POWOJENNE KINO JAPOŃSKIE Flashcards
(25 cards)
Civil Information and Education Section
Civil Information and Education Section – organ, kontrolujący japońskie kino. Już tydzień po kapitulacji, Amerykanie wystosowali do wszystkich największych wytwórni japońskich nakaz tworzenia filmów o wydźwięku indywidualistycznym. Amerykanie zachowali kształt krajobrazu filmotwórczego Japonii. Wszystkie scenariusze musiały trafić do amerykańskiej cenzury, Prawie wszystkie filmy historyczne jidai geki zostały zakazane. Nie można było pokazywać w flmach cesarza i Góry Fuji (Toho musiało zmienić swoje logo, bo było ono Górą Fuji). Nie można było pokazywać wydarzeń II Wojny Światowej, ani Amerykanów w tym okresie. Zalecano pokazywanie pocałunków na ekranie (wcześniej to się nigdy nie działo w japońskich filmach). Zezwalano na pokazywanie tematu aborcji.
Kon Ichikawa i Masaki Kobayashi
Pierwsze filmy o II Wojnie Światowej, po zniesieniu zakazu przez Amerykanów, były rewizjonistyczne. Kon Ichikawa tworzył filmy, dziejące się podczas wojny. Masaki Kobayashi był najbardziej krytyczny wobec japońskiego militaryzmu. Powstawały też filmy o skutkach II Wojny Światowej (o wdowach, ruinach). Powstał nowy gatunek filmów o bombie atomowej (“Dzieci Hiroszimy”).
Kino Jidai geki było najbardziej rozpoznawalne na zachodzie, lecz w Japonii popularne było gendai geki
“Rashomon” geneza
1950 – “Rashomon” – Akira Kurosawa -Jeden z pierwszych jidai geki, który mógł wejść na ekrany. Toshiro Mifune i Takashi Shimura Pokazanie tradycyjnych wierzeń, co było zakazane. Kurosawa był najbardziej zachodnim twórcą japońskim. Relatywizacja zdarzeń. Ten zabieg był zainspirowany “Obywatelem Kanem” Wellesa. Film wygrał Złotego Lwa w Wenecji oraz Oscara dla zagranicznego filmu (zanim istniała ta kategoria) co bardzo spopularyzowało filmy japońskie na zachodzie.
“Rashomon” fabuła
1950 – “Rashomon” – Akira Kurosawa - Jeden z pierwszych jidai geki, który mógł wejść na ekrany. Historia opowiada o małżeństwie które zostało napadnięte przez bandziora, kobieta została zgwałcona a mąż zabity a wszystko widział obserwator, każdy pokazuje przebieg zdarzeń z każdego punktu widzenia, ich scenariusze mają punkty wspólne ale wiele rzeczy się różni. Np.: Bandyta mówi że zafascynowany pięknem kobiety uknuł to żeby ją zgwałcić, ale jak zaproponował wspólną ucieczkę to powiedziała że pojedzie z tym kto wygra walke i bandyta „honorowo” wygrał. Żona mówi że po gwałcie błagała męża o przebaczenie ale on patrzył na nią z nienawiścią i z rozpaczy zemdlała, jak się ocknęła mąż już nie żył ale nie wie kto go zabił. Samuraj twierdzi że po gwałcie to żona prosiła bandytę o wspólną ucieczkę ale on odmówił i odjechał a żona uciekła sama, samuraj ze wstydu popełnił samobójstwo. Świadek twierdzi że kobieta namówiła obu mężczyzn do walki o nią, ale było to walka tchórzliwa i chaotyczna, bandyta przypadkiem zabił samuraja a kobieta wystraszona uciekła. Sędzia uważa że wszyscy kłamią i już nie wierzy w ludzkość, znajdują porzuconego dzieciaka w ruinach, Śwadek obiecuje się zaopiekować dzieciakiem i sędzia znowu wierzy w ludzi.
Akira Kurosawa
Akira Kurosawa – choć Kurosawa jest znany ze swoich jidai geki, więcej tworzył gendai geki. Dadei stworzyło specjalną komórkę produkcyjną, gdzie tworzono filmy eksportowe pod publiczność zachodnią.
