NEONATOLOGIA

Question 1

Fizjologia okresu noworodkowego

Answer 1

– okres noworodkowy obejmuje pierwsze 28 dni życia człowieka
– prawidłowo ciąża trwa 37-42 tygodni (dzieci urodzone przed ukończeniem 37. tc to wcześniaki, a
po ukończeniu 42. tc to noworodki przenoszone)
– wiek płodowy dziecka można ocenić za pomocą badań USG wykonywanych podczas ciąży, według
daty ostatniej miesiączki (reguła Naegellego), czasu wystąpienia pierwszych ruchów płodu, a po
urodzeniu za pomocą skal dojrzałości noworodka (np skala Ballard)

Question 2

Fizjologia okresu noworodkowego SGA

Answer 2

(small for gestational age) = noworodek z masą urodzeniową < 3. centyla dla wieku płodowego (hipotrofia)

Question 3

Fizjologia okresu noworodkowego AGA

Answer 3

(appropriate for gestational age) = masa urodzeniowa na poziomie 4-90. centyla dla wieku płodowego

Question 4

Fizjologia okresu noworodkowego LGA

Answer 4

(large for gestational age) = masa urodzeniowa > 90. centyla dla wieku płodowego

Question 5

Fizjologia okresu noworodkowego urodzeniowa masa ciała

Answer 5

• mała (LBW) < 2500g
• bardzo mała (VLBW) < 1500g
• ekstremalnie mała (ELBW) < 1000g

Question 6

Fizjologia okresu noworodkowego hipotrofii

Answer 6

przyczyną hipotrofii jest opóźnione wzrastanie wewnątrzmaciczne (IUGR), do którego może dojść na
różnych etapach trwania ciąży

Question 7

Fizjologia okresu noworodkowego hipotrofia symetryczna

Answer 7

(zmniejszony obwód głowy, długość i masa ciała, czynnik sprawczy
zadziałał na wczesnych etapach ciąży – np zaburzenia genetyczne, zakażeni wrodzone)

Question 8

Fizjologia okresu noworodkowego hipotrofia asymetryczna

Answer 8

(obwód głowy i długość ciała są odpowiednie dla wieku płodowego, lecz
masa ciała jest zmniejszona, czynnik sprawczy zadziałał w końcowym okresie ciąży – np
niewydolność łożyska)

Question 9

Fizjologia okresu noworodkowego skala apgar

Answer 9

stan noworodka w 1. i 5. minucie po urodzeniu ocenia się za pomocą skali Apgar (0-10 pkt)
kolor skóry: 0-blady, 1-siny tułów różowy, kończyny sine, 2-różowy
czynność serca: 0-brak, 1-< 100/min, 2-> 100/min
oddech: 0-brak, 1-słaby, nieregularny, 2-głośny krzyk
reakcja na bodźce: 0-brak, 1-grymas, 2-kaszel, kichanie
napięcie mięśni: 0-brak, 1-obniżone, 2-aktywne ruchy
– oprócz tego, po urodzeniu dziecka, należy ocenić jego stan ogólny, płeć, dojrzałość
wewnątrzmaciczną, wydolność oddechową, krążeniowa, stan jamy brzusznej, ruchomość kończyn,
zachowanie i obecność ewentualnych wad rozwojowych

Question 10

Fizjologia okresu noworodkowego postępowanie po urodzeniu

Answer 10

bezpośrednio po urodzeniu należy zakroplić oczy noworodka azotanem srebra (zabieg Credego), by
zapobiegać chlamydiowemu i rzeżączkowemu zapaleniu spojówek
noworodkowi należy podać 0,5 mg dożylnie lub 2 mg doustnie witaminy K, aby zapobiegać krwawieniom
(inne dawki dla wcześniaków)

Question 11

Fizjologia okresu noworodkowego mocz i stolec

Answer 11

noworodek powinien oddać pierwszy mocz do 24h

noworodek powinien oddać pierwszy stolec (smółkę) do 48h

Question 12

Fizjologia okresu noworodkowego badania przesiewowe noworodków

Answer 12

1) niedoczynność tarczycy
2) fenyloketonuria
3) mukowiscydoza
4) 20 wybranych wad genetycznych (wrodzone błędy metabolizmu)
5) badanie słuchu
– krew na badania przesiewowe pobiera się na bibułkę w 48-72h życia dziecka
– u wcześniaków i chorych noworodków badania przesiewowe należy powtórzyć po 2-3 tyg

Question 13

Hiperglikemia

Answer 13

– poziom glukozy w surowicy >180 mg/dl (> 10 mmol/l)
– częstość występowania jest odwrotnie proporcjonalna do masy urodzeniowej dziecka
– częściej występuje u wcześniaków, dzieci z małą masą urodzeniową i chorych noworodków
– najczęściej przebiega bezobjawowo
– rzadziej: objawy dwodnienia, utrata mc, utrata łaknienia, gorączka, kwasica ketonowa

Question 14

Hiperglikemia czynniki ryzyka:

