Normalan razvoj i razvojna psihopatologija

Question 1

savremeno shvatanje razvoja?

Answer 1

razvoj je proizvod interakcije bioloških/genetskih i sredinskih činilaca

Question 2

kako razvoj teče?

Answer 2

Gezel: kroz kalendarski uzrast
Pijaže, Frojd, Erikson: kroz razvojne stadijume

razvoj se dešava kroz relativno ustaljene stadijume tokom kojih se sposobnosti, vještine i znanja nadograđuju na već postojeće

razvoj napreduje različitom brzinom; razlikuje se od djeteta do djeteta, čak i u različitim oblastima razvoja istog deteta

Question 3

koje su oblasti razvoja i kakav je njihov odnos?

Answer 3

oblasti:
- fizički razvoj
- govorni razvoj
- kognitivni
- emocionalni
- socijalni

razvoj jedne oblasti utiče na razvoj drugih, i obrnuto

Question 4

kako biološki faktori utiču na razvoj?

Answer 4

razvoj je determinisan genetskom predispozicijom u interakciji sa uticajima sredine

Question 5

koji faktori su vjerovatno genetski uslovljeni?

Answer 5

individualne razlike:
- temperament
- nivo aktivnosti, pažnja
- introverzija/ekstroverzija
- impulsivnost
…

Question 6

koji su faktori rizika za razvoj psihopatologije?

Answer 6

Hereditet: prenošenje fizičkih i mentalnih bolesti sa roditelja na dijete

Prenatalni problemi (u trudnoći): pušenje, ljekovi, izloženost olovu…

Antenatalni problemi (na porođaju): asfiksija, karlična prezentacija…

Postnatalni problemi (neposredno nakon porođaja): mala porođajna težina, visok bilirubin…

Question 7

intrapersonalni faktori?

Answer 7

intrapersonalni faktori sadrže najviše informacija vezanih za konkretno dijete

interakcija između ekspresije gena i ranih iskustava oblikuje sazrijevanje mozga

Question 8

na šta se fokusiraju različiti teoretičari?

Answer 8

Pjaže: uspostavljanje i narušavanje ravnoteže

Frojd: snaga ega (unutrašnji život, značaj psihopatološkog ponašanja)

Erikson: identitet

Bihejvioristi: manifestno ponašanje (statistički i socijalni pristup psihopatologiji)

Question 9

Pijažeova teorija?

Answer 9

Stadijumi razvoja su jasno definisani, hijerarhijski organizovani, nepromenjivog redosljeda

Osnovne kognitivne strukture su urođeni obrasci, a razvoj se sastoji u prilagođavanju kognitivnih stuktura zahtjevima sredine kroz procese asimilacije i akomodacije

Uticaj sredinskih činilaca na redosljed razvoja faza je minimalan

Question 10

šta je asimilacija?

Answer 10

prilagođavanje iskustva ili predmeta već postojećim strategijama ili konceptima

Question 11

šta je akomodacija?

Answer 11

promjena postojećih strategija u odgovoru na nova iskustva ili informacije

Question 12

šta je ravnoteža (uravnotežavanje)

Answer 12

ravnoteža između procesa asimilacije i akomodacije predstavlja sveopšti biološki princip

Question 13

koje stadijume nudi Pijaže?

Answer 13

1. senzomotorni
2. preoperacionalni
3. konkretno operacionalni
4. formalno operacionalni

Question 14

senzomotorni stadijum?

Answer 14

• prve dvije godine života

Djetetov svijet čini njegovo neposredno okruženje

Dijete komunicira i uči putem senzornih stimulusa (čuje, vidi, osjeća) i upotrebom motornih sposobnosti

Vremenom uči da kontroliše sopstveno tijelo i objekte u spoljašnjem svijetu

Osnovni zadatak ovog stadijuma je da beba shvati da objekat postoji i kada ga ne vidi (“konstantnost objekta”)

Question 15

preoperacionalni stadijum?

Answer 15

• 2-7god
  Povećava se upotreba mentalnih simbola u predstavljanju objekata i događaja

Razvoj sposobnosti da se manipuliše slikama i simbolima - naročito govorom

Igra postaje osnova učenja

Upotreba simbolizma u zamišljenim igrama

Djetetovo viđenje svijeta je egocentrično

Nerazvijena logička organizacija mišljenja

Question 16

stadijum konkretnih operacija?