“Opowieści księżycowe” geneza
1953 – “Opowieści księżycowe” – Kenzji Mizoguchi - Jidai geki. Mizoguchi często opowiada o kobietach w systemie feudalnym. Był twórcą melodramatów. Dekonstrukcja rodzaju jidai geki.
1956 – śmierć Kenzji Mizoguchiego
“Opowieści księżycowe” fabuła
1953 – “Opowieści księżycowe” – Kenzji Mizoguchi - Jidai geki. Zaczyna się od kłótni pary, mężczyzna chce walczyć w wojsku ale go nie przyjmują. Rodzina zajmuje się wypalaniem i lepieniem garnków i tak zarabia, trwa wojna i wszyscy z miasta się pochowali ale ten tym musi wrócić zobaczy czy się wypaliły naczynia i akurat wtedy przychodzi wojsko, nie zauważyli ich a naczynia na szczęście się wypaliły. Mężczyźni pojechali sprzedawać garnki, mężczyzna chce wszystkie pieniądze wydać na strój samuraja, tą żonę jak za nim pobiegła porwały jakieś chłopy i zmuszały do prostytucji. Finalnie jak mąż odnajduje swoją żonę to się godzą. A chłop co garnki sprzedawał zaniósł zamówienie do jakieś szlachcianki a ona go uwodzi, zamieszkał w tej willi na bogato ale okazuje się że ona była duchem. Okazuje się że majaczył i to był jakiś sen na jawie ale wrócił do domu gdzie żona go ciepłem i szczęściem przywitała. Rano okazuje się że jego żona również nie żyje i sam musi opiekować się synem
“Tokijska opowieść” geneza
1953 – “Tokijska opowieść” – Yasujiro Ozu - Shomin-geki. Setsuko Hara w roli głównej(noriko). Hara stała się ikoną nowoczesnej japońskiej kobiety. Jest to prosta historia o dużych emocjach, nie ma zwrotów akcji chodzi o codzienność i emocje. Czasami wydarzenia mają miejsce poza kadrem. Porusza tematu utraconych wartości rodzinnych, egoizmu w nowym społeczeństwie. Film pokazywał że prawdziwe emocje często kryją się w tym co niewypowiedziane.
“Tokijska opowieść” fabuła
1953 – “Tokijska opowieść” – Yasujiro Ozu - Shomin-geki -Starsze małżeństwo wyrusza do Tokio aby odwiedzić swoje dorosłe dzieci, są bardzo zadowoleni mimo że podróż będzie długa. Dzieci nie mają czasu dla rodziców, przyjmują ich z obowiązku ale ciągle zajmują się swoimi zajęciami, od tego niechcenia dzieci wysyłają rodziców do sanatorium. Sanatorium jest bardzo hałaśliwe i przeznaczone dla młodych przez co czują się tam nieswojo. Wracają do Tokio i narasta rozczarowanie dzieci nie chcą/nie mogą ich już przenocować i nie mają gdzie się podziać, tata idzie do starych kumpli i wypił za dużo sake. Wdowa po ich synu przyjmuje ich najcieplej i dobrze się nimi opiekuje, żyje skromnie ale jest bardzo ciepła. Tata mówi jej że może sobie już ułożyć życie ale ona protestuje mówiąc że nadal czuje się częścią tej rodziny. Rodzice wracają do swojego domu, mama od razu poważnie choruje, dzieci na wieść o tym przyjeżdżają ale bardziej z obowiązku niż z empatii. Mama umiera, dzieci szybko wyjeżdżają tłumacząc się obowiązkami. Żegnając się z Noriko bardzo jej dziękuję ze jako jedyna się nimi zaopiekowała, i daje jej zegarek od mamy na pamiątkę. Ostatnia scena to jak ojciec sam siedzi w domu co jest symbolem przemijania.
Shomin-geki
Shomin-geki – wersja gendai geki o rodzinie, tradycji i więzach społecznych.
Yasujiro Ozu
Filmy Yasujiro Ozu mają podobne tytuły, aktorów i role dla tych aktorów. W późnych filmach Ozu kamera nigdy się nie rusza. Filmy Ozu interpretuje się z perspektywy buddyzmu i filozofii zen – pogodzenie się ze światem. Ozu remake’ował swoje filmy w kolorze (w tych samych tytułach). Dopiero w latach 70. Yasujiro Ozu trafił do zachodniego kanonu kina japońskiego.