Answer 14

– dożylna infuzja glukozy, stres, leki, posocznica, niedotlenienie, wylew
śródczaszkowy, genetycznie uwarunkowana cukrzyca noworodków

Question 15

Hiperglikemia powikłania:

Answer 15

– krwawienia dokomorowe
– odwodnienie
– posocznica bakteryjna i grzybicza
– zaburzenia elektrolitowe (hiponatremia)
– zwiększenie wentylacji minutowej:

Question 16

Hiperglikemia postępowanie

Answer 16

zmniejszenie podaży glukozy, przy dużej (>250) hiperglikemii rozważ podanie insuliny, ale
wiąże się to z dużym ryzykiem hipoglikemii

Question 17

Hipoglikemia

Answer 17

– poziom glukozy w surowicy < 50 mg/dl (<2,8 mmol/l)
– najczęstsze zaburzenie metaboliczne okresu noworodkowego
– w 1-2 dż noworodki mogą nie demonstrować żadnych objawów
– dlatego należy monitorować dzieci z grup ryzyka, wcześnie włączać karmienie i monitorować
poziom glukozy we krwi (w razie potrzeby zwiększa się częstość karmień lub podaje się glukozę
dożylnie)

Question 18

Hipoglikemia czynniki ryzyka

Answer 18

SGA, LGA, wcześniactwo

Question 19

Hipoglikemia objawy

Answer 19

objawy są niecharakterystyczne (niechęć do jedzenia, patologiczny płacz, hipotermia, sinica,
potliwość, bezdechy, hipotonia, osłabienie, drażliwość, drżenia, drgawki, oczopląs, senność,
śpiączka, a nawet niewydolność krążenia i zatrzymanie akcji serca

Question 20

Noworodek matki cukrzycowej

Answer 20

– glukoza przechodzi przez łożysko

– hiperglikemia matki => przerost komórek beta trzustki płodu i nadprodukcję przez nią insuliny

Question 21

Noworodek matki cukrzycowej objawy:

Answer 21

– makrosomia płodu (przez działanie IGF)
– zaburzenia proporcji ciała (mała głowa, duży tułów, nadmiernie rozwinięty pas barkowy)
– zaburzenia oddechowe
– hipoglikemia
– policytemia
– kardiomiopatia
– wady wrodzone (16x częściej) => OUN, kości, nerek, serca, pp

Question 22

Noworodek matki cukrzycowej postępowanie:

Answer 22

– wczesne karmienie, wkłucie dożylne i wyrównywanie hipoglikemii i zaburzeń jonowych
– monitorowanie podstawowych funkcji życiowych
– w razie potrzeby tlenoterapia i wspomaganie oddechu
– leczenie objawowe

Question 23

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka fizjologiczna

Answer 23

– spowodowana rozpadem erytrocytów zawierających hemoglobinę płodową HbF, niedojrzałością
mechanizmów sprzęgania bilirubiny i niedojrzałą czynnością pp
– pojawia się w 2-3 dż
– dominuje bilirubina wolna
– tempo narastania bilirubiny < 10 umol/l/h
– maksymalne stężenie bilirubiny nie przekracza 305 umol/l
– ustępuje w 5-7 dż

Question 24

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczkę fizjologiczną mogą nasilać:

Answer 24

wcześniactwo, niska masa urodzeniowa, płeć męska, karmienie
piersią, mała podaż kalorii, duża utrata mc po urodzeniu, leki, niedotlenienie, krwiak podokostnowy,
policytemia, opóźnione oddanie smółki, cukrzyca u matki, predyspozycja rodzinna
w przypadku żółtaczek związanych z karmieniem piersią nie należy przerywać karmienia (!)

Question 25

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka patologiczna

Answer 25

żółtaczka niespełniająca kryteriów żółtaczki fizjologicznej => wrodzone anemie hemolityczne => konflikt serologiczny => TORCH => niedoczynność tarczycy => żółtaczki cholestatyczne (np AZWDŻ) => wrodzone choroby metaboliczne (np galaktozemia)

Question 26

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka patologiczna powikłania

Answer 26

– kernicterus (żółtaczka jąder podkorowych spowodowana ↑↑↑ bilirubiny wolnej) – marskość żółciowa wątroby (spowodowana przedłużającą się cholestazą)

Question 27

Żółtaczki okresu noworodkowego żółtaczka patologiczna postępowanie

Answer 27

– zmniejszanie stężenia bilirubiny wolnej => fototerapia, transfuzja wymienna – zmniejszanie stężenia bilirubiny sprzężonej => cholestyramina, kw.ursodezoksycholowy – leczenie przyczynowe (antybiotykoterapia, leczenie przeciwwirusowe, dieta eliminacyjna) – leczenie wspomagające (zwalczanie świądu, dieta z MCT, suplementacja ADEK)

Question 28

Choroba hemolityczna noworodka

Answer 28

– jej przyczyną jest obecność u matki Ig przeciwko krwinkom płodu – może dotyczyć każdej linii komórek krwi => najczęściej erytrocytów – objawy konfliktu w zakresie Rh (najczęstszy) nie występują w pierwszej, ale w kolejnych ciążach i przy braku leczenia z każdą kolejną ciążą jest on bardziej nasilony

