
Co zawierają neutrofile na powierzchni błony komórkowej?
- receptory błonowe dla fragmentu Fc przeciwciał
- receptory dla składników C3 dopełniacza połączonych z obcymi cząsteczkami
- receptory dla polisacharydów otoczek bakteryjnych
56
Fagocytoza drobnoustrojów - bakterii- przez neutrofile
- bakteria opłaszczona przeciwciałami zostaje związana i sfagocytowana
1. Neutrofil rozpoznaje bakterie - receptory na powierzchni komórki
2. Powstaje fagosom (pęcherzyk endocytarny z pochłonięta cząsteczką) —- neutrofil, z udziałem aktyny, wysuwa wypustki, pseudopodia, które otaczają fagocytowaną cząsteczkę; wypustki łącząc się, tworzą pęcherzyk endocytarny
3. Do fagosomu dołączają się ziarenka pierwotne i wtórne, które uwalniają swoją zawartość, co poddaje obcy materiał działaniu enzymów
4. Zawartość ziarenek SPECYFICZNYCH jest uwalniana także do macierzy pozakomórkowej, co wspomaga migracje kolejnych neutrofili i niszczy kolejne drobnoustroje
5. Pozostają po procesie ciała resztkowe, które zawierają sfagocytowany materiał
57
Jak inaczej, jeśli nie przy udziale enzymów, neutrofile zabijają drobnoustroje?
Poprzez tworzenie reaktywnymi form tlenu - nadtlenek wodoru, HClO, rodniki hydroksylowe
58
Jaki udział w niszczeniu drobnoustrojów mają defenzyny zawarte w ziarenkach specyficznych neutrofili?
Wbudowują się w otoczkę bakterii, tworzą otwarte kanały, co skutkuje niekontrolowanym przepływem wody i jonów, a to prowadzi do zniszczenia drobnoustrojów.
59
Jaki udział w niszczeniu bakterii ma lizozym zawarty w ziarenkach pierwotnych neutrofili?
Lizozym rozpuszcza ścianę komórkowa bakterii
60
Jaki udział w niszczeniu drobnoustrojów ma laktoferyna zawarta w ziarenkach specyficznych neutrofili?
Laktoferyna wiąże żelazo niezbędne do funkcjonowania bakterii
61
Działanie neutrofili w inicjacji stanu zapalnego
Poprzez wydzielanie LEUKOTRIENÓW (pochodne kwasu arachidonowego)- mediatorów stanu zapalnego
62
Jakie działanie mają leukotrieny?
Są mediatorami stanu zapalnego:
- rozszerzają naczynia krwionośne i zwiększają ich przepuszczalność
- wpływają chemotaktycznie na inne leukocyty — ułatwiają ich migracje do miejsc zapalnych
63
Zależność między neutrofilami a tworzącą się ropą
Ropa to ginące masowo po spełnieniu swojej funkcji neutrofile
64
Cechy granulocytow kwasochłonnych (eozynofili)
- jądra maja najczęściej 2 segmenty połączone wąskim pasmem chromatyny — obraz tzw. JĄDRA OKULAROWEGO
- w cytoplazmie duże ziarenka WTÓRNE, barwiące się kwasochłonnie
- ziarenka wtórne mają centralnie położony gęsto elektronowo materiał krystaliczny, otoczony mniej gęstą sferą zewnętrzną
65
Zawartość ziarenek pierwotnych eozynofili
Tak jak w neutrofilach mamy tu enzymy hydrolityczne, ale NIE wykazano obecności lizozymu
66
Zawartość ziarenek specyficznych eozynofili
Główne białko zasadowe MBP
Białko kationowe ECP
Eozynofilowa neurotoksyna EDN
Są to białka silnie zasadowe, co tłumaczy kwasochłonność ziarenek specyficznych eozynofili!
```
Mamy tu też:
Arylosulfataza
Histaminaza
Rybonukleaza
Peroksydaza
```
67
Rola eozynofili w reakcjach alergicznych
Udział w reakcjach alergicznych
Dzięki temu że mają w ziarenkach histaminazę oraz arylosulfatazę, mogą unieczynniać mediatory uwalniane przez bazofile i komórki tuczne (jak histamina)
- mają na powierzchni receptory dla fragmentów Fc przeciwciał IgE i IgG
- w miejscach odczynów alergicznych fagocytują kompleks przeciwciało- antygen
ZDOLNOŚĆ DO FAGOCYTOWANIA BARDZIEJ OGRANICZONA NIŻ U NEUTROFILI!