“Wrota piekieł” geneza
1953 – “Wrota piekieł” – Teinosuke Kinugasa, Jidai geki. Film kolorowy (Fujicolor). Zdobył 2 Oscary za najlepszy film nieanglojęzyczny oraz za najlepsze kostiumy. Kłótnia między honorem a pożądaniem.
“Wrota piekieł” fabuła
1953 – “Wrota piekieł” – Teinosuke Kinugasa, Jidai geki - W Kioto wybucha bunt przeciwko cesarzowi i dama dworu Kesa podszywa się pod księżniczkę co umożliwia prawdziwej księżniczce ucieczkę. Samuraj towarzyszący Kesie jako nagrodę za swoje oddanie tej sprawie prosi cesarza o rękę Kesy, jednak ona ma już męża. Samuraj nie umie się z tym pogodzić i zaczyna nękać Kesę i jej męża. Służący Kesy odsyła go do jej cioci jednak on prowokuje ją do wezwania Kesy. Ona prędko przybywa na początku odrzuca zaloty Samuraja ale potem słyszy że jego planem jest zabicie jej męża, postanawia mu w tym pomóc. Jednak prawda jest taka że nakierowała Samuraja na siebie i on zabił ją tej samej nocy. Samuraj przyszedł do jej męża w ramach przeprosin i pozwolił się zabić za ten czyn, jednak mąż Kesy biegnie sprawdzić co u niej, mąż Kesy nie zabija samuraja ale ten postanawia złożyć broń i wieść życie w odosobnieniu, pokutując za grzechy.
“Gdy kobieta wchodzi po schodach” geneza
1960 – “Gdy kobieta wchodzi po schodach” – Mikio Naruse, Gendai geki. Demitologizacja japońskich tradycji (gejsze). Film przedstawia trudną sytuację kobiet w powojennej Japonii, zmagających się z presją finansową, społeczną i rodzinną. Rola głównej bohaterki nie sprowadza się tylko do bycia żoną (jak w większości japońskich filmów) tylko pokazuje że kobieta może być też silna i niezależna mimo że jest zmęczona i samotna. Wyraźna krytyka społeczeństwa patriarchalnego, które ogranicza wybory kobiet. Mimo że główna bohaterka nie „sprzedaje się” to cały jej zawód opiera się na uszczęśliwianiu mężczyzn. Motyw schodów polega na tym że główna bohaterka wchodząc do baru tak naprawdę zmierza się z codziennymi zmaganiami.
“Gdy kobieta wchodzi po schodach” fabuła
1960 – “Gdy kobieta wchodzi po schodach” – Mikio Naruse, Gendai geki. - Główna bohaterka pracuje jako hostessa w barze – czyli zachwalać i przymilać się do bogaczy (ale nic o wydźwięku seksualnym), choć klienci ją lubią i szanują to czuje presje upływającego czasu i niepewnej przyszłości w zawodzie. Ma marzenie otworzyć własny bar i postanawia pożyczyć od swoich klientów pieniądze, jednak oni chcą w zamian seksu więc ona odmawia tym ofertom. Przypadkowo spotkała się z jedną ze starych współpracowniczek, która otworzyła swój własny bar, przyznaje że jest zadłużona i chce udawać śmierć żeby nie musieć płacić jednak przypadkiem umiera naprawdę, co bardzo wstrząsnęło naszą bohaterką. Przy tym wszystkim podupada na zdrowiu i ma wrzody żołądka, w trakcie leczenia się w domu rodzinnym dowiaduje się że jej brat potrzebuje pieniędzy żeby nie pójść do więzienia a siostrzeniec wymaga kosztownej operacji i oddaje im swoje pieniądze oddalając marzenia. Nasza bohaterka po powrocie aktywnie szuka pieniędzy u klientów planuje małżeństwo z jednym ale okazuje się już żonatym oszustem. Następnie zbliża się do żonatego który obiecuje pomóc ale przenoszą go z pracy do innego miasta i jednak jej nie pomoże. Menedżer z jej dotychczasowego baru wyznaje je miłość, proponuje małżeństwo i wspólny bar ale ona odrzuca to argumentując że za dobrze się znają i nie potrafi odwzajemnić uczuć, on przez to odchodzi z pracy. Na koniec filmu bohaterka wraca do baru w którym pracowała i stara się dalej z uśmiechem dążyć do celu wchodząc codziennie po tych schodach.