Question 29

Choroba hemolityczna noworodka postaci choroby hemolitycznej:

Answer 29

1) obrzęk uogólniony płodu (spowodowany niewydolnością serca płodu wskutek anemii) 2) żółtaczka hemolityczna (ryzyko kernicterus!) 3) późna niedokrwistość noworodków (zwykle przewlekła, utrzymuje się wiele miesięcy)

Question 30

Choroba hemolityczna noworodka hepatosplenomegalia

Answer 30

stałym objawem zrealizowanego konfliktu serologicznego jest hepatosplenomegalia (jej przyczyną jest pozaszpikowa hematopoeza u płodu)

Question 31

Choroba hemolityczna noworodka potwierdzenie

Answer 31

– oznaczenie grupy krwi dziecka – wykonanie bezpośredniego testu aglutynacji – wykazanie obecności w surowicy matki przeciwciał przeciwko krwinkom dziecka

Question 32

Choroba hemolityczna noworodka postępowanie

Answer 32

– seryjne przetoczenia KKCz (grupa 0Rh(-)) – fototerapia – transfuzja wymienna (usuwa bilirubinę oraz przeciwciała matki) – IVIG (zmniejszają nasilenie hemolizy)

Question 33

Choroba hemolityczna noworodka profilaktyka

Answer 33

podanie immunoglobuliny anty-D u kobiet Rh(-) – 72h po urodzeniu dziecka Rh(+) – w każdym przypadku poronienia – w przypadku wykonywania amniocentezy lub biopsji kosmówki – gdy istnieje obawa o stan zdrowia płodu (w 28-34 tc)