68
Przy jakim typie chorób spotyka się dużą liczbę eozynofili?
Przy chorobach pasożytniczych, szczególnie w pierwszym okresie zakażenia
69
Jakie dwa białka biorą głównie udział w zniszczeniu pasożyta przez eozynofile?
1. Główne białko zasadowe: uwalniane na powierzchnie eozynofili, ułatwia przyleganie do pasożyta i jego niszczenie
2. Białko kationowe (podobne jak defenzyny neutrofili) wbudowuje się w błonę pasożyta i tworzy otwarte kanały, co ułatwia dostęp np nadtlenkom wodoru
70
Ile żyją eozynofile?
Około 12 dni
71
Wysiew których granulocytów: obojetnochlonnych czy kwasochlonnych do tkanki łącznej jest częstszy?
Wysiew eozynofili jest częstszy
72
Cechy granulocytów zasadochłonnych (bazofili)
- najmniejsze ze wszystkich granulocytów
- w cytoplazmie duże zasadochlonnie się barwiące ziarenka SWOISTE, które uciskają obwodową część komórki, powodując jej nierówny obrys
- jądro ma 2-3 płaty często pokryte ziarenkami!!
- oprócz ziarenek specyficznych widzimy tu AG, mitochondria i elementy RER
73
Co zawierają ziarenka swoiste bazofili?
```
Heparyna
Histamina
Czynnik chemotaktyczny dla eozynofili
Czynnik chemotaktyczny dla neutrofili
Peroksydaza
Siarczan chondroityny — warunkuje metachromatyczne ich zabarwienie
```
74
Działanie bazofili
- na powierzchni występują receptory Fc dla IgE
- związanie immunoglobuliny z antygenem, czyli alergenem, prowadzi do aktywacji bazofili
- bazofile uwalniają zawartość ziarenek do przestrzeni pozakomórkowej——- substancje powodują rozszerzenie naczyń, nagłe obniżenie ciśnienia krwi, skurcz mięśni gładkich drzewa oskrzelowego, przez co dochodzi do niewydolności oddechowej
75
Jakie typy rekacji alergicznej wywołują bazofile?
- reakcje alergiczne miejscowe
| - reakcje alergiczne ogólnoustrojowe (w tym wstrząs anafilaktyczny)
76
W jakich typach infekcji i chorób obserwujemy podwyższony poziom bazofili?
W infekcjach wirusowych i przewlekłych stanach zapalnych jak reumatoidalne zapalenie stawów
77
Budowa błony zewnętrznej ściany tętnicy
Składa się z tanki łącznej, w której znajdują się:
• liczne włókna kolagenowe i sprężyste
• fibroblasty
• makrofagi
• komórki tuczne
• komórki mięśniowe gładkie
W tej błonie znajdują się również naczynia naczyń - krwionośne i limfatyczne - odżywiające ścianę dużych tętnic
78
Na podstawie średnicy naczyń tetniczych oraz głównie budowy ściany środkowej można wyróżnić:
Tętnice sprężyste
Tętnice mięśniowe
Tętniczki
79
Charakterystyka tętnic typu sprężystego (4)
- największe naczynia tętnicze (np. aorta)
- przenoszą krew pod dużym ciśnieniem z serca do dalszych rozgałęzień
- dobrze rozbudowana błona środkowa z licznymi okrężnie układającymi się włóknami sprężystymi
- im bliżej serca, tym więcej wł. sprężystych i mniej kom. mięśniowych
80
Charakterystyka tętnic typu mięśniowego (5)
- naczynia tętnicze średniego kalibru
- tworzą odgałęzienia tętnic typu sprężystego
- w błonie środkowej dominują komórki mięśniowe gładkie, układają się one okrężnie i spiralnie, tworząc w warstw
- w niewielkiej ilości wł. sprężyste i kolagenowe
- granice tej błony są utworzone przez blaszkę sprężystą wewnętrzną i zewnętrzną
81
Charakterystyka tętniczek (4)
- najmniejsze naczynia tętnicze
- błona wewnętrzna stanowi cienką warstwę komórek śródbłonka i blaszki sprężystej wewnętrznej
- warstwa środkowa 1-5 okrężnych warstw miocytów
- poprzez zmianę napięcia warstwy mięśniowej odgrywają decydującą rolę w regulacji obwodowego oporu łożyska naczyniowego
82
Połączenie tętniczek z naczyniami włosowatymi
Odbywa się za pośrednictwem tętniczek przedwłosowatych. Charakteryzują się one występowaniem po zewnętrznej stronie śródbłonka pojedynczej warstwy miocytów.