“Ognie polne” geneza
1959 – “Ognie polne” – Kon Ichikawa, Film antywojenny. Pierwsze filmy o II Wojnie Światowej, po zniesieniu zakazu przez Amerykanów. Dehumanizacja człowieka. Uderzenie w japońskie tradycje – krytyka dowódców wojskowych. Problem w wojskach od cesarza, ludzie głodują i są wykorzystywani do skrajności fizycznego wykończenia
“Ognie polne” fabuła
1959 – “Ognie polne” – Kon Ichikawa - Problem w wojskach od cesarza, ludzie głodują i są wykorzystywani do skrajności fizycznego wykończenia, a nawet jak idą na 5 dni do lekarza do wychodzą po 3 np. 1 żołnierz jest ponownie wysłany do szpitala bo kaszle krwią, w szpitalu nie ma miejsca, na zewnątrz są kolejni chorzy którzy czekają i nie dostają jeść. Skrajna bieda. Szpital i okolice zostały zbombardowane. Nasz główny bohater uciekł i znalazł inną wioskę, była w niej woda ale niestety też masa zwłok japońskich żołnierzy. Zalazł tam też parę, kobietę postrzelił a mężczyzna uciekł, obrabował ich z soli. Maszerując znalazł grupę 3 innych żołnierzy.<fajna> jak wszyscy już schodzą się na miejsce zbiórki i leci amerykański samolot i wszyscy upadają na ziemie i udają martwych.> żołnierze są w tak złym stanie że nawet zabierają buty od zmarłych żołnierzy żeby mieć lepsze i nawet jak są w złym stanie to i tak zamieniają bo ich są w jeszcze gorszej. Idąc na miejsce zbiórki zastali amerykańskie czołgi kt rozstrzelały większość wojska. Chłopaki przestają sobie ufać nawzajem i się mordują. Zostaje nasz bohater który idzie z rękami podniesionymi do góry jako że się poddaje ale inni i tak do rozstrzelali.</fajna>
“Godzilla” geneza
1954 – “Godzilla” – Ishiro Honda, Film science-fiction (kaiju). Pierwsza część 50-częściowej sagi. Tworzono też horrory i filmy o kaiju (wielkich potworach – Godzilla, Gamera, Mothra). Były to filmy stricte rozrywkowe, ale miały one podteksty polityczno-historyczne (Godzilla wynikiem bomby atomowej). Tylko w tych filmach można było pokazać wojsko japońskie. Godzilla, obok samurajów, stała się największym japońskim towarem eksportowym.
“Godzilla” fabuła
954 – “Godzilla” – Ishiro Honda, Film science-fiction (kaiju)- W niewyjaśnionych okolicznościach giną statki, wszyscy starają się zrozumieć przyczynę, nagle zebrał się wielki sztorm i domy zostały zgniecione. Okazuje się ze z wody wyszła godzilla, a obudziła ja bomba atomowa, wojsko stara się bombardować morze. Godzilla coraz częściej powraca, amerykanie postanawiają pomóc, wojsko ewakuuje ludność z wybrzeża i planuje zbudować 30 m mur pod napięciem. Plan wojska się nie udał godzilla przeżyła i rozwala miasto, zieje ogniem. Godzilla atakowana jest z nieba po tym jak całe miasta pozostawiła w ogniu. Ale 1 z naukowców ma bombę tlenowa kt chyba usuwa tlen. I użyli ten bomby aby zabić godzille. Udało się. Ale naukowiec odciął linę którą mieli go wciągnąć i tez umarł. Nauczka żeby nie prowadzić badan nad bronią jądrową.
“Bogini” geneza
1934 - Bogini - Wu Yonggang (Chiny) – film niemy, główną rolę grała Ruan Lingyu zwaną „chińską Gretą Garbo”. Film opowiada historie obrazem, mimiką i emocjami. Nasza bohatera jest jednocześnie ofiarą i bohaterką, jest prostytutką ale robi co może aby utrzymać małego synka, wczesna feministyczna narracja, pokazuje systemową niesprawiedliwość wobec kobiet.
