Sociaal-medische wetenschappen week 6 Flashcards
1
Q
Verschuivende macht in arts-patiëntrelaties
A
- Veranderingen in morbiditeit (epidemiologische transitie). Afname infectieziekten & toename chronische ziekten -> meer betrokkenheid van patiënt in verhouding tot arts
- Verandering in beschikbaarheid van medische informatie
- Veranderingen in het machtsevenwicht tussen arts en patiënt -> patiënten minder afhankelijk van artsen (juridisch en financiel)
2
Q
macht
A
het vermogen om iets te doen of te handelen
3
Q
bronnen van macht
A
- Kennis: arts heeft kennis over behandeling
- Autoriteit: bepaalde wet WBOBZ: gedwongen opgenomen
- Welvaart: geld is nodig om dingen voor elkaar te krijgen
4
Q
biomedisch model & arts-patiëntrelatie
A
- Reductionisme: ziekte reductioneren tot aantal symptomen die biologisch te verklaren zijn.
- Doctrine der specificiteit: elke ziekte heeft zijn eigen specifieke oorzaak
- Pathologie produceert symptomen en signalen -> die aanpakken waardoor je geneest
- Arts bepaalt diagnose en behandeling -> Arts domineert in arts-patiëntrelatie
5
Q
Consensusmodel & patiëntenrol
A
- Patiënt volgzaam en arts domineert
- Rechten van de patiënt: ziekerol (ziek mogen zijn) alleen als bepaald wordt door arts dat hij ziek is:
o vrijstelling normale rolverplichtingen
o geen eigen verantwoordelijkheid voor de ziekte - Plichten van de patiënt
o Wens om (snel) beter te willen worden
o Zieke moet hulp zoeken en advies opvolgen - Therapietrouw: compliance arts bepaald ziekte en jij volgt dat op
o Opvolgen van eenzijdig verstrekte therapie-advies
6
Q
Consensusmodel & artsenrol
A
- Artsenrol is spiegelbeeld van ziekerol:
o Arts moet patiënt helpen
o Arts als autoriteit (‘ouder’) - Rechten van de ziekerol zijn afhankelijk van de plichten: samen willen werken met deskundigen om beter te worden
o Arts geeft patiënt dus voorwaardelijke legitimatie = voorwaarde om geoorloofd ziek te zijn (voorwaarde = arts geeft diagnose)
7
Q
conflictmodel
A
- Freidson: kritiek op doctor-centredness in het consult -> patiënt zou centraal moeten staan
- Conflict tussen twee perspectieven
- Arts moet lekenvisies/ziektepercepties achterhalen: patiënt overtuigen van passende behandeling
- Therapietrouw: adherence: opvolgen van overeengekomen therapie-advies
8
Q
onderhandelingsmodel
A
- Doel is bereiken van gezamenlijke besluitvorming: shared decision making
- Consult = meeting between experts
- Disease versus ilness
- Gunstig voor therapietrouw en herstel
- Therapietrouw: concordance: samen besluiten tot therapie-advies
9
Q
contractmodel
A
- voorziet in zelfbeschikkingsrecht van de patiënt
- Patiënt is klant; moet door dienstverlener in staat gesteld worden actief keuzes te maken
- Nadruk op informed consent: informatie geven en toestemming vragen
- Arts-patiëntrelatie vastgelegd in contract, voorbeeld is Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO)
10
Q
cultuur
A
‘Zowel zichtbare als onzichtbare overtuigingen die we hebben die worden omgezet in normen en gedrag en doordat we die met elkaar delen geven we daar betekenis aan.’
- Overtuigingen
- Normen (vanuit overtuigingen omgezet in normen)
- Gedrag (hoe we ons gedragen)
11
Q
Twee manieren naar cultuur kijken
A
- Insider (emic): echt begrijpen (betekenis geven meekrijgen)
- Outsider (etic): kan alleen begrijpen als je onderdeel bent dus moeilijk (kan subjectieve aard moeilijk objectief bestuderen)
12
Q
cultuur beïnvloed
A
- Opvattingen over gezondheid, ziekte, pijn en chronische ziekten
- Overtuigingen over de oorzaken van ziekte
- Overtuigingen over de dood
- Stigma’s
- Gezondheidsbevorderende activiteiten (rolmodellen, aangepakte problemen)
- Hulpzoekend gedrag
- Interactie tussen patiënt en zorgverlener
13
Q
Moderne westerse cultuur gekenmerkt door
A
- Materialisme is geassocieerd met depressie, angst, boosheid, isolatie.
- Individualisme is geassocieerd met vermindert sociale verbondenheid en steun, en vermindert de persoonlijke controle
14
Q
Culturele competentie
A
bewust van culturele factoren hoe die mensen hun meningen en attitude beïnvloed (verschillen) en bewustzijn omzetten in praktijk (actie ondernemen)