83
Naczynia włosowate (3)
- naczynia o najmniejszej średnicy oraz najcieńszej ścianie
- tworzą rozgałęzienia w narządach i tkankach, co pozwala im zaopatrywać komórki organizmu w tlen oraz subs. odżywcze.
- wymiana gazów oddechowych, subs odżywczych zachodzi dzięki mechanizmom dyfuzji, filtracji i resporpcji.
84
Jaka jest swoista cecha w wyglądzie limfocytów?
Swoistą cechą tych komórek jest centralnie położone duże jądro o zagęszczonej chromatynie otoczone wąskim rąbkiem słabo zasadochłonnej cytoplazmy.
85
W cytoplazmie limfocytów występują...
W cytoplazmie limfocytów występują nieliczne ziarenka pierwotne, aparat Golgiego oraz liczne wolne rybosomy.
86
Rodzaje limfocytów
limfocyty B
limfocyty T
komórki NK
87
Które limfocyty żyją dłużej - B czy T?
Limfocyty B mają krótki okres życia, giną po kilku tygodniach, natomiast komórki Tm mogą żyć nawet wiele lat.
88
Za co odpowiadają limfocyty w strumieniu krwi, a za co w narządach obwodowych?
Mimo że w strumieniu krwi limfocyty nie pełnią żadnej funkcji, w narządach obwodowych układu odpornościowego odpowiadają za jego właściwe funkcjonowanie.
89
Gdzie powstają limfocyty B?
Limfocyty B u człowieka powstają w czerwonym szpiku kostnym, u ptaków natomiast w bursie Fabrycjusza i stąd pochodzi ich nazwa.
90
Za co odpowiadają limfocyty B?
Odpowiedzialne są za odporność typu humoralnego, czyli z udziałem przeciwciał.
91
Charakterystyczna cecha limfocytów B
Charakteryzują się obecnością receptorów immunoglobulinowych, za pomocą których rozpoznają, wiążą i eliminują antygeny. Po pobudzeniu przez antygen różnicują się w komórki plazmatyczne, które intensywnie syntetyzują przeciwciała.
92
Powstawanie limfocytów T
Limfocyty T powstają również w szpiku kostnym, ale dojrzewają i nabierają kompetencji immunologicznej w grasicy (thymus) i stąd pochodzi ich nazwa.
93
W jakiej odpowiedzi uczestniczą limfocyty T? Czym się różnią limfocyty T między sobą?
Uczestniczą w odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego (bez udziału przeciwrciał). Stanowią niejednorodną populację komórek różniącą się swoistym składem receptorów powierzchniowych (białek CD).
94
Co wydzielają cytotoksyczne limfocyty?
wydzielają perforyny i w ten sposób bezpośrednio zabijają komórki zakażone wirusem, a także komórki zmienione transformacją nowotworową na drodze efektu cytotoksycznego
95
Co uwalniają limfocyty Th?
Limfocyty pomocnicze (Th) poprzez uwalnianie odpowiednich molekuł sygnałowych (limfokin) wywołują specyficzną odpowiedź innych komórek układu odpornościowego.
96
Funkcja limfocytów supresorowych
Limfocyty supresorowe (Ts)(obecnie określane jako regulatorowe (Treg), kontrolują aktywność pozostałych limfocytów, regulując w ten sposób intensywność reakcji immunologicznych.
97
Jakie komórki maja zdolność do recyrkulacji i czym się to objawia?
Limfocyty mają zdolność do recyrkulacji, co objawia się tym, iż z układu krwionośnego przenikają do tkanek i narządów limfatycznych, a następnie wracają do układu krążenia. Proces ten umożliwia im kontrolę całego organizmu.
98
Jakie komórki krwi są największe?
Monocyty
99
Jaka jest cecha charakterystyczna monocytów?
Cechą charakterystyczną komórek (poza wielkością) jest duże, najczęśdej nerkowate jądro, w zagłębieniu którego leży aparat Golgiego.
100
Jaki enzym zawierają monocyty?