“Bogini” fabuła
1934 - Bogini - Wu Yonggang (Chiny) – film niemy, główną rolę grała Ruan Lingyu - Na początku poznajemy kobietę która jest prostytutką ale nie robi tego bo chce tylko jest to jedyny sposób aby zapewnić jakieś życie swojemu synkowi, wszystko robi dla niego, na jej twarzy jest głównie rozpacz i troska. Pewnej nocy uciekając przed policją kobieta przypadkiem wyszła do czyjegoś domu żeby się schować, okazało się że to gangster/alfons. On za pomoc jej przykleja się do niej i kontroluje jej życie i jej wydatki, każdy zarobiony pieniądz jej zabiera. Jest on zbyt silny i wpływowy nie może od niego uciec bo ją zawsze znajduje. Udaje jej się chować regularnie mają sumę pod cegłą i wysyła za zaoszczędzone pieniądze dziecko do szkoły. Chłopak jest zdolny i kulturalny jednak rodzice szybko dowiadują się o pochodzeniu matki chłopca i domagają się wyrzucenia go ze szkoły. Chłopiec zostaje wyrzucony ze szkoły, Kobieta postanawia uciec na dobre, jednak alfons zabrał jej wszystkie pieniądze spod cegły, zdenerwowana odszukała go i żądała oddania pieniędzy. On ją wyśmiał, zdenerwowana kobieta rozbija mu szklaną butelkę na głowie zabijając go przy tym. Zostaje skazana na więzienie, Nauczyciel chłopca odwiedza matkę w więzieniu i mówi jej że zaopiekuje się chłopcem, kobieta prosi aby nigdy mu nie mówił jakim człowiekiem była jego matka bo się wstydzi sama siebie.
„Wiosna w małym miasteczku” geneza
1948 – „Wiosna w małym miasteczku” - Fei Mu (Chiny) – Skupienie na nastroju, ciszy i psychologii postaci. Długie ujęcia z wyczuciem przestrzeni i świata dookoła. Porusza temat dramatu miłosnego trójkąta, niespełnionej miłości, lojalności i moralnych dylematów.
„Wiosna w małym miasteczku” fabuła
1948 – „Wiosna w małym miasteczku” - Fei Mu (Chiny) - Akcja rozgrywa się w domu oraz na murach miasta, żona (Yuwen) lubi tamtędy spacerować czuje się wtedy wolna i szczęśliwa, mieszka ze schorowanym, pesymistycznym mężem, jego młodszą siostrą i wiernym sługą, każdy z nich ma swój osobny pokój i żyją trochę w „samotności”. Odwiedza ich dawny przyjaciel męża, teraz lekarz, Szybko dowiadujemy się że była to kiedyś dawna miłość Yuwen a ich uczucia do siebie wcale nie wygasły. Przyjaciel zostaje na parę dni i coraz częściej wspomina młodość Yuwen i zaczynają flirtować z ideą zdrady ale nigdy nie przekraczają granicy. Oboje walczą ze sobą wewnętrznie, Żona chce zostać wierna a przyjaciel nie chce zranić jej męża. Dom jest pełen szczęścia od kiedy Przyjaciel przyjechał. Kiedy mąż domyśla się wątku między żoną a przyjacielem popada w depresje i stara się zabić ale przyjaciel go ratuje, co prowadzi do konfrontacji i przyjaciel wyjeżdża, Yuwen żegna go ze łzami, ich życie wraca do normy, do stanu takiego jak było przed przyjazdem przyjaciela.
„Pokojówka” geneza
1960 – „Pokojówka” - Kim Ki-young (Korea Południowa) – Kim Ki-young eksperymentował z kamerą, ujęcia są nieoczywiste np. zza schodów oraz jest dużo klaustrofobicznego kadrowania, które potęguje napięcie. Łączy wiele gatunków thriller, horror psychologiczny i dramat społeczny. Odważne pokazanie tematu seksualności, aborcji, przemocy domowej – szokujące w tamtych czasach. Pan domu traci kontrole na rzecz pokojówki z najniższej klasy przez własne wybory. Film zdecydowanie wyprzedzał swoje czasy.
