Praktijk heup Flashcards
(44 cards)
1
Q
algemene inspectie
A
- houding
- swayback
- kyfolordose
- scoliose - heupen
- bekken = gelijke hoogte
- benen = endo/exo-rotatie stand - knieën
- valgus of varus
- hyperextensie
- patellae = binnen of buiten - voeten
- lengte & dwarsgewelf
- stand calcaneus
- stand tenen = hamer, klauw & hallux valgus
2
Q
specifieke inspectie
A
- lumbale wervelzuil
- SIAS/SIPS kanteling & hoogte
- lordose & scoliose
- beenlengte verschil - trofiek musculatuur
- zwelling
- kleurverandering
- assymetrie - exo/endorotatie van femur
- congenitale anteversie/retroversie stand = beeldvorming of Graig’s test
- spierdysbalans = anteversie stand
3
Q
functionele inspectie
A
- gangpatroon
- voorwaarts
- achterwaarts - trendelenburg march
- zwakte van abductoren = doorzakken
- ook mogelijk zichtbaar tijdens unipodaal stand - duchenne-gang
- antalgische houding met lateroflexie romp
- verminderde abductie-contractie nodig
- bij belastingsafhankelijke heuppijn
andere tests = toegevoegd onderzoek
4
Q
flexie/extensie actief BFO
A
- flexie
- compensaties LWZ & bovenbeen bekijken
- ook evalutatie van heterolateraal been = meekomen is verkorting iliopsoas, rectus femoris of capsulair naar extensie
- naar abductie bewegen = coxartrose - extensie in buiklig
- compensatoir LZ = lordose
- door misuse of zwakte heupextensoren - extensie in ruglig = zijlig met been ondersteund
5
Q
rest actief BFO
A
- abductie & adductie
- komt overeen met waarde 2 van MMT = geen zwaartekracht
- klachten uitlokken is hierdoor moeilijk
- eerder buikspieren testen - exo- & endorotatie = kijken naar compensaties van heup & lumbaal
- capsulair patroon = endo > flexie > abductie > extensie
6
Q
flexie passief BFO
A
- uitvoering
- hand om homolaterale crista voor compensatie waar te nemen
- handvatting in kniekuil = geen flexie van knie inbouwen
- compensatie lumbaal of heterogene lidmaat
- vanaf 90° = altijd lumbopelcische compensatie - pijn
- doel van passief onderzoek = pijnprovocatie
- posterior rekpijn = hamstrings, glutei of neurogeen
- anterior compressie
7
Q
extensie passief BFO
A
- buiklig
- capsulair patroon = differentiaal diagnose met rekkingspijn anterior structuren
–> iliopsoas, rectus femoris & bursa iliopectina
- fixatie sacrum/tuber ischiadicum is noodzakelijk - ruglig
- flexie van heterolaterale been
- vooral rek op anterior structuren
- of been in lichte abductie laten afhangen van tafel
8
Q
abductie passief BFO
A
- unipodaal met voeten gesteund
- heup- & knieflexie
- capsulair patroon = differentiaal diagnose met adductoren door rekpijn
–> door flexie vooral korte adductoren
- fixatie van heterolaterale heup
- fixatie van voet in stand door op te zitten - abductie met been gestrekt
- fixatie homolaterale heup
- vaak compensatie naar exorotatie = bekomen & observeren
9
Q
adductie passief BFO
A
- unipodaal met voet gesteund
- fixatie van homolaterale heup
- adductie uitvoeren - pijn
- compressie anterio/mediale structren
- rek posterio/laterale structuren
10
Q
exorotatie passief BFO
A
- uitvoering
- buiklig = fixatie bekken
- ruglig = 90/90
- exo/endo bij pijnlijke heup = vertrouwen geven door dichtbij te staan - pijn
- zelden indicatief = geen capsulair patroon
- loose body
- bursitis subtrochanterica
11
Q
endorotatie passief BFO
A
- vanuit knie & heupflexie 90°
- capsulair patroon
- inklemming anterior structuren
- rek diepe posterieure exorotatoren
- posterior kan pijn ook door neurogeen of SI-probleem - V-check = buiklig
- belangerijskte diagnostische test voot capsulair patroon
- zonder heupflexie nog meer aanwezig
- direct L/R verschil = ROM & eindgevoel
- unilateraal ook mogelijk = fixatie van bekken heterolateraal
12
Q
flexie & extensie weerstands BFO
A
- flexie
- vanuit 90° heupflexie = verminderd aandaal rectus femoris & adductoren
- iliopsoas
- rectus femoris
- altijd bij weerstand start & stop zeggen = weerstand blijven geven want ander pijnlijke overschooting - extensie in buiklig
- gluteus maximus
- hamstrings
- achterste vezels gluteus medius
- lumbaal erector spinae niet kunnen uitschakelen = lordose
–> geen hyperlordose toelaten - extensie in ruglig
- 90° heupflexie
- meer voorspanning op spieren
- gluteus maximus meer dan hamstrings
13
Q
adductie weerstands BFO
A
- bilateraal vanuit extensie
- vooral garcilis provoceren
- tegenhogen boven of onder knie
–> onder enkel indien geen kniepathologie - bilateraal vanuit flexie
- gracilis uitschakelen
- pectineus
- adductor longus & brevis
- adductor magnus in mindere mate
14
Q
abductie weerstands BFO
A
- bilateraal vanuit extensie
- gluteus medius & minimus + bovenste deel maximus
- TFL
- piriformis - bilateraal vanuit flexie
- heup 45° & knie in 90° gesteund
- alle abductoren + diepe exorotatoren
- sartorius
- obutratorius & gemmelus
15
Q
exorotatie & endorotatie weerstands BFO
A
- exorotatie in 90° flexie
- weerstand aan mediale malleolus
- primair = obturatorius, gemmelli & quadratus femoris
- secundair = sartroius, iliopsoas, glut max & achterste med
- kan ook bilateraal in buiklig - endorotatie in 90° flexie
- weerstand laterale malleolus
- TFL
- voorste vezels gluteus medius
- gluteus minimus
- kan ook bilateraal in ruglig
16
Q
knie weerstands BFO
A
- knieflexie
- ruglig in 90° heup- & knieflexie
- test van hamstrings
- door 90°heupflexie = meer provocatief
- vooral provocatief voor tuberischiadicum pathologie - knie-extensie
- ruglig in 90° heup- & knieflexie
- test van rectus femoris
- vooral provocatief voor SIAI pathologie - beide buiklig in 90° knieflexie
17
Q
primaire tractie
A
- doel
- joint play van heup testen
- elasticiteit van heupkapsel
- coxartrose = weinig/geen elasticiteit
- bij sommige patiënten pijn release door decompressie - uitvoering
- in ruglig met bekken gefixeerd door gordel
- beide handen rond bovenbeen net onder lies
- richting van onderarmen geeft richting van tractie aan
–> lateraal + caudaal + ventraal
- 3-4-tal tracties uitvoeren
18
Q
FABER-test
A
- flexie-abductie-exorotatie
- provocatie test om pijn te reproduceren
- hoge sensitiviteit voor intra-articulaire pathologie = 88%
- pijn kan zicht voordoen anterior of posterior
- lage specificiteit voor labrumletsels - uitvoering
- been op/naast heterolaterale knie leggen
- heterolateaal bekken fixeren
- been in exorotatie naar tafel brengen
- in eindstand 3-4-tal tracties uitvoeren
- normaal kan te onderzoeken been parallel met tafel komen
19
Q
FADDIR-test
A
- flexie-adductie-interne rotatie
- provocatief voor CAM-impingment
- onderscheid tussen labrumletsel & gewrichtsmuis door beeldvorming
- vals positief door rek posterior of compressie anterior
–> interpretatie afstellen - uitvoeren
- been naar flexie brengen & maximale adductie
–> hand op crista voor kijken vanaf wanneer compensatie
- handvatting verplaatsen = beide handen op knie
- rotatie van romp naar endorotatie
- extra axiale compressie geven
20
Q
algemeen quick-tests
A
- uitvoering
- 3D-functie van spier testen
- isometrisch
- provocatie van pijn
- submaximale test - kijken naar = KPB
- Kracht
- Pijn
- Bereidwilligheid
21
Q
quicktest iliopsoas & rectus femoris
A
- iliopsoas
- heupflexie vanuit meer dan 90°
- verminderd aandeel rectus femoris - rectus femoris
- SLR met druk proximaal & distaal van knie
- isometrische heupflexie & knie-extensie
22
Q
quicktest sartorius & TFL
A
- sartorius
- flexie, abductie & exorotatie
- in zit cijfer 4 houding voet opwaarts bewegen
- weerstand aan laterale zijde knie = abductie
- weerstand aan mediale malleolus = knieflexie- & exorotatie component
- adductie niet toelaten - tensor fascia latae
- flexie, abductie & endorotatie
- met gestrekt been vanuit heupflexie & exorotatie
- weerstand aan laterale zijde knie = abductie
- weerstand aan mediale malleolus = heupflexie- & endorotatie component