W cysternach aparatu Golgiego wykazano obecność peroksydazy, enzymu pełniącego istotną rolę w procesie fagocytozy.
101
Co zawiera cytoplazma monocytów?
W obfitej, zasadochlonnej, szaroniebieskiej cytoplazmie występują liczne rybosomy, które wraz z ziarenkami pierwotnymi nadają jej drobnoziarnisty wygląd. Ziarenka pierwotne (azurochłonne) zawierają typowe enzymy hydrolityczne.
102
Makrofagi tkankowe to inaczej
Histiocyty
103
Funkcja makrofagów
Wykazują dużą ruchliwość i chemotaksję w kierunku obumarłych komórek, drobnoustrojów i mediatorów stanu zapalnego, a także fagocytują martwe i nieprawidłowo funkcjonujące komórki oraz bakterie.
104
Komórki prezentujące antygen (APCs)
Prezentują, wraz z antygenami zgodności tkankowej (MHC II), fragmenty antygenów komórkom immunologicznie kompetentnym
105
Z czego powstają trombocyty?
Z megakariocytów
106
Hialomer
Obwodowa, przezroczysta i bezziarnista cześć cytoplazmy trombocytów.
Znajduje się tu obwodowo leżąca wiązka równolegle ułożonych mikrotubul i mikrofilamentów, która, tworząc pierścień, pomaga płytkom w utrzymaniu ich kształtu.
107
W jakiej formie występuje miozyna w płytkach nieaktywnych?
W płytkach nieaktywnych miozyna występuje w formie rozproszonej.
108
System kanalikowy otwarty w trombocytach (2)
- tworzy wewnątrz płytki kompleks labiryntu
- liczne otworki scalające układ połączonych kanalików komunikują się ze środowiskiem zewnętrznym, umożliwiając wydzielanie na powierzchnię płytki zawartości jej ziarenek
109
System kanalikowy zamknięty
- ma postać otoczonych błoną ciemnych cewek zawierających elektronowo gęsty materiał
- funkcja pozostaje niewyjaśniona, choć uważa się, że może to być miejsce syntezy prostaglandyn
110
Granulomer
W centralnej, ciemnej części płytki (granulomerze) obecne są mitochondria, aparat Golgiego, siateczka szorstka, peroksysomy, glikogen oraz liczne ziarenka o różnej gęstości elektronowej.
111
Jakie ziarenka trombocytów są najliczniejsze i co zawierają?
Najliczniejsze są ziarenka alfa, które zawierają fibrynogen, płytkowy czynnik wzrostu, czynnik krzepnięcia, tromboplastynę oraz inne białka biorące udział w procesie krzepnięcia.
112
Co zawierają ziarenka sigma trombocytów?
Ziarenka gęste sigma zawierają serotoninę, histaminę, ADP (w tym przypadku jest czynnikiem silnie agregu jącym), ATP a także jony wapniowe.
113
Ziarenka gamma trombocytów
W ziarenkach gamma, będących odpowiednikiem lizosomów, występują kwraśne hydrolazy.
114
Funkcja trombocytów
Podstawową funkcją trombocytów jest ochrona śródbłonka naczyń krwionośnych oraz zahamowanie krwawienia poprzez tworzenie skrzepu. W miejscu uszkodzenia naczynia tworzą agregaty zwane czopem płytkowym.
115
Co powstaje w wyniku aktywacji plazminogenu i jaki proces inicjuje?
W wyniku aktywacji plazminogenu powstaje plazmina - enzym inicjujący lizę skrzepu. Proces ten nazywany jest fibrynolizą.
116
Co umożliwia utrzymanie krwi w stanie płynnym?
Współdziałanie obu mechanizmów - krzepnięcia i fibynolizy - umożliwia utrzymanie krwi w stanie płynnym.
117
Co buduje ścianę naczyń włosowatych? (3)
- komórki śródbłonka
- błona podstawna
- perycyty
118
Jakie są trzy rodzaje naczyń włosowatych?
- naczynia włosowate ciągłe
- naczynia włosowate okienkowe
- naczynia włosowate nieciągłe (zatokowe)
119
Jaki nabłonek tworzą komórki śródbłonka?
Nabłonek jednowarstwowy płaski
120
Co tworzy zgrubienia cytoplazmy komórek śródbłonka?
Uwypuklające się jądra komórkowe
121
Jaki kształt mają komórki śródbłonka?