Question 34

Zespół zaburzeń oddychania

Answer 34

``` zespół objawów występujących u noworodka 1) sinica 2) przyspieszenie oddechu lub bezdech 3) zaciąganie mostka i przestrzeni międzyżebrowych 4) postękiwanie – występuje u 3-5% noworodków ```

Question 35

Zespół zaburzeń oddychania przyczyny:

Answer 35

choroby układu oddechowego, choroby układu krążenia, zaburzenia termoregulacji, sepsa, zaburzenia metaboliczne, choroby układu nerwowego, choroby kości i mm

Question 36

Zespół zaburzeń oddychania rozpoznawanie:

Answer 36

wywiad, badanie, gazometria, RTG płuc i inne badania

Question 37

Zespół zaburzeń oddychania postępowanie:

Answer 37

* wspomaganie układu oddechowego => tlenoterapia, CPAP, wentylacja mechaniczna * leczenie przyczynowe * leczenie wspomagające (woda, elektrolity, żywienie) => ↑ zapotrzebowanie energetyczne

Question 38

Zespół zaburzeń oddychania przejściowe tachypnoe noworodków

Answer 38

– łagodna, samoograniczająca się niewydolność oddechowa – spowodowana jest opóźnieniem resorpcji płynu owodniowego z płuc – najczęściej występuje u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie – głównym i często jedynym objawem jest tachypnoe (60-120/min) – w badaniu fizykalnym nad płucami szmer pęcherzykowy, rzadko rzężenia lub furczenia – wyniki podstawowych badań są prawidłowe (możliwa nieznaczna hipoksja bez hiperkapni) – RTG: nadmierna powietrzność płuc, wzmożony rysunek naczyniowy, spłaszczenie kopuł przepony, płyn w szczelinie międzypłatowej – postępowanie: obserwacja dziecka, w razie potrzeby tlenoterapia bierna, rzadko wenylacja mech. – objawy ustępują w 48-72h bez trwałych następstw

Question 39

Zespół zaburzeń oddychania zespół aspiracji smółki (MAS)

Answer 39

– obecność smółki w wodach płodowych występuje w 10% porodów (częściej w ciążach przenoszonych), ale tylko 2-5% z nich skutkuje zespołem aspiracji smółki – najczęstszą przyczyną przedwczesnego oddania smółki jest niedotlenienie wewnątrzmaciczne – MAS wystepuje prawie wyłącznie u dzieci urodzonych o czasie – obecność smółki w drogach oddechowych dziecka powoduje powstawanie ognisk niedodmy, chemiczne zapalenie płuc, a także wtórne ogniska rozedmy, a nawet odmę (20-50% dzieci!) – wtórne do niedotlenienia zmiany w naczyniach płuc => przetrwałe krążenie płodowe – objawy niewydolności oddechowej występują od urodzenia i szybko się nasilają – osłuchowo nad polami płucnymi rzężenia i furczenia– w badaniach dodatkowych: hipoksja, kwasica – RTG: obraz "burzy śnieżnej", odma – często obecne objawy zakażenia => pobierz krew i plwocinę na posiew – postępowanie: odessanie smółki z układu oddechowego (najpierw usta, potem nos!!!), wspomaganie oddychania (nie wolno zacząć wentylacji mechanicznej przed odessaniem smółki!), w przypadku przetrwałego krążenia płodowego => NO wziewnie – koniecza profilaktyka antybiotykowa (penicylina + aminoglikozyd

Question 40

Zespół zaburzeń oddychania ZZO na tle niedoboru surfaktantu (RDS)

Answer 40

– produkcja surfaktantu rozpoczyna się w 28 tc – surfaktant zmniejsza napięcie powierzchniowe w pęcherzykach płucnych i zapobiega ich zapadaniu – niedobór surfaktantu => zmniejszenie podatności płuc, zapadanie pęcherzyków, ogniska niedodmy – dochodzi do niedotlenienia, które uszkadza naczynia płucne i powoduje przechodzenie bogatobiałkowego płynu do pęcherzyków => powstają tzw błony szkliste – najistotniejszym czynnikiem ryzyka jest wcześniactwo – inne czynniki ryzyka: płeć męska, zamartwica, hipotermia, niedożywienie lub cukrzyca u matki, konflikt serologiczny – przedwczesne odejście wód płodowych stymuluje płód do produkcji hormonów stresu, które przyspieszają dojrzewanie układu oddechowego i zmniejszają ryzyko RDS – badania dodatkowe: gazometria, RTG klp (obraz "mlecznej szyby") – wskazane jest wykonanie USG przezciemiączkowego (krwawienia śródczaszkowe) – leczenie przyczynowe: dotchawicze podanie surfaktantu (można profilaktycznie) – profilaktyka: prenatalne podawanie matce GKS (przyspiesza produkcje surfaktantu) oraz zapobieganie porodom przedwczesnym – powikłania: odma, rozedma, krwawienia śródczaszkowe, zakażenia, dysplazja oskrzelowo-płucna

Question 41

Zespół zaburzeń oddychania wrodzone zapalenie płuc

Answer 41

– objawy w pierwszych 2-3 dż – najczęściej wywołane przez GBS, E.coli, Ureaplasma, Chlamydia – czynniki ryzyka: przedwczesne odejście wód płodowych, przedłużający się poród, poród instrumentalny, gorączka lub infekcja u matki przed porodem, ZUM u matki, brudne wody płodowe – objawy: stopniowo narastająca niewydolność oddechowa, trzeszczenia nad płucami – należy wykonać posiew krwi i plwociny – RTG: najczęściej obustronne zagęszczenia miąższu płuc – leczenie: antybiotykoterapia – zapobieganie: antybiotykoterapia śródporodowa w grupach ryzyka (jedna dawka podawana matce, a następnie ten sam antybiotyk noworodkowi do czasu uzyskania wyników badań mikrobiologicznych)

Question 42

Zespół zaburzeń oddychania nabyte zapalenie płuc

Answer 42

– konsekwencja wentylacji mechanicznej lub posocznicy – najczęściej wywołane przez pałeczki Gram-, gronkowce – czynniki ryzyka: wentylacja mechaniczna, wcześniactwo, wady wrodzone, terapia inwazyjna

Question 43

Przetrwałe nadciśnienie płucne noworodków

Answer 43

– zespół objawów związanych z zaburzeniami adaptacji do warunków pozamacicznych – polega na utrzymywaniu się wysokiego oporu w krążeniu płucnym u noworodka, co powoduje przeciek prawo-lewy przez nie ulegające zamknięciu otwór owalny i przewód tętniczy – głównym objawem jest ciężka hipoksja (sinica) i zaburzenia oddychania – objawy pojawiają się pod koniec 1dż – różnicowanie głównie z wrodzonymi wadami serca – duża śmiertelność (20%) i ryzyko późnych powikłań (w tym neurologicznych)

Question 44

Przetrwałe nadciśnienie płucne noworodków postępowanie:

Answer 44

– tlenoterapia (tlen jest jednym z najsilniejszych leków rozszerzających naczynia tętnicze) – wentylacja mechaniczna – tlenek azotu w ciągłej inhalacji – leczenie przyczynowe i objawowe – w razie nieskuteczności ww metod => ECMO (tylko u noworodków donoszonych)

Question 45

Wcześniactwo

Answer 45

– stan patologiczny noworodka wynikający z urodzenia się < 37 tygodnia ciąży – charakteryzuje się niepełnym przygotowaniem do życia pozamacicznego – jest najczęstszą przyczyną śmierci i ciężkich powikłań w okresie noworodkowym – obecnie dobre wyniki leczenia uzyskuje się u dzieci > 28tc (1000g), u mniejszych noworodków częstość ciężkich powikłań jest nadal bardzo wysoka – częstość porodów przedwczesnych wynosi 5-10%

Question 46

Wcześniactwo przyczyny wcześniactwa

Answer 46

– infekcje wewnątrzmaciczne (Ureaplasma, Chlamydia, GBS) – ciąże mnogie – wady narządu rodnego – nieprawidłowości łożyska (odklejenie, łożysko przodujące) – przewlekłe choroby matki – wady wrodzone płodu

Question 47

Wczesne powikłania wcześniactwa zespoły przecieków powietrza

Answer 47

– rozedma – odma opłucnowa – odma osierdziowa i śródpiersiowa

Question 48

Wczesne powikłania wcześniactwa przetrwały przewód tętniczy (PDA)

Answer 48

– występuje u 10-20% wcześniaków z RDS – przyczyny (oprócz wcześniactwa): hipoksemia, nadmiar płynów – dochodzi do przecieku lewo-prawego na poziomie dużych naczyń tętniczych, co powoduje spadek przepływu systemowego i wzrost przepływu płucnego – objawy: szmer (zwykle tylko skurczowy), tachykardia, duża amplituda CTK, trzeszczenia nad płucami, skąpomocz – może wystąpić spadek CTK oporny na leczenie – w gazometrii: kwasica metaboliczna (przy nasileniu zastoju w płucach również oddechowa) – RTG klp: zwiększenie przepływu płucnego – echo umożliwia ocenę stopnia zaburzeń hemodynamicznych – postępowanie: ograniczenie podaży płynów, ibuprofen, leczenie zabiegowe – późno rozpoznany i leczony PDA prowaddzi do dysplazji oskrzelowo-płucnej

Question 49

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC)

Answer 49

– rozlane lub puntowe ogniska martwicy jelit prowadzące do perforacji i zapalenia otrzewnej – najważniejsze czynniki ryzyka: wcześniactwo, agresywne żywienie enteralne – pp jest niedojrzały, słaba jest jego motoryka i funkcje trawienne, treść pokarmowa zalega w jelitach, rozwijają się w niej bakterie produkujące toksyny, które wywołują niedokrwienie i martwicę – ważną rolę w patogenezie odgrywają też zaburzenia przepływu krwi (PDA, wylewy śródczaszkowe)

Question 50

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC) objawy

Answer 50

wzdęcie i tkliwość brzuszka, lśnienie i zaczerwienienie jego powłok, przeświecanie przezpowłoki rozdętych pętli jelitowych, zaleganie treści w żołądku, wymioty, krew w stolcu

Question 51

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC) w badaniach laboratoryjnych:

Answer 51

leukocytoza, trombocytopenia, hipoksemia, hiperkapnia, kwasica – RTG brucha: gaz jelitowy rozwarstwiający ścianę jelita, objawy perforacji

Question 52

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC) postępowanie

Answer 52

wstrzymanie żywienia doustnego (tylko pozajelitowe), sonda do żołądka, leczenie objawowe i wspomagające, antybiotykoterapia, drenaż otrzewnowy, leczenie operacyjne

Question 53

Wczesne powikłania wcześniactwa martwicze zapalenie jelit (NEC) powikłania

Answer 53

sepsa, zwężenie jelita, zrosty i niedrożność, zespół krótkiego jelita, zgon

Question 54

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe

Answer 54

– częstość występowania jest odwrotnie proporcjonalna do urodzeniowej masy ciała – większość wylewów dokonuje się w pierwszych 4 dż – pierwotne miejsce krwawienia: okolica podwyściółkowa warstwy rozrodczej – skzepy i odczyn zapalny ze strony pajęczynówki mogą ograniczać drożność krążenia PMR i być przyczyną wodogłowia – duża ilość wynaczynionej krwi => wstrząs pokrwotoczny

Question 55

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe czynniki ryzyka:

Answer 55

wcześniactwo, niedotlenienie okołoporodowe, zaburzenia oddychania, odma, uraz mechaniczny, zaburzenia krzepnięcia, wady naczyniowe

Question 56

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe stopnie nasilenia krwawienia (wg USG)

Answer 56