Answer 16

• 7-11god
  Izvodi logičke operacije, ali samo u relaciji sa konkretnim objektima (ne i apstraktnim idejama)

Razvijene su osnovne matematičke sposobnosti i razumijevanje konzervacije

Može da razumije situaciju iz perspektive neke druge osobe

Question 17

stadijum formalnih operacija?

Answer 17

• 11-12+
  Sposobnost logičkog rezonovanja o hipotetičkim procesima i događajima koji možda nemaju realnu osnovu

Logičko razmišljanje o budućnosti

Moguće je teoretsko, filozofsko i naučno rezonovanje

Apstraktni koncepti i moralne vrijednosti postaju važni

Adolescenti reinterpretiraju i revidiraju bazu svoga znanja

Question 18

Eriksonovi stadijumi?

Answer 18

1. povjerenje naspram nepovjerenja
2. nezavisnost naspram stida i sumnje
3. inicijativa naspram krivice
4. marljivost/kompetentnost naspram inferiornosti
5. identiet naspram konfuzije identiteta
6. intimnost naspram izolacije
7. generativnost naspram stagnacije
8. integritet naspram očajanje

Question 19

povjerenje naspram nepovjerenja?

Answer 19

0-1 godine
Opis: mala djeca potpuno zavise od drugih, zato moraju potpuno da im vjeruju

Pozitivan ishod: ako se njihove potrebe zadovoljavaju djeca će naučiti da vjeruju svom okruženju i ljudima u njemu

Negativan ishod: ako se potrebe ne zadovoljavaju dijete će svijet doživjeti kao opasan i nepouzdan

Question 20

autonomija spram stida/sumnje?

Answer 20

1-2 godine
Opis: djeca uče da istražuju i čine stvari za sebe. Razvijaju se samokontrola i samopouzdanje

Pozitivan ishod: ako se dijete podstiče da istražuje i ohrabri kada načini grešku, razviće povjerenje neophodno da se u budućnosti suoči sa situacijama koje zahtijevaju izbor, kontrolu i nezavisnost

Negativan ishod: hiperprotektivni ili suviše kritični roditelji – dijete se stidi svojih ponašanja i sumnja u svoje sposobnosti

Question 21

inicijativa spram krivice?

Answer 21

2-6 godina
Opis: djeca se sve više ponašaju kao odrasli; sve više su znatiželjna i sve više se igraju, uz kontrolu impulsivnog ponašanja

Pozitivan ishod: ako su roditelji podstičući, ali dosljedni, djeca će naučiti da prihvate koncept dobro-loše bez krivice i neće se stidjeti pri upotrebi mašte i fantazije u igri

Negativan ishod: u suprotnom, djeca će razviti krivicu i misliće da je pogrešno biti nezavistan

Question 22

kompetencija/marljivost vs. inferiornosti)

Answer 22

6-12 godina
Opis: ovdje je važna škola. Djeca uče da ovladavaju osnovnim socijalnim i školskim vještinama. Vršnjaci postaju osnovna socijalna figura sa kojom se porede van porodice

Pozitivan ishod: ako djeca imaju zadovoljstvo u učenju, uspjehu – razviće osećaj za kompetenciju

Negativan ishod: u suprotnom, razviće osjećanje inferiornosti

Question 23

identitet spram konfuzije?

Answer 23

12-20 godina
Opis: ovo je raskrsnica između detinjstva i odraslog doba kada se adolescenti pitaju “Ko sam ja?” Osnovne socijalne figure su - vršnjaci

Pozitivan ishod: adolescenti koji razriješe ovaj konflikt razviće snažan identitet i biće spremni da planiraju budućnost

Negativan ishod: adolescent ulazi u konfuziju, nesposoban da donese odluke i izbore u svom životu

Question 24

razvoj od rođenja do kraja prve godine po Pijažeu i po Eriksonu?