Wielokątny, wydłużony
122
W jaki sposób są ze sobą połączone komórki śródbłonka?
Połączenia zamykające, typu neksus
123
O czym świadczy duża liczba pęcherzyków w komórkach śródbłonka?
O obfitej pinocytozie i transcytozie (gazy, substancje chemiczne)
124
Na jakiej drodze odbywa się transport substancji chemicznych i gazów między krwią a tkankami?
Dyfuzja
125
Jakie połączenia tworzą perycyty z komórkami śródbłonka?
Typu neksus
126
Co wynika z możliwości kurczliwych perycytów?
Regulowanie przepływu krwi przez naczynia włosowate
127
Co odpowiada za właściwości kurczliwe perycytów?
Wypustki z licznymi filamentami aktynowymi
128
W jakie komórki mogą przekształcić się perycyty?
Fibroblasty, miocyty, adipocyty
129
Jakie są funkcje perycytów? (3)
- regulowanie przepływu krwi przez naczynia włosowate
- pełnią funkcję mezenchymalnych komórek macierzystych
- uczestniczą w proliferacji, regeneracji i fagocytozie
130
Z jakich dwóch blaszek składa się błona podstawna komórek śródbłonka naczyń włosowatych? Jaki jest ich skład?
- blaszka podstawna (kolagen typu IV i V, fibronektyna, laminina)
- blaszka siateczkowa (włókna siateczkowe)
131
Co pełni funkcję pompy ssącej naczyń żylnych? (5)
- skurcze mięśni szkieletowych
- ujemne ciśnienie w klatce piersiowej
- nieznaczne napięcie ścian naczyń żylnych
- gradient ciśnienia spowodowany pracą lewej komory serca
- układ zastawek
132
Jak dzielimy naczynia żylne?
- żyły duże
- średnie i małe
- żyłki
133
Co zaliczamy do żył dużych?
Żyła główna górna i dolna, żyła wrotna oraz odchodzące bezpośrednio od nich pozostałe naczynia żylne
134
Cechy charakterystyczne ścian dużych naczyń żylnych (3)
- dobrze wykształcona blaszka sprężysta wewnętrzna
- cienka błona środkowa
- dobrze rozwinięta błona zewnętrzna (tkanka luźna z pęczkami miocytów o podłużnym przebiegu)
135
Cechy charakterystyczne żył średnich i małych (4)
- cienka warstwa podśródbłonkowa
- delikatna blaszka sprężysta wewnętrzna
- cieńsza niż w przypadku dużych naczyń żylnych błona środkowa z mniejszą zawartością komórek mięśniowych gładkich
- dobrze wykształcona błona zewnętrzna (tkanka łączna luźna z pęczkami włókien kolagenowych)
136
Cechy charakterystyczne żyłek (3)
- błona wewnętrzna składa się komórek śródbłonka i cienkiej warstwy tkanki łącznej
- 1 lub 2 warstwy komórek mięśniowych gładkich w błonie środkowej z nielicznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi
- brak mięśni gładkich w błonie zewnętrznej (tkanka łączna)
137
Z czego zbudowany jest zrąb zastawki żylnej?
Tkanka łączna właściwa z licznymi włóknami sprężystymi i kolagenowymi
138
Jaką rolę pełnią komórki mięśni gładkich skupione u nasady zastawek?
Odpowiadają za ich naprężenie lub zwiotczenie
139
Jaka jest funkcja zastawek żylnych?
Zapobiegają cofaniu się krwi
140
W którą stronę układa się wolny brzeg zastawki żylnej?
Zgodnie z kierunkiem przepływu krwi
141
Gdzie znajduje się najwięcej zastawek żylnych?
W naczyniach żylnych kończyn dolnych
142
Czym jest anastomoza?
Bezpośrednie połączenie tętniczo-żylne (z pominięciem naczyń włosowatych)
143
Rodzaje anastomoz (2)
- prosta
| - kłębkowata
144
Gdzie występują anastomozy proste?
Skóra właściwa, płuca, nerki, mięsień sercowy, gruczoły dokrewne, jajnik, macica, łożysko, ściana żołądka i jelit
145
Gdzie występuje anastomoza kłębkowata?
skóra dłoni, warg, małżowiny usznej
146
Co znajduje się w miejscu anastomoz? (3)
- gruba błona wewnętrzna
- unerwienie współczulno-przywspółczulne
- torebka łącznotkankowa
147
Co krąży w naczyniach limfatycznych? Co to jest?