``` I = do warstwy rozrodczej II = do komory bocznej (< 50% jej światła) III = do komory bocznej (> 50% jej światła) IV = do miąższu mózgu ```

Question 57

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe postępowanie

Answer 57

leczenie zaburzeń krzepnięcia, małopłytkowości, anemii, NO i zab.metabolicznych – w przypadku wodogłowia: wszczepienie zespolenia komorowo-otrzewnowego

Question 58

Wczesne powikłania wcześniactwa krwawienia śródczaszkowe powikłania

Answer 58

wczesne (zgon, wstrząs, nasilenie zaburzeń oddychania, hipoglikemia, hiponatremia) i późne (wodogłowie, zaniki tkanki mózgowej, torbielowatość mózgu, odległe powikłania neuro)

Question 59

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna

Answer 59

– występuje głównie u wcześniaków poddawanych wentylacji mechanicznej (szkodliwe działanie dużych ciśnień i toksyczność tlenu => do rozpoznania potrzebne minimum 28 dni tlenoterapii) – ważną rolę odgrywają też czynniki infekcyjne – dochodzi do uszkodzenia dróg oddechowych i pęcherzyków płucnych (włóknienie przegród międzypęcherzykowych, metaplazja płaskonabłonkowa oskrzeli) – wskutek tego mają miejsce zaburzenia wymiany gazowej, zaburzenia transportu śluzu w oskrzelach i ich nadreaktywność

Question 60

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna objawy

Answer 60

– objawy: zależność od respiratora, problemy z ekstubacją, stała kwasica oddechowa, duszność, skłonność do obturacji i zakażeń dróg oddchowych, stałe utrzymywanie się trzeszczeń, słaby przyrost masy ciała – RTG klp: rozległe obszary niedodmy międz którymi występuje rozedma – echo: cechy nadciśnienia płucnego

Question 61

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna zapobieganie

Answer 61

prenatalne stosowanie GKS, skracanie wentylacji mechanicznej, leczenie zakażeń, wczesne rozpoznawanie i leczenie PDA, ograniczenie podaży płynów, GKS

Question 62

Późne powikłania wcześniactwa dysplazja oskrzelowo-płucna leczenie

Answer 62

tlenoterapia, dieta bogatokaloryczna i bogatobiałkowa, leki rozszerzające oskrzela, rehabilitacja oddechowa, diuretyki, profilaktyka i leczenie zakażeń

Question 63

Późne powikłania wcześniactwa retinopatia wcześniaków

Answer 63

– nieprawidłowy rozrost naczyń siatkówki – czynniki ryzyka: wcześniactwo, nadmierna podaż tlenu, stany niedokrwienia/niedotlenienia – pierwsze zmiany na dnie oka widoczne w 4 tyg życia (największe nasilenie w 9 tż) – zapobieganie: ograniczenie podaży tlenu (SatO2 = 85-95%) – leczenie: fotokoagulacja siatkówki – nieleczona retinopatia może doprowadzić do odwarstwienia siatkówki i trwałej ślepoty

Question 64

Wrodzone zakażenia cytomegalia

Answer 64

– najczęstsze zakażenie wrodzone – do zakażenia płodu dochodzi w przypadku zakażenia pierwotnego u matki – zakażenie na wczesnym etapie ciąży => IUGR, małogłowie, zwapnienia okołokomorowe – zakażenie późne => objawy uogólnionej infekcji – w 90% przypadków przebieg bezobjawowy (wówczas rzadko występują odległe powikłania) – w przypadkach objawowych odległe powikłania są częste

Question 65

Wrodzone zakażenia cytomegalia objawy

Answer 65

zaburzenia ze strony OUN, hepatosplenomegalia, żółtaczka, cholestaza, wybroczyny, zapalenie płuc, zapalenie siatkówki i naczyniówki oka, niedosłuch, głuchota

Question 66

Wrodzone zakażenia cytomegalia wykrywanie

Answer 66

badania serologiczne, wykrywanie antygenów wirusa

Question 67

Wrodzone zakażenia cytomegalia leczenie

Answer 67

gancyklowir, immunoglobuliny (Cytotect)

Question 68

Wrodzone zakażenia cytomegalia profilaktyka

Answer 68

– profilaktyka: stosowanie zasad higieny przez ciężarne, podawanie immunoglobuliny hiperimmunizowanej ciężarnym z zakażeniem pierwotnym – karmienie piersią nie jest przeciwskazane w CMV, aczkolwiek chora matka może zarazić dziecko

Question 69

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza

Answer 69

– pierwotne zarażenie matki 6 miesięcy przed ciążą chroni przed zarażeniem dziecka – ryzyko transmisji pierwotniaka na płód rośnie wraz z czasem trwania ciąży – im wcześniej nastąpi do zarażenia płodu, tym gorsze tego następstwa

Question 70

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza im wcześniej nastąpi do zarażenia płodu, tym gorsze tego następstwa – triada Sabina-Pinkertona

Answer 70

a (wodogłowie, zwapnienia śródczaszkowe, zapalenie siatkówki i naczyniówki oka), drgawki, objawy uogólnionego zakażenia

Question 71

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza odległe następstwa

Answer 71

: upośledzenie wzroku, niedosłuch, zaburzenia ze strony OUN | – rozpoznawanie: badania serologiczne

Question 72

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza leczenie

Answer 72

– leczenie: pirymetamina + sulfadiazyna (rok u objawowych, pół roku u bezobjawowych), spiramycyna, Fansidar (pirymetamina + sulfadoksyna) – w przypadku stosowania pirymetaminy należy suplementować kwas folinowy

Question 73

Wrodzone zakażenia toksoplazmoza profilaktyka

Answer 73

stosowanie zasad higieny, unikanie kociej kupy i surowego mięsa

Question 74

Wrodzone zakażenia różyczka

Answer 74

– zakażenie płodu jest najczęstsze w pierwszym trymestrze – wtedy też istnieje największe ryzyko rozwoju u niego wad wrodzonych – triada Gregga (wady oczu, głuchota, wady serca) – z wad serca najczęściej występuje PDA – przebycie różyczki wrodzonej zwiększa u dziecka ryzyko cukrzycy i chorób tarczycy – rozpoznawanie: badania serologiczne – brak specyficznego leczenia (podaje się poliwalentną immunoglobulinę ciężarnym w przypadku kontaktu z wirusem różyczki) – zakażność dziecka z różyczką wrodzoną trwa rok – profilaktyka: szczepienia (kobiety najpóźniej 3 miesiące przed ciążą)

