Romantyzm Flashcards
(10 cards)
Romantyzm najwcześniej ujawnił się na ziemiach litewskich w twórczości
przyjaciela
i współpracownika Adama Mickiewicza – Walentego Wańkowicza. Jego wczesne obrazy wykazują jeszcze cechy klasycystyczne,
natomiast jego dojrzała twórczość ma już wyraźnie charakter romantyczny.
Walenty Wańkowicz
Portret Adama Mickiewicza na Judahu skale
– przedstawienie poety jako typowego, samotnego bohatera romantycznego,
zamyślonego i natchnionego, ukazanego w scenerii kończącego się dnia. Artysta malował portret Adama Mickiewicza
w latach 1827–1828. Poeta został
przedstawiony w pozie nawiązującej do
portretów lorda George’a Gordona Byrona.
Autor Sonetów krymskich stoi na szczycie
góry Ajudah na Półwyspie Krymskim. Ubrany
jest w wielbłądzią burkę, typowy strój arabski,
a jego dłoń podpiera podbródek. Obok leży
lira – atrybut muzy poezji – Erato. Ręka poety
spoczywa na sercu, co można zinterpretować
jako wyraz tęsknoty za ojczyzną. Na niebie
zostały namalowane chmury, przez które
sączy się światło słoneczne. Nadany później
tytuł nawiązuje do pierwszych wersów sonetu
Ajudah. Portret zdobył uznanie, artysta
wykonał więc kilka jego replik malarskich
i litograficznych. Obraz namalowany farbami
olejnymi na płótnie o wymiarach
1,25 x 1,48 m znajduje się w Muzeum
Narodowym w Warszawie
Piotr Michałowski Somosierra
W dniu 30 listopada 1808 roku na przełęczy
Somosierra dokonała się szarża 1. Pułku
Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej
zakończona zdobyciem wąwozu, a tym samym
otwarciem drogi na Madryt Napoleonowi I.
Artysta ok. 1850 roku przedstawił bitwę,
ukazując od tyłu sylwetki szwoleżerów
zdobywających wąwóz. Dynamiczną
kompozycję podkreślają wyraźnie zaznaczone
diagonale. Artysta podobno powiedział,
że szarża „powinna wyglądać jakby ognista
błyskawica”. Ta wersja tematu namalowana
farbami olejnymi na płótnie o wymiarach ok.
71 x 106 cm jest najbardziej znanym obrazem
Michałowskiego. Dzieło znajduje się w Galerii
Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
oddział Muzeum Narodowego w Krakowie
Teofil
Kwiatkowski, Bal w Hôtel Lambert (Polonez Chopina)
Wśród polskich malarzy działających na emigracji talentem wyróżniał się Teofil
Kwiatkowski. Artysta przedstawił
marzenie senne kompozytora, w którym ukazał mu się korowód postaci historycznych
poruszający się w takt poloneza. Obraz miał formę tryptyku, lewa i prawa jego strona
odnosiły się do współczesności, środkowa natomiast – do historii
Najwybitniejszym polskim malarzem romantycznym był Piotr Michałowski (1800–1855).
Jako zamożny ziemianin, odebrał gruntowne wykształcenie w dziedzinie nauk ścisłych
i humanistycznych, natomiast malarstwa uczył się prywatnie. Sztuka nie była jego najważniejszym zajęciem, ponieważ równocześnie był urzędnikiem i organizatorem życia
politycznego i gospodarczego. W czasie powstania listopadowego zarządzał przemysłem hutniczym i organizował powstańcom broń. Po jego upadku musiał więc udać się na emigrację
do Paryża. Kilka lat później powrócił do podkrakowskiego majątku Krzysztoforzyce, którym
zarządzał, mając na uwadze także dobro chłopów.
Na twórczość Michałowskiego znaczący wpływ wywarło romantyczne malarstwo
francuskie, zwłaszcza prace Théodore’a Géricaulta oraz rysunki i akwarele polskiego
malarza Aleksandra Orłowskiego. Michałowski malował sceny batalistyczne,
animalistyczne i portrety. Z uwagi na łączenie z innymi czasochłonnymi zajęciami, często
posługiwał się technikami, w których prace powstawały znacznie szybciej niż w przypadku
malarstwa olejnego, np. akwarelą. Uważa się, że od Orłowskiego przejął niektóre motywy, a przede wszystkim postać jeźdźca na koniu. Michałowski tworzył obrazy, w których
postacie symbolizowały takie postawy jak bohaterstwo i patriotyzm. Tylko niekiedy
indywidualizował rysy twarzy wybitnych bohaterów, a za takiego uważał Napoleona
Bonaparte. Charakterystyczne dla jego twórczości są: wyrazisty dukt pędzla, ekspresja
gestu malarskiego i dynamika kompozycji.
Artysta potrafił oddać istotę wydarzenia za pomocą śmiałych, szkicowych pociągnięć
pędzla. Twórczość Michałowskiego wpisuje się w romantyzm nie tylko ze względu na zainteresowania tematyczne i budowanie nastroju. Jego obrazy kształtowane są plamą barwną
perfekcyjnie oddającą charakter malowanego motywu. Pozostawił po sobie dzieła ukazujące
czasy Napoleona I, w tym jego wizerunki, liczne portrety, a także przedstawienia
koni oraz sceny żołnierskie. Malarz był niedoceniany przez współczesnych, dopiero w XX
wieku został uznany za najwybitniejszego artystę polskiego romantyzmu
Piotr Michałowski Seńko
Obraz z 1848 roku namalowany farbami olejnymi na płótnie
o wymiarach ok. 47 x 62 cm znajduje się w Galerii Sztuki Polskiej
XIX wieku w Sukiennicach, oddział Muzeum Narodowego w Krakowie.
