Persoonlijkheidsstoornis Flashcards
(14 cards)
Persoonlijkheidsstoornis - DSM V
- duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen dat afwijkt van wat binnen cultuur patient wordt verwacht en wat op twee of meer van de volgende vier terreinen tot uiting komt: cognities, affecten, interpersoonlijk functioneren en impulsbeheersing
- duurzaam patroon is inflexibel en komt tot uiting in breed scala van persoonlijke en sociale situaties
- duurzame patroon veroorzaakt duidelijk lijdensdruk of beperkingen in sociaal of beroepsmatig functioneren of in functioneren op andere belangrijke terreinen
- patroon is stabiel en van lange duur, en het begin ervan kan worden teruggevoerd op tenminste adolescentie of jongvolwassen leeftijd.
Welke persoonlijkheidsstoornissen valt onder cluster A?
- paranoïde: wantrouwen, achterdocht
- schizoïde: afstandelijk in relaties, liefst alleen zijn, beperkte emoties
- schizotypische: cognitieve en of perceptuele vervormingen, vreemd of excentriek gedrag, gebrek aandacht voor sociale conventies, niet geïnteresseerd in relaties
Welke persoonlijkheidsstoornissen vallen onder cluster B?
- antisociale: schenden rechten (van anderen), ontbreken spijt, anderen manipuleren en schaden
- borderline: instabiel, impulsief, zichzelf schaden
- histrionische: behoefte aan aandacht, aandacht vragen, overdreven, snel wisselende emoties, bespelen emoties
- narcistisch: behoefte bewondering, grootheidsgevoel, etaleren prestaties, weinig empathie voor anderen
Welke persoonlijkheidsstoornissen vallen onder cluster C?
- vermijdende: geremd in contact (maar wel behoefte aan), gevoelens van insufficientie, gevoelig voor negatieve beoordeling
- afhankelijk: onvermogen om zelfstandig beslissingen te nemen, submissief en aanklampend gedrag, neemt geen initiatief
- dwangmatig: ordelijk, perfectionisme, weinig flexibel, preoccupatie, met details en regels
DD persoonlijkheidsstoornis
- bipolaire stoornis
- sociale angst stoornis
- schizofrenie
- persoonlijkheidsverandering door somatische aandoening
Verschil histrionische en narcistische persoonlijkheidsstoornis? (Allebei in middelpunt staan)
- histrionisch: bespelen emoties
- narcistisch: etaleren prestaties
Patienten met schizoïde als met vermijdende persoonlijkheidsstoornis zijn beide geremd in sociale contacten. Hoe maak je onderscheid?
- schizoïde: geen behoefte aan contact met anderen, willen liefst alleen zijn
- vermijdend: hebben wel behoefte aan sociale contacten, maar zijn hier uit angst vanaf
Persoonlijkheidsverandering door somatische oorzaak
- CVA
- encefalitis
- epilepsie
- meningitis
- ziekte van Huntington
- ziekte van Addison
- hyperthyreodie
- loodvergiftiging
Ethiopathogenese
- genetische factoren (temparement en stressgevoeligheid)
- omgevingsfactoren (vroege hechting en psychotrauamtische ervaringen)
Persoonlijkheid heeft invloed op hoe iemand zichzelf ervaart, een ander ervaart en relaties met zichzelf en anderen ervaart en onderhoudt
- zelf (identiteit en zelfsturing)
- interpersoonlijk (empathie en intimiteit)
Psychotherapie, welke vormen zijn er?
- dialectische gedragstherapie: richt zich op behandelen van impulsief en destructief gedrag en aanleren constructieve vaardigheden
- mentalisation based treatment: richt zich op behandelen cognitief-affectieve onvermogen om te kunnen reflecteren op eigen en andermans situatie, met als doel ontwikkelen mentaliserend vermogen
- schema therapie: behandelen destructieve gedrag en disfunctionele cognitieve schema’s
Begrippen:
- overdracht
- tegenoverdracht
- overdracht: reactie die patient bij jou oproept
- tegenoverdracht: jij kan met jouw gedrag/ bejegening ook gevoelens bij patient oproepen
Bij de behandeling kunnen er parallelprocessen ontstaan binnen een team. Wat houdt dit in?
Patient idealiseert deel teamleden en devalueert andere groep teamleden. Dit kan leiden tot conflicten binnen het team
Model van temperament door Robert Cloninger
- dopaminerge systeem, lage activiteit —> novelty seeking
- serotonerge systeem, hoge activiteit —> harm avoidant
- noradrenerge systeem, lage activiteit —> reward dependance