23
Q
quicktest pectineus & piriformis
A
- pectineus
- in ruglig knie naar heterolaterale schouder brengen
- adductor die meeste heupflexie doet - piriformis = Patricks test
- abductie vanuit heupflexie
- samen met gemmeli & obturatorius internus
24
Q
quicktest van buikspieren/liesklachten
A
- algemeen
- inflammatie van rechte/schuine buikspieren
- pijn insertie aan pubis - test
- met armen gestrekt zitvlak van tafel afduwen
- benen gebogen houden
- acute vorm = bijna altijd positief
- been & rompverplaatsingen indien te belastend
25
adductie quicktests
1. algemeen
- indien adductie bij passief onderzoek klachten uitoefent
- fixatie van heterolaterale bekken
2. adductie vanuit 120° heupflexie
- provocatie laterale structuren lies
- iliopsoas
- bursa iliopectinea
- kapsel
3. adductie vanuit 90° heupflexie
- provocatie van mediale structuren lies
- adductoren
26
differentiaal quicktest hamstrings
1. uitvoering
- leg curl in buklig
- fixatie van tuber ischiadicum & onderbeen
- hand aan laterale malleolus = exorotatie component voor biceps femoris
- hand aan mediale malleolus = endorotatie component voor semi spieren
2. aandeel van spieren
- knieflexie = vooral semitendinosus
- heupextensie = vooral bicepsfemoris
27
lengte tests in houding van Menell
1. houding
- 1 been passief opgetrokken
- tafel aan rand van bilnaad
- naar achter vallen
2. verkortingen
- druk op knie = horizontaal komen is de norm voor iliopsoas
- druk op onderbeen = verticaal komen is de norm voor rectus femoris
- been naar lateraal drift = verkorting TFL
28
functionele tests
1. functionele inpsectie
- knieën buigen
- trapje op & af
- specifieke bewegingen binnen activiteiten & participatie
2. HOOS hip disability and osteoarthritis outcome score
- 5 domeinen = symptomen, pijn, ADL, vrijetijd & kwaliteit van leven
- scoring door 5-punts Likert-schaal
--> hogere score = minder klachten
3. testen
- BBS berg balance scale
- STS sit to stand test
- TUG timed up & go
- 6MWT = 400-700m
29
palpatie ventraal
1. beenderig
- cirsta iliaca met SIPS & SIAS
- tuberculum pubicum
2. trigonum laterale femorale
- lateraal TFL
- mediaal sartorius
- SIAS met rectus femoris in diepte
3. trigonum laterale mediale = van scarpa
- mediaal adductor longus
- lateraal sartorius
- top lig. inguinale
4. inhoud van trigonum van scarpa
- a/v. femoralis
- lateraal iliopsoas
- mediaal pectineus
30
andere palpatie
1. mediaal = van ventraal naar dorsaal
- pectineus
- adductor longus
- gracilis
- adductor magnus
2. dorsaal
- trochander major
- gluteus medius
- gluteus maximimus
31
therapie van pijn
1. capsulair
- graad 1-2 translaties & tracties
- harmonics
- circulatoire oefeningen & pendelen
- articulaire mobilisaties
2. lig/spier/pees
- circulatoire oefeningen & pendelen
- wekedelen technieken = massage & foamrolling
- harmonics
32
therapie van ROM beperking
1. capsulair
- graad 3-4 translaties & tracties
- angulaire mobilisatie technieken
- mobiliserende oefeningen
2. musculair
- postuur
- stretch
- mobiliserende oefeningen
33
angulaire mobilisaties
1. bewegingen
- triple flexie met focus op heup
- extensie buik & ruglig
- abductie
- exo/endorotatie in buiklig/ruglig/zit
- circumductie
- bevorderen kapsel door endstandig aanhouden
2. extensie in ruglig
- Menell houding
- been in maximale flexie
- ander been = submaximale extensie
34
tractie als mobilisatie & pijndemping
1. uitvoering
- voorspanning van spieren, huid & vetweefsel wegnemen
- gradatie kiezen afh van doel
- tractie in bepaalde hoek = bevordering van die beweging
2. uitvoering met fixatie riem
- riem zo dicht mogelijk tegen lies
- onder tuber ischiadicum bij therapeut = naar lateraal & caudaal
2. secundaire tractie
- fixatie riem
- proximaal van beide malleoli vasthouden
--> bij knie pathologie = proximaal van knie vasthouden
- voorspanning wegnemen
- schredestand = niet hangen aan been!
35
translatie naar endorotatie
1. algemeen
- moeilijk door anatomische ligging
- combinatie van rol-glij bewegingen
2. uitvoering
- buiklig in 90° flexie
- hand op knie & voet onder schouder
- naar maximale endorotatie
- translatie door op homolaterale sacrum/tuber naar ventraal & mediaal te duwen
36
harmonics
1. ab/adductie
- houding van secundaire tractie
- vanuit lichte tractie ab/adductie bewegingen doen
- combinatie met lichte tracties & compressies
- juiste ritme
2. endorotatie in ruglig
- lichte heupflexie = rol onder knieën
- bovenbeen met handpalm wegduwen & terugtrekken met vingers
- andere been duwt zelfde tempo op heup?
- geen massage = bovenbeen moet beegen
3. endorotatie in buiklig
- handvatting zoals translatie
- harmonisch drukken op sacrum
- hand aan enkel voert geen beweging uit
37
diepe dwarse fricties
1. indicatie
- gelokaliseerde klacht aan spier, pees, lig of kapsel
- herstel process promoten
2. effecten
- bindweefselherstel stimuleren & correct alignement
- vermijden verklevingen van littekenweefsel
- doorbloeding verbeteren
- plaatselijke ophopingen worden losgemaakt = verminderen pijn
3. uitvoering
- correcte palpatie noodzakelijk
- ontspannen positie = O/I passief naar elkaar toe
- C-frictie = basis van handpalm & uitvoeren met wijsvinger & middelvinger over elkaar
--> grotere zones = vingers naast elkaar
- aanspanfase & rustfase
38
oefeningen 1e dag posteropatief heupprothese
1. richtlijnen eerste 6weken
- geen endrange mobilisaties
- geen endorotatie + heupflexie voorbij 90°
- geen SLR voor eerste 4 weken
- geen tracties & translaties
2. contra-indicatie van maximale testen
- geen BFO
- geen toegevoegd onderzoek
2. mobilisaties = onder 5/10
3. motorische controle
39
specifieke mobilisaties eerste dag post-operatief
1. triple flexie
- tot 90°
- vragen om mee te bewegen & tegen te duwen
--> spieractiverend werken
- progressie naar geassisteerd met theraband
2. andere
- lichte exorotatie
- abductie
- hoog fietsen
40
specifieke motorische controle eerste dag post-operatief
1. algemeen
- spiersettings
- briding bij voldoende controle
- te vroeg voor dynamische stabiliteit
2. oefeningen
- DF/PF van enkel
- quadriceps aanspannen = knie in matras duwen
- gluteus aanspannen = billen samenknijpen
- voet over matras glijden = geen SLR
- abducties
41
gangpatroon met krukken
1. rechtop komen
- draaien over niet-operatieve been
- met andere been onder aangedane been = geen SLR doen bij been van bed leggen
2. gangpatroon
- eerst aangedane been zetten
- dan goede been bijzetten
- okselkrukken = indien BL-pahtologie ook aanwezig is
3. positie van voorste voet
- tot tussen krukken = in begin
- tot voorbij krukken = vanaf pijnvrij kan
--> verschil in extensie va aangedane been
- in begin 4 passen gang maar indien motoriek gewoon wordt 2 passen gang
42
krachttraining eerste week post-operatief
1. algemeen
- indien beperkte steunname = atlijd met krukken of andere houvast
- geen therabanden rond been = grote hefbomen
2. eerste dag oefeningen
- abductie voor sportraam
- tik voor & tik achter
- lichte squats
3. 5e dag oefeningen
- knie-extensie in zit
- kenenstand
43
verwachte bevindingen bij coxartrose
1. actief BFO
- capsulair patroon
- pijn afh van actualiteit
2. passief BFO
- capsulair patroon
- pijn in endrange
- harder eindgevoel
3. weerstand BFO = opties
- geen beperkingen door lage actualiteit
- geen beperkingen door capsulair patroon = isometrisch dus geen effect
- beperking door pijn-inhibitie bij hoge actualiteit
4. toegevoegd onderzoek
- joint play
- faber & faddir
- mogelijk objectieveren voor behandeldoelen
44
verwachte bevindingen bij rectus femoris spierscheur
1. actief BFO
- pijnlijke flexie maar kan ook te weinig weerstand zijn
- pijnlijke extensie
2. passief BFO
- pijnlijke extensie
- soms ook pijn bij compressie vb: acute bloedprop
3. weerstand
- pijnlijke flexie
- pijnlijke knie-extensie
- pas betrouwbaar na 1w = lagere actualiteit
--> ook niet uitvoeren door provocatie
3. toegevoegde test
- alle testen mogen indien weerstands onderzoek niet pijnlijk is
- positieve quicktest rectus femoris