Question 75

Wrodzone zakażenia inne

Answer 75

``` – opryszczka – parwowiroza => uogólniony obrzęk płodu – HIV – ospa – WZW B i C => duże ryzyko rozwoju zakażenia przewlekłego ```

Question 76

Posocznica noworodkowa

Answer 76

– częstość występowania zależy odwrotnie proporcjonalnie od dojrzałości noworodka – śmiertelność 15-30% – w Polsce najczęstszym czynnikiem etiologicznym jest flora Gram(-) – w krajach rozwiniętych: GBS – przyjmuje się podział na posocznicę wrodzoną (do 3dż) i nabytą

Question 77

Posocznica noworodkowa objawy zapalenia owodni u ciężarnej

Answer 77

``` – odpłynięcie wód płodowych > 18 godzin przed porodem – gorączka w czasie porodu – leukocytoza > 18 000 / mm3 – tkliwość macicy – tachykardia płodu > 180/min – cuchnące, brudne wody płodowe ```

Question 78

Posocznica noworodkowa inne czynniki sprzyjające posocznicy:

Answer 78

choroby matki, nieprawidłowości przebiegu porodu, niedotlenienie, zespół aspiracji smółki, zapalenie pępka, wady wrodzone stanowiące wrota infekcji, inwazyjne procedury lecznicze i diagnostyczne, narażenie na patogeny ze środowiska

Question 79

Posocznica noworodkowa objawy:

Answer 79

– apatia, zmniejszenie łaknienia, zaburzenia oddychania, zmniejszenie diurezy – faza ciepła => rozszerzenie naczyń – faza zimna => obkurczenie naczyń, zmniejszenie rzutu serca – blada skóra, wybroczyny – zaburzenia perfuzji obwodowej (wydłużony nawrót kapilarny) – utrata przytomności – niewydolność narządów

Question 80

Posocznica noworodkowa badania dodatkowe

Answer 80

– leukocytoza z przesunięciem obrazu w lewo – wzrost poziomu CRP i prokalcytoniny – nieprawidłowości glikemii, parametrów wątrobowych, układu krzepnięcia – RTG klp: obraz mlecznej szyby – USG: nieprawidłowości przepływu w tt mózgowych

Question 81

Posocznica noworodkowa postępowanie

Answer 81

– zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych – stabilizacja hemodynamiczna (płyny, katecholaminy) – eliminacja czynników działających inotropowo ujemnie (zaburzenia wodno-elektrolitowe, kwasowozasadowe, zaburzenia glikemii, anemia) – wspomaganie oddychania – antybiotykoterapia (skojarzona) 10-14 dni

Question 82

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Answer 82

– u noworodków ma najczęściej etiologię bakteryjną – czynniki ryzyka takie same, jak w przypadku posocznicy – najczęstsze czynniki etiologiczne: GBS, E.coli, Listeria – najczęściej przyczyną jest roziew bakterii drogą krwi – u noworodków objawy są nieswoiste => podobne jak w posocznicy – zaawansowane objawy neurologiczne: uwypuklone, tętniące ciemię, rozstąpienie szwów czaszkowych, objaw "zachodzącego słońca", oczopląs, opistothonus, krzyk mózgowy, śpiączka– klasyczne objawy oponowe (np Kerniga, Brudzińskiego) nie mają zastosowania – jedyne badanie potwierdzające: punkcja lędźwiowa – leczenie: antybiotykoterapia (14-21 dni), leczenie obrzęku mózgu, przeciwdrgawkowe – powikłania: ropień mózgu, udar, wodogłowie, niedosłuch, opóźnienie rozwoju, padaczka

Question 83

Zapalenie kości i stawów

Answer 83

– rzadka choroba, najczęściej u noworodków hospitalizowanych na OIT – drogi zakażenia: krwiopochodna, przez ciągłość (np nakłucie pięty celem pobrania krwi do badań) – czynniki ryzyka: bakteriemia u matki, sepsa u dziecka, procedury inwazyjne, całkowite żywienie pozajelitowe, wcześniactwo, uraz porodowy

Question 84

Zapalenie kości i stawów objawy

Answer 84

: niepokój, ograniczenie ruchomości czynnej, ból przy ruchach biernych, rzadziej zaczerwienienie, obrzęk i ucieplenie stawu – najczęściej zajęta kość udowa lub ramienna – często zapalenie dotyczy kilku kości i sąsiednich stawów – zajęty może być każdy staw

Question 85

Zapalenie kości i stawów badania dodatkowe

Answer 85

wskaźniki stanu zapalnego, w RTG poszerzenie szpary stawowej i obrzęk tkanek miękkich, zmiany w USG stawów, (+) posiew płynu stawowego

Question 86

Zapalenie kości i stawów postępowanie

Answer 86

– najczęstszy czynnik etiologiczny: S.aureus | – postępowanie: co najmniej 4-tygodniowa antybiotykoterapia, niekiedy konieczny drenaż ropy