Limfa - płyn tkankowy
148
Do czego ma podobny skład limfa?
Do osocza krwi (mniejsza ilość białek, większa ilość tłuszczów)
149
Co może być przenoszone drogą naczyń limfatycznych?
Limfocyty, komórki dendrytyczne, makrofagi, komórki nowotworowe
150
Czym są "stacje filtracyjne" naczyń limfatycznych?
Węzły chłonne
151
Co zapewnia jednokierunkowy przepływ limfy?
- skurcze mięśni gładkich sąsiadujących narządów
| - w większych rozgałęzieniach skurcze własnej mięśniówki i zastawki
152
Co ma większą średnicę - naczynia limfatyczne czy naczynia włosowate?
Naczynia limfatyczne
153
Jak kończą się naczynia limfatyczne?
Są ślepo zakończone w tkankach
154
Z czego składa się ściana naczynia limfatycznego włosowatego?
Warstwa komórek śródbłonka + nieciągła błona podstawna
155
Do jakiego naczynia uchodzi przewód limfatyczny prawy?
Żyła ramienno-głowowa prawa
156
Do jakiego naczynia uchodzi przewód piersiowy?
Na granicy żyły szyjnej zewnętrznej i podobojczykowej lewej
157
Najważniejsza funkcja układu krwionośnego
Transport tlenu wraz z substancjami odżywczymi do narządów i tkanek oraz dwutlenku węgla i niepotrzebnych metabolitów w odwrotna stronę
158
W jakim naczyniu jest najwieksze ciśnienie (mm Hg) i jaka jest jego wartość?
W aorcie - 120 mm Hg
159
Gdzie zlokalizowane jest serce?
W śródpiersiu, jest otoczone workiem osierdziowym.
160
Z czego zbudowany jest szkielet serca?
Z tkanki łącznej WŁAŚCIWEJ ZBITEJ - tworzy ona przegrodę błoniasta, pierścienie włókniste (które odgraniczają przedsionki od komór i otaczają odejścia dużych pni tętniczych) oraz trójkąty włókniste (połączenia pierścieni włóknistych)
161
Czym jest wsierdzie?
To wewnętrzna struktura serca, ma bezpośredni kontakt z krążąca krwią.
162
Budowa śródsierdzia
Zbudowane jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej sercowej, której komórkami są kardiomiocyty - to najważniejsza pod względem funkcjonalnym część serca.
Kardiomiocyty tworzą sieć w której przestrzeniach znajdują się liczne naczynia włosowate z tkanka łączną.
163
Co tworzy nasierdzie?
Tworzy zewnętrzną warstwę ściany serca, jak i blaszkę trzewną worka osierdziowego.
Zbudowane jest z tkanki łącznej z licznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi.
164
Budowa zastawek serca
Maja 3 warstwy: środkowa zbudowana jest z tkanki łącznej włóknistej zawierającej włókna kolagenowe i sprężyste oraz dwie zewnętrzne zbudowane tak jak nasierdzie (tkanka łączna z licznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi oraz z niewielkimi skupiskami tkanki tłuszczowej)
165
Gdzie generowane są impulsy inicjujące skurcze serca?
W węźle zatokowo-przedsionkowym, inaczej w ROZRUSZNIKU SERCA
166
Co tworzy węzeł zatokowo-przedsionkowy?
Grupa zmodyfikowanych komórek mięśniowych serca w okolicy ujścia żyły głównej prawego przedsionka.
167
Dzięki jakim strukturom fala pobudzenia rozprzestrzenia się po sercu?
Dzięki:
- włóknom międzywęzłowym,
- węzłowi przedsionkowo-komorowemu,
- peczkowi przedsionkowo-komorowemu wraz z odgałęzieniami
168
Jak unerwione jest serce?
Przez gałęzie układu współczulnego jak i przywspolczulnego (nerw błędny) - tworzą one splot sercowy, który dzieli się na 4 sploty rozlokowane w różnych warstwach ściany serca
169
Budowa wsierdzia
Od str powierzchownej:
- śródbłonek ciągły
- tk. łączna luźna
- warstwa mięśniowo-sprężysta (włókna kolagenowe, sprężyste, nieliczne kom. mm. gładkich)
- warstwa łącząca wsierdzie ze śródsierdziem (naczynia, nerwy, kom. tłuszczowe)