Jest to portretowe popiersie wieśniaka o smutnym obliczu ubranego
w zbroję, z miską – imitującą hełm – na głowie. Jak uważają badacze,
praca powstała jako studium do postaci Don Kichota – obrazu, który
nie został nigdy namalowany. Tytułu nie nadał artysta, lecz nawiązuje
on do opisanej przez niego w liście do żony postaci dotkniętego klęską
powodzi chłopa z okolic Bolestraszyc. Sylwetka została określona
w sposób szkicowy wyrazistymi pociągnięciami pędzla, znakomicie
oddającymi charakterystykę postaci, w tym jej psychiki.
W twórczości Henryka Rodakowskiego (1823–1894), jednego z najciekawszych malarzy polskich XIX wieku,
przeplatają
się wpływy romantyzmu, realizmu i akademizmu. Malował
on głównie portrety psychologiczne, sporadycznie także sceny
historyczne. Za Portret generała Henryka Dembińskiego otrzymał
na Salonie w Paryżu w 1852 roku złoty medal pierwszej klasy.
Złotym medalem uhonorowano również Portret matki. W jego pracowni bywał nawet Eugène Delacroix.
Portrety Rodakowskiego są wnikliwymi studiami psychologicznymi. Artysta w mistrzowski sposób operował plamą barwną
i stosował tenebryzm, wydobywając z ciemnego tła najistotniejsze
elementy. Inspiracji często poszukiwał w sztuce dawnej. W portrecie
swojej pasierbicy, Leonii Blühdorn, posłużył się schematem
kompozycyjnym zaczerpniętym z obrazu Tycjana Dama w futrze,
a malując Wojnę kokoszą, utrzymaną w estetyce akademizmu,
wzorował się na twórczości Paola Veronesego.
Henryk Rodakowski
Portret generała Henryka
Dembińskiego
Generał Henryk Dembiński
wsławił się sztuką wojenną
w czasie wojen napoleońskich.
Brał też udział w powstaniu
listopadowym. Rodakowski
ukazał wodza nie w trakcie
prowadzenia armii do natarcia,
ale samotnego w swoim
namiocie, pogrążonego
w zadumie. Mapa leżąca na
beczce prochu odnosić się
może do trudnej i ryzykownej
roli stratega, od którego zależy
nie tylko zwycięstwo, ale
i życie jego żołnierzy. Dzieło
zostało namalowane
w 1852 roku farbami olejnymi
na płótnie o wymiarach
1,38 x 1,79 m. Znajduje się
w Galerii Sztuki Polskiej
XIX wieku w Sukiennicach,
oddział Muzeum Narodowego
w Krakowie
Artur Grottger (1837–1867)
– malarz i rysownik – był twórcą zazwyczaj kojarzonym
z romantyzmem, choć tworzył w czasach, kiedy kierunek ten był w tendencji schyłkowej.
Artysta, żyjący zaledwie 30 lat, pochodził ze Lwowa, gdzie odbierał pierwsze lekcje malarstwa. Przez pewien czas był też uczniem krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych.
Malował sceny rodzajowe, sceny wojskowe, portrety i sceny historyczne. Wyjechał
na dalsze studia do Wiednia, gdzie osiadł na ponad 10 lat. Odniósł tam sukces jako ilustrator
współpracujący z wieloma czasopismami. Tam też pod wpływem m.in. nazareńczyków
ostatecznie ukształtował swój styl. W jego malarstwie pojawiła się antykizacja, zainteresowanie motywami literackimi i fantastycznymi. W obrazie Modlitwa konfederatów barskich
utożsamił religijność z patriotyzmem. Najbardziej znane w twórczości artysty są jednak
sceny związane z powstaniem styczniowym, które przedstawiał nie w sposób ilustracyjny,
lecz w dużej mierze symboliczny. Przez pryzmat życia konkretnych ludzi ukazywał, jak
powstanie wpłynęło na ich los.
Henryk Rodakowski Portret matki
Obraz został namalowany w 1853 roku
farbami olejnymi na płótnie o wymiarach
95 x 134 cm. Dzieło przyniosło artyście
niebywały sukces. Eugène Delacroix
– po zobaczeniu go na paryskim
Salonie – zapisał w swoim pamiętniku:
„Widziałem prawdziwe arcydzieło”.
Portret ukazuje matkę artysty, Marię,
ujętą frontalnie w lubianym przez
Rodakowskiego kadrze od kolan.
Malarz połączył wyraz dostojeństwa
portretowanej z czułością i ciepłem
jej spojrzenia. Krytyków zachwycały
precyzyjny modelunek i bogactwo
odcieni uzyskane mimo zastosowania
ograniczonej gamy barwnej. Dzieło
znajduje się w Muzeum Pałac Herbsta,
oddział Muzeum Sztuki w Łodzi.