Question 87

Zapalenie kości i stawów powikłania

Answer 87

destrukcja chrząstki wzrostowej i kalectwo

Question 88

ZUM

Answer 88

– rzadkie u noworodków, częstsze u wcześniaków – zakażenie drogą krwiopochodną lub wstępującą – najczęstszy czynnik etiologiczny: E.coli

Question 89

ZUM czynniki ryzyka

Answer 89

płeć męska, wady układu moczowego, cewnikowanie, przedłużona hospitalizacja

Question 90

ZUM objawy

Answer 90

gorączka, rozdrażnienie, spadek łaknienia, tachykardia, senność, wzdęcie brzuszka, wymioty, biegunka, brak przyrostu mc, przedłużająca się żółtaczka, objawy sepsy, rzadko objawy dyzuryczne (płacz przy siusianiu), nieprzyjemny zapach moczu

Question 91

ZUM rozpoznawanie

Answer 91

posiew moczu (najlepiej mocz pobrać cewnikiem)

Question 92

ZUM postępowanie

Answer 92

antybiotykoterapia dożylna 10-14 dni | – kontrolny posiew moczu po 48h

Question 93

ZUM powikłania

Answer 93

zapalne uszkodzenie nerek, urosepsa – w przypadku nawrotowych infekcji lub obecności OPM II+ stopnia => przewlekła profilaktyka antybiotykowa (trimetoprym)

Question 94

Niedotlenienie okołoporodowe | czynniki ryzyka

Answer 94

– ze strony matki => przewlekłe choroby, wady miednicy, drobna budowa ciała – ze strony dziecka => makrosomia, wady wrodzone, zakażenia, wcześniactwo, MAS – związane z przebiegiem porodu => wypadnięcie pępowiny, łożysko przodujące, przedwczesne odklejenie łożyska, nieprawidłowe położenie dziecka, brak postępu porodu, poród bez fachowej pomocy (np w domu, na ulicy)

Question 95

Niedotlenienie okołoporodowe | następstwa

Answer 95

jego następstwem jest encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna – mózg jest organem najbardziej wrażliwym na niedotlenienie – klasyfikacja objawów wg Sarnatów – w ciężkim niedotlenieniu może dojść też do niedotlenienia innych narządów niedotlenienie okołoporodowe może prowadzić do trwałego upośledzenia rozwoju dziecka

Question 96

Niedotlenienie okołoporodowe | skala Apgar

Answer 96

skala Apgar – < 7pkt = zamartwica – < 3 pkt = ciężka zamartwica – najważniejsze znaczenie rokownicze ma zmiana oceny w 1. i 5. minucie

Question 97

Niedotlenienie okołoporodowe | parametr niedokrwienia

Answer 97

najważniejszym parametrem odzwierciedlającym stopień niedokrwienia jest pH krwi dziecka

Question 98

Niedotlenienie okołoporodowe | leukomalacja okołokomorowa

Answer 98

niedotlenienie mózgu u wcześniaków jest przyczyną leukomalacji okołokomorowej => torbiele w istocie białej zlokalizowane wokół komór mózgu

Question 99

Niedotlenienie okołoporodowe | profilaktyka:

Answer 99

– rozpoznawanie czynników ryzyka – uważne monitorowanie stanu dziecka podczas porodu – właściwa resuscytacja noworodka po urodzeniu

Question 100

Niedotlenienie okołoporodowe | umiarkowana hipotermia

Answer 100

coraz więcej badań dowodzi skuteczności stosowania umiarkowanej hipotermii w leczeniu encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej (zmniejsza częstość powikłań neurologicznych) => stosuje się hipotermię głowy lub całego ciała przez 72h

Question 101

Niedotlenienie okołoporodowe | korzystne rokowanie

Answer 101

korzystny rokowniczo jest powrót odruchu ssania i połykania

Question 102

Resuscytacja noworodka

Answer 102

1) osusz i okryj dziecko 2) oceń oddech 3) brak oddychania / gasping => udrożnij drogi oddechowe i wykonaj 5 oddechów 4) oceń ponownie oddech, poszukuj ruchów klatki piersiowej 5) jeśli klatka piersiowa nie unosi się => sprawdź ułożenie głowy, rozważ udrożnienie dróg oddechowych przez 2 osoby lub inne metody zapewnienia ich drożności 6) jeśli klatka wciąż nie unosi się => oceń akcję serca 7) czynność serca niebadalna / wolna (< 60/min) => rozpocznij uciskanie klatki piersiowej 3 uciśnięcia na 1 oddech oceniaj akcję serca co 30 sekund jeśli wciąż jest niebadalna lub wolna => rozważ dostęp dożylny i leki (adrenalina) po 10 minutach nieskutecznej resuscytacji możesz rozważyć jej zaprzestanie

Question 103

Resuscytacja noworodka zadowalająca saturacja:

Answer 103

``` – 2 minuta życia = 60% – 3 minuta życia = 70% – 4 minuta życia = 80% – 5 minuta życia = 85% – 10 minuta życia = 90% ```