Stemmingsstoornissen

Question 1

Wat is een stemmingsstoornis?

Answer 1

Heeft als centraal kenmerk een verandering van de stemming die langer duurt dan normaal te verwachten.

Een stemming kan somber (depressie) of overdreven uitgelaten (manisch) zijn. Bij een bipolaire stoornis worden depressieve en manische episoden afgewisseld.

Question 2

Wat kan op depressie lijken?

Answer 2

Rouw

Question 3

Tussen welke vormen van stemmingsstoornissen maken we onderscheid?

Answer 3

1, Unipolaire depressieve stoornis
2. Persisterende depressieve stoornis
3. Manische episode
4. Cyclothyme stoornis
5. Bipolaire-1- en -2-stoornis

Question 4

Wat is een unipolaire depressieve stoornis? en wat is de bijbehorende epidemiologie?

Answer 4

Het gevoel van anhedonie en geen interesse of plezier voelen bij activiteiten.

Bij een eenmalige depressieve periode is er sprake van een depressieve episode (gedaalde stemming) en dus geen rouwproces.

Lifetimeprevalentie van +- 20%.

Question 5

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van een unipolaire depressieve stoornis? en wanneer wordt de diagnose gesteld?

Answer 5

1. depressieve stemming
2. verlies van interesse en plezier
3. verlaag of verhoogd gewicht
4. insomnia/hyperinsomnia
5. psychomotorische agitatie of remming
6. vermoeidheid
7. verlies van energie
8. gevoelens van waardeloosheid of schuld
9. concentratie verlies
10. terugkerende gedachten aan de dood met of zonder suïcideplannen.

Overig: libidoverlies, angst.

diagnose bij 5 of meer van de genoemde symptomen zijn gedurende twee weken aanwezig; anhedonie en/of geen plezier hebben in activiteiten is altijd aanwezig.

Question 6

Wat is de prognose van een unipolaire depressieve stoornis?

Answer 6

1. Lichte depressie die < 3 maand bestaat: 50% geneest spontaan, 50% wordt ernstiger/langduriger.
2. Meerderheid krijgt recidief.
3. De kans op recidief verhoogt na elke episode, antidepressiva geeft verlaagd risico op recidief.
4. Na behandeling bij het overgrote deel van de mensen sprake van volledige remissie.

Question 7

Wat is een persisterende depressieve stoornis? en wat is de bijbehorende epidemiologie?

Answer 7

Een langdurig bestaande milde depressieve stoornis.

Lifetimeprevalentie van +- 1%

Question 8

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van een unipolaire depressieve stoornis? en wanneer wordt de diagnose gesteld?

Answer 8

dezelfde symptomen als depressie maar minder in aantal en hevigheid, er mag geen sprake zijn geweest van een eerdere unipolaire depressieve stoornis

diagnose wanneer symptomen minstens twee jaar of langer bestaan. Prognose is dan ook chronisch beloop.

Question 9

Wat is een manische episode? en wat is de bijbehorende epidemiologie?

Answer 9

Duidelijk periode van een verhoogde of prikkelbare stemming herkenbaar, vaak onderdeel van een bipolaire stoornis.

beetje tegenovergestelde van depressieve episode.

lifetimeprevalentie van +- 1%.

Question 10

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van een manische episode? en wanneer wordt de diagnose gesteld?

Answer 10

1. abnormaal en voortdurend verhoogde stemming
2. expansieve of prikkelbare stemming
3. verhoogde eigenwaarde
4. grootheidsideeën
5. behoefte aan slaap verlaagd
6. spraakzamer
7. spreekdrang
8. gedachtevlucht, subjectieve beleving dat gedachten jagen
9. verhoogde afleidbaarheid
10. verhoogde doelgerichte activiteit

diagnose wanneer symptomen één week of langer bestaand.

Question 11

Wat is de prognose van een manische episodes(s)?

Answer 11

Keert vrijwel in alle gevallen weer terug.

Question 12

Wat is de oorzaak van stemmingsstoornissen?

Answer 12

Verstoring in balans noradrenaline, dopamine, serotonine en cortisol (monoaminehypothese).

Question 13

Wat zijn risicofactoren voor stemmingsstoornissen?

Answer 13

1. Positieve familieanamnese
2. vrouwelijke geslacht
3. ingrijpende levensgebeurtenissen
4. lichamelijke factoren
5. middelengebruik (alcohol, drugs (cocaïne, amfetamine), anticholinergica etc.)
6. lage sociaal economische status

Question 14

Hoe zijn stemmingsstoornissen te behandelen?

Answer 14

1. psychotherapie, interpersoonlijke therapie
2. medicamenteus: 1e keuze SSRI, 2e keuze TCA; bij acute manische episode stoppen met antidepressiva en 1e keuze lithium of valproaat (stemmingsstabilisator) met antipsychoticum.
3. Bij medicatieresistentie ECT

Question 15

Waar dient op gelet te worden na het starten met antidepressiva?

Answer 15

Symptomen kunnen eerst heftiger optreden, waarna ze zullen afnemen.

Het effect van antidepressiva is daarom vaak pas na zes weken goed te beoordelen.

Question 16

Wat is het verschil tussen depressie en rouw?

Answer 16

1. Vooral somber vs. verdrietig
2. eigenwaarde aangedaan vs. eigenwaarde niet aangedaan
3. troosten helpt niet vs. troosten helpt
4. schuldgevoelens vs. geen schuldgevoelens

Question 17

Wat is een bipolaire stoornis?

Answer 17

Hierbij worden manische- en depressieve stoornissen afgewisseld:

1. Bipolaire-1-stoornis; een manisch-depressieve stoornis met minstens één keer een manische of gemengde episode, met vaak ook depressies.
2. Bipolaire-2-stoornis; een manisch-depressieve stoornis met minstens één keer een hypomanie (lichte vorm manie) of gemengde episode, met vaak ook depressies, maar nooit een manische episode. Blijft vaak onopgemerkt.

lifetimeprevalentie 2%

Question 18

Hoe zijn bipolaire stoornissen te behandelen?

Answer 18

1. psychotherapie
2. stemmingsstabilisator; 1e keuze lithium, bij acute bipolaire depressie: antidepressivum met stemmingsstabilisator en bij manische episode gelijks stoppen met antidepressivum.
3. Bij ernstige stoornis: ECT

Question 19

Wat is de prognose bij bipolaire stoornissen?

Answer 19

10% van de patiënten met een unipolaire depressie krijgt uiteindelijk de diagnose bipolaire stoornis.

Question 20

Wat is een Cyclothyme stoornis?

Answer 20

De Cyclothyme stoornis heeft frequent afwisselende perioden waarbij nooit een volledige depressieve of manische episode optreedt.

Question 21

Wat is rapid cycling?

Answer 21

4 of meer acute episoden in één jaar (manisch, depressief, gemengd).