Narząd zębowy Flashcards
(65 cards)
1
Q
Co tworzy narząd zębowy?
A
ząb + przyzębie
2
Q
Przez co utworzone jest przyzębie?
A
ozębna + dziąsło + wyrostki zębodołowe
3
Q
Ile mamy zębów
a) mlecznych
b) stałych?
A
a) 20
b) 32
4
Q
Budowa anatomiczna zęba (3)
A
- korona
- szyjka
- korzeń
5
Q
Co znajduje się w obrębie korony i korzenia zęba?
A
korona: jama/komora zęba»_space; korzeń: kanał korzeniowy
6
Q
Co wypełnia jamę i kanał korzeniowy?
A
Miazga zęba
7
Q
Co należy do tk miękkich narządu zębowego? (2)
A
Ozębna i miazga zęba
8
Q
Co należy do subs twardych w narządzie zębowym? (3)
A
Zębina, szkliwo i cement
9
Q
Gdzie znajduje się zębina? (4)
A
- zajmuje większą część korony i korzenia
- nadaje kształt zębom
- ogranicza jamę zęba i kanał korzeniowy
- stanowi podkład dla szkliwa
10
Q
Co pokrywa zębinę w cz. korzeniowej?
A
Cement
11
Q
Co wytwarza zębinę? (2)
A
Odontoblasty:
- leżą na pow miazgi
- wysyłają do zębiny wypustki cytoplazmatyczne/zębinowe
12
Q
Czym jest prezębina?
A
To cienka warstwa świeżo wytworzonej, niezmineralizowanej zębiny. Leży nad odontoblastami.
13
Q
Z czego składa się zębina? (2)
A
- zw. org: włókna kolagenowe = włókna Ebnera 90%, fosfoproteiny = fosforyny, glikoproteiny, proteoglikany
- zw. nieorg: fosforany wapniowe 95%, węglany, jony Mg, K, Na, Fe, Cl
14
Q
W jakiej postaci są odkładane hydroksyapatyty podczas wapnienia zębiny?
A
W postaci łączących się ze sobą kulistych obszarów = kalkosferytów
15
Q
Czym są przestrzenie/zębina międzykulista?
A
To miejsca, gdzie kalkosferyty nie zlewają się całkowicie = strefy subs org niezmineralizowanej
16
Q
Wapnienie zębiny - charakterystyka (4)
A
- zachodzi okresowo
- proces rytmiczny
- można zaobserwować linie przyrostowe/apozycyjne/Ebnera
- poszerzone linie = linie konturowe Owena
17
Q
Jaka linia jest widoczna w zębinie zębów mlecznych?
A
Linia urodzeniowa, która oddziela warstwy zębiny płodowej od tej pourodzeniowej
18
Q
Czym są kanaliki zębinowe? (6)
A
- rozciągają się do granicy szkliwno-zębinowej
- w korzeniu rzadko dochodzą do granicy cementowo-zębinowej
- korona: kształt “S”, korzeń: równoległe do sb
- łączą się licznymi bocznymi odgałęzieniami
- w nich: wypustki zębinowe odontoblastów = włókna Tomesa + włókna nerwowe bezrdzenne
- przestrzeń między nimi wypełnia płyn tkankowy
19
Q
Jak są połączone wypustki włókien Tomesa?
A
Połączeniami neksus
20
Q
Jak nazywa się zębina wyścielająca kanaliki zębinowe?
A
Zębina okołokanalikowa
21
Q
Jak nazywa się zębina między kanalikami zębinowymi, stanowiąca główną masę zębiny?
A
Zębina międzykanalikowa
22
Q
Czym są wyścielone kanaliki w warstwie zębiny wew?
A
Cienką warstwą subs niezmineralizowanej = osłonką Neumanna
23
Q
Szkliwo - ogólnie (4)
A
- pokrywa koronę
- najmniej w okolicy szyjki zęba
- najtwardsza subs w organizmie
- działa jak bł półprzepuszczalna
24
Q
Jakie subs przepuszcza szkliwo? (5)
A
- woda
- mocznik
- barwniki
- jod
- fluor
25
Jakie kom wytwarzają szkliwo?
Ameloblasty = adamantoblasty
26
Czy dojrzałe szkliwo zawiera elementy komórkowe?
Nie, nie może być też odnawiane
27
Skład chemiczny szkliwa
- zw nieorg (94-96%): fosforany wapnia, węglany, fluorki*, jony Mg
- zw org: fosfoproteiny, glikoproteiny, GAG, aa, lipidy, fosfataza zasadowa
* np. w postaci hydroksyfluoroapatytów
28
Jak nazywają się białka występujące w dojrzałym szkliwie?
Enameliny
29
Struktura szkliwa
pryzmaty/słupki szkliwne + subs międzypryzmatyczna
30
Ułożenie i skład pryzmatów szkliwnych (4)
- przylegają do siebie ściśle
- równoległe do siebie, prostopadłe do pow zęba
- utworzone z hydroksyapatytów w postaci śrubowo skręconych płytek
- spojone subs międzypryzmatyczną
31
Czym są linie konturowe Retziusa/przyrostowe?
Ciemne, łukowate, równoległe do pow szkliwa linie (w warstwie szkliwa). Ich obecność świadczy o fizjologicznych zmianach odkładania i mineralizacji szkliwa. Na liniach jest obniżona wytrzymałość mech.
32
Co jest zewnętrznym objawem linii Retziusa?
Fryzy na pow szkliwa = drobne zagłębienia okrężne wokół korony
33
Czym są linie Huntera-Schregera?
Na szlifie podłużnym zęba, jasne i ciemne linie - są wynikiem odmiennego sposobu załamywania światła
34
Co znajduje się na pow szkliwa?
Oszkliwie/zredukowany nabłonek szkliwa/bł Nasmytha
35
Rola oszkliwia (3)
- odporna na kwasy i zasady
- chroni przed próchnicą
- bariera mech dla bakterii
36
Gdzie znajdziemy cement?
- pokrywa zębinę korzeniową
| - najwięcej w okolicy wierzchołka
37
Rola cementu (2)
- chroni zębinę korzeniową
| - łączy ząb z zębodołem
38
Budowa cementu (6)
- podobna do kości
- brak naczyń
- nie podlega remodelowaniu
- hydroksyapatyt
- zw org: włókna kolagenowe 90%
- istota podstawowa: fosfoproteiny, glikoproteiny, proteoglikany
39
Co wytwarza cement?
Cementoblasty >> cementocyty
40
Typy cementu (2)
- bezkomórkowy (pierwotny)
| - komórkowy (wtórny)
41
charakterystyka cementu bezkomórkowego (4)
- odkładany przed wyrznięciem zęba
- tworzy cienką warstwę na pow zębiny korzeniowej
- skład: zwapniała istota podst + gęste włókna kolagenowe
- zamurowane włókna kolagenowe to WŁÓKNA SHARPEYA (przebiegają przez całą grubość cementu)
42
Charakterystyka cementu komórkowego (4)
- zaczyna powstawać w okresie wyrzynania zęba
- zawiera nieregularnie rozmieszczone cementocyty
- subs odżywcze od ozębnej drogą dyfuzji]
- włókna kolagenowe = WŁÓKNA WŁASNE
43
Co znajduje się na pow cementu?
Odontoklasty - resorbują cement, zębinę korzeniową
| Ich akt wzrasta w czasie zastępowania zębów mlecznych stałymi.
44
Rola miazgi (3)
- wytwarzanie zębiny
- odżywianie zębiny
- naprawa zębiny
45
Gdzie znajdziemy miazgę zęba? (2)
- w komorze zęba
| - w kanale korzeniowym
46
Budowa miazgi (5)
- podobna do tk łącznej śluzowej
- dużo istoty podst (bogatej w proteoglikany)
- sieć luźnych włókien kolagenowych
- kom gwiaździste
- grube włókna srebrochłonne na obwodzie = włókna spiralne Korffa
47
Warstwy miazgi (3)
- warstwa odontoblastów
- warstwa pododontoblastyczna ubogokomórkowa Weila (pas jasny)
- warstwa bogatokomórkowa = miazga właściwa
48
Gdzie leżą odontoblasty w miazdze?
W najbardziej obwodowej części, układają się palisadowo w 2-3 szeregi w koronie i 1 szereg w korzeniu
49
Rodzaje wypustek odontoblastów (3)
- długa wypustka zębinowa = włókno Tomesa
- wypustka miazgowa/pulpalna
- krótkie wypustki boczne
50
Rodzaje połączeń między odontoblastami i innymi kom miazgi (3)
- neksus
- desmosomy
- zamykające
51
Co zawiera ubogokomórkowa warstwa jasna miazgi? (5)
- wypustki pulpalne
- wypustki fibroblastów
- włókna spiralne Korffa
- włókna nerwowe bezrdzenne
- splot kapilarny
52
Co zawiera miazga bogatokomórkowa? (4)
- liczne fibroblasty
- kom gwiaździste (właściwości kom macierzystych)
- limfocyty, makrofagi, kom tuczne, APCs
- liczne naczynia i nerwy (przez otwór wierzchołkowy)
53
Gdzie znajdziemy ozębną?
Między ścianą zębodołu a korzeniem zęba
54
Funkcje ozębnej (2)
- mechaniczna/mocuje ząb w zębodole (dzięki aparatowi wieszadłowemu zęba)
- metaboliczna (naczynia, nerwy)
55
Aparat wieszadłowy zęba (3)
- włókna kolagenowe (uporządkowane)
- włókna te jako włókna Sharpeya wchodzą do cementu z 1 strony, do okostnej wyrostka z 2 strony
- 4 rodzaje więzadeł
56
Więzadła aparatu wieszadłowego zęba (4)
1. włókna poziome = więzadło pierścieniowe zęba (łączą szczyt wyrostka z cementem)
2. w. skośne (na całej dł. korzenia, zapobiega wtłoczeniu zęba w głąb zębodołu)
3. w. wierzchołkowe (wierzchołek zęba z dnem zębodołu)
4. w. promieniste (w zębach wielokorzeniowych, między korzeniami)
57
Co, oprócz włókien kolagenowych, występuje w ozębnej? (5)
- fibroblasty
- metaloproteinazy (czyli kolagenazy uczestniczące w modelowaniu aparatu)
- kom macierzyste (osteoblasty, osteoklasty, cementoblasty, cementoklasty)
- kom tuczne, plazmatyczne, limfocyty, histiocyty
- nabłonkowe kom Malasseza
58
Co robią nabłonkowe kom Malasseza?
Mogą proliferować i tworzyć tzw. perły szkliwne, torbiele lub guzy.
59
Czy ozębna jest unaczyniona i unerwiona?
Tak
60
Co to dziąsło?
Część bł śluzowej jamy ustnej otaczająca szyjki zębów i pokrywająca wyrostki zębodołowe szczęk
61
Budowa blaszki właściwej bł śluzowej dziąsła
Tk łączna włóknista zwarta z włóknami kolagenowymi
62
Więzadła w obrębie dziąsła (2)
- w cementowo-dziąsłowe
| - w szczękowo-dziąsłowe
63
Co leży między włóknami kolagenowymi w dziąśle? (5)
- fibroblasty
- mastocyty
- makrofagi
- limfocyty
- kom dendrytyczne APCs
64
Połączenia między nabłonkiem dziąsła a pow zęba
- liczne półdesmosomy
- ZŁĄCZE NABŁONKOWE/NABŁONEK ŁĄCZĄCY
- funkcja: I linia obrony
- przyczep nabłonkowy stanowi dno kieszonki dziąsłowej
65
Budowa wyrostków zębodołowych (4)
- obwodowo kość zbita
- wnętrze kość gąbczasta
- blaszka wew kości zbitej posiada liczne kanały odżywcze (Volkmanna)
- do blaszki wbudowują się włókna Sharpeya