Answer 24

Pijaže - senzomotorni stadijum
- malo dijete komunicira i uči na osnovu senzornih i motornih iskustava
- uči da kontroliše tijelo i upotrijebljava ga za zadovoljavanje potreba
- rani stadijum učenja permanentnosti objekta (majke)

Erikson - povjerenje vs nepovjerenje
- mala djeca zavise od roditelja koji zadovoljavaju njihove bazične potrebe

Question 25

razvoj od kraja prve do početka druge godine po Pijažeu i po Eriksonu?

Answer 25

Pijaže - senzomotorni stadijum - dijete još uvijek komunicira i uči na osnovu senzornih i motornih iskustava, ali je efikasnije u tome - hod dozvoljava djetetu da proširi svoj senzorni svijet Erikson - autonomija vs stid/sumnja - mala djeca uče da istražuju i sama čine nešto za sebe - počinju da se razvijaju samokontrola i samopoštovanje

Question 26

razvoj od kraja druge do šeste-sedme godine po Pijažeu i po Eriksonu?

Answer 26

Pijaže - preoperacionalni stadijum - značajan je razvoj govora - fantazija i imaginarna igra postaju osnove učenja i razumijevanja svijeta - djetetovo viđenje svijeta je egocentrično Erikson - inicijativa vs stid - djeca komuniciraju sa okolinom upotrebom motornih i govornih vještina - kontrolu impulsa podstiče spoljašnja struktura - krivica je često posljedica egocentričnog shvatanja svijeta

Question 27

razvoj od šeste-sedme godine do dvanaeste po Pijažeu i po Eriksonu?

Answer 27

Pijaže - konkretno-operacionalni stadijum - koriste logičke operacije, ali samo u odnosu sa konkretnim predmetima, ali ne i apstraktnim idejama - u stanju su da razumiju situaciju iz perspektive druge osobe Erikson - kompetencija vs inferiornost - škola je centralni dio ovog stadijuma - ovladavanje socijalnim i akademskim vještinama - vršnjaci su osnovne socijalne figure sa kojima se djeca porede

Question 28

razvoj od dvanaeste do dvadesete godine?

Answer 28

Pijaže - formalne operacije - postoje apstraktno, teoretsko, naučno i filozofsko mišljenje - pojavljuje se razmišljanje o uzroku i posljedicama - adolescenti počinju da preispituju, reniterpretiraju svoje prethodno znanje Erikson - identitet vs konfuzija identiteta - adolescenti se pitaju "ko sam ja?" - da bi razriješili unutrašnje konflikte oslanjaju se na mišljenje vršnjaka

Question 29

interpersonalni faktori u razvoju?

Answer 29

odnose se na interakcije među pojedincima: - roditelj-dijete - siblinzi - vršnjačke grupe

Question 30

rani odnosi i razvoj mozga?

Answer 30

Bebe se razvijaju u kontekstu odnosa Odnosi utiču na sve aspekte razvoja: intelektualni, emocionalni, socijalni, fizički, ponašajni, moralni... Roditelj je organizator djetetovih psiholoških iskustava Na kvalitet odnosa mogu uticati unutrašnji i spoljašnji faktori

Question 31

koje su dvije osnovne potrebe za razvoj mozga?

Answer 31

sigurnost i pozitivno iskustvo

Question 32

koji su faktori rizika u ranom uzrastu?

Answer 32

- Loša/nedovoljna rana ishrana - Haotično i nestimulantno okruženje - Stalne fizičke prijetnje - Prisustvo nasilju - Rani, čest i intenzivan stres

Question 33

uticaj blagog i umjerenog stresa na razvoj mozga?

Answer 33

uz podržavajuće odnose, mozak ima šansu za oporavak od potencijalno štetnih uticaja

Question 34

uticaj toksičnog stresa na razvoj mozga?

Answer 34

toksičan stres je onaj koji je jak i produžen, uz odsustvo podrške odraslih - on razara moždanu arhitekturu i povećava rizik od nastanka stresom uzrokovanih somatskih i mentalnih poremećaja

Question 35

modeli u psihopatologiji djece i mladih?

Answer 35

- medicinski - psihodinamski - bihejvioralni - kognitivni Cilj je razumeti pojavu - eklektički pristup Teorije se nekada dopunjuju, a nekada imaju sasvim oprečna objašnjenja nekog psihopatološkog fenomena